Εισόδημα από ακίνητη περιουσία είναι αυτό που προέρχεται από εκμίσθωση ή υπεκμίσθωση ή από ιδιοχρησιμοποίηση ή δωρεάν παραχώρηση χρήσης σε τρίτους, γης ή ακινήτου.

Το εισόδημα αυτό αποκτάται από κάθε φυσικό πρόσωπο στο οποίο έχει νόμιμα μεταβιβασθεί, με οριστικό συμβόλαιο ή έχει αποκτηθεί με δικαστική απόφαση ή λόγω χρησικτησίας το δικαίωμα πλήρους κυριότητας ή νομής ή επικαρπίας ή οίκησης, καθώς και από τον υπεκμισθωτή σε περίπτωση υπεκμίσθωσης.

Επίσης, εισόδημα από ακίνητη περιουσία, το οποίο δηλώνεται αναλυτικά στα έντυπα φορολογίας εισοδήματος Ε1 και Ε2, είναι τα ποσά που προέρχονται από εκμίσθωση ή υπεκμίσθωση ή δωρεάν παραχώρηση χρήσης χώρων τοποθέτησης επιγραφών και κοινόχρηστων χώρων, τα ποσά της αποζημίωσης για την πρόωρη λύση της μίσθωσης που καταβλήθηκαν από το μισθωτή, της αποζημίωσης για επίταξη ή εξωσυμβατική χρήση ακίνητης περιουσίας (601 ΑΚ), καθώς και τα ποσά της άυλης εμπορικής αξίας που καταβλήθηκαν από τον μισθωτή κατά τη μίσθωση ακινήτου στις περιπτώσεις μικτών συμβάσεων, ήτοι συμβάσεων στις οποίες πέραν του δικαιώματος μίσθωσης περιλαμβάνεται και το δικαίωμα εμπορικής εκμετάλλευσης του ακινήτου.

Στο εισόδημα από ακίνητη περιουσία δεν περιλαμβάνεται το ποσό της αποζημίωσης που καταβάλλεται στους λογαριασμούς των δικαιούχων σύμφωνα με τις διατάξεις της περ. α'της παρ. 2 του άρθρου 13 του ν. 4690/2020, καθόσον το εν λόγω ποσό δεν εμπίπτει σε καμία κατηγορία εισοδήματος, δεν υπόκειται σε οποιονδήποτε φόρο, τέλος, εισφορά ή άλλη κράτηση υπέρ του Δημοσίου, και συμπληρώνεται στον Πίνακα 6 (κωδ. 781-782).

Πριν συμπληρώσετε τις ενδείξεις αυτού του πίνακα 4Δ2 πρέπει να συμπληρώσετε και να συνυποβάλετε την Αναλυτική Κατάσταση για τα Μισθώματα από Ακίνητη Περιουσία (Ε2).

Το έντυπο Ε2 δεν θα συμπληρώνεται σε περίπτωση:

1. Καταβολής αποζημίωσης για την πρόωρη λύση της μίσθωσης από τον μισθωτή καθώς και της άυλης αξίας στις περιπτώσεις μικτών συμβάσεων, ήτοι συμβάσεων όπου πέραν του δικαιώματος μίσθωσης περιλαμβάνεται και το δικαίωμα εμπορικής εκμετάλλευσης του ακινήτου.

Τα ποσά αυτά αναγράφονται στους κωδικούς αριθμούς 121-122 του υποπίνακα αυτού.

Σημειώνεται ότι δεν βεβαιώνεται με την εκκαθάριση της δήλωσης Φορολογίας Εισοδήματος χαρτόσημο και ΟΓΑ χαρτοσήμου/ψηφιακού τέλους συναλλαγής των περιπτώσεων αυτών, αλλά η καταβολή τους ρυθμίζεται από τις διατάξεις του χαρτοσήμου/ψηφιακού τέλους συναλλαγών.

2. Ιδιοκατοίκησης κύριας ή δευτερεύουσας κατοικίας (εξοχικής ή μη εξοχικής) ή χρήσης για τις ανάγκες του φορολογούμενου χώρου στάθμευσης-αποθήκης με διαφορετική διεύθυνση από αυτή της κύριας κατοικίας ή δευτερεύουσας.

Στην περίπτωση αυτή δεν θα συμπληρώνεται ο πίνακας αυτός, αλλά θα συμπληρώνονται μόνο οι ενδείξεις του Πίνακα 5 (υποπίνακας 1α), σύμφωνα με τις οδηγίες που δίνονται παρακάτω για τη συμπλήρωσή του.

