ΘΕΜΑ: Ενοποίηση προϋποθέσεων απονομής επικουρικής σύνταξης & τροποποίηση της fasttrack απονομής επικουρικής σύνταξης & εφάπαξ παροχής

Με τα άρθρα 116, 117 και 118 του νόμου 5078/2023 επέρχονται αλλαγές στην συνταξιοδοτική νομοθεσία σε θέματα τα οποία αφορούν την ενοποίηση των κανόνων απονομής των επικουρικών συντάξεων αλλά και την τροποποίηση της fast-track διαδικασίας απονομής επικουρικής σύνταξης και εφάπαξ παροχής. Πιο συγκεκριμένα:

ΕΝΟΤΗΤΑ Α: ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΝΟΝΩΝ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ

1. Οι ασφαλισμένοι στην επικουρική ασφάλιση του e-ΕΦΚΑ δικαιούνται επικουρική σύνταξη λόγω γήρατος εφόσον έχουν συμπληρώσει 4.500 ημέρες εργασίας ή 15 έτη εργασίας και έχουν δικαιωθεί σύνταξης για την ίδια αιτία από τον κύριο φορέα. Για την συμπλήρωση των 4.500 ημερών εργασίας εφαρμόζονται:

α) οι διατάξεις του άρθρου 19 του ν. 4387/2016 για χρόνο ασφάλισης εντός του e-ΕΦΚΑ σε τ. φορείς επικουρικής ασφάλισης, κλάδους και λογαριασμούς,

β) οι διατάξεις του ν.δ. 4202/1961 περί διαδοχικής ασφάλισης και του άρθρου 4 του ν. 4225/2014 (φορείς επικουρικής ασφάλισης εκτός e-ΕΦΚΑ π.χ. επαγγελματικά ταμεία) ή και

γ) συνδυαστικά οι προηγούμενες δυο περιπτώσεις.

2. Εφόσον ο διανυθείς χρόνος επικουρικής ασφάλισης έχει πραγματοποιηθεί αποκλειστικά μόνο εντός του e-ΕΦΚΑ δεν εφαρμόζεται η διαδικασία ανεύρεσης του αρμόδιου φορέα όπως περιγράφεται στην παρ. 1α του άρθρου 19 του ν. 4387/2016, αλλά η απόφαση εκδίδεται από τον τ. φορέα, κλάδο ή λογαριασμό στον οποίο έχει υποβληθεί αίτηση σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 48 του ν. 4921/2022 όπως ισχύει.

3. Στις περιπτώσεις αίτησης απονομής σύνταξης λόγω ανικανότητας οι ασφαλισμένοι δικαιούνται επικουρική σύνταξη εφόσον έχουν συμπληρώσει τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης για θεμελίωση του κύριου και στον επικουρικό φορέα.

4. Για την θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος επικουρικής σύνταξης λόγω θανάτου στην υπηρεσία ο επιζών σύζυγος δικαιούται επικουρική σύνταξη εφόσον ο θανών ασφαλισμένος είχε συμπληρώσει τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης για την συνταξιοδότησή του λόγω θανάτου στον κύριο φορέα.

5. Η προϋπόθεση συμπλήρωσης 4.500 ημερών εργασίας ή 15 ετών εργασίας για την λήψη επικουρικής σύνταξης δεν ισχύει για τις κατηγορίες ασφαλισμένων που θεμελιώνουν δικαίωμα κύριας σύνταξης με μικρότερο χρόνο ασφάλισης, όπως:

5.1. Περιπτώσεις Δημάρχων οι οποίοι δικαιούνται χορηγίας (άρθρο 1 του ν. 91/1943 & παρ. 1 του άρθρου 1 του ν. 293/1976).

5.2. Περιπτώσεις συνταξιοδότησης αιρετών Νομαρχών (παρ. 1 και 4 του άρθρου 9 του ν. 2703/1999)

5.3. Περιπτώσεις ασφαλισμένων στο τ. ΤΑΔΚΥ (π.χ. θεμελίωση με Βαρέα & Ανθυγιεινά).

5.4. Περιπτώσεις που εμπίπτουν ή παραπέμπουν σε κανόνες συνταξιοδότησης με τις διατάξεις του ν. 612/1977.

5.5. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις για τις οποίες οι ασφαλισμένοι έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα και λαμβάνουν κύρια σύνταξη με χρόνο ασφάλισης λιγότερο από 4.500 ημερών εργασίας ή 15 έτη.

6. Οι ανωτέρω διατάξεις καταλαμβάνουν όλες τις αιτήσεις που έχουν υποβληθεί από 20/12/2023 και μετά, τις συνταξιοδοτικές αποφάσεις που έχουν εκδοθεί με τη διαδικασία ταχείας απονομής σύνταξης των παρ. 2 και 3 του άρθρου 48 του ν. 4921/2022 και βρίσκονται σε διαδικασία ελέγχου ορθής απονομής του άρθρου 49 του ίδιου νόμου, καθώς και τις εκκρεμείς αιτήσεις. Στις προαναφερθείσες περιπτώσεις τα οικονομικά αποτελέσματα εκκινούν από την ημερομηνία της αρχικής αίτησης συνταξιοδότησης. Ως εκκρεμείς θεωρούνται οι αιτήσεις για τις οποίες έως 19/12/2023 δεν έχει εκδοθεί είτε α) συνταξιοδοτική απόφαση (εγκριτική ή απορριπτική) είτε β) απόφαση Διοικητικής Επιτροπής μετά από υποβληθείσα ένσταση του ασφαλισμένου κατά της απόφασης. Για τις περιπτώσεις αυτές τα αιτήματα συνταξιοδότησης εξετάζονται με τις διατάξεις των άρθρων 116, 117 & 155 του ν. 5078/2023, τα δε οικονομικά αποτελέσματά τους εκκινούν από την ημερομηνία της αρχικής αίτησης.

Για όσα αιτήματα συνταξιοδότησης έχουν απορριφθεί είτε ρητά (απορριπτική απόφαση) είτε σιωπηρά [1] επανεξετάζονται με τις διατάξεις των άρθρων 116, 117 & 155 του ν. 5078/2023 κατόπιν νέας αίτησης του ενδιαφερόμενου, τα δε οικονομικά αποτελέσματά τους εκκινούν από την ημερομηνία της νέας αίτησης.

Επισημαίνεται ότι για τις αιτήσεις συνταξιοδότησης που έχουν υποβληθεί πριν τις 20/12/2024 (έναρξη ισχύος του ν. 5078/2023) και έχουν εκδοθεί αποφάσεις αναγνώρισης χρόνου προκειμένου να θεμελιωθεί συνταξιοδοτικό δικαίωμα επικουρικής σύνταξης κρίνεται αναγκαίο να διευκρινιστεί ότι:

α) Για τις συνταξιοδοτικές υποθέσεις στις οποίες έχουν εκδοθεί αποφάσεις αναγνώρισης χρόνου ασφάλισης που κατά την έναρξη ισχύος του ν. 5078/2023 δεν έχει παρέλθει η νόμιμη προθεσμία εξόφλησης του ποσού εξαγοράς και πληρείται η προϋπόθεση των 4.500 ημερών εργασίας, εκδίδεται εγκριτική απόφαση απονομής επικουρικής σύνταξης με τα οικονομικά αποτελέσματα να ανατρέχουν στην αρχική αίτηση.

β) Για τις συνταξιοδοτικές υποθέσεις στις οποίες έχουν εκδοθεί αποφάσεις αναγνώρισης χρόνου ασφάλισης που κατά την έναρξη ισχύος του ν. 5078/2023 έχει παρέλθει η νόμιμη προθεσμία εξόφλησης του ποσού εξαγοράς που αναγράφεται στην απόφαση προκειμένου να εκδοθεί απόφαση απονομής επικουρικής σύνταξης απαιτείται υποβολή νέας αίτησης, τα δε οικονομικά αποτελέσματα εκκινούν από την ημερομηνία της νέας αίτησης.

ΕΝΟΤΗΤΑ Β: ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ FAST-TRACK ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ & ΕΦΑΠΑΞ ΠΑΡΟΧΗΣ

1. Με το άρθρο 117 του ν. 5078/2023 καταργούνται οι προϋποθέσεις εξέτασης των αιτημάτων απονομής σύνταξης και εφάπαξ παροχής με την fast-track διαδικασία (άρθρο 48 του ν. 4921/2022) που απαιτούσαν είτε ο ασφαλισμένος να έχει συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας του είτε το σύνολο του χρόνου να έχει διανυθεί στο τ. ΙΚΑ- ΤΕΑΜ (τ. ΕΤΕΑΜ).

Σύμφωνα με τις νέες διατάξεις η πράξη συνταξιοδότησης επικουρικής σύνταξης εκδίδεται εντός προθεσμίας τριών (3) μηνών από την ημερομηνία απονομής της κύριας σύνταξης ή εντός προθεσμίας έξι (6) μηνών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης απονομής επικουρικής σύνταξης, στην περίπτωση που αυτή υποβλήθηκε σε χρόνο μεταγενέστερο της ημερομηνίας υποβολής της αίτησης απονομής κύριας σύνταξης. Εφόσον οι ανωτέρω προθεσμίες παρέλθουν άπρακτες, οι πράξεις απονομής επικουρικής σύνταξης εκδίδονται από την αρμόδια Διεύθυνση Απονομής Συντάξεων & Εφάπαξ Δημοσίου Τομέα σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 48 του ν. 4921/2022, εφόσον οι αιτούντες έχουν συνταξιοδοτηθεί στον κύριο φορέα και έχουν συμπληρώσει στον επικουρικό φορέα 4.500 ημέρες εργασίας ή 15 έτη.

Η πράξη χορήγησης εφάπαξ παροχής εκδίδεται εντός προθεσμίας έξι (6) μηνών από την ημερομηνία της σχετικής αίτησης.

2. Οι έλεγχοι των αποφάσεων συνταξιοδότησης κύριου φορέα που εκδίδονται με την διαδικασία της ταχείας απονομής σύνταξης (παρ. 2 & 3 του άρθρου 48 του ν. 4921/2022) πραγματοποιούνται εντός προθεσμίας τριών (3) ετών από την έκδοσή τους. Σε κάθε περίπτωση οι ανωτέρω έλεγχοι δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν μετά την παρέλευση πέντε (5) ετών από την έκδοση της σχετικής συνταξιοδοτικής πράξης.

3. Οι έλεγχοι των αποφάσεων συνταξιοδότησης επικουρικού φορέα που εκδίδονται με την διαδικασία της ταχείας απονομής σύνταξης (παρ. 4 του άρθρου 48 του ν. 4921/2022) πραγματοποιούνται εντός προθεσμίας ενός (1) έτους από την έκδοσή τους. Σε κάθε περίπτωση οι ανωτέρω έλεγχοι δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν μετά την παρέλευση τριών (3) ετών από την έκδοση της σχετικής συνταξιοδοτικής πράξης.

ΕΝΟΤΗΤΑ Γ: ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ

Με το άρθρο 118 του ν. 5078/2023 τροποποιείται η παρ. 5 του άρθρου 42 του ν. 4052/2012 με την προσθήκη παραγράφου γ’, με την οποία ορίζεται ότι, εφόσον ο ασφαλισμένος έχει δικαιωθεί μειωμένης σύνταξης στον κύριο φορέα, σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 7 του ν. 4387/2016, η μείωση εφαρμόζεται με το ίδιο ποσοστό και στην επικουρική σύνταξη στο τμήμα εκείνο που αφορά τον χρόνο ασφάλισης μέχρι την 31/12/2014 χωρίς να εξετάζεται κατά την απονομή η ύπαρξη ασφαλιστικού δεσμού.

Η ΠΡ/ΝΗ ΓΕΝΙΚΗΣ Δ/ΝΣΗΣ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΤΟΜΕΑ

Ι. ΚΩΤΣΟΒΟΛΟΥ