Αριθμ. Α. 1182

ΦΕΚ B’ 7020/20.12.2024

Καθορισμός της διαδικασίας ακύρωσης ή τροποποίησης άμεσου προσδιορισμού φόρου, πράξης διοικητικού, εκτιμώμενου ή διορθωτικού προσδιορισμού φόρου ή πράξης επιβολής προστίμου, του τρόπου υποβολής της αίτησης, του τύπου και περιεχομένου της πράξης ακύρωσης ή τροποποίησης καθώς και ειδικότερων θεμάτων για την εφαρμογή του άρθρου 74 του ν. 5104/2024 (Α’ 58).

Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ

ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ

ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ

Έχοντας υπόψη:

1. Τις διατάξεις:

α) Του ν. 5104/2024 «Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας και άλλες διατάξεις» (εφεξής ΚΦΔ) και ιδίως του άρθρου 74, της παρ. 53 του άρθρου 83 και της παρ. 5 του άρθρου 84 αυτού,

β) του Κεφαλαίου Α’ «Σύσταση Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων» του Μέρους Πρώτου του ν. 4389/2016 «Επείγουσες διατάξεις για την εφαρμογή της συμφωνίας δημοσιονομικών στόχων και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και άλλες διατάξεις» (Α’ 94) και ειδικότερα των άρθρων 1, 2, 7, 13, 14 και 41.

2. Την υπό στοιχεία Δ.ΟΡΓ.Α 1125859 ΕΞ2020/ 23.10.2020 απόφαση του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων «Οργανισμός της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.)» (Β’ 4738).

3. Την υπό στοιχεία Δ.ΟΡΓ.Α 1065199 ΕΞ2022/20.07.2022 απόφαση του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων «Μεταβίβαση αρμοδιοτήτων και εξουσιοδότηση υπογραφής “Με εντολή Διοικητή” σε όργανα της Φορολογικής Διοίκησης» (Β’ 3886).

4. Την υπ’ αρ. 1/20-1-2016 Πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου «Επιλογή και διορισμός Γενικού Γραμματέα της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Εσόδων του Υπουργείου Οικονομικών» (Υ.Ο.Δ.Δ. 18), σε συνδυασμό με το πρώτο εδάφιο της παρ. 10 του άρθρου 41 του ν. 4389/2016, την υπ’ αρ. 39/3/30-11-2017 απόφαση του Συμβουλίου Διοίκησης της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων «Ανανέωση της θητείας του Διοικητή της Ανεξάρτητης αρχής Δημοσίων Εσόδων» (Υ.Ο.Δ.Δ. 689) και την υπό στοιχεία 5294 ΕΞ2020/ 17.01.2020 απόφαση του Υπουργού Οικονομικών «Ανανέωση της θητείας του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων» (Υ.Ο.Δ.Δ. 27).

5. Την υπό στοιχεία A. 1054/2022 απόφαση Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε. «Καθορισμός της διαδικασίας και λοιπών ζητημάτων για την ψηφιακή υποβολή αιτημάτων μέσω της Εφαρμογής Ψηφιακής Υποδοχής και Διαχείρισης Αιτημάτων της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων «Τα Αιτήματά μου» (Β’ 2154).

6. Την ανάγκη καθορισμού της διαδικασίας, του τρόπου υποβολής της αίτησης, του τύπου και περιεχομένου της πράξης τροποποίησης ή ακύρωσης, σε εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 74 του ΚΦΔ.