Ιδιοχρησιμοποίηση ή δωρεάν παραχώρηση 

Το εισόδημα από ιδιοχρησιμοποίηση ή δωρεάν παραχώρηση τεκμαίρεται ότι συνίσταται στο τρία τοις εκατό (3%) της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου σύμφωνα με τις ισχύουσες τιμές κατά την 31/12/2024. Δεν αποφέρει εισόδημα η χρήση θέσης στάθμευσης ή αποθήκης σε άλλη οικοδομή, πλησίον αυτής που βρίσκεται η κύρια κατοικία.

Σημειώνεται ότι από τα συνολικά ποσά των στηλών του εντύπου Ε2 μεταφέρονται τα επιμέρους ποσά κατά κατηγορία γης ή ακινήτου στους αντίστοιχους κωδικούς του υποπίνακα 4Δ2, εκτός από το εισόδημα από δωρεάν παραχώρηση της χρήσης μίας κύριας κατοικίας προς ανιόντες ή κατιόντες εξ αίματος και εξ αγχιστείας, επιφάνειας μέχρι διακόσια (200) τετραγωνικά μέτρα.

Τονίζεται ότι στην πιο πάνω περίπτωση μεταφέρεται στη δήλωση το τεκμαρτό εισόδημα 3% της αντικειμενικής αξίας της δωρεάν παραχωρούμενης κατοικίας για την περίπτωση που η κατοικία αυτή υπερβαίνει τα διακόσια τετραγωνικά μέτρα (200τμ) και μόνο για την υπερβάλλουσα επιφάνεια, καθώς και ότι δεν δύναται να δηλωθεί μέρος κατοικίας ως δωρεάν παραχωρούμενο και το υπόλοιπο να δηλωθεί κενό.

Επισημαίνεται ότι στην επιφάνεια των διακοσίων τετραγωνικών μέτρων προσμετρώνται εκτός από τους κύριους χώρους και οι βοηθητικοί χώροι (θέσεις στάθμευσης αποθήκες κλπ.), ακόμη κι αυτοί που βρίσκονται σε διαφορετική οικοδομή από αυτή που βρίσκεται η κύρια κατοικία, πλησίον αυτής και εφόσον δεν υπάρχουν στην οικοδομή της κύριας αυτής κατοικίας τέτοιοι χώροι.

Επίσης, δεν μεταφέρεται από το Ε2 στη δήλωση και το εισόδημα από δωρεάν παραχώρηση της χρήσης ακινήτων στο Ελληνικό Δημόσιο ή σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου. Επιπλέον, δεν υπολογίζεται τεκμαρτό εισόδημα για τα πρόσωπα που ασκούν ατομική αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα, από ιδιοχρησιμοποίηση ή δωρεάν παραχώρηση προς ανιόντες, κατιόντες ή συζύγους, αγροτικών εκτάσεων στις οποίες περιλαμβάνονται λιβάδια, καλλιεργήσιμες γαίες, βοσκήσιμες γαίες και κάθε είδους κατασκευές ή εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούνται για την άσκηση της δραστηριότητας αυτής.

Δεν υπολογίζεται τεκμαρτό εισόδημα για τη δωρεάν παραχώρηση χρήσης ακινήτων μέχρι τριακόσια τετραγωνικά μέτρα (300 τ.μ.) σε κοινωφελή ιδρύματα και στις εγγεγραμμένες στο «Ειδικό Μητρώο Ο.Κοι.Π.» (Κ.Υ.Α. 6216/2023) Οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών.

Ανείσπρακτα ενοίκια

Διευκρινίζεται ότι στην περίπτωση ανείσπρακτων εισοδημάτων από εκμίσθωση ακίνητης περιουσίας (παρ. 4 του άρθρου 39 του ΚΦΕ) που δηλώθηκαν στο προηγούμενο φορολογικό έτος στους κωδ. 125-126 και εισπράχθηκαν κατά το έτος 2024, δηλώνονται τα συνολικά ποσά στις αντίστοιχες στήλες του εντύπου Ε2 και μεταφέρονται τα επιμέρους ποσά κατά κατηγορία γαιών - γης ή ακινήτου στους αντίστοιχους κωδικούς του υποπίνακα αυτού.

Βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτων

Το εισόδημα που αποκτάται από φυσικά πρόσωπα από τη βραχυχρόνια μίσθωση , όπως αυτή ορίζεται στο άρθρο 111 του ν.4446/2016, μέχρι και δύο ακινήτων είναι εισόδημα από ακίνητη περιουσία και εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 39Α και της παραγράφου 4 του άρθρου 40 του ΚΦΕ, εφόσον τα ακίνητα εκμισθώνονται επιπλωμένα χωρίς την παροχή οποιασδήποτε υπηρεσίας πλην της παροχής κλινοσκεπασμάτων.

