Αριθμ. Δ2α/ΓΠ οικ 119

ΦΕΚ B’ 16/10.01.2025

Καθορισμός βασικών αρχών και προδιαγραφών, όρων, προϋποθέσεων, δικαιολογητικών, διαδικασίας και κάθε άλλου θέματος σχετικού με τη χορήγηση άδειας ίδρυσης και άδειας λειτουργίας των μονάδων θεραπείας και απεξάρτησης από τα ναρκωτικά της περ. γ) της παρ. 1 και της παρ. 2 του άρθρου 58 του ν. 4139/2013 (Α’ 74) με έδρα την Ελλάδα.

Ο ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ

Έχοντας υπόψη:

1. Τον Κανονισμό (ΕΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 27ης Απριλίου 2016 για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών και την κατάργηση της οδηγίας 95/46/ΕΚ (Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων).

2. Τον ν. 4139/2013 «Νόμος περί εξαρτησιογόνων ουσιών και άλλες διατάξεις» (Α’ 74 ) και ιδίως το άρθρο 58 αυτού.

3. Το άρθρο 32 του ν. 4600/2019 «Εκσυγχρονισμός και αναμόρφωση Θεσμικού Πλαισίου Ιδιωτικών Κλινικών, Σύσταση Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας, Σύσταση Εθνικού Ινστιτούτου Νεοπλασιών και λοιπές διατάξεις» (Α’ 43).

4. Τον ν. 4622/2019 «Επιτελικό Κράτος: οργάνωση, λειτουργία και διαφάνεια της Κυβέρνησης, των κυβερνητικών οργάνων και της κεντρικής δημόσιας διοίκησης» (Α’ 133).

5. Τον ν. 5129/2024 «Ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης» (Α’ 124).

6. Το π.δ. 121/2017 «Οργανισμός του Υπουργείου Υγείας» (Α’ 148).

7. Το π.δ. 79/2023 «Διορισμός Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών» (Α’ 131).

8. Την υπ’ αρ. 37311/2023 κοινή απόφαση του Πρωθυπουργού και του Υπουργού Υγείας «Ανάθεση Αρμοδιοτήτων στον Υφυπουργό Υγείας Δημήτριο Βαρτζόπουλο» (Β’ 4435).

9. Το από 23-12-2024 πόρισμα της Ομάδας Εργασίας, που συγκροτήθηκε με την υπό στοιχεία

Α1β/γ.π.οικ.34831/28-06-2024 υπουργική απόφαση σχετικά με την τροποποίηση της υπό στοιχεία Δ2α/ οικ.46350/18.06.2019 απόφασης «Καθορισμός των βασικών αρχών και προδιαγραφών, των όρων, των προϋποθέσεων, των δικαιολογητικών, της διαδικασίας και κάθε άλλου θέματος σχετικού με τη χορήγηση άδειας ίδρυσης και λειτουργίας των μονάδων του άρθρου 58 του ν. 4139/2013 (Α’ 74)» (Β’ 2463).

10. Την υπ’ αρ. 66781/30-12-2024 εισήγηση του Προϊσταμένου της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Υγείας.

11. Το γεγονός ότι από τις διατάξεις της παρούσας δεν προκαλείται δαπάνη στον τακτικό προϋπολογισμό του Υπουργείου Υγείας, σύμφωνα με την ως άνω (10) εισήγηση.

12. Την ανάγκη υιοθέτησης ασφαλιστικών δικλείδων στην κατεύθυνση της προστασίας των χρηστών ναρκωτικών και της παροχής αποτελεσματικών και αποδοτικών υπηρεσιών από τις μονάδες θεραπείας και απεξάρτησης της περ.

γ) της παρ. 1 και της παρ. 2 του άρθρου 58 του ν. 4139/2013 (Α’ 74), αποφασίζουμε:

Άρθρο 1

Μονάδες θεραπείας και απεξάρτησης από τα ναρκωτικά της περ. γ) της παρ. 1 και της παρ. 2 του άρθρου 58 του ν. 4139/2013

Οι Μονάδες θεραπείας και απεξάρτησης από τα ναρκωτικά της περ. γ) της παρ. 1 και της παρ. 2 του άρθρου 58 του ν. 4139/2013 (Α’ 74) ορίζονται ως κάτωθι:

Α. Μονάδες Σωματικής Αποτοξίνωσης: Η Μονάδα έχει ως στόχο:

α) την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του συνδρόμου στέρησης σε χρήστες ναρκωτικών

β) την ψυχοκοινωνική υποστήριξη των ατόμων και

γ) την κινητοποίηση, προετοιμασία και παραπομπή στην κατάλληλη μονάδα θεραπείας.

Οι Μονάδες Σωματικής Αποτοξίνωσης αναπτύσσονται αποκλειστικά εντός ιδιωτικών κλινικών οι οποίες ιδρύονται και λειτουργούν νομίμως σύμφωνα με τον ν. 4600/2019 (Α’ 43), το π.δ. 517/1991 (Α’ 202) και το π.δ. 235/2000 (Α’ 199) και παρέχουν νοσηλεία η οποία διαρκεί 3-4 εβδομάδες.

Β. Μονάδες Θεραπείας και Απεξάρτησης Εσωτερικής Διαμονής: Η Μονάδα παρέχει ψυχοκοινωνική ή/και άλλου τύπου υποστήριξη με στόχο την πλήρη αποχή των ατόμων από τα ναρκωτικά. Οι εξυπηρετούμενοι διαβιούν σε εικοσιτετράωρη βάση εντός της μονάδας και μπορεί να λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή. Επιμέρους στόχους της μονάδας αποτελούν:

α) η πλήρης αποχή από τη χρήση ναρκωτικών,

β) η ψυχολογική ενδυνάμωση των ατόμων και

γ) η φροντίδα επιμέρους υγειονομικών και κοινωνικών προβλημάτων.