7. Το γεγονός ότι από τις διατάξεις της παρούσας απόφασης δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του Προϋπολογισμού της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, αποφασίζουμε:

Άρθρο 1

Πεδίο εφαρμογής

1. Άμεσος προσδιορισμός φόρου ή πράξη διοικητικού, εκτιμώμενου ή διορθωτικού προσδιορισμού φόρου ή πράξη επιβολής προστίμου που εκδίδεται από την 01.12.2014 και μετά, δύναται να ακυρωθεί ή να τροποποιηθεί με πράξη της αρμόδιας υπηρεσίας της Φορολογικής Διοίκησης σύμφωνα με την υπό στοιχεία Δ.ΟΡΓ.Α 1065199 ΕΞ2022/20.07.2022 (Β’ 3886) απόφαση του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε., κατόπιν αίτησης του φορολογουμένου ή και χωρίς αίτηση, αποκλειστικά εφόσον διαπιστώνεται πρόδηλη έλλειψη φορολογικής υποχρέωσης ή αριθμητικό ή υπολογιστικό λάθος.

2. α. Η πρόδηλη έλλειψη φορολογικής υποχρέωσης απαιτείται να προκύπτει αμέσως από έγγραφα ή άλλα στοιχεία που είτε προσκομίζει ο φορολογούμενος είτε έχει στη διάθεσή της η Φορολογική Διοίκηση, χωρίς να απαιτούνται ελεγκτικές επαληθεύσεις. Επίκληση νέων πραγματικών περιστατικών επιτρέπεται μόνο στην περίπτωση επιγενόμενου (οψιγενούς) λόγου ακύρωσης ή τροποποίησης, ήτοι λόγου που προέκυψε σε μεταγενέστερο του προσδιορισμού του φόρου ή του προστίμου χρόνο. Η παραγραφή, ως ουσιαστικό στοιχείο της φορολογικής ενοχής, δεν συνιστά λόγο πρόδηλης έλλειψης φορολογικής υποχρέωσης κατά την έννοια του άρθρου 74 ΚΦΔ. Η πρόδηλη έλλειψη φορολογικής υποχρέωσης μπορεί να προκύπτει από τη μεταγενέστερη μεταβολή του νομικού πλαισίου που εφαρμόζεται αναδρομικά στην εξεταζόμενη περίπτωση, γεγονός το οποίο ήταν αντικειμενικά αδύνατο να ληφθεί υπόψη κατά το χρόνο έκδοσης της προσβαλλόμενης πράξης ή άμεσου προσδιορισμού φόρου.

β. Αριθμητικό λάθος θεωρείται η εσφαλμένη αναγραφή αριθμού ή ποσού και υπολογιστικό λάθος θεωρείται το σφάλμα κατά τη διενέργεια μαθηματικού υπολογισμού ή κατά την εκτέλεση αριθμητικής πράξης. Δεν εμπίπτει στην έννοια του αριθμητικού ή υπολογιστικού λάθους η εσφαλμένη επιβολή φόρου ή απαλλαγή από τον φόρο ή η κακή εφαρμογή του νόμου.

Άρθρο 2

Προθεσμία, τρόπος υποβολής και περιεχόμενο της αίτησης

1. Ο φορολογούμενος δύναται να υποβάλει αίτηση στην αρμόδια για την έκδοση της πράξης ακύρωσης ή τροποποίησης υπηρεσία εντός προθεσμίας τριών (3) ετών από την κοινοποίηση της πράξης προσδιορισμού φόρου ή επιβολής προστίμου ή, σε περίπτωση άμεσου προσδιορισμού φόρου, από την υποβολή της δήλωσης. Εάν η έλλειψη φορολογικής υποχρέωσης οφείλεται σε επιγενόμενο λόγο, ο οποίος γεννήθηκε εντός του τελευταίου τριμήνου της προθεσμίας του προηγούμενου εδαφίου, η ως άνω αίτηση δύναται να υποβληθεί εντός τριών (3) μηνών από τη γένεση του λόγου αυτού.

