Από δημοσίευση του αξέχαστου Κου Ρέππα Π.


ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑΤΕΛΗ ΧΑΡΤΟΣΗΜΟΥ ΕΠΙ ΔΑΝΕΙΩΝ ΠΟΥ ΣΥΝΑΠΤΟΝΤΑΙΣΤΗΝ ΑΛΛΟΔΑΠΗ ΚΑΙ ΕΠΙ ΤΩΝ ΤΟΚΩΝ ΠΟΥ ΑΠΟΡΡΕΟΥΝ ΑΠΟΤΑ ΔΑΝΕΙΑ ΑΥΤΑ
του κ. Παναγιώτη Θ. Ρέππα,τ. Προϊσταμένου της Δ/νσης Φορολογίας Συναλλαγών και του Τμήματος Χαρτοσήμουτου Υπουργείου Οικονομικών

. ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΔΑΝΕΙΩΝ ΚΑΙ ΤΟΚΩΝ
Α) Περί δανείων

1. Έννοια δανείου.
Δάνειο είναι η σύμβαση, δυνάμει της οποίας ο ένας από τους συμβαλλόμενους (δανειστής) μεταβιβάζει, κατά κυριότητα, στον άλλο συμβαλλόμενο (οφειλέτη) χρήματα ή άλλα αντικαταστατά πράγματα, τα οποία ο οφειλέτης υποχρεούται να επιστρέψει στον δανειστή στον συμφωνηθέντα τόπο και χρόνο (άρθρα 806-809 Α.Κ.).Η σύμβαση του δανείου είναι σύμβαση τυπική, αιτιώδης, ενοχική και αυστηρά ετεροβαρής.

2. Προϋποθέσεις σύστασης δανείου.

Για τη σύσταση δανείου απαιτούνται να συντρέχουν, κατά νόμον, οι εξής προϋποθέσεις:

α. Συμφωνία μεταξύ δανειστή και οφειλέτη, στην οποία θα αναφέρεται, ότι η μεταβίβαση της κυριότητας των χρημάτων ή των αντικαταστατών πραγμάτων, που αποτελούν και το αντικείμενο του δανείου, θα γίνεται επί σκοπώ δανείου. Δηλαδή, η μεταβίβαση αυτή της κυριότητας πρέπει να έχει ως «αιτία» το δάνειο, γι’ αυτό και το δάνειο θεωρείται ως σύμβαση αιτιώδης. Σημειώνεται, ότι το δάνειο μπορεί να συμφωνηθεί να είναι έντοκο ή και άτοκο (Εφ. Θεσ. 15/1962).

β. Δόση του πράγματος από τον δανειστή στον οφειλέτη. Δηλαδή παράδοση και μεταβίβαση της κυριότητας των πραγμάτων στον οφειλέτη (Α.Π. 1079/1973), και τούτο γιατί η σύμβαση του δανείου κατατάσσεται στις λεγόμενες «παραδοτικές (re) συμβάσεις». Από την παράδοση αυτή του πράγματος στον οφειλέτη θεωρείται, ότι καταρτίζεται η σύμβαση του δανείου, μη αρκούσης μόνο της συμφωνίας, και από την παράδοση του πράγματος στον οφειλέτη γεννάται και η υποχρέωση αυτού προς απόδοση στον δανειστή των δανεισθέντων υπ’ αυτού πραγμάτων.Όταν η δόση του πράγματος, δηλαδή το δάνεισμα (προϊόν του δανείου), γίνεται ταυτόχρονα με τη συμφωνία, τότε το δάνειο λέγεται «re καταρτιζόμενο».

Αν όμως η δόση του πράγματος, δηλαδή του δανείσματος (προϊόντος του δανείου), δεν γίνεται ταυτόχρονα με τη συμφωνία, αλλά σε χρόνο μεταγενέστερο από αυτόν της συμφωνίας, τότε το δάνειο λέγεται «συναινετικό». Το δάνειο αυτό, δηλαδή το «συναινετικό», περιέχει υπόχεση περί χορηγήσεως δανείου, ήτοι υπόσχεση περί δόσεως του δανείσματος, η οποία όμως δεν πρέπει να ταυτίζεται, σε καμιά περίπτωση με το «προσύμφωνο», επειδή η υπόσχεση αυτή, δηλαδή το «συναινετικό» δάνειο, σε αντίθεση με το προσύμφωνο, αποτελεί καταρτισμένη ήδη κυρία σύμβαση δανείου, από την οποία δημιουργούνται αμέσως υποχρεώσεις, μεταξύ των συμβαλλομένων, προς εκπλήρωση της ήδη καταρτισθείσας αυτής σύμβασης δανείου (και Ν.Σ.Κ. γνωμ. 97/1982, Yπ. Οικ. Ν. 2376/124/1982).

Β) Περί τόκων
1. Έννοια τόκου.

Τόκος είναι ποσότητα χρημάτων ή άλλων αντικαταστατών πραγμάτων, την οποία δικαιούται να απαιτήσει ο δανειστής από τον οφειλέτη, ως αντάλλαγμα της στέρησης της απόλαυσης χρημάτων ή ομοίων αντικαταστατών πραγμάτων (κεφάλαιο), για ορισμένο χρόνο, με βάση σταθερό μέτρο (επιτόκιο), που προσδιορίζεται από τον νόμο ή τη δικαιοπραξία.Ο τόκος διακρίνεται, εκτός άλλων, και:

α. Σε τόκο δικαιοπρακτικό (άρθρο 293 παρ. 1 Α.Κ.), δηλαδή σε τόκο, που απορρέει από δικαιοπραξία, όπως λ.χ. από σύμβαση (συμβατικός τόκος) (π.χ. από δάνειο) και

β. Σε τόκο υπερημερίας (άρθρο 293 παρ. 2 Α.Κ.), ήτοι σε τόκο, ο οποίος οφείλεται σε υπερημερία του οφειλέτη χρηματικού μόνο χρέους, δηλαδή σε υπαιτιότητα αυτού, για την μη έγκαιρη καταβολή του χρέους στον δανειστή. Ο τόκος αυτός προϋποθέτει όχληση του οφειλέτη εκ μέρους του δανειστή και πταίσμα του οφειλέτη (Α.Π. 449/1957, Εφ. Αθ. 302/1958).

2. Γνωρίσματα του τόκου.

Αυτά συνοψίζονται στα εξής:

α. Ο τόκος προϋποθέτει κεφάλαιο, δηλαδή, μεγαλύτερη ποσότητα χρημάτων ή άλλων αντικαταστατών πραγμάτων.
β. Ο τόκος, ως μέγεθος (ως ποσότητα) και ως παροχή, είναι ανάλογος και ομοειδής με το κεφάλαιο. Έτσι, αν, για παράδειγμα, το κεφάλαιο συνίσταται σε χρήματα, και οι τόκοι θα συνίστανται επίσης σε χρήματα (Εφ. Κρητ. 76/1973).
γ. Ο τόκος είναι παρεπόμενη υποχρέωση, δηλαδή έχει παρακολουθηματικό χαρακτήρα, επειδή προϋποθέτει την ύπαρξη κυρίας οφειλής. Αν όμως οι τόκοι έχουν γίνει δεδουλευμένοι, τότε η ενοχή εκ τόκων είναι ανεξάρτητη καιαυτοτελής και η ικανοποίηση της απαίτησης, για τους τόκους, που έχουν παραχθεί, μπορεί να επιδιωχθεί και με αυτοτελή αγωγή.
Επίσης, αυτοτελώς μπορεί να εκχωρηθεί και η σχετική απαίτηση εκ τόκων (Εφ. Πατρ. 66/1960). Στο σημείο αυτό κρίνεται σκόπιμο να τονισθεί, ότι ο τόκος δεν αποτελεί «παρεπόμενο σύμφωνο», όπως είναι η υποθήκη, το ενέχυρο, η εγγύηση κ.λπ., γιατί τα παρεπόμενα σύμφωνα συνάπτονται προς ασφάλεια κάποιας κυρίας σύμβασης, εξαρτώμενα αμέσως από την τύχη αυτής, πράγμα που δεν συμβαίνει επί των τόκων, επί των οποίων η ενοχή, όπως προαναφέρθηκε, είναι ανεξάρτητη και αυτοτελής

.ΙΙ. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΠΙΒΟΛΗΣ ΤΕΛΩΝ ΧΑΡΤΟΣΗΜΟΥ ΕΠΙ ΔΑΝΕΙΩΝ ΚΑΙ ΤΟΚΩΝΑ)

Επί δανείων

Για την επιβολή τελών χαρτοσήμου επί δανείων εν γένει απαιτείται η συνδρομή των εξής προϋποθέσεων:
α. Η σύμβαση του δανείου να καταρτίζεται εγγράφως. Ως έγγραφο δε θεωρείται και η εγγραφή του δανείου αυτού στα βιβλία του επιτηδευματία οφειλέτη στην Ελλάδα (άρθρο 12 Ν.Δ. 3717/1957, Σ.τ.Ε. 2699/1972, 3013/1984, 1802/1993, 1927/1994 κ.λπ.).
β. Σε περίπτωση που το δάνειο δεν καταρτίσθηκε εγγράφως ή περί του δανείου αυτού δεν έγινε εγγραφή στα βιβλία του επιτηδευματία οφειλέτη στην Ελλάδα, στο οικείο τέλος χαρτοσήμου θα υποβληθεί η, περί του δανείου αυτού, εκδιδόμενη στην Ελλάδα σχετική εξοφλητική απόδειξη, επειδή και η απόδειξη αυτή αποτελεί έγγραφο, κατά την έννοια του νόμου (άρθρα 13 παρ. 1β και 15 παρ. 1β Κ.Τ.Χ., Σ.τ.Ε. 3914/1977).
γ. Εάν η σύμβαση του δανείου καταρτίσθηκε στην αλλοδαπή, αυτή υπόκειται σε τέλος χαρτοσήμου στην Ελλάδα μόνο εφόσον η εν λόγω δανειακή σύμβαση έχει υποχρεώσεις εκτελεστέες στην Ελλάδα. Και υποχρέωση δε εκτελεστέα στην Ελλάδα υπάρχει όταν η καταβολή των χρημάτων (δηλαδή του προϊόντος του δανείου) στον οφειλέτη, εκ μέρους του δανειστή, έγινε στην Ελλάδα (άρθρο 8 παρ. 1 Κ.Τ.Χ., Σ.τ.Ε. 1716/1980, 3270/1981).