Γ. Μονάδες Θεραπείας Εξωτερικής Παρακολούθησης: Η Μονάδα παρέχει ψυχοκοινωνική ή/και άλλου τύπου υποστήριξη με στόχο την πλήρη αποχή των ατόμων από τα ναρκωτικά. Οι εξυπηρετούμενοι λαμβάνουν υπηρεσίες σε τακτική βάση και στη συνέχεια επιστρέφουν στο κοινωνικό τους περιβάλλον. Οι υπηρεσίες που παρέχονται δύναται να περιλαμβάνουν συμπληρωματικά και φαρμακευτική αγωγή. Επιμέρους στόχους της μονάδας αποτελούν:

α) η πλήρης αποχή από τη χρήση ναρκωτικών,

β) η ψυχολογική ενδυνάμωση των ατόμων,

γ) η φροντίδα επιμέρους υγειονομικών και κοινωνικών προβλημάτων.

Άρθρο 2

Στόχοι και Βασικές Αρχές Λειτουργίας των Μονάδων θεραπείας και απεξάρτησης από τα ναρκωτικά της περ. γ) της παρ. 1 και της παρ. 2 του άρθρου 58 του ν. 4139/2013

1. Οι Μονάδες θεραπείας και απεξάρτησης από τα ναρκωτικά στοχεύουν:

α) στη μείωση των συνεπειών στη σωματική και ψυχική υγεία από τη χρήση ναρκωτικών.

β) στην αποχή των ατόμων που εξυπηρετούν από τη χρήση παράνομων και μη συνταγογραφούμενων ψυχοδραστικών ουσιών ή στη μείωση της χρήσης και στη βελτίωση της λειτουργικότητας των ατόμων.

2. Οι Μονάδες του άρθρου 1 οφείλουν να:

α) Παρέχουν υπηρεσίες με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα, την αξιοπρέπεια του ατόμου, τις ιδιαιτερότητες κάθε εξυπηρετούμενου/ης και την ετοιμότητα του/ ης για αλλαγή.

β) Προασπίζουν το δικαίωμα των ατόμων να απολαμβάνουν το υψηλότερο δυνατό επίπεδο υγείας και φροντίδας, διασφαλίζοντας παράλληλα την αποφυγή των διακρίσεων και του στιγματισμού.

γ) Παρέχουν στον/ην εξυπηρετούμενο/η πλήρη πληροφόρηση για τις θεραπευτικές επιλογές που έχει εντός και εκτός της συγκεκριμένης Μονάδας.

δ) Παρέχουν στον/ην εξυπηρετούμενο/η ενδελεχή, συνεχή και πλήρη ενημέρωση αναφορικά με το προτεινόμενο θεραπευτικό πλάνο, τις θεραπευτικές διαδικασίες και μεθόδους που ακολουθούνται από τη Μονάδα και την κατάσταση της υγείας του/της.

ε) Μεριμνούν ώστε η έναρξη της θεραπευτικής διαδικασίας να γίνεται με απόφαση και συγκατάθεση του/ης ίδιου/ας του/ης εξυπηρετούμενου/ης.

στ) Μεριμνούν ώστε το άτομο να διατηρεί τη δυνατότητα αποχώρησης σε οποιοδήποτε στάδιο της θεραπευτικής διαδικασίας.

ζ) Είναι προσιτές από διαφορετικές κοινωνικές ομάδες, στη βάση της ισότιμης και καθολικής πρόσβασης, ανεξαρτήτως φυλής, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γενεαλογικών καταβολών, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας ή χρόνιας ασθένειας, ηλικίας, οικογενειακής ή κοινωνικής κατάστασης, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου και ανεξάρτητα από την κατάσταση της υγείας του/ης εξυπηρετούμενου/ης.

η) Τηρούν ένα ευρύ ωράριο λειτουργίας, διασφαλίζοντας την πρόσβαση σε άτομα με επαγγελματική απασχόληση ή/και άλλου τύπου υποχρεώσεις. Στην περίπτωση των Μονάδων Σωματικής Αποτοξίνωσης και των Μονάδων Θεραπείας Εσωτερικής Διαμονής το ωράριο είναι εικοσιτετράωρο.

θ) Ακολουθούν επιστημονικά αποδεκτές θεραπευτικές και κατευθυντήριες γραμμές. Συγκεκριμένα, εφαρμόζουν τις φαρμακολογικές και ψυχοκοινωνικές μεθόδους που έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές από την επιστήμη και υιοθετούν τις κατευθυντήριες οδηγίες διεθνών οργανισμών, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. Η διάρκεια και η ένταση (δόση) των παρεμβάσεων ευθυγραμμίζονται με κατευθυντήριες οδηγίες που βασίζονται σε επιστημονικά δεδομένα.

ι) Εφαρμόζουν επιστημονικές μεθόδους διάγνωσης της εξάρτησης, ενδεχόμενης συννοσηρότητας, καθώς και άλλων προβλημάτων υγείας.

κ) Διαθέτουν σαφή περιγραφή του πληθυσμού στόχου που εξυπηρετούν και σαφή κριτήρια παραπομπής από και προς αυτές.

κα) Καλύπτουν όλες τις ανάγκες του/της εξυπηρετούμενου/ης, διασφαλίζοντας το «συνεχές της φροντίδας» του/της. Εφόσον δεν μπορεί να καλύψει κάποιες ανάγκες, η μονάδα συνεργάζεται με άλλες δομές παραπέμποντας τον/ην εξυπηρετούμενο/η.

κβ) Διαθέτουν δίκτυο συνεργασίας/παραπομπής με υπηρεσίες διαφόρων επιπέδων του συστήματος υγείας: από τις μονάδες της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας έως συναφείς ή/και συμπληρωματικές υπηρεσίες αντιμετώπισης των εξαρτήσεων.

