Φορολογία εισοδήματος συζύγων - ανήλικων - ενήλικων άγαμων παιδιών

Τα ανήλικα τέκνα είναι εξαρτώμενα μέλη των γονέων τους εφόσον το εισόδημά τους δεν υπερβαίνει το ποσό των 3.000 ευρώ και εφόσον συνοικούν με αυτούς ή όταν παρουσιάζουν αναπηρία τουλάχιστον 67% και το εισόδημά τους δεν υπερβαίνει το ποσό των 6.000 ευρώ μη υπολογιζόμενου του ποσού της διατροφής, του εξωιδρυματικού επιδόματος ή προνοιακών επιδομάτων αναπηρίας. Στην περίπτωση αυτή το εισόδημά τους δηλώνεται και φορολογείται στο όνομα του γονέα που έχει τη γονική μέριμνα και σε κάθε περίπτωση στο όνομα του συζύγου, ο οποίος θεωρείται καταρχήν υπόχρεος για την υποβολή της δήλωσης. Σε περίπτωση που αυτός έχει χάσει τη γονική μέριμνα, προστίθεται στο εισόδημα του άλλου γονέα και φορολογείται στο όνομά του.

Κατ' εξαίρεση, φορολογείται χωριστά το εισόδημα του ανήλικου άγαμου παιδιού ανεξαρτήτως ποσού εφόσον προέρχεται:

• από την παροχή της προσωπικής (μισθωτής) του εργασίας,
• από σύνταξη λόγω θανάτου του πατέρα ή της μητέρας του.

Στην περίπτωση που το ανήλικο άγαμο τέκνο υποβάλλει ξεχωριστή φορολογική δήλωση για μια ή και για τις δύο από τις παραπάνω περιπτώσεις και παράλληλα αποκτά και εισοδήματα άλλης κατηγορίας, όπως πχ. εισοδήματα από ακίνητα, αυτά αναγράφονται στη δήλωση του υπόχρεου γονέα.

Αντίθετα, τα ενήλικα τέκνα που πληρούν τις προϋποθέσεις της περίπτωσης β' της παρ.1 του άρθρου 11 ΚΦΕ είναι εξαρτώμενα μέλη εφόσον το ετήσιο φορολογητέο εισόδημά τους δεν υπερβαίνει το ποσόν των 3.000 ευρώ, ενώ τα ενήλικα τέκνα που πληρούν τις προϋποθέσεις της περίπτωσης γ' της παρ. 1 του άρθρου 11 ΚΦΕ εφόσον το ετήσιο φορολογητέο εισόδημά τους δεν υπερβαίνει το ποσόν των 6.000 ευρώ. Σε κάθε όμως περίπτωση τα ενήλικα τέκνα που αποκτούν εισόδημα υποβάλλουν χωριστή φορολογική δήλωση σύμφωνα με το άρθρο 67 παρ. 1 του ΚΦΕ.

Σε περίπτωση υποβολής εντύπου Ε3 για ανήλικο τέκνο, του οποίου τα εισοδήματα φορολογούνται σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 4 του άρθρου 11 του ΚΦΕ, δηλαδή στο όνομα του γονέα που ασκεί τη γονική μέριμνα, η δήλωση του γονέα με το Ε3 του ανηλίκου υποβάλλεται στην αρμόδια για την παραλαβή της δήλωσης υπηρεσία (χειρόγραφη δήλωση) με τους προβλεπόμενους τρόπους.

Στις περιπτώσεις χωριστών δηλώσεων θα δηλώνονται στον πίνακα 8 ως εξαρτώμενα μέλη και από τους δύο συζύγους τα τέκνα που προέρχονται από τον κοινό γάμο καθώς και τα αναγνωρισμένα τέκνα του καθένα εξ αυτών.

Το ίδιο ισχύει και κατά τη λύση της έγγαμης σχέσης ή του συμφώνου συμβίωσης, όπου τα τέκνα θεωρείται ότι βαρύνουν και τους δύο γονείς, οι οποίοι δικαιούνται την μείωση του φόρου του άρθρου 16 του ΚΦΕ, υπό την προϋπόθεση ότι είναι μισθωτοί ή συνταξιούχοι ή κατ' επάγγελμα αγρότες και το αγροτικό εισόδημά τους είναι μεγαλύτερο από το 50% του συνολικού εισοδήματός τους (Ε. 2103/2021 εγκύκλιος).

Σε περίπτωση που οι ετήσιες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2024 των συζύγων/ ΜΣΣ υποβάλλονται ως κοινές με βάση τα οριζόμενα στην περ. α) της παρ. 4 του άρθρου 67 ΚΦΕ, δεν απαιτείται καμία επιπλέον ενέργεια από τους συζύγους. Σε αυτή την περίπτωση διενεργείται ξεχωριστή βεβαίωση του φόρου και εκδίδονται δύο πράξεις προσδιορισμού φόρου, μία για κάθε σύζυγο. Στις πράξεις προσδιορισμού φόρου αναφέρονται τα εισοδήματα και των δύο συζύγων/ΜΣΣ και διαφοροποιείται μεταξύ τους ο Πίνακας Γ’ της πράξης, στον οποίο αναγράφονται τα ποσά του κάθε συζύγου/ΜΣΣ χωριστά.

Με βάση την περ. α) της παρ. 4 του άρθρου 67 ΚΦΕ, όπως ισχύει, μετά την τροποποίησή της με το άρθρο 84 του ν. 5162/2024, για τις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος φορολογικού έτους 2024 και εφεξής, οι σύζυγοι, κατά τη διάρκεια του γάμου, υποβάλλουν κοινή δήλωση, αρχής γενομένης από το φορολογικό έτος σύναψης του γάμου και για τα εισοδήματα του έτους αυτού. Υπόχρεος για την υποβολή της κοινής δήλωσης είναι ο ένας εκ των δύο συζύγων που δηλώνεται ως υπόχρεος και για τα εισοδήματα του άλλου συζύγου.

Πιστωτικά ποσά του ενός συζύγου/ΜΣΣ δεν συμψηφίζονται με τυχόν χρεωστικά του άλλου και στην περίπτωση που έχουν και οι δύο πιστωτικά ποσά επιστρέφονται στον κάθε δικαιούχο χωριστά. Ο φόρος των συζύγων/μερών συμφώνου συμβίωσης που προκύπτει από την κοινή τους δήλωση βεβαιώνεται στην αρμόδια για τον υπόχρεο υπηρεσία ακόμη και στις περιπτώσεις που οι σύζυγοι υπάγονται σε διαφορετική υπηρεσία λόγω του ότι ένας εκ των δύο (ή και οι δύο) ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα ή λόγω διαφορετικής φορολογικής κατοικίας. Ως εκ τούτου, οι πράξεις προσδιορισμού φόρου που εκδίδονται με την υποβολή κοινής δήλωσης αναγράφουν και στους δύο συζύγους/ΜΣΣ την αρμόδια για τον υπόχρεο σύζυγο υπηρεσία.

Οι σύζυγοι, ωστόσο, δύνανται να υποβάλουν χωριστή δήλωση, κατά τα οριζόμενα στην περ. β) της παρ. 4 του άρθρου 67 ΚΦΕ, όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή της με το άρθρο 47 του ν.5073/2023, εφόσον έχουν επιλέξει να υποβάλουν χωριστή δήλωση, ακολουθώντας την διαδικασία που περιγράφεται στην απόφαση Α. 1017/2019, μέχρι την 28η Φεβρουαρίου του έτους υποβολής της δήλωσης. Η επιλογή της χωριστής δήλωσης είναι δεσμευτική και για τον έτερο σύζυγο, είναι ανέκκλητη για το πρώτο έτος που αφορά και ισχύει για κάθε επόμενο φορολογικό έτος, αν δεν ανακληθεί μέχρι την 28η Φεβρουαρίου του αντίστοιχου έτους.

Οι σύζυγοι υποβάλλουν χωριστή φορολογική δήλωση, χωρίς να απαιτείται γνωστοποίηση στην ειδική ψηφιακή εφαρμογή, ο καθένας για τα εισοδήματά του, εφόσον έχει διακοπεί η έγγαμη συμβίωση κατά τον χρόνο υποβολής της δήλωσης ή ο ένας από τους δύο συζύγους είναι σε κατάσταση πτώχευσης ή έχει υποβληθεί σε δικαστική συμπαράσταση. Το βάρος της απόδειξης για τη διακοπή φέρει ο φορολογούμενος. Απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η ενημέρωση της αρμόδιας για τα ζητήματα φορολογικού μητρώου υπηρεσίας, για τις παραπάνω μεταβολές.

Τα φυσικά πρόσωπα που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, στην περίπτωση που ενημερώσουν το αρμόδιο για τα ζητήματα φορολογικού μητρώου Τμήμα της αρμόδιας για την παραλαβή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος υπηρεσίας, με δήλωση μεταβολής, δύνανται να υποβάλλουν κοινή δήλωση για τα εισοδήματά τους. Στην περίπτωση αυτή έχουν την ίδια φορολογική αντιμετώπιση με τους έγγαμους και υπόχρεος υποβολής δήλωσης είναι εκείνο το μέρος του συμφώνου συμβίωσης το οποίο, κατά την υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, δηλώνεται ως υπόχρεος και για τα εισοδήματα του άλλου μέρους του συμφώνου συμβίωσης.

Σχετ. Οδηγίες συμπλήρωσης της δήλωσης ΦΕΦΠ φορολογικού έτους 2024.