Β) Επί τόκων

Για την επιβολή τελών χαρτοσήμου επί των απορρεόντων εκ δανείου τόκων, απαιτείται η συνδρομή των εξής προϋποθέσεων:

α. Οι τόκοι να κατέστησαν ληξιπρόθεσμοι και απαιτητοί.
β. Να λαμβάνει χώρα εξόφληση των τόκων (Σ.τ.Ε. 4877/1986), και τούτο γιατί το τέλος χαρτοσήμου επί των συμφωνηθέντων τόκων οφείλεται όχι κατά τον χρόνο σύναψης της δανειακής σύμβασης, αλλά κατά τον χρόνο τηςεξόφλησης αυτών (Πρβλ. Σ.τ.Ε. 1050/1971, 580/1983, 58/1984, 2394/1984, 848/1984, κ.λπ.). Ως εξόφληση δε των τόκων θεωρείται και η πίστωση αυτών στα βιβλία του επιτηδευματία οφειλέτη στην Ελλάδα (Σ.τ.Ε. 58/1984, 2151/1984, κ.λπ.).
γ. Η εξόφληση των τόκων να γίνεται στην Ελλάδα (Σ.τ.Ε. 2151/1984). Εάν, συνεπώς, η εξόφληση των τόκων γίνεται στην αλλοδαπή, αυτή δεν υπόκειται σε τέλος χαρτοσήμου, έστω και αν περί αυτής έχει γίνει, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 12 του Ν.Δ. 3717/1957, σχετική εγγραφή στα βιβλία του καταβάλλοντος αυτούς οφειλέτη επιτηδευματία στην Ελλάδα (Σ.τ.Ε. 1050/1971, 580/1983, 2151/1984, 974/1986, 1236/1986, 1246/1992, κ.λπ.).

ΙΙΙ. ΔΑΝΕΙΑ ΣΥΝΑΠΤΟΜΕΝΑ ΣΤΗΝ ΑΛΛΟΔΑΠΗ ΚΑΙ ΤΟΚΟΙ ΑΠΟΡΡΕΟΝΤΕΣ ΑΠΟ ΤΑ ΔΑΝΕΙΑ ΑΥΤΑ. ΤΕΛΗ ΧΑΡΤΟΣΗΜΟΥ ΕΠ’ ΑΥΤΩΝ

Α) Δάνεια συναπτόμενα στην αλλοδαπή

Κατά τον Αστικό Κώδικα, για την έγκυρη σύσταση και ύπαρξη του δανείου απαιτείται, όπως προαναφέρθηκε (§ Ι. Α.2), η συνδρομή δύο στοιχείων, ήτοι: (α) της συμφωνίας δανειστή και οφειλέτη και (β) της παράδοσης του δανείσματος από τον δανειστή στον οφειλέτη.Κατά τον Κώδικα Τελών Χαρτοσήμου, το τέλος χαρτοσήμου επί των δανείων επιβάλλεται, λόγω της τυπικότητας της φορολογίας χαρτοσήμου, είτε κατά το στάδιο της συμφωνίας και της ταυτόχρονης παράδοσης του δανείσματος από τον δανειστή στον οφειλέτη (re καταρτιζόμενο δάνειο), είτε κατά το στάδιο μόνο της συμφωνίας (συναινετικό δάνειο), είτε κατά το στάδιο μόνο της παράδοσης του δανείσματος στον οφειλέτη εκ μέρους του δανειστή.– Ενόψει των ανωτέρω, επί των δανείων, που συνάπτονται στην αλλοδαπή, θα πρέπει, ως προς την οφειλή ή μη τέλους χαρτοσήμου επ’ αυτών, να διακρίνουμε:

1. Δάνεια συναπτόμενα στην αλλοδαπή ενώπιον Ελληνικής Προξενικής Αρχής.
Τα δάνεια αυτά δεν υπόκεινται σε τέλη χαρτοσήμου, έστω και αν περί αυτών γίνει σχετική εγγραφή στα βιβλία του επιτηδευματία οφειλέτη στην Ελλάδα, καθόσον τα εν λόγω δάνεια υπήχθησαν σε προξενικά τέλη, τα οποία είναι τέλη χαρτοσήμου, υπολογιζόμενα απλώς σε άλλη βάση, για λόγους ειδικούς.

2. Δάνεια συναπτόμενα στην αλλοδαπή όχι ενώπιον Ελληνικής Προξενικής Αρχής.
Πρόκειται για δάνεια, που καταρτίζονται στην αλλοδαπή με ιδιωτικό έγγραφο και σε ξένο νόμισμα, όχι ενώπιον Ελληνικής Προξενικής Αρχής, μεταξύ ελλήνων επιτηδευματιών (κυρίως), φυσικών ή νομικών προσώπων, εγκαταστημένων στην Ελλάδα, και αλλοδαπών οίκων ή αλλοδαπών τραπεζών ή υποκαταστημάτων ημεδαπών τραπεζών, εγκαταστημένων στην αλλοδαπή.

α) Πότε τα συναπτόμενα στην αλλοδαπή δάνεια υπόκεινται σε τέλη χαρτοσήμου.

Το συναπτόμενο στην αλλοδαπή με ιδιωτικό έγγραφο δάνειουπόκειται σε τέλη χαρτοσήμου στην Ελλάδα, όταν το δάνειο αυτό εκτελείται στην Ελλάδα. Εκτέλεση δε του δανείου αυτού στην Ελλάδα υπάρχει όταν η παράδοση του δανείσματος από τον δανειστή στον οφειλέτη γίνεται στην Ελλάδα. Και παράδοση του δανείσματος από τον δανειστή στον οφειλέτη στην Ελλάδα υπάρχει όταν το δάνεισμα κατατίθεται από τον αλλοδαπό δανειστή σε αλλοδαπή τράπεζα στην αλλοδαπή, για να εμβάσει αυτό, μέσω ημεδαπής τράπεζας, στον οφειλέτη, που βρίσκεται στην Ελλάδα (Ν.Σ.Κ. γνωμ. 964/1955, Πρωτ. Θεσ. 2123/1963, Φορ. Πρωτ. Αθ. 2162/1967). Υποχρέωση, για καταβολή τέλους χαρτοσήμου επί του ανωτέρω δανείου, δημιουργείται, κατά το άρθρο 12 του Ν.Δ. 3717/1957, στην περίπτωση που λάβει χώρα εγγραφή του ανωτέρω δανείου στα βιβλία του επιτηδευματία οφειλέτη στην Ελλάδα (Πρβλ. Σ.τ.Ε. 1716/1980, 3270/1981), επειδή από και διά της εγγραφής του δανείου αυτού στα βιβλία, δημιουργούνται εξ αυτού υποχρεώσεις εκτελεστέες στην Ελλάδα, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 8 παρ. 1 του Κώδικα Τελών Χαρτοσήμου.• Εξόφληση, εκ μέρους του οφειλέτη, του συναφθέντος στην αλλοδαπή, αλλά εκτελεσθέντος στην Ελλάδα δανείου. Η εξόφληση στην Ελλάδα, εκ μέρους του οφειλέτη, του εν λόγω δανείου, εν όλω ή εν μέρει, θα υπαχθεί σε πάγιο τέλος χαρτοσήμου (δρχ. 80, βάσει άρθρων 13 παρ. 1β και 15 παρ. 1β Κ.Τ.Χ.), με την απαραίτητη όμως προϋπόθεση, ότι από έγγραφο ή από εγγραφή στα βιβλία του επιτηδευματία οφειλέτη στην Ελλάδα αποδεικνύεται η καταβολή του οφειλόμενου επί του ως άνω δανείου αναλογικού τέλους χαρτοσήμου. Μη συντρεχούσης της προϋπόθεσης αυτής, στο οικείο αναλογικό τέλος χαρτοσήμου του εν λόγω δανείου θα υπαχθεί η εκδοθησόμενη σχετική περί του δανείου εξοφλητική απόδειξη (Πρβλ. Σ.τ.Ε. 3914/1977). Ως εξόφληση δε του ανωτέρω δανείου στην Ελλάδα θεωρείται επίσης και η πίστωση αυτού, εν όλω ή εν μέρει, στα βιβλία του επιτηδευματία οφειλέτη στην Ελλάδα (Πρβλ. Σ.τ.Ε. 58/1984, 2151/1984 κ.λπ.). Σημειώνεται, ότι δεν θα οφείλεται ούτε το ως άνω πάγιο τέλος χαρτοσήμου, στην περίπτωση που η εξόφληση του ως άνω δανείου, εκ μέρους του οφειλέτη, γίνεται δι’ αποστολής του οφειλόμενου ποσού στον αλλοδαπό δανειστή, διά τραπεζικού εμβάσματος, μέσω ελληνικής τράπεζας, επειδή στην περίπτωση αυτή θεωρείται, ότι η εξόφληση του δανείου πραγματοποιείται στην αλλοδαπή και όχι στην Ελλάδα (Πρβλ. Σ.τ.Ε. 2151/1984, 974/1986, 1236/1986, 984/1992, 1246/1992, κ.λπ.).β) Πότε τα συναπτόμενα στην αλλοδαπή δάνεια δεν υπόκεινται σε τέλη χαρτοσήμου.

Το συναπτόμενο στην αλλοδαπή με ιδιωτικό έγγραφο δάνειο δεν υπόκειται σε τέλη χαρτοσήμου στην Ελλάδα όταν και η εκτέλεση του δανείου αυτού γίνεται επίσης στην αλλοδαπή. Εκτέλεση δε του δανείου αυτού στην αλλοδαπή υπάρχει όταν και η παράδοση του δανείσματος από τον δανειστή στον οφειλέτη γίνεται επίσης στην αλλοδαπή, μη αρκούσης μόνο της συμφωνίας περί καταρτίσεως της δανειακής σύμβασης στην αλλοδαπή. Παράδοση δε του δανείσματος από τον δανειστή στον οφειλέτη στην αλλοδαπή συντελείται όταν το δάνεισμα (προϊόν δανείου):(

αα) παραδίδεται από τον αλλοδαπό δανειστή στον οφειλέτη ή στον εκπρόσωπό του στην αλλοδαπή, ή

(ββ) καταβάλλεται από τον αλλοδαπό δανειστή διά καταθέσεως αυτού σε αλλοδαπή τράπεζα στην αλλοδαπή ή διά μεταφοράς αυτού σε λογαριασμό του οφειλέτη, τον οποίος αυτός έχει ανοίξει σε αλλοδαπή τράπεζα στην αλλοδαπή.

Η μη υπαγωγή σε τέλος χαρτοσήμου των ανωτέρω δανείων δικαιολογείται εκ του ότι, τα δάνεια αυτά, ως συναπτόμενα και εκτελούμενα στην αλλοδαπή, δεν έχουν υποχρεώσεις εκτελεστέες στην Ελλάδα, κατά την έννοια των διατάξεων του άρθρου 8 παρ. 1 του Κώδικα Τελών Χαρτοσήμου, προϋπόθεση απαραίτητη, για την επιβολή τέλους χαρτοσήμου επ’ αυτών. Επίσης, και η εγγραφή των παραπάνω δανείων, δηλαδή των συναφθέντων και εκτελεσθέντων στην αλλοδαπή, στα βιβλία του επιτηδευματία οφειλέτη στην Ελλάδα, κατ’ άρθρο 12 του Ν.Δ. 3717/1957, δεν δημιουργεί υποχρέωση, για καταβολή τέλους χαρτοσήμου, επειδή και στην περίπτωση αυτή δεν δημιουργείται υποχρέωση εκτελεστέα στην Ελλάδα, σύμφωνα με τις διατάξεις του ανωτέρω άρθρου 8 παρ. 1 του Κώδικα Τελών Χαρτοσήμου. Στερείται δε παντελώς σημασίας και δεν ασκεί καμιά επιρροή, στην προκειμένη περίπτωση, το γεγονός, ότι τα χρήματα εκ του δανείου (προϊόν δανείου), τα οποία λήφθησαν στην αλλοδαπή, στην οποία εκτελέσθηκε η σχετική δανειακή σύμβαση, εισάγονται στη συνέχεια στην Ελλάδα από τον λαβόντα αυτά οφειλέτη, στην οποία και δραχμοποιούνται, ή ότι το δάνειο, που καταρτίσθηκε στην αλλοδαπή, στην οποία θα εκπληρωθούν οι εξ αυτού υποχρεώσεις, θα ωφελήσει τελικά, άμεσα ή έμμεσα, επιχείρηση αναπτυσσόμενη στην Ελλάδα με κάλυψη των αναγκών της, ή ότι οι αρμόδιες ελληνικές αρχές παρέχουν άδεια εξαγωγής συναλλάγματος, για την εκπλήρωση των εκ του δανείου υποχρεώσεων του οφειλέτη στην αλλοδαπή (Συν. Προϊσ. Νομ. Διευθ. γνωμ. 676/1989, Υπ. Οικ. tel:1111241/5035/0014/Πολ. 1027/1990).• Εξόφληση, εκ μέρους του οφειλέτη, του συναφθέντος και εκτελεσθέντος στην αλλοδαπή δανείου. Το δάνειο, που συνήφθη στην αλλοδαπή και εκτελέσθηκε επίσης στην αλλοδαπή, δεν θεωρείται ως δάνειο απαλλασσόμενο από τα τέλη χαρτοσήμου, αλλά ως δάνειο, μη υπαχθέν στα εν λόγω τέλη, λόγω της χωρικότητας του φόρου χαρτοσήμου. Κατόπιν αυτού, το ανωτέρω δάνειο, δηλαδή το συναφθέν και εκτελεσθέν στην αλλοδαπή, εάν εξοφληθεί, εν όλω ή εν μέρει, στην Ελλάδα, με οποιονδήποτε τρόπο, θα υπαχθεί στο οικείο τέλος χαρτοσήμου, επειδή, στην περίπτωση αυτή, το εν λόγω δάνειο έχει, κατά το άρθρο 8 παρ. 1 του Κώδικα Τελών Χαρτοσήμου, υποχρεώσεις εκτελεστέες στην Ελλάδα (άρθρα 13 παρ. 1β και 15 παρ. 1β Κ.Τ.Χ., Πρβλ. Σ.τ.Ε. 3914/1977).

Ως εξόφληση δε του δανείου αυτού στην Ελλάδα θεωρείται επίσης και η πίστωση αυτού, εν όλω ή εν μέρει, στα βιβλία του επιτηδευματία οφειλέτη στην Ελλάδα (Πρβλ. Σ.τ.Ε. 58/1984, 2151/1984, κ.λπ.). Αντίθετα, θεωρείται, ότι δεν λαμβάνει χώρα εξόφληση του δανείου αυτού στην Ελλάδα, αλλά στην αλλοδαπή, όταν ο οφειλέτης αποστέλλει στον αλλοδαπό δανειστή το οφειλόμενο ποσό του δανείου, εν όλω ή εν μέρει, στην αλλοδαπή διά τραπεζικού εμβάσματος, μέσω ελληνικής τράπεζας, οπότε, στην περίπτωση αυτή, δεν οφείλεται τέλος χαρτοσήμου, έστω και αν, για την, διά του τρόπου αυτού, εξόφληση του δανείου γίνεται σχετική εγγραφή στα βιβλία του καταβάλλοντος επιτηδευματία οφειλέτη στην Ελλάδα (Πρβλ. Σ.τ.Ε. 2151/1984, 974/1986, 1236/1986, 984/1992, 1246/1992 κ.λπ.). Τούτο δεδικαιολογείται εκ του ότι, το εκ δανείου χρέος του οφειλέτη προς τον δανειστή δεν εξοφλείται με την εντολή του οφειλέτη προς την ελληνική τράπεζα να εμβάσει το ποσό του δανείου στον δανειστή, αλλά με την καταβολή του ποσού του δανείου στον αλλοδαπό δανειστή στην αλλοδαπή από την αλλοδαπή τράπεζα, στην οποία απεστάλει τούτο, μέσω της ελληνικής τράπεζας, επερχομένης έτσι, διά του τρόπου αυτού, και της απόσβεσης στην αλλοδαπή της ενοχής (υποχρέωσης) του οφειλέτη, έναντι του αλλοδαπού δανειστή, εκ του εν λόγω δανείου.Β) Τόκοι απορρέοντες από δάνεια, που συνάπτονται στην αλλοδαπή

1. Για την επιβολή ή μη τέλους χαρτοσήμου επί των τόκων, που απορρέουν από δάνεια, που καταρτίσθηκαν στην αλλοδαπή, ως κρίσιμο σημείο λαμβάνεται υπόψη, όπως προαναφέρθηκε (§ ΙΙ. Β.β), όχι ο χρόνος κατάρτισης (σύναψης) του δανείου, αλλά ο χρόνος της εξόφλησης αυτών. Συνεπώς, από τον τόπο της εξόφλησης των τόκων (Ελλάδα ή αλλοδαπή) θα εξαρτηθεί και η οφειλή ή μη επ’ αυτών του προσήκοντος αναλογικού τέλους χαρτοσήμου, χωρίς να εξετάζεται, ούτε να ασκεί καμιά επιρροή, αν το δάνειο καταρτίσθηκε και εκτελέσθηκε στην αλλοδαπή ή αν αυτό καταρτίσθηκε στην αλλοδαπή και εκτελέσθηκε στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα προαναφερόμενα (§ ΙΙΙ), επειδή η απαίτηση εκ τόκων, όπως προαναφέρθηκε (§ Ι. Β. 2γ), είναι ανεξάρτητη και αυτοτελής από αυτήν του δανείου.

2. Ενόψει των ανωτέρω, για την οφειλή ή μη τέλους χαρτοσήμου επί των τόκων, που απορρέουν από δάνεια, που καταρτίσθηκαν στην αλλοδαπή, πρέπει να διακρίνουμε:α. Τόκοι εξοφλούμενοι στην Ελλάδα. Οι τόκοι, που εξοφλούνται στην Ελλάδα, με οποιονδήποτε τρόπο, υπόκεινται στο ίδιο τέλος χαρτοσήμου με αυτό της δανειακής σύμβασης, από την οποία αυτοί απέρρευσαν (άρθρο 15ε παρ. 6, εδαφ. πέμπτο Κ.Τ.Χ., Σ.τ.Ε. 848/1984, κ.λπ.), ανεξάρτητα αν αυτοί απορρέουν από δάνεια, που καταρτίσθηκαν και εκτελέσθηκαν στην αλλοδαπή, ή από δάνεια, που καταρτίσθηκαν στην αλλοδαπή και εκτελέσθηκαν στην Ελλάδα. Εξόφληση δε των τόκων στην Ελλάδα λαμβάνει χώρα:

(αα) Όταν εκδίδεται στην Ελλάδα η σχετική εξοφλητική των τόκων απόδειξη, διά της οποίας πιστοποιείται η λήψη αυτών από τον αλλοδαπό δανειστή ή από τον εκπρόσωπό του στην Ελλάδα.
(ββ) Όταν οι τόκοι καταβάλλονται στον αλλοδαπό δανειστή, διά καταθέσεως του ποσού αυτών σε ελληνική τράπεζα στην Ελλάδα, ή διά μεταφοράς του ποσού αυτών σε λογαριασμό του αλλοδαπού δανειστή, τον οποίο αυτός έχει ανοίξει σε ελληνική τράπεζα στην Ελλάδα.
(γγ) Όταν γίνεται πίστωση των τόκων στα βιβλία του επιτηδευματία οφειλέτη στην Ελλάδα (Σ.τ.Ε. 58/1984, 2151/1984, κ.λπ.).
(δδ) Όταν γίνεται σχετική εγγραφή των τόκων στα βιβλία του καταβάλλοντος αυτούς επιτηδευματία οφειλέτη στην Ελλάδα, διά της οποίας υποδηλώνεται η εξόφληση αυτών (άρθρο 12 Ν.Δ. 3717/1957, Σ.τ.Ε. 1050/1971, 580/1983, 2151/1984, 974/1986, 1236/1986, 1246/1992 κ.λπ.).

– Οι ανωτέρω τρόποι εξόφλησης των τόκων στην Ελλάδα είναι οι πλέον συνήθεις στην πράξη, χωρίς να αποκλείεται, ενδεχομένως, και η ύπαρξη άλλων τρόπων εξόφλησης αυτών.

β. Τόκοι εξοφλούμενοι στην αλλοδαπή.

Οι τόκοι, που εξοφλούνται στην αλλοδαπή, με οποιονδήποτε τρόπο, δεν υπόκεινται σε τέλος χαρτοσήμου στην Ελλάδα, λόγω της χωρικότητας του φόρου χαρτοσήμου, έστω και αν περί της εξοφλήσεως αυτών στην αλλοδαπή γίνει σχετική εγγραφή στα βιβλία του καταβάλλοντος αυτούς επιτηδευματία οφειλέτη στην Ελλάδα (άρθρο 12 Ν.Δ. 3717/1957, Σ.τ.Ε. 1050/1971, 580/1983, 2151/1984, 974/1986, 1236/ 1986, 1246/1992, κ.λπ.). Οι εξοφλούμενοι στην αλλοδαπή ως άνω τόκοι δεν υπόκεινται σε τέλος χαρτοσήμου, ανεξάρτητα από το αν αυτοί απορρέουν από δάνεια, που καταρτίσθηκαν και εκτελέσθηκαν στην αλλοδαπή, ή από δάνεια, που καταρτίσθηκαν στην αλλοδαπή και εκτελέσθηκαν στην Ελλάδα. Εξόφληση δε των τόκων στην αλλοδαπή λαμβάνει χώρα:

(αα) Όταν εκδίδεται στην αλλοδαπή η σχετική εξοφλητική των τόκων απόδειξη, διά της οποίας πιστοποιείται η καταβολή αυτών στον αλλοδαπό δανειστή από τον έλληνα οφειλέτη ή τον εκπρόσωπό του στην αλλοδαπή.
(ββ) Όταν οι τόκοι καταβάλλονται στον αλλοδαπό δανειστή, διά καταθέσεως του ποσού αυτών σε αλλοδαπή τράπεζα στην αλλοδαπή ή διά μεταφοράς του ποσού αυτών σε λογαριασμό του αλλοδαπού δανειστή, τον οποίο αυτός έχει ανοίξει σε αλλοδαπή τράπεζα στην αλλοδαπή.
(γγ) Όταν οι τόκοι αποστέλλονται από τον οφειλέτη στην αλλοδαπή διά τραπεζικού εμβάσματος, μέσω ελληνικής τράπεζας (Σ.τ.Ε. 2151/1984, 974/1986, 1236/1986, 984/1992, 1246/1992 κ.λπ.).

Και τούτο, γιατί, το εκ τόκων χρέος του Έλληνα οφειλέτη προς τον αλλοδαπό δανειστή, δεν εξοφλείται με την εντολή του οφειλέτη προς την ελληνική τράπεζα να εμβάσει το ποσό των τόκων στον αλλοδαπό δανειστή, αλλά με την καταβολή του ποσού των τόκων στον αλλοδαπό δανειστή στην αλλοδαπή από την αλλοδαπή τράπεζα, στην οποία απεστάλει τούτο, μέσω της ελληνικής τράπεζας, επερχομένης έτσι, διά του τρόπου αυτού, και της απόσβεσης στην αλλοδαπή της ενοχής (υποχρέωσης) του οφειλέτη, έναντι του αλλοδαπού δανειστή, εκ των εν λόγω τόκων.– Οι ανωτέρω τρόποι εξόφλησης των τόκων στην αλλοδαπή είναι οι πλέον συνήθεις στην πράξη, χωρίς να αποκλείεται, ενδεχομένως, και η ύπαρξη άλλων τρόπων εξόφλησης αυτών.

Γ) Ανακεφαλαίωση

Ανακεφαλαιώνοντας όλα τα παραπάνω, ως προς τα τέλη χαρτοσήμου, που οφείλονται επί των δανείων, που συνάπτονται στην αλλοδαπή, καθώς και επί των τόκων, που απορρέουν από τα δάνεια αυτά, ισχύουν σε γενικές γραμμές, τα εξής:

1. Δάνεια συναπτόμενα στην αλλοδαπή. Σχετικά διακρίνουμε:

α. Εάν τα δάνεια συνάπτονται στην αλλοδαπή ενώπιον Ελληνικής Προξενικής Αρχής δεν υπόκεινται σε τέλη χαρτοσήμου στην Ελλάδα (§ ΙΙΙ Α.1).
β. Εάν τα δάνεια συνάπτονται στην αλλοδαπή, όχι ενώπιον Ελληνικής Προξενικής Αρχής, τότε τα δάνεια αυτά:

– Υπόκεινται σε τέλη χαρτοσήμου στην Ελλάδα, εάν εκτελούνται στην Ελλάδα (§ ΙΙΙ. Α.2. α).
• Η εξόφληση, εν όλω ή εν μέρει, των ανωτέρω δανείων, δηλαδή των συναπτόμενων στην αλλοδαπή και εκτελούμενων στην Ελλάδα:(αα) Εάν γίνεται στην Ελλάδα, θα υπαχθεί σε πάγιο τέλος χαρτοσήμου, με την προϋπόθεση, ότι τα εν λόγω δάνεια, συνεπεία της εκτέλεσής τους στην Ελλάδα, υπήχθησαν στο προσήκον αναλογικό τέλος χαρτοσήμου.(ββ) Εάν γίνεται στην αλλοδαπή, δεν θα υπαχθεί στην Ελλάδα σε κανένα τέλος χαρτοσήμου, είτε αναλογικό, είτε πάγιο (§ ΙΙΙ. Α.2. α).– Δεν υπόκεινται σε τέλη χαρτοσήμου στην Ελλάδα, εάν εκτελούνται επίσης στην αλλοδαπή. Τα δάνεια αυτά δεν υπόκεινται σε τέλη χαρτοσήμου στην Ελλάδα, έστω και αν περί αυτών γίνει σχετική εγγραφή στα βιβλία του επιτηδευματία οφειλέτη στην Ελλάδα (§ ΙΙΙ. Α.2.β).
• Η εξόφληση, εν όλω ή εν μέρει, των ανωτέρω δανείων, δηλαδή των συναπτόμενων στην αλλοδαπή και εκτελούμενων επίσης στην αλλοδαπή:(
(αα) Εάν γίνεται στην Ελλάδα, θα υπαχθεί στο προσήκον αναλογικό τέλος χαρτοσήμου.
(ββ) Εάν γίνεται στην αλλοδαπή, δεν θα υπαχθεί στην Ελλάδα σε τέλος χαρτοσήμου, έστω και αν περί αυτής γίνει σχετική εγγραφή στα βιβλία του επιτηδευματία οφειλέτη στην Ελλάδα (§ ΙΙΙ. Α.2.β).

2. Τόκοι απορρέοντες από δάνεια, που συνάπτονται στην αλλοδαπή. Οι τόκοι αυτοί:α. Εάν εξοφλούνται στην Ελλάδα, υπόκεινται στο προσήκον αναλογικό τέλος χαρτοσήμου, ανεξάρτητα αν αυτοί απορρέουν από δάνεια, που καταρτίσθηκαν και εκτελέσθηκαν στην αλλοδαπή, ή από δάνεια, που καταρτίσθηκαν στην αλλοδαπή και εκτελέσθηκαν στην Ελλάδα (§ ΙΙΙ. Β.2.α).β. Εάν εξοφλούνται στην αλλοδαπή, δεν υπόκεινται σε τέλος χαρτοσήμου στην Ελλάδα, ανεξάρτητα αν αυτοί απορρέουν από δάνεια, που καταρτίσθηκαν και εκτελέσθηκαν στην αλλοδαπή, ή από δάνεια, που καταρτίσθηκαν στην αλλοδαπή και εκτελέσθηκαν στην Ελλάδα (§ ΙΙΙ. Β.2.β).