Θέμα: «Εγκύκλιος παροχής οδηγιών σχετικά με την εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΕ) 2024/590 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 7ης Φεβρουαρίου 2024 για τις ουσίες που καταστρέφουν τη στιβάδα του όζοντος και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1005/2009».

Σχετ: α) Η με αριθμό πρωτ. ΔΤΔ Γ 5016445 ΕΞ 2015/29-07-2015 Εγκύκλιος.

β) Η με αριθμό πρωτ. ΔΤΔ Γ 54097 ΕΜΠ ΕΞ 2015/11-12-2015 Εγκύκλιος.

γ) Η με αριθμό πρωτ. ΔΤΔ Γ 1060