Σε περίπτωση που παρέχονται οποιεσδήποτε άλλες υπηρεσίες, το εισόδημα αυτό αποτελεί εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα του άρθρου 21 του ΚΦΕ.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Το εισόδημα που αποκτάται, από φυσικά πρόσωπα, από τη βραχυχρόνια μίσθωση, όπως αυτή ορίζεται στο άρθρο 111 του ν. 4446/2016, τριών (3) ή περισσοτέρων ακινήτων, λογίζεται ως εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα (τελευταίο εδάφιο παρ.1 άρθρου 39Α του ΚΦΕ, σχετ Ε. 2024/2024 εγκύκλιος).

Το εισόδημα από βραχυχρόνια εκμίσθωση ακινήτων του άρθρου 39A του ΚΦΕ δηλώνεται, κατά την ηλεκτρονική υποβολή, συγκεντρωτικά στη στήλη 17 του εντύπου Ε2, στους κωδικούς 60 «Βραχυχρόνια εκμίσθωση ακινήτων άρθρου 39A του ν.4172/2013» και 61 «Βραχυχρόνια υπεκμίσθωση ακινήτων άρθρου 39A του ν.4172/2013» και μεταφέρονται στους αντίστοιχους κωδικούς του 4Δ2.

Επίσης, στον κωδικό 63 της ίδιας ως άνω στήλης (17) «Εκμίσθωση κατοικίας που υπεκμισθώνεται για βραχυχρόνια μίσθωση μέσω ψηφιακής πλατφόρμας» δηλώνεται το ακαθάριστο εισόδημα που αποκτά ο εκμισθωτής από την εκμίσθωση κατοικίας η οποία υπεκμισθώνεται βραχυχρόνια σύμφωνα με το άρθρο 111 του ν. 4446/2016 από τον μισθωτή.

Το εν λόγω εισόδημα μεταφέρεται από την υπηρεσία στους κωδικούς 105-106 του εντύπου Ε1.

Τέλη χαρτοσήμου/ΦΠΑ/ψηφιακό τέλος συναλλαγών

Τονίζεται ότι για την επιβολή των τελών χαρτοσήμου ή ΦΠΑ στις μισθώσεις γης και ακινήτων ισχύουν τα όσα έχουν διευκρινιστεί με τις ΠΟΛ. 1008/18.1.2007, Ε.2016/17.1.2019 και ΠΟΛ.1180/18.7.2013 εγκυκλίους της αρμόδιας Υπηρεσίας (Διεύθυνση Εφαρμογής Έμμεσης Φορολογίας) και για την επιβολή του ψηφιακού τέλους συναλλαγής τα οριζόμενα στις διατάξεις του ν. 5135/2024.

Για τις περιπτώσεις που κατά τα ανωτέρω δεν οφείλονται τέλη χαρτόσημου/ψηφιακό τέλος συναλλαγών, το ακαθάριστο εισόδημα γης και ακινήτων που έχει συμπληρωθεί κατά περίπτωση στους κωδικούς 101-102, 105-106, 107-108, 111-112, 131-132, συμπληρώνεται και στους κωδικούς 741-742, σύμφωνα με τις αναγραφόμενες οδηγίες για τη συμπλήρωση τους.

Έκπτωση ποσοστού 5% επί του ακαθάριστου εισοδήματος

Επισημαίνεται ότι αναγνωρίζεται ποσοστό 5% επί του ακαθάριστου εισοδήματος ημεδαπής και αλλοδαπής προέλευσης ως δαπάνες επισκευής συντήρησης ανακαίνισης ή άλλες πάγιες και λειτουργικές δαπάνες όσων ακινήτων αποφέρουν φορολογητέο εισόδημα, ανεξάρτητα από το είδος και τη χρήση αυτών, εξαιρουμένων των εισοδημάτων από εκμίσθωση, δωρεάν παραχώρηση, ιδιοχρησιμοποίηση γαιών και χώρων τοποθέτησης επιγραφών.