κγ) Διασυνδέονται με υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας και εξειδικευμένης ιατρικής περίθαλψης για αντιμετώπιση ενδεχόμενων συνοδών προβλημάτων (περιπτώσεις συννοσηρότητας).

κδ) Στελεχώνονται από ειδικά εκπαιδευμένες στον τομέα των εξαρτήσεων διεπιστημονικές ομάδες.

κε) Προσεγγίζουν εξατομικευμένα τον/ην κάθε εξυπηρετούμενο/η, καταρτίζοντας ατομικό θεραπευτικό πλάνο. Συγκεκριμένα, ακολουθούν για κάθε περιστατικό διαδικασία αξιολόγησης που περιλαμβάνει: λήψη ιστορικού χρήσης ουσιών, ιστορικού θεραπείας, σωματικής, κοινωνικής και ψυχιατρικής κατάστασης. κστ) Παρακολουθούν και αναθεωρούν σε τακτική βάση το θεραπευτικό πλάνο του/ης κάθε εξυπηρετούμενου/ης και μεριμνούν ώστε οι στόχοι της θεραπευτικής πορείας του/της να τίθενται σταδιακά, να αναθεωρούνται περιοδικά και να προβλέπουν τη διαχείριση πιθανών υποτροπών. Η διάρκεια της θεραπείας καθορίζεται και αναθεωρείται στη βάση του πλάνου αυτού.

κζ) Τηρούν ακριβή και επικαιροποιημένα ιατρικά και άλλου τύπου αρχεία για κάθε εξυπηρετούμενο/η τα οποία αποτελούν και προϋπόθεση για την έναρξη της θεραπευτικής διαδικασίας.

κη) Τηρούν την αρχή του απορρήτου και της εμπιστευτικότητας, όπως αυτή προβλέπεται από τον Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας και εξειδικεύεται στον Κώδικα Δεοντολογίας που οφείλουν να υποβάλλουν για την έγκριση της λειτουργίας τους.

κθ) Τηρούν την ισχύουσα κάθε φορά νομοθεσία για την προστασία των προσωπικών και ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων. Διαθέτουν γραπτό Κώδικα Δεοντολογίας, ο οποίος περιλαμβάνεται στον κανονισμό λειτουργίας τους.

λ) Αξιολογούν συστηματικά τις υπηρεσίες τους και ενημερώνουν ετήσια την αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Υγείας.

Άρθρο 3

Κανονισμός Λειτουργίας των Μονάδων θεραπείας και απεξάρτησης από τα ναρκωτικά της περ. γ) της παρ. 1 και της παρ. 2 του άρθρου 58 του ν.4139/2013

1. Οι Μονάδες θεραπείας και απεξάρτησης από τα ναρκωτικά διαθέτουν πλήρη και σαφή εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας. Στον εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας αποτυπώνονται αναλυτικά οι στόχοι της Μονάδας, οι παρεχόμενες υπηρεσίες, οι θεραπευτικές μέθοδοι και πρακτικές που ακολουθούνται, η στελέχωση της Μονάδας και οι αρμοδιότητες του προσωπικού της καθώς και ο τρόπος αξιολόγησης των υπηρεσιών της.

2. Ο κανονισμός λειτουργίας της Μονάδας περιλαμβάνει κώδικα δεοντολογίας προσωπικού, καθώς και κώδικα υποχρεώσεων και δικαιωμάτων προσωπικού και εξυπηρετούμενων.

3. Ο κανονισμός λειτουργίας της Μονάδας περιλαμβάνει προδιαγραφές υγιεινής, καθώς και πρωτόκολλα ασφαλείας και αντιμετώπισης έκτακτων περιστατικών.

4. Ο κανονισμός λειτουργίας της Μονάδας προβλέπει αναλυτικά τις μεθόδους εσωτερικής αξιολόγησης που αυτή εφαρμόζει.

5. Ο κανονισμός λειτουργίας της Μονάδας περιλαμβάνει σύστημα καταγραφής πληροφοριών και προστασίας προσωπικών δεδομένων, σύμφωνα με το εκάστοτε νομικό πλαίσιο.

6. Ο κανονισμός λειτουργίας της Μονάδας περιλαμβάνει το ωράριο λειτουργίας της, το οποίο τεκμηριώνεται στη βάση των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Άρθρο 4

Λειτουργικές Απαιτήσεις και Υλικοτεχνικές Υποδομές των Μονάδων θεραπείας και απεξάρτησης από τα ναρκωτικά της περ. γ) της παρ. 1 και της παρ. 2 του άρθρου 58 του ν. 4139/2013

1. Οι Μονάδες θεραπείας και απεξάρτησης από τα ναρκωτικά στεγάζονται σε σημεία εντός των αστικών περιοχών, είναι ευδιάκριτες και προσβάσιμες με Μέσα Μαζικής Μεταφοράς και διασφαλίζουν την εύκολη πρόσβαση των εξυπηρετούμενων σε αυτές. Σε περιπτώσεις που η Μονάδα αναπτύσσεται σε περιοχές εκτός αστικής περιοχής, η επιλογή αυτή οφείλει να συνάδει με τους ειδικούς στόχους της μονάδας, τις δραστηριότητες που θα οργανώνει για τους/τις εξυπηρετούμενους/ες, τα εκπαιδευτικά ή/και ψυχαγωγικά της προγράμματα. Η επιλογή ανάπτυξης της Μονάδας εκτός αστικής περιοχής τεκμηριώνεται αναλυτικά στον κανονισμό λειτουργίας της Μονάδας.

2. Οι εγκαταστάσεις των Μονάδων αποβλέπουν στη δημιουργία ενός ασφαλούς, μη επικριτικού και υγιεινού περιβάλλοντος για τους/τις εξυπηρετούμενους/ες και τους/τις εργαζόμενους/ες σε αυτές.

3. Οι Μονάδες διαθέτουν ειδικά διαμορφωμένους χώρους που προσομοιάζουν με οικογενειακό περιβάλλον και υλικοτεχνική υποδομή, τα οποία εξυπηρετούν τους θεραπευτικούς στόχους, την εκπαίδευση, την προώθηση της δημιουργικότητας, την ψυχαγωγία και τη φυσική άσκηση των εξυπηρετουμένων, ανάλογα με τον τύπο της Μονάδας.

4. Οι απαιτήσεις των κτιριακών εγκαταστάσεων των Μονάδων είναι σύμφωνες με τις γενικές και ειδικές πολεοδομικές διατάξεις και το ισχύον δίκαιο για θέματα αντοχής, σταθερότητας, ευστάθειας και ανθεκτικότητας. Οι Μονάδες πληρούν τις αναγκαίες προδιαγραφές ασφάλειας, υγιεινής, πυρασφάλειας και ηλεκτρο-μηχανολογικών εγκαταστάσεων σύμφωνα με το ισχύον δίκαιο. Οι Μονάδες πληρούν τις απαιτήσεις προσβασιμότητας από ΑΜΕΑ και διασφαλίζουν ευχερή πρόσβαση σε αυτές για τα οχήματα του ΕΚΑΒ.

5. Ειδικότερα οι Μονάδες του άρθρου 1 αποτελούνται από:

α) Ειδικά διαμορφωμένο χώρο υποδοχής των εξυπηρετούμενων, ο οποίος θα πρέπει να εξασφαλίζει τα εχέγγυα ασφαλείας και προστασίας της ιδιωτικότητας των προσερχομένων.

β) Ειδικά διαμορφωμένο χώρο γραμματειακής και διοικητικής υποστήριξης.

γ) Ειδικά διαμορφωμένο χώρο ομαδικής θεραπείας. Ο χώρος ομαδικής θεραπείας δεν μπορεί να είναι μικρότερος από 3

τ.μ. ανά άτομο και συνολικά μικρότερος από 25τ.μ.

δ) Ειδικά διαμορφωμένους χώρους ατομικής θεραπείας, που διασφαλίζουν την ιδιωτικότητα των ατόμων και δεν είναι μικρότεροι από 12 τ.μ.

ε) Ειδικά διαμορφωμένους και διακριτούς χώρους εκπαίδευσης, φυσικής άσκησης, ψυχαγωγίας και πραγματοποίησης εκδηλώσεων ανάλογα με τον τύπο της Μονάδας.

στ) Ειδικά διαμορφωμένους χώρους διημέρευσης, οι οποίοι περιλαμβάνουν καθιστικό, τραπεζαρία, αναγνωστήριο, πάγκους συλλογικής εργασίας. Η συνολική επιφάνεια τους δεν μπορεί να είναι μικρότερη των 50 τ.μ.

ζ) Ειδικά διαμορφωμένο χώρο για την παρασκευή μικρών γευμάτων και αφεψημάτων (κουζίνα), στον οποίο θα έχουν πρόσβαση οι εξυπηρετούμενοι/ες. Ο χώρος της κουζίνας πρέπει να είναι επαρκής και να επιτρέπει την πρόσβαση εξυπηρετούμενων και του προσωπικού και να μην είναι επιφάνειας μικρότερης των 15 τ.μ.

η) Ειδικά διαμορφωμένους χώρους ατομικής υγιεινής και πλύσης ατομικών ειδών για τους/τις εξυπηρετούμενους/ες.

θ) Διακριτούς χώρους εργασίας, υγιεινής και ανάπαυσης για το προσωπικό των Μονάδων.

ι) Ξεχωριστούς κοιτώνες για άνδρες και γυναίκες που διαθέτουν ελάχιστη επιφάνεια 3 τ.μ. ανά άτομο και δεν φιλοξενούν περισσότερα από 6 άτομα.

ια) Βοηθητικούς χώρους αποθήκευσης και αρχειοθέτησης.

6. Οι Μονάδες του άρθρου 1 διαθέτουν:

α) θέρμανση και κλιματισμό σε όλους τους χώρους τους,

β) απαραίτητες συσκευές για τον πλήρη εξοπλισμό των χώρων υγιεινής, πλύσης ατομικών ειδών και κουζινών (και ιδιαίτερα πλυντήρια ρούχων, πλυντήριο πιάτων, ψυγεία, συσκευές και εξοπλισμό για την παρασκευή γευμάτων) και

γ) εξοπλισμό για την εκπαίδευση και την ψυχαγωγία των εξυπηρετουμένων.

7. Οι Μονάδες του άρθρου 1 διαθέτουν:

α) ενημερωτικό υλικό που παρέχει σαφείς και ακριβείς πληροφορίες αναφορικά με τις υπηρεσίες που παρέχουν σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή και

β) ιστοσελίδα στο διαδίκτυο, η οποία περιλαμβάνει το ενημερωτικό τους υλικό και καθιστά δυνατή την επικοινωνία με κάθε ενδιαφερόμενο/η για τις υπηρεσίες τους.

8. Οι Μονάδες Σωματικής Αποτοξίνωσης της περ. Α του άρθρου 1 οφείλουν επιπρόσθετα να διαθέτουν τον απαραίτητο ιατρικό εξοπλισμό, ο οποίος περιγράφεται αναλυτικά στον κανονισμό λειτουργίας τους και να διασφαλίζουν την καθαριότητα και σίτιση των εξυπηρετούμενων, κατ’ αντιστοιχία του άρθρου 32 του ν. 4600/2019 (Α’ 43).

9. Οι Μονάδες Θεραπείας Εσωτερικής Διαμονής της περ. Β του άρθρου 1 οφείλουν επιπρόσθετα να διαθέτουν εγκαταστάσεις και εξοπλισμό, ώστε να διασφαλίζουν πλήρως τη διαβίωση, διατροφή και ατομική υγιεινή των εξυπηρετούμενων.

Άρθρο 5

Στελέχωση των Μονάδων θεραπείας και απεξάρτησης από τα ναρκωτικά της περ. γ) της παρ. 1 και της παρ. 2 του άρθρου 58 του ν. 4139/2013

1. Οι Μονάδες θεραπείας και απεξάρτησης από τα ναρκωτικά στελεχώνονται ενδεικτικά από:

α) επαγγελματίες ψυχικής υγείας, ιατρούς, κοινωνικούς επιστήμονες, νοσηλευτικό προσωπικό, που απαρτίζουν τη διεπιστημονική ομάδα και

β) ειδικούς/κές θεραπευτές/τριες, διοικητικό και βοηθητικό προσωπικό.

Το προσωπικό της Μονάδας ασκεί τα καθήκοντά του και τις αρμοδιότητές του σύμφωνα με το καθηκοντολόγιο και τους κανόνες δεοντολογίας της ειδικότητάς του. Ο αριθμός, η σύνθεση και τα απαιτούμενα προσόντα της ομάδας του προσωπικού καθορίζονται με σαφήνεια στον κανονισμό λειτουργίας της μονάδας και τεκμηριώνονται στη βάση των υπηρεσιών που αυτή παρέχει.

2. Το προσωπικό της Μονάδας έχει τα απαραίτητα τυπικά προσόντα και την εξειδίκευση ανάλογα με τα καθήκοντα που αναλαμβάνει. Ειδικότερα, στα απαραίτητα τυπικά προσόντα του θεραπευτικού προσωπικού περιλαμβάνεται η τεκμηριωμένη γνώση του επιστημονικού αντικειμένου (ακαδημαϊκοί τίτλοι σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, εξειδικευμένες σπουδές στο πεδίο των εξαρτήσεων) καθώς και η αποδεδειγμένη επαγγελματική εμπειρία στον τομέα της ψυχικής υγείας ή/και αντιμετώπισης των εξαρτήσεων, εξαρτητικών συμπεριφορών και εθισμών.

3. Η Μονάδα αναλαμβάνει τη συνεχιζόμενη εκπαίδευση του προσωπικού, αναφορικά με τις εξελίξεις στο πεδίο των εξαρτήσεων και της αντιμετώπισης της εξάρτησης.

4. Η Μονάδα διαθέτει επιστημονικά υπεύθυνο/η ο/η οποίος/α είναι αρμόδιος/α για τον συντονισμό και την υλοποίηση του έργου της Μονάδας, την εποπτεία του προσωπικού και την παρακολούθηση της αξιολόγησης των παρεχόμενων υπηρεσιών. Ο/Η επιστημονικά υπεύθυνος/η διαθέτει αναγνωρισμένο στην Ελλάδα πτυχίο πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, συναφές με το αντικείμενο της θέσης, και τουλάχιστον διετή εμπειρία σε θέση ευθύνης σε νοσοκομειακού τύπου δομή παροχής υπηρεσιών υγείας ή εξωνοσοκομειακού τύπου δομή παροχής ψυχοκοινωνικής υποστήριξης, ή τουλάχιστον 5ετή εμπειρία εργασίας σε φορείς ψυχικής υγείας ή αντιμετώπισης της εξάρτησης. Ως επιστημονικά υπεύθυνος/η ορίζεται ένας/μία εκ των μελών της Διεπιστημονικής Ομάδας και είναι πλήρους απασχόλησης στη Μονάδα.

Άρθρο 6

Αξιολόγηση και εποπτεία των υπηρεσιών των Μονάδων θεραπείας και απεξάρτησης από τα ναρκωτικά της περ. γ) της παρ. 1 και της παρ. 2 του άρθρου 58 του ν. 4139/2013

Οι Μονάδες θεραπείας και απεξάρτησης από τα ναρκωτικά οφείλουν να εφαρμόζουν μεθόδους εσωτερικής αξιολόγησης ώστε να αποτιμούν σε τακτική βάση το έργο τους και την αποτελεσματικότητά τους. Στο πλαίσιο της εσωτερικής αξιολόγησης υποβάλλουν ετήσια αναφορά στην αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Υγείας. Ειδικότερα, η ετήσια αναφορά οφείλει να περιλαμβάνει:

α) συστηματική παρακολούθηση κατά τη διάρκεια του έτους της πληρότητας τους σε κλίνες ή θέσεις θεραπείας,

β) αριθμό και χαρακτηριστικά των ατόμων στα οποία παρείχαν υπηρεσίες,

γ) αναλογία μεταξύ των ατόμων που ολοκλήρωσαν τη θεραπευτική διαδικασία και εκείνων που αποχωρήσαν πριν την ολοκλήρωσή της,

δ) πιθανή τροποποίηση του κανονισμού λειτουργίας τους,

ε) σύνθεση και αριθμό του προσωπικού τους,

στ) πιστοποίηση από μηχανικό πως πληρούνται οι λειτουργικές και υλικοτεχνικές προδιαγραφές που προβλέπει το άρθρο 4 της παρούσας.

2. Οι Μονάδες δύνανται να υπόκεινται σε ανεξάρτητη εξωτερική αξιολόγηση του έργου τους και της αποτελεσματικότητας τους από την αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Υγείας ή οποιοδήποτε άλλο φορέα στον οποίο αυτή αναθέτει το έργο της εξωτερικής αξιολόγησης.

3. Οι Μονάδες δύναται να υπόκεινται σε έλεγχο από την Εθνική Αρχή Διαφάνειας (Ε.Α.Δ.).

4. Οι αρμόδιες Υγειονομικές Περιφέρειες της χώρας στις οποίες εδρεύουν οι ως άνω Μονάδες υποχρεούνται να ασκούν ετήσιο επιτόπιο έλεγχο στις Μονάδες και να υποβάλλουν στον Υπουργό Υγείας σχετικό πόρισμα, προκειμένου να κινηθούν τυχόν διαδικασίες περί μεταβολής των όρων άδειας ίδρυσης και λειτουργίας ή/και ανάκλησης των αδειών ίδρυσης και λειτουργίας.

Άρθρο 7

Δικαιολογητικά και Διαδικασία για τη χορήγηση άδειας ίδρυσης των Μονάδων θεραπείας και απεξάρτησης από τα ναρκωτικά της περ. γ) της παρ. 1 και της παρ. 2 του άρθρου 58 του ν. 4139/2013

1. Με απόφαση του αρμοδίου οργάνου του Υπουργείου Υγείας μετά από γνώμη της Επιτροπής του άρθρου 50 του ν. 4139/2013 εκδίδεται η άδεια ίδρυσης των Μονάδων θεραπείας και απεξάρτησης από τα ναρκωτικάτης περ. γ) της παρ. 1 και της παρ. 2 του άρθρου 58 του ν. 4139/2013.

2. Ο ενδιαφερόμενος φορέας υποβάλλει σχετικό αίτημα προς την αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Υγείας. Η οικεία Διεύθυνση, αφού εξετάσει τον φάκελο του αιτήματος και διαπιστώσει την πληρότητα του όσον αφορά στα απαιτούμενα δικαιολογητικά (τυπικός έλεγχος), διαβιβάζει το αίτημα και τον φάκελο που τον συνοδεύει στην Επιτροπή του άρθρου 50 του ν. 4139/2013 προκειμένου αυτή να προβεί στη σχετική γνώμη σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο της παρ. 2 του άρθρου 58 του ν. 4139/2013. Μετά από τη γνώμη της Επιτροπής εκδίδεται η άδεια ίδρυσης της Μονάδας με απόφαση του αρμοδίου οργάνου του Υπουργείου Υγείας.

3. Η αίτηση για τη χορήγηση της άδειας ίδρυσης συνοδεύεται από φάκελο, ο οποίος περιλαμβάνει:

α) Τον κανονισμό λειτουργίας της Μονάδας, σύμφωνα με όσα προβλέπονται στο άρθρο 3 της παρούσας υπουργικής απόφασης.

β) Αναλυτική έκθεση, στην οποία τεκμηριώνεται η πλήρωση των Βασικών Αρχών Λειτουργίας των Μονάδων θεραπείας και απεξάρτησης για από τα ναρκωτικά του άρθρου 58 του ν. 4139/2013, όπως αυτές προβλέπονται στην παρ. 2 του άρθρου 2 της παρούσας υπουργικής απόφασης.

γ) Χαρακτηριστικά και ιστορικό των αντίστοιχων δράσεων του φορέα που θα αναπτύξει τη Μονάδα, τεχνογνωσία και εμπειρία του φορέα στη λειτουργία Μονάδων θεραπείας και απεξάρτησης. Σε περίπτωση που ο φορέας δραστηριοποιείται για πρώτη φορά στο χώρο της απεξάρτησης παρέλκει η προσκόμιση του αναφερόμενου δικαιολογητικού.

δ) Αναλυτική έκθεση λειτουργικής διασύνδεσης με υπηρεσίες διαφόρων επιπέδων του συστήματος υγείας (και ιδιαίτερα υπηρεσίες πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, συναφείς ή/και συμπληρωματικές υπηρεσίες αντιμετώπισης των εξαρτήσεων, υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας και εξειδικευμένης ιατρικής περίθαλψης για αντιμετώπιση ενδεχόμενων συνοδών προβλημάτων (περιπτώσεις συννοσηρότητας).

ε) Αναλυτική έκθεση, στην οποία περιγράφεται ο χώρος και οι εγκαταστάσεις της Μονάδας και τεκμηριώνεται ο σχεδιασμός της στη βάση των προτεινόμενων υπηρεσιών.

στ) Μελέτη μηχανικού για την καταλληλότητα και τον σχεδιασμό του προτεινόμενου χώρου σύμφωνα με το άρθρο 4 της παρούσας υπουργικής απόφασης.

ζ) Οικονομική μελέτη, στην οποία περιγράφονται οι πηγές χρηματοδότησης της Μονάδας και η βιωσιμότητά της.

η) Πρόταση επιστημονικά υπεύθυνου/ης και βιογραφικό σημείωμα αυτού/ης, στο οποίο θα τεκμηριώνονται τα απαιτούμενα προσόντα σύμφωνα με το άρθρο 5 της παρούσας υπουργικής απόφασης.

θ) Πλήρες αντίγραφο ποινικού μητρώου και υπεύθυνη δήλωση περί μη δίωξης για κακουργήματα, για κάποιο από τα αδικήματα του άρθρου 8 του ν. 3528/2007 (Α’ 26), της δόλιας χρεωκοπίας και της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες σύμφωνα με την εκάστοτε κείμενη νομοθεσία για τον διαχειριστή, τους νόμιμους εκπροσώπους και τον επιστημονικά υπεύθυνο της Μονάδας.

ι) Πιστοποιητικά περί μη πτώχευσης, μη κατάθεσης αίτησης πτώχευσης, μη κατάθεσης αίτησης για συνδιαλλαγή-εξυγίανση, μη κατάθεσης αίτησης για λύση και μη λύσης του νομικού προσώπου, όπως κάθε φορά ισχύουν από την κείμενη νομοθεσία

ια) Φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα.

ιβ) Υποβολή καταστατικού και υπεύθυνη δήλωση ότι δεν έχουν προκύψει μεταβολές/τροποποιήσεις αυτού ούτε των νόμιμων εκπροσώπων/διαχειριστών αυτού, ειδάλλως υποβολή όλων των εγγράφων που αποδεικνύουν αυτές.

4. Ο φορέας οφείλει να πληροί σε ολόκληρη την περίοδο λειτουργίας της Μονάδας, τις αρχές, προδιαγραφές, όρους και προϋποθέσεις της παρούσας για τη χορήγηση άδειας ίδρυσης. Για οποιαδήποτε αλλαγή των ρητώς αναγραφόμενων στην άδεια ίδρυσης της Μονάδας, απαιτείται τεκμηριωμένο αίτημα του φορέα προς την αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Υγείας, προκειμένου να εκδοθεί απόφαση τροποποίησης της άδειας ίδρυσης της Μονάδας.

Άρθρο 8

Δικαιολογητικά και διαδικασία για τη χορήγηση άδειας λειτουργίας των Μονάδων θεραπείας και απεξάρτησης από τα ναρκωτικά της περ. γ) της παρ. 1 και της παρ. 2 του άρθρου 58 του ν. 4139/2013

1. Εντός έξι (6) μηνών από τη χορήγηση της άδειας ίδρυσης, ο φορέας που αναπτύσσει τη Μονάδα οφείλει να αιτηθεί τη χορήγηση άδειας λειτουργίας της Μονάδας και να προβεί στις απαραίτητες για τον σκοπό αυτό ενέργειες. Στις περιπτώσεις που εντός έξι (6) μηνών δεν έχει υποβληθεί πλήρης φάκελος με τα προβλεπόμενα από το παρόν δικαιολογητικά, ο φορέας καλείται να υποβάλλει γραπτές απόψεις για την αιτιολόγηση της καθυστέρησης και να ολοκληρώσει την προβλεφθείσα διαδικασία εντός διμήνου. Μετά την παρέλευση του διμήνου η άδεια ανακαλείται.

Ειδικότερα για τη χορήγηση της άδειας λειτουργίας, ο φορέας οφείλει να αποστείλει στην αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Υγείας, τα ακόλουθα δικαιολογητικά:

α) Υπεύθυνη δήλωση του φορέα, στην οποία περιγράφονται τα πρόσωπα (επιστημονικά υπεύθυνος και προσωπικό) που στελεχώνουν τη Μονάδα και απασχολούνται σε αυτήν, συνοδευόμενα από τα έγγραφα που τεκμηριώνουν τη συμμόρφωση με τους όρους της υπουργικής απόφασης (πτυχία, βεβαιώσεις εργασιακής εμπειρίας, κ.λπ.),σύμφωνα με τον κανονισμό λειτουργία της, όπως αυτός έχει κατατεθεί κατά τη διαδικασία χορήγησης της άδειας ίδρυσης και σύμφωνα με το άρθρο 7.

β) Υπεύθυνη δήλωση του φορέα ότι δεν έχουν προκύψει μεταβολές/τροποποιήσεις του κανονισμού λειτουργίας της Μονάδας, όπως αυτός έχει κατατεθεί κατά τη διαδικασία χορήγησης της άδειας ίδρυσης.

γ) Υπεύθυνη δήλωση του/της επιστημονικά υπεύθυνου/ης στην οποία αποδέχεται τη θέση του/της και δηλώνει ότι δεν έχει απολυθεί λόγω κακής εκτέλεσης καθηκόντων.

δ) Άδειες άσκησης επαγγέλματος και πιστοποιητικά εγγραφής στους οικείους επαγγελματικούς συλλόγους του προσωπικού που θα απασχοληθεί στη Μονάδα, όπου τα παραπάνω απαιτούνται σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.

ε) Πλήρες αντίγραφο ποινικού μητρώου και υπεύθυνη δήλωση περί μη δίωξης για κακουργήματα, για κάποιο από τα αδικήματα του άρθρου 8 του ν. 3528/2007 (Α’ 26), της δόλιας χρεωκοπίας και της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες σύμφωνα με την εκάστοτε κείμενη νομοθεσία, για το προσωπικό της Μονάδας.

ζ) Πιστοποιητικό μηχανικού στο οποίο βεβαιώνεται ότι οι κτηριακές εγκαταστάσεις της Μονάδας πληρούν τις προδιαγραφές του άρθρου 4 και έχουν διαμορφωθεί σύμφωνα με τη μελέτη και τον σχεδιασμό που κατατέθηκαν κατά τη διαδικασία χορήγησης της άδειας ίδρυσης.

2. Μετά από αίτημα του φορέα, η κατά τόπον αρμόδια Υγειονομική Περιφέρεια της χώρας υποχρεούται να ασκεί επιτόπιο έλεγχο στη Μονάδα πριν την έναρξη της λειτουργίας της, ώστε να διαπιστώνει την τήρηση των όρων και προδιαγραφών της άδειας ίδρυσης. Το αίτημα του φορέα και το σχετικό πόρισμα της Υγειονομικής Περιφέρειας κοινοποιούνται στην αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Υγείας.

3. Εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις της παρ. 1 και μετά την έκδοση θετικού πορίσματος της αρμόδιας Υγειονομικής Περιφέρειας, εκδίδεται η άδεια λειτουργίας της Μονάδας με απόφαση του αρμοδίου οργάνου του Υπουργείου Υγείας.

4. Έως την έκδοση της απόφασης της παρ. 3, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις της παρ. 1 και έχει κατατεθεί το αίτημα της παρ. 2, η άδεια ίδρυσης ενέχει θέση προσωρινής άδειας λειτουργίας της Μονάδας. Σε περίπτωση έκδοσης αρνητικού πορίσματος της αρμόδιας Υγειονομικής Περιφέρειας εφαρμόζεται η παρ. 3 του άρθρου 9.

Άρθρο 9

Διακοπή της λειτουργίας των Μονάδων θεραπείας και απεξάρτησης από τα ναρκωτικά της περ. γ) της παρ. 1 και της παρ. 2 του άρθρου 58 του ν. 4139/2013 (Α’ 74) - Ανάκληση αδειών ίδρυσης και λειτουργίας

1. Απαγορεύεται η διακοπή λειτουργίας της Μονάδας χωρίς προηγούμενη απόφαση του του αρμοδίου οργάνου του Υπουργείου Υγείας, η οποία εκδίδεται μετά από αιτιολογημένη αίτηση του φορέα που την αναπτύσσει. Η άδεια διακοπής της λειτουργίας της Μονάδας δεν χορηγείται και ο φορέας δεν διακόπτει τη λειτουργία της Μονάδας, εάν δεν διασφαλιστεί η συνέχιση της φροντίδας των εξυπηρετούμενων αυτής, με μέριμνα του ίδιου του φορέα.

2. Σε περίπτωση που ο φορέας προβεί στη διακοπή λειτουργίας της Μονάδας πριν την ολοκλήρωση των διαδικασιών της παρ. 1, με απόφαση του αρμοδίου οργάνου του Υπουργείου Υγείας αποκλείεται από τη συμμετοχή του σε νέα διαδικασία αδειοδότησης.

3. Σε περίπτωση αρνητικού πορίσματος της αρμόδιας Υγειονομικής Περιφέρειας, κατά την παρ. 2 του άρθρου 8, η αρμόδια Υγειονομική Περιφέρεια απευθύνει έγγραφη επισήμανση προς τον φορέα για τις διαπιστωθείσες παραβιάσεις, επί των οποίων ο φορέας δύναται να παρέχει εξηγήσεις εντός δεκαπέντε (15) ημερών. Αν οι εξηγήσεις δεν κριθούν επαρκείς, ο φορέας οφείλει εντός διμήνου να συμμορφωθεί προς τις σχετικές υποδείξεις. Στην περίπτωση που έχουν ξεκινήσει από τον φορέα διορθωτικές παρεμβάσεις σύμφωνα με τις ανωτέρω υποδείξεις και δεν έχουν ολοκληρωθεί εντός του προαναφερόμενου χρόνου, η αρμόδια Υγειονομική Περιφέρεια δύναται να χορηγήσει δίμηνη παράταση για την ολοκλήρωση αυτών. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, μετά από εισήγηση της αρμόδιας Υγειονομικής Περιφέρειας, η άδεια ίδρυσης ανακαλείται με απόφαση του αρμοδίου οργάνου του Υπουργείου Υγείας. Ειδικά στην περίπτωση που η ανακαλούμενη άδεια ίδρυσης ενέχει και θέση άδειας λειτουργίας, διασφαλίζεται η συνέχιση της φροντίδας των εξυπηρετούμενων, με μέριμνα του Υπουργείου Υγείας.

4. Σε περιπτώσεις παραβίασης των όρων άδειας ίδρυσης και λειτουργίας και των υποχρεώσεων του φορέα, όπως αυτές ορίζονται στην παρούσα απόφαση, η αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Υγείας απευθύνει έγγραφη επισήμανση προς τον φορέα για τις διαπιστωθείσες παραβιάσεις, επί των οποίων ο φορέας δύναται να παρέχει εξηγήσεις εντός δεκαπέντε (15) ημερών. Αν οι εξηγήσεις δεν κριθούν επαρκείς, ο φορέας οφείλει εντός διμήνου να συμμορφωθεί προς τις σχετικές υποδείξεις. Στην περίπτωση που έχουν ξεκινήσει από τον φορέα διορθωτικές παρεμβάσεις σύμφωνα με τις ανωτέρω υποδείξεις και δεν έχουν ολοκληρωθεί εντός του προαναφερόμενου χρόνου, η αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Υγείας δύναται να χορηγήσει δίμηνη παράταση για την ολοκλήρωση αυτών. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης, οι άδειες ίδρυσης και λειτουργίας ανακαλούνται και διασφαλίζεται η συνέχιση της φροντίδας των εξυπηρετούμενων, με μέριμνα του Υπουργείου Υγείας.

5. Σε περιπτώσεις σοβαρών υστερήσεων και παραβάσεων των δικαιωμάτων των εξυπηρετούμενων, της ποιότητας και αποτελεσματικότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, καθώς και της επίτευξης των τιθέμενων στόχων σύμφωνα με το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο, τις κατευθυντήριες οδηγίες των αρμόδιων διεθνών οργανισμών και εκθέσεις αρμοδίων εποπτικών οργάνων, το αρμόδιο όργανο του Υπουργείου Υγείας δύναται να προβεί σε άμεση ανάκληση των αδειών ίδρυσης και λειτουργίας της Μονάδας, χωρίς την τήρηση της διαδικασίας-προδικασίας της προηγούμενης παραγράφου, φροντίζοντας για τη μεταφορά των εξυπηρετούμενων σε ανάλογη Μονάδα. Η απόφαση ανάκλησης των αδειών ίδρυσης και λειτουργίας κοινοποιείται στις κατά τόπους αρμόδιες Εισαγγελικές και αστυνομικές αρχές, προς εκτέλεση και ενημέρωση.

Άρθρο 10

Έναρξη ισχύοςκαταργούμενες διατάξεις - μεταβατικές διατάξεις

1. Η έναρξη ισχύος της παρούσας αρχίζει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

2. Με την έναρξη ισχύος της παρούσας παύει να ισχύει η υπό στοιχεία Δ2α/οικ.46350/18.6.2019 (Β’ 2463) απόφαση του Υπουργού Υγείας.

3. Εκκρεμείς κατά την έναρξη ισχύος της παρούσας αιτήσεις για την έκδοση αδειών ίδρυσης και λειτουργίας εξετάζονται σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις της παρούσας απόφασης.

Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Αθήνα, 2 Ιανουαρίου 2025

Ο Υφυπουργός

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΒΑΡΤΖΟΠΟΥΛΟΣ