2. Η αίτηση και τα συνυποβαλλόμενα έγγραφα υποβάλλονται με ψηφιακή απεικόνιση (σάρωση), μέσω της εφαρμογής ψηφιακής υποδοχής και διαχείρισης αιτημάτων της Α.Α.Δ.Ε. «Τα Αιτήματά μου» στην αρμόδια υπηρεσία. Στις περιπτώσεις στις οποίες δεν είναι δυνατή η υποβολή του αιτήματος μέσω της Εφαρμογής, τα αιτήματα αποστέλλονται ταχυδρομικά με συστημένη επιστολή ή με υπηρεσία ταχυμεταφοράς ή υποβάλλονται αυτοπροσώπως στην αρμόδια υπηρεσία. Σε περίπτωση υποβολής της αίτησης με τους λοιπούς αναφερόμενους τρόπους πλην της εφαρμογής ψηφιακής υποδοχής και διαχείρισης αιτημάτων, ως ημερομηνία υποβολής της αίτησης θεωρείται η ημερομηνία που προκύπτει από τη σφραγίδα του Ταχυδρομείου ή της υπηρεσίας ταχυμεταφοράς ή η ημερομηνία του αποδεικτικού κατάθεσης στην αρμόδια Υπηρεσία, κατά περίπτωση. Το αποδεικτικό του ταχυδρομείου ή της υπηρεσίας ταχυμεταφοράς ή του γραφείου πρωτοκόλλου της αρμόδιας Υπηρεσίας αποτελεί για τον φορολογούμενο αποδεικτικό υποβολής της αίτησης και επέχει θέση απόδειξης παραλαβής εκ μέρους του αποδέκτη.

3. Η αίτηση του φορολογουμένου πρέπει να αναφέρει τους λόγους ακύρωσης ή τροποποίησης και να συνοδεύεται από τα δικαιολογητικά έγγραφα ή στοιχεία, από τα οποία να προκύπτει είτε η πρόδηλη έλλειψη φορολογικής υποχρέωσης είτε το αριθμητικό ή υπολογιστικό λάθος.

4. Η διαδικασία της παρούσας δεν αναστέλλει την προθεσμία και δεν κωλύει την άσκηση της ενδικοφανούς προσφυγής ή της προσφυγής ενώπιον του δικαστηρίου. Η άσκηση ενδικοφανούς προσφυγής ή η εκκρεμοδικία δεν κωλύουν τη διαδικασία της παρούσας. Στην περίπτωση άσκησης δικαστικής προσφυγής, η προθεσμία του πρώτου εδαφίου της παρ. 1 λήγει ένα (1) έτος μετά από την έκδοση αμετάκλητης απόφασης. Η προθεσμία αυτή δεν δύναται να παραταθεί περαιτέρω, σύμφωνα με το δεύτερο εδάφιο της παρ. 1.

5. Σε περίπτωση που η αίτηση της παρ. 1 υποβληθεί μετά την άσκηση ενδικοφανούς προσφυγής και εντός της προθεσμίας που ορίζεται στο άρθρο 72 ΚΦΔ για την έκδοση απόφασης επ’ αυτής, η αρμόδια υπηρεσία της παρ. 1 του άρθρου 1 ενημερώνει τη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών για την υποβολή της αίτησης, καθώς και για την αποδοχή ή απόρριψη αυτής σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 3 της παρούσας.

6. Σε περίπτωση που κατά της πράξης προσδιορισμού φόρου ή επιβολής προστίμου ή του άμεσου προσδιορισμού φόρου της παρ. 1 έχει ασκηθεί ενδικοφανής προσφυγή ή δικαστική προσφυγή, επί της οποίας έχει εκδοθεί απόφαση της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών ή δικαστική απόφαση, ο φορολογούμενος δεν μπορεί με αίτηση ακύρωσης ή τροποποίησης κατά της ίδιας πράξης ή άμεσου προσδιορισμού φόρου να προβάλλει λόγους που προβλήθηκαν και αποτέλεσαν αντικείμενο κρίσης της απόφασης της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών ή της δικαστικής απόφασης. Είναι δυνατόν, όμως, να προβληθούν και εξετάζονται στο πλαίσιο αυτό λόγοι που ανάγονται, ιδίως, σε περιπτώσεις μεταγενέστερης μεταβολής του νομικού πλαισίου που εφαρμόζεται αναδρομικά στην εξεταζόμενη περίπτωση, εφόσον αυτό ήταν αντικειμενικά αδύνατο να ληφθεί υπόψη κατά το χρόνο έκδοσης της απόφασης της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών ή της δικαστικής απόφασης.

Άρθρο 3

Αποδοχή/απόρριψη της αίτησης

1. Σε περίπτωση κατά την οποία, από τα στοιχεία και δικαιολογητικά που προσκομίζει και επικαλείται ο φορολογούμενος, αποδεικνύεται η μερική ή ολική έλλειψη φορολογικής υποχρέωσης ή το αριθμητικό ή υπολογιστικό λάθος, ο προϊστάμενος της αρμόδιας υπηρεσίας, κάνει αποδεκτή, εν όλω ή εν μέρει, κατά περίπτωση, την αίτηση και εκδίδει πράξη ακύρωσης ή τροποποίησης του άμεσου προσδιορισμού φόρου ή της πράξης διοικητικού, εκτιμώμενου ή διορθωτικού προσδιορισμού ή/και της πράξης επιβολής προστίμου, στην οποία περιέχονται τα στοιχεία που λήφθηκαν υπόψη, οι λόγοι της εν όλω ή εν μέρει αποδοχής της αίτησης και η σχετική φορολογική υποχρέωση. Συγκεκριμένοι λόγοι (νομική βάση και πραγματικά περιστατικά) που έχουν προβληθεί και έχουν αποτελέσει αντικείμενο κρίσης της απόφασης της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών ή της δικαστικής απόφασης, που έχει εκδοθεί επί της ίδιας πράξης ή άμεσου προσδιορισμού φόρου δεν εξετάζονται και απορρίπτονται ως απαράδεκτοι. Αντίθετα, είναι δυνατόν να προβληθούν και εξετάζονται στο πλαίσιο αυτό λόγοι που ανάγονται, ιδίως, σε περιπτώσεις μεταγενέστερης μεταβολής του νομικού πλαισίου που εφαρμόζεται αναδρομικά στην εξεταζόμενη περίπτωση, εφόσον αυτό ήταν αντικειμενικά αδύνατο να ληφθεί υπόψη κατά το χρόνο έκδοσης της απόφασης της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών ή της δικαστικής απόφασης.

2. Η πράξη ακύρωσης ή τροποποίησης εκδίδεται εντός προθεσμίας τριών (3) μηνών από την υποβολή της αίτησης και κοινοποιείται στον φορολογούμενο σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 5 του ΚΦΔ.

3. Σε περίπτωση που η αίτηση του φορολογούμενου απορριφθεί, εκδίδεται από τον αρμόδιο προϊστάμενο, εντός της προθεσμίας της προηγούμενης παραγράφου, πράξη απόρριψης στην οποία περιέχονται αναλυτικά τα στοιχεία που λήφθηκαν υπόψη και οι λόγοι της απόρριψης. Η πράξη απόρριψης κοινοποιείται στον φορολογούμενο σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 5 του ΚΦΔ.

Άρθρο 4

Ακύρωση ή τροποποίηση χωρίς αίτηση του φορολογούμενου

1. Άμεσος προσδιορισμός φόρου ή πράξη προσδιορισμού φόρου ή επιβολής προστίμου, δύναται να ακυρωθεί ή να τροποποιηθεί σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 1 και χωρίς αίτηση του φορολογουμένου. Στην περίπτωση αυτή η πράξη ακύρωσης ή τροποποίησης εκδίδεται από την αρμόδια υπηρεσία εντός των προθεσμιών που ορίζονται στην παρ. 1 του άρθρου 2 και κοινοποιείται στον φορολογούμενο σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 5 του ΚΦΔ.

2. Στην πράξη ακύρωσης ή τροποποίησης περιέχονται τα στοιχεία που λήφθηκαν υπόψη, οι λόγοι ακύρωσης ή τροποποίησης και η σχετική φορολογική υποχρέωση.

3. Άμεσος προσδιορισμός φόρου ή πράξη προσδιορισμού φόρου ή επιβολής προστίμου δεν μπορεί να ακυρωθεί η να τροποποιηθεί για λόγους που ταυτίζονται ως προς τόσο τη νομική όσο και την πραγματική βάση με λόγους που έχουν κριθεί με απόφαση της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών ή δικαστική απόφαση, που έχει εκδοθεί επί της ίδιας πράξης ή άμεσου προσδιορισμού φόρου. Αντίθετα είναι δυνατή ή ακύρωση ή τροποποίηση άμεσου προσδιορισμού φόρου ή πράξης προσδιορισμού φόρου ή επιβολής προστίμου για λόγους που ανάγονται σε μεταγενέστερη μεταβολή του νομικού πλαισίου που εφαρμόζεται αναδρομικά στην εξεταζόμενη περίπτωση, εφόσον αυτό ήταν αντικειμενικά αδύνατο να ληφθεί υπόψη κατά το χρόνο έκδοσης της απόφασης της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών ή της δικαστικής απόφασης.

Άρθρο 5

Πράξη ακύρωσης ή τροποποίησης - Άσκηση ενδικοφανούς προσφυγής

1. Η πράξη ακύρωσης ή τροποποίησης αποτελεί εκτελεστό τίτλο σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 44 του ΚΦΔ.

2. Επιπλέον ποσά που οφείλονται με βάση την πράξη τροποποίησης καταβάλλονται εντός τριάντα (30) ημερών από την κοινοποίησή της στον φορολογούμενο.

3. Ποσά που έχουν βεβαιωθεί ή καταβληθεί βάσει των πράξεων που ακυρώνονται ή τροποποιούνται, διαγράφονται ή επιστρέφονται κατά περίπτωση, κατά παρέκκλιση των διατάξεων περί παραγραφής.

4. Κατά της πράξης με την οποία απορρίπτεται εν όλω ή εν μέρει η αίτηση του άρθρου 2 ή της σιωπηρής απόρριψης αυτής με την παρέλευση άπρακτης της προθεσμίας της παρ. 2 του άρθρου 3 καθώς και κατά της πράξης του άρθρου 4 χωρεί άσκηση ενδικοφανούς προσφυγής κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 72 του ΚΦΔ.

Άρθρο 6

Εκκρεμείς Αιτήσεις

Για τις αιτήσεις της παρ. 2 του άρθρου 74 του ΚΦΔ ή της παρ. 2 του άρθρου 63Β του ν. 4987/2022 (Α’ 206) ή της παρ. 2 του άρθρου 63Β του ν. 4174/2013 (Α’ 170) που έχουν υποβληθεί και δεν έχουν εξετασθεί μέχρι τη δημοσίευση της παρούσας, η σχετική πράξη ακύρωσης, τροποποίησης ή απόρριψης εκδίδεται εντός τριών (3) μηνών από τη δημοσίευση της παρούσας. Ως προς την άσκηση ενδικοφανούς προσφυγής του άρθρου 72 του ΚΦΔ ισχύουν τα οριζόμενα στην παρ. 4 του άρθρου 5.

Άρθρο 7

Τύπος πράξης

Ο τύπος και το περιεχόμενο της πράξης ακύρωσης/ τροποποίησης και της πράξης απόρριψης έχουν όπως τα υποδείγματα που επισυνάπτονται στα σχετικά παραρτήματα της παρούσας, που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος αυτής.

Άρθρο 8

Έναρξη ισχύος

Η απόφαση αυτή ισχύει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Αθήνα, 13 Δεκεμβρίου 2024

Ο Διοικητής

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