Θέμα: «Εγκύκλιος κοινοποίησης των διατάξεων του Εκτελεστικού Κανονισμού (ΕΕ) 2024/2399 της Επιτροπής της 12ης Σεπτεμβρίου 2024, σχετικά με την τροποποίηση του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1352/2013 της Επιτροπής, για την κατάρτιση των εντύπων που προβλέπονται στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 608/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, σχετικά με την τελωνειακή επιβολή των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας».

1. Γενικό πλαίσιο τελωνειακής επιβολής ΔΔΙ και σκοπός του εν θέματι Κανονισμού

Με τον Εκτελεστικό Κανονισμό (ΕΕ) 2024/2399 της Επιτροπής (Καν. 2024/2399), τροποποιείται ο Eκτελεστικός Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1352/2013 της Επιτροπής (Καν. 1352/2013) με σκοπό να καθοριστεί η ημερομηνία εφαρμογής του νέου τρόπου υποβολής και διαχείρισης, με ηλεκτρονικά πλέον μέσα, των αιτήσεων παρέμβασης που απευθύνονται στις αρμόδιες Τελωνειακές Αρχές.

H αίτηση παρέμβασης (Application For Action: AFA) υποβάλλεται από τους κατόχους δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας (ΔΔΙ) ή τους αντιπροσώπους τους προς τις αρμόδιες Τελωνειακές Αρχές προκειμένου να αιτηθούν την τελωνειακή παρέμβαση σε εμπορεύματα για τα οποία υπάρχουν υπόνοιες ότι παραβιάζουν ΔΔΙ.

Η διαδικασία της τελωνειακής επιβολής των ΔΔΙ βασίζεται στον Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 608/2013 (Καν. 608/2013), ο οποίος προβλέπει ως προϋπόθεση για την τελωνειακή παρέμβαση, την έγκριση των σχετικών αιτήσεων από της Τελωνειακές Αρχές. Ο Καν. 1352/2013 αποτελεί εκτελεστικό κανονισμό του Καν. 608/2013 παρέχοντας τη μορφή των εντύπων των αιτήσεων παρέμβασης και όλες τις υποχρεωτικές πληροφορίες που αυτά οφείλουν να περιέχουν, καθώς επίσης κι οδηγίες για τη συμπλήρωσή τους.

Στο άρθρο 5§6 του Καν. 608/2013, προβλέπεται επίσης ότι όταν υπάρχουν διαθέσιμα μηχανογραφημένα συστήματα για την παραλαβή και την επεξεργασία των αιτήσεων παρέμβασης, οι αιτήσεις και τα συνημμένα έγγραφα θα υποβάλλονται με τη χρησιμοποίηση τεχνικών ηλεκτρονικής επεξεργασίας δεδομένων. Επειδή δε ακριβώς τέτοια συστήματα είναι διαθέσιμα προς χρήση για τους κατόχους ΔΔΙ και τους αντιπροσώπους τους από τις 13-122021, για την υποβολή ηλεκτρονικών AFA, καθορίζονται, δια του Καν. 2024/2399, οι λεπτομέρειες της οριστικής μετάβασης στη νέα πρακτική καθώς η μεταβατική περίοδος (από το τέλος 2021 μέχρι την ημερομηνία εφαρμογής του νέου Κανονισμού), προαιρετικής χρήσης των εν λόγω συστημάτων, ήταν ικανή ώστε να πραγματοποιηθεί η ομαλή προσαρμογή των οικονομικών φορέων και η ακριβής ρύθμιση των ηλεκτρονικών συστημάτων για την αποτελεσματικότερη χρήση και λειτουργία τους.

2. Υποβολή AFA αποκλειστικά με ηλεκτρονικά μέσα από τις 03-10-2024

Σύμφωνα με το άρθρο 1§3 του Καν. 2024/2399, από τις 03-10-2024, ημερομηνία εφαρμογής του εν λόγω Κανονισμού (άρθρο 2), οι κάτοχοι ΔΔΙ ή οι αντιπρόσωποί τους θα πρέπει να υποβάλλουν τις AFA μόνο ηλεκτρονικά προς την αρμόδια Τελωνειακή Αρχή, και μόνο μέσω της διαδικτυακής πύλης για την επιβολή των ΔΔΙ (Intellectual Property Enforcement Portal: IPEP) ή μέσω της εθνικής πύλης συναλλασσόμενων όταν η εν λόγω πύλη υπάρχει στο Κράτος-Μέλος (Κ-Μ) υποβολής της αίτησης, οι οποίες είναι πλήρως ενσωματωμένες στο σύστημα πληροφοριών κατά της παραποίησης/απομίμησης και της πειρατείας (COPIS).

Στα Κ-Μ όπου διατίθενται τόσο η IPEP για το COPIS όσο και εθνική πύλη συναλλασσόμενων (σήμερα υφίστανται τέτοιες πύλες μόνο στη Γερμανία, την Ιταλία και την Ισπανία), οι αιτούντες ή οι αντιπρόσωποί τους έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν μεταξύ των δύο πυλών. Αν όμως υποβάλουν την AFA μέσω κάποιας από τις δυο διαθέσιμες πύλες (εθνικής ή της IPEP για το COPIS), οι αιτήσεις τροποποίησης και παράτασης που σχετίζονται με την εν λόγω AFA θα πρέπει να υποβάλλονται μέσω της ίδιας πύλης που υποβλήθηκε η αρχική AFA (άρθρο 1§4 του Καν. 1352/2013 όπως τροποποιείται από τον Καν. 2024/2399)

Οι πληροφορίες που περιλαμβάνονται στην ηλεκτρονική AFA (eAFA) καθώς και στις αιτήσεις τροποποίησης και παράτασης είναι αυτές των παραρτημάτων Ι και ΙΙ του Καν. 1352/2013 (άρθρο 1§1 του Καν. 1352/2013 όπως τροποποιείται από τον Καν. 2024/2399), και δεν έχουν υποστεί καμία μεταβολή.

Ακόμη, η συμπλήρωση των eAFA και των αιτήσεων τροποποίησης και παράτασης θα γίνεται λαμβάνοντας υπόψη τις σχετικές σημειώσεις που παρατίθενται στο παράρτημα ΙΙΙ του Καν. 1352/2013 (άρθρο 1§2 του Καν. 1352/2013 όπως τροποποιείται από τον Καν. 2024/2399) και στις οποίες επίσης δεν επέρχεται καμία μεταβολή.

3. Μη διαθεσιμότητα συστημάτων - εναλλακτική διαδικασία – προϋποθέσεις

Σε περίπτωση προσωρινής βλάβης του COPIS ή μιας από τις πύλες συναλλασσόμενων (IPEP για το COPIS, εθνικές), διάρκειας τουλάχιστον 24 ωρών, οι AFA μπορούν να συμπληρώνονται δεόντως σε χαρτί με βάσει τα έντυπα που παρατίθενται στα παραρτήματα I και II του Καν. 1352/2013 και να υποβάλλονται με άλλα μέσα, χωρίς ηλεκτρονικές τεχνικές επεξεργασίας δεδομένων (εναλλακτική διαδικασία, άρθρο 2§7 του Καν. 1352/2013 όπως τροποποιείται από τον Καν. 2024/2399).

Στην περίπτωση χρήσης της εναλλακτικής διαδικασίας υποβολής της AFA, τα σχετικά έντυπα συντάσσονται σε δύο αντίτυπα, συμπληρώνονται με μελάνι και κεφαλαία ευανάγνωστα γράμματα σε χαρτί και δεν πρέπει να φέρουν σβησίματα, διορθώσεις ή άλλες μεταβολές.

Η Επιτροπή, το Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO) και οι Τελωνειακές Αρχές των Κ-Μ αλληλοενημερώνονται εάν το COPIS, η IPEP για το COPIS ή οι εθνικές πύλες συναλλασσόμενων καθίστανται μη διαθέσιμες λόγω προσωρινής βλάβης.

Η αποδοχή των εντύπων σε χαρτί υπόκειται στην έγκριση των αρμόδιων Τελωνειακών Αρχών, οι οποίες έχοντας υπόψη όλα τα δεδομένα που σχετίζονται με τη διαθεσιμότητα των σχετικών πυλών, κρίνουν αν πληρούνται οι προϋποθέσεις για τη χρήση της εναλλακτικής διαδικασίας κι αποδέχονται ή απορρίπτουν την έγγραφη AFA.

Οι αιτούντες ή οι εκπρόσωποί τους που χρησιμοποιούν την εναλλακτική διαδικασία, οφείλουν να καθιστούν διαθέσιμες τις πληροφορίες που περιέχονται στις σχετικές AFA και στις αιτήσεις τροποποίησης ή παράτασης, στην κατάλληλη πύλη συναλλασσόμενων εντός 7 εργάσιμων ημερών από τη στιγμή που τα αντίστοιχα ηλεκτρονικά συστήματα καθίστανται εκ νέου διαθέσιμα (άρθρο 2§7 του Καν. 1352/2013 όπως τροποποιείται από τον Καν. 2024/2399).

4. Σύνοψη – οδηγίες για οικονομικούς φορείς - πληροφόρηση σχετικά με την αρμόδια Τελωνειακή Αρχή

Επομένως, ο Καν. 2024/2399 σημαίνει την αρχή της αποκλειστικά ηλεκτρονικής υποβολής και διαχείρισης των AFA, των σχετικών αιτήσεων τροποποίησης ή παράτασης αυτών, μέσω της διαθέσιμης εθνικής πύλης ή της IPEP για το COPIS, στη βάση των δεδομένων που περιλαμβάνονται στα έντυπα των παραρτημάτων I και II του Καν. 1352/2013 και των οδηγιών συμπλήρωσης του παραρτήματος III του Καν. 1352/2013 (καμία αλλαγή δεν επέρχεται στα παραρτήματα του Καν. 1352/2013 με το νέο Κανονισμό).

Παρόλα αυτά, και μέχρι την παροχή δυνατότητας ψηφιακής υπογραφής στις AFA από την IPEP, παρακαλούνται οι συναλλασσόμενοι που υποβάλλουν AFA απευθύνοντας αιτήσεις στην αρμόδια Τελωνειακή Αρχή της χώρα μας να υπογράφουν ψηφιακά το έγγραφο που παράγεται από την IPEP (pdf της eAFA), μέσω κάθε νόμιμου τρόπου υλοποίησης της ψηφιακής υπογραφής για χρήση προς τη δημόσια διοίκηση (ενδεικτικά ΑΠΕΔ, ψηφιακή βεβαίωση εγγράφου στο gov.gr), και να το επισυνάπτουν στην υποβαλλόμενη eAFA, προκειμένου να γίνει δυνατή στον υψηλότερο δυνατό βαθμό η αξιοποίηση της άυλης υποβολής και διαχείρισης των AFA.

Για τη χρήση της εναλλακτικής διαδικασίας, με τη υποβολή των αιτήσεων (έντυπα των παραρτημάτων I και II του Καν. 1352/2013) σε χαρτί, στην περίπτωση μη διαθεσιμότητας των σχετικών πυλών, προβλέπονται συγκεκριμένες προϋποθέσεις, ενώ ο έλεγχος συνδρομής τους αποτελεί αρμοδιότητα των Τελωνειακών Αρχών που εγκρίνουν την αίτηση.

Αρμόδια εθνική Τελωνειακή Αρχή στην χώρα μας για την παραλαβή κι εξέταση των αιτήσεων παρέμβασης (άρθρο 5§1 του Καν. 608/2013), έχει οριστεί το Έ τμήμα της Τελωνειακής Περιφέρειας Αττικής στην οποία μπορείτε να απευθύνεστε για περαιτέρω πληροφόρηση:

Οι τελωνειακοί υπάλληλοι με καθήκοντα στην τελωνειακή επιβολή των ΔΔΙ μπορούν να ανατρέχουν στην ανάπτυξη της σχετικής θεματικής στον εσωτερικό ιστότοπο της ΑΑΔΕ, υπό τη διαδρομή: Δικαιώματα Διανοητικής Ιδιοκτησίας (ΔΔΙ) - Τελωνειακή Επιβολή | Ιστότοπος Υπαλλήλων ΑΑΔΕ (aade.int), την οποία μπορούν να συμβουλεύονται κι όσον αφορά τις οδηγίες για την αξιοποίηση της e-AFA μέσω της πρόσβασης στις δυνατότητες της IPEP (παρουσίαση για τη χρήση των COPIS-IPEP).

Γενικότερες πληροφορίες για την τελωνειακή επιβολή ΔΔΙ μπορούν να αναζητηθούν στο σχετικό ιστότοπο των ελληνικών Τελωνείων στο σύνδεσμο https://www.aade.gr/teloneia/dikaiomata-dianoitikis-idioktisias-ddi-teloneiaki-epiboli αλλά και στον ιστότοπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Defend your rights - European Commission (europa.eu).

Τέλος, πρόσβαση στο κοινοποιούμενο νομοθέτημα, παρέχεται στο σύνδεσμο με τον οποίο έχει επιφορτιστεί η πρώτη αναφορά του Κανονισμού στην παρούσα.

Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