Της Φωτεινής Μακρή
Λογίστρια φοροτεχνικός Α' Τάξης
Ειδικός σύμβουλος αγροτικής φορολογίας

Άλλη μια υποχρέωση των αγροτών με τη νέα χρονιά, με καταληκτική ημερομηνία την 30η Ιανουαρίου, είναι αυτή των μετατάξεων των αγροτών που πληρούν τις προϋποθέσεις όπως θα αναλυθούν παρακάτω.

Τα όρια κανονικού και ειδικού καθεστώτος:

ΕΙΔΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΦΠΑ

Επιδοτήσεις μέχρι 5.000 €

Τζίρος μέχρι 15.000 €

Για την παραμονή ή μετάταξη στο ειδικό καθεστώς ΦΠΑ θα πρέπει να έχει σωρευτικά και τα δύο κριτήρια.

ΚΑΙ δεν είναι δυνατή η αναδρομική ένταξη στο ειδικό καθεστώς.

ΚΑΝΟΝΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΦΠΑ

Επιδοτήσεις πάνω από 5.000 €

Τζίρος πάνω από 15.000 €

Έστω ένα από τα παραπάνω να έχει υπέρβαση, ο αγρότης πρέπει να μεταταχθεί στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ.

Υπάρχει υποχρέωση για μετάταξη του αγρότη στο κανονικό καθεστώς από την ημερομηνία κατά την οποία συντρέχει η προϋπόθεση αυτή.

Όσοι αγρότες κατά το προηγούμενο φορολογικό έτος (2024) πραγματοποίησαν προς οποιοδήποτε πρόσωπο παραδόσεις αγροτικών προϊόντων καθώς και παροχές αγροτικών υπηρεσιών (π.χ. κλάδεμα) των οποίων η αξία αθροιστικά ήταν κατώτερη των δεκαπέντε χιλιάδων (15.000) ευρώ και έλαβαν επιδοτήσεις, των οποίων η αξία ήταν κατώτερη των πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ. έχουν τη δυνατότητα να εντάσσονται στο ειδικό καθεστώς ΦΠΑ.

Τι συμπεριλαμβάνεται στο όριο των 15.000 € από πωλήσεις και παροχή υπηρεσιών:

1) Τιμολόγια αγοράς που εκδίδουν στον πωλητή αγρότη οι υποκείμενοι στο φόρο αγοραστές των αγροτικών προϊόντων (για αγρότες ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ)

2) Τιμολόγια πώλησης που εκδίδουν οι υποκείμενοι στο φόρο πωλητές αγροτικών προϊόντων (για αγρότες του κανονικού καθεστώτος ΦΠΑ)

3) Ειδικό Στοιχείο Πώλησης Αγροτικών Προϊόντων (που εκδίδουν οι αγρότες ειδικού καθεστώτος σε ιδιώτες ή άλλους αγρότες του ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ)

4) Εκκαθαρίσεις Συνεταιρισμών ή Ομάδων Παραγωγών

5) Εργόσημα

Σημαντικό: Τα παραπάνω αφορούν τόσο χονδρικές όσο και λιανικές πωλήσεις.

Τι συμπεριλαμβάνει το όριο των 5.000 € από επιδοτήσεις:

Το συνολικό ποσό επιδοτήσεων ή ενισχύσεων κάθε μορφής που καταβλήθηκε στον αγρότη εντός του προηγούμενου φορολογικού έτους, έστω και αν στο ποσό αυτό περιέχονται και ποσά επιδοτήσεων ή ενισχύσεων που αφορούν άλλα φορολογικά έτη.

Δεν θεωρούνται επιδοτήσεις ή ενισχύσεις και δεν λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό του ορίου των 5.000 ευρώ, οι κάθε είδους ενισχύσεις από το κράτος οι επενδυτικές ενισχύσεις και οι αποζημιώσεις που καταβάλλονται από τον Ε.Λ.Γ.Α. και οι ενισχύσεις ήσσονος σημασίας (de minimis) που έχουν αποζημιωτικό χαρακτήρα.

Προσθέτουμε όλες τις επιδοτήσεις/ενισχύσεις (εκτός των εξαιρέσεων) όπως φαίνονται στο σύστημα της Δημοσιοποίησης πληρωμών του ΟΠΕΚΕΠΕ ή στην Καρτέλα του ΥΠΑΑΤ «Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων» για να υπολογίσουμε το όριο. Η βεβαίωση του ΟΠΕΚΕΠΕ για φορολογική χρήση χρησιμοποιείται για τη φορολογική δήλωση. Εκδίδεται τέλη Φεβρουαρίου δηλαδή πέραν της καταληκτικής ημερομηνίας μετατάξεων, οπότε δεν μπορεί να είναι στοιχείο που θα μας βοηθήσει στον έλεγχο των μετατάξεων.

ΕΞΑΙΡΕΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΕΙΔΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΦΠΑ

Δεν εντάσσονται στο ειδικό καθεστώς, αλλά στο κανονικό καθεστώς, οι αγρότες που:

α) ασκούν τις αγροτικές εκμεταλλεύσεις και παρέχουν τις αγροτικές υπηρεσίες του άρθρου 49 του Κώδικα ΦΠΑ, με τη μορφή εταιρείας οποιουδήποτε τύπου ή αγροτικών συνεταιρισμών,

β) πωλούν αγροτικά προϊόντα παραγωγής τους ύστερα από επεξεργασία που μπορεί να προσδώσει σε αυτά χαρακτήρα βιομηχανικών ή βιοτεχνικών προϊόντων,

γ) ασκούν παράλληλα και άλλη οικονομική δραστηριότητα, για την οποία έχουν υποχρέωση να τηρούν λογιστικά αρχεία (βιβλία) για παράδειγμα ένας λογιστής που έχει παράλληλα αγροτική δραστηριότητα ή ένας αλιείες του ειδικού κατ' αποκοπή καθεστώτος

δ) παραδίδουν προϊόντα παραγωγής τους από λαϊκές αγορές ή από δικό τους κατάστημα ή πραγματοποιούν εξαγωγές ή παραδόσεις των προϊόντων τους προς άλλο κράτος μέλος (εξαγωγές / ενδοκοινοτικές συναλλαγές).

ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ:

Δεν υπάρχει υποχρέωση μετάταξης από το κανονικό καθεστώς στο ειδικό καθεστώς αγροτών. Η διαδικασία γίνεται προαιρετικά και εφόσον ο αγρότης πληροί τις προϋποθέσεις για την ένταξη στο ειδικό καθεστώς υποβάλλει, μόνο από την έναρξη του φορολογικού έτους, δήλωση μεταβολών εντός ανατρεπτικής προθεσμίας τριάντα (30) ημερών, δηλαδή μέχρι 30/01.

Ενώ η μετάταξη από το ειδικό καθεστώς στο κανονικό καθεστώς είναι υποχρεωτική υπό προϋποθέσεις αλλά προαιρετική υπό συγκεκριμένες πάλι προϋποθέσεις.

Στην περίπτωση της προαιρετικής μετάταξης από το Ειδικό στο Κανονικό Καθεστώς υποχρεούνται να παραμείνουν σ’ αυτό μια τριετία.

Η υποχρεωτική μετάταξη από το ειδικό στο κανονικό καθεστώς πραγματοποιείται με δήλωση μεταβολών εντός προθεσμίας τριάντα (30) ημερών από την έναρξη του φορολογικού έτους και ισχύει από την έναρξη του φορολογικού έτους, δηλαδή με ημερομηνία 1/1/20ΧΧ.

Η εκπρόθεσμη υποβολή δήλωσης μεταβολών επισύρει πρόστιμο.

Πολλές φορές τίθεται το ερώτημα πώς διαχειριζόμαστε την περίπτωση κάποιων που έχουν μόνο επιδοτήσεις και όχι πωλήσεις. Εάν κάποιος έχει λάβει επιδότηση κατώτερη των 5.000 ευρώ, έστω και αν δεν έχει πραγματοποιήσει καμία πώληση αγαθών και παροχή αγροτικών υπηρεσιών, οφείλει να εγγραφεί στο ειδικό καθεστώς αγροτών.

Κατά τη μετάταξη από το κανονικό στο ειδικό καθεστώς, οι μετατασσόμενοι έχουν υποχρέωση:

1) Να υποβάλλουν, μέσα σε δύο (2) μήνες από τη μετάταξη, δήλωση αποθεμάτων μετάταξης

2) Να καταβάλλουν τον φόρο που αναλογεί στα αποθέματα των αγροτικών προϊόντων και τον φόρο που έχουν επιβαρυνθεί τα αποθέματα των πρώτων υλών της αγροτικής παραγωγής, καθώς και τα αγαθά επένδυσης κατά το μέρος του φόρου που αναλογεί στα υπόλοιπα έτη του διακανονισμού.

3) Να υποβάλλουν έκτακτη δήλωση ΦΠΑ για την καταβολή του φόρου που προκύπτει μέχρι την τελευταία εργάσιμη για τις δημόσιες υπηρεσίες ημέρα του επόμενου μήνα από αυτόν που υποβάλλεται η δήλωση αποθεμάτων μετάταξης.

Η διαδικασία μετάταξης από το Κανονικό Καθεστώς Φ.Π.Α. στο Ειδικό Καθεστώς Αγροτών γίνεται ηλεκτρονικά μέσω της ΑΑΔΕ.

Περιπτώσεις που πρέπει να κάνουν εγγραφή στο Ειδικό Καθεστώς ΦΠΑ:

• Κάτοχοι αγροτικού αυτοκινήτου (ΦΙΧ) κι ας μην έχουν πωλήσεις και επιδοτήσεις (το αγροτικό αυτοκίνητο θεωρείται επαγγελματικό οπότε θεωρείται επαγγελματική δραστηριότητα)
• Όσοι ιδιώτες θέλουν να αφήσουν, αντί πληρωμής, στο ελαιοτριβείο ελαιόλαδο (δικαίωμα) που η διαδικασία αυτή θεωρείται πώληση αγροτικού προϊόντος
• Πριν από κάθε πρώτη πώληση
• Πριν από κάθε πρώτη παροχή αγροτικής υπηρεσίας

Όσοι θέλουν να απενταχθούν από το Ειδικό Καθεστώς ΦΠΑ δεν θα πρέπει:

1) να έχουν λάβει επιστροφή ΦΠΑ για το έτος που αιτούνται για απένταξη

2) να μην έχουν αγροτικό αυτοκίνητο (ΦΙΧ)

3) να μην έχουν τις προϋποθέσεις μετάταξης στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ

Για τους αγρότες που πληρούν τα κριτήρια ένταξης στο ΕΙΔΙΚΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΦΠΑ, αρκεί η εγγραφή τους στο Μητρώο TAXIS αγροτών (ηλεκτρονικά).

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

1) Αγρότης του ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ πραγματοποίησε το φορολογικό έτος 2024 χονδρικές πωλήσεις αξίας 7.000 ευρώ, λιανικές πωλήσεις 2.000 € και παροχές αγροτικών του υπηρεσιών (εργόσημου) αξίας 6.500 ευρώ και έλαβε επιδοτήσεις 2.000 ευρώ. Ο εν λόγω αγρότης εντάσσεται στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ από 1.1.2025 λόγω πωλήσεων και παροχής υπηρεσιών άνω των 15.000 €.

2) Αγρότης του ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ πραγματοποίησε το φορολογικό έτος 2024 λιανικές πωλήσεις αξίας 3.000 ευρώ και παροχές αγροτικών του υπηρεσιών (εργόσημου) αξίας 1.500 ευρώ και έλαβε επιδοτήσεις 6.200 ευρώ. Ο εν λόγω αγρότης εντάσσεται στο κανονικό καθεστώς ΦΠΑ από 1.1.2025 λόγω επιδοτήσεων άνω των 5.000 €.

3) Αγρότης του κανονικού καθεστώτος ΦΠΑ πραγματοποίησε το φορολογικό έτος 2024 χονδρικές πωλήσεις 9.000 € και λιανικές 2.300 €. Έλαβε επιδοτήσεις 800 €. Ο εν λόγω αγρότης μπορεί να μεταταχθεί από το κανονικό καθεστώς ΦΠΑ στο ειδικό καθεστώς ΦΠΑ εάν δεν ανήκει στις εξαιρέσεις του άρθρου 48 παραγράφου 2 του Κώδικα ΦΠΑ.