Κίνητρο μακροχρόνιας μίσθωσης ακινήτων

ΠΡΟΣΟΧΗ: Δεν φορολογείται για το φορολογικό έτος 2024, το εισόδημα φυσικών προσώπων που προέρχεται από εκμίσθωση κατοικιών με εμβαδόν έως εκατόν είκοσι (120) τετραγωνικά μέτρα, εφόσον:

α) το εισόδημα προέρχεται από σύμβαση μίσθωσης διάρκειας τουλάχιστον τριών (3) ετών που συνάπτεται μεταξύ της 8ης Σεπτεμβρίου 2024 και της 31ης Δεκεμβρίου 2025,

β) η εκμισθούμενη κατοικία:

i) κατά τα φορολογικά έτη 2022, 2023 έχει δηλωθεί στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος ως κενό ακίνητο (έντυπο Ε2) ή δεν έχει δηλωθεί ως μισθωμένο ακίνητο ούτε ως κύρια, ούτε δευτερεύουσα κατοικία του εκμισθωτή, ούτε ως ιδιοχρησιμοποιούμενο, ούτε δωρεάν παραχωρούμενο ακίνητο (έντυπα Ε1 και Ε2) ή

ii) κατά το φορολογικό έτος 2023 έχει διατεθεί αποκλειστικά για βραχυχρόνια μίσθωση, όπως αυτή ορίζεται στην παρ. 1 του άρθρου 111 του ν. 4446/2016 (Α' 240), και οι συναφθείσες βραχυχρόνιες μισθώσεις έχουν δηλωθεί στη Φορολογική Διοίκηση, και

γ) ο εκμισθωτής δεν έχει υποβάλει στη Φορολογική Διοίκηση δήλωση πληροφοριακών στοιχείων μίσθωσης ακίνητης περιουσίας για το ακίνητο κατά το έτος της μίσθωσης και έως την έναρξη αυτής ή για το ίδιο διάστημα έχει υποβάλει δήλωση βραχυχρόνιας μίσθωσης του ακινήτου.

Η απαλλαγή ισχύει για το εισόδημα από την εκμίσθωση που θα προκύψει υπό τις ανωτέρω προϋποθέσεις, σε διάστημα τριάντα έξι (36) μηνών που ξεκινά από τον πρώτο μήνα μετά τον μήνα σύναψης της σύμβασης μίσθωσης,

Για σκοπούς εφαρμογής της διάταξης της παρ. 91 του άρθρου 72 του ΚΦΕ, ως ημερομηνία σύναψης της σύμβασης λαμβάνεται η ημερομηνία που έχει δηλωθεί στο σχετικό πεδίο στην εμπρόθεσμη δήλωση πληροφοριακών στοιχείων μίσθωσης.

Εάν δεν έχει συμπληρωθεί το σχετικό πεδίο στην εμπρόθεσμη δήλωση, ως ημερομηνία σύναψης της σύμβασης λαμβάνεται η ημερομηνία υποβολής της δήλωσης, εκτός εάν η ημερομηνία έναρξης της μίσθωσης είναι προγενέστερη, οπότε ως ημερομηνία σύναψης της σύμβασης λαμβάνεται η ημερομηνία αυτή.

Για την εφαρμογή των ανωτέρω διατάξεων συμπληρώνονται στη στήλη 17 του εντύπου Ε2:

α) ο κωδικός 64 με το ακαθάριστο εισόδημα που αποκτά ο εκμισθωτής από την εκμίσθωση κατοικίας που ήταν κενή και απαλλάσσεται του φόρου βάσει των διατάξεων της παρ. 91 του άρθρου 72 του ΚΦΕ.

β) ο κωδικός 65 με το ακαθάριστο εισόδημα που αποκτά ο εκμισθωτής από την εκμίσθωση κατοικίας που είχε διατεθεί για βραχυχρόνια μίσθωση και απαλλάσσεται του φόρου βάσει των διατάξεων της παρ. 91 του άρθρου 72 του ΚΦΕ.

Το εν λόγω εισόδημα προσυμπληρώνεται στους κωδικούς 119-120 του Πίνακα 6.

Αν εντός των τριών (3) ετών το ακίνητο:

α) κενωθεί, η απαλλαγή παύει να ισχύει από το φορολογικό έτος που αυτό κενώνεται,

β) διατεθεί για βραχυχρόνια μίσθωση, η απαλλαγή παύει να ισχύει από το πρώτο έτος της μίσθωσης.

Ως διάθεση του ακινήτου για βραχυχρόνια μίσθωση νοείται και η εγγραφή του ή επανεγγραφή του κατόπιν διακοπής του ΑΜΑ στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής.

Η απαλλαγή χορηγείται εφόσον κατά το χρόνο υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος το ακίνητο δεν είναι εγγεγραμμένο στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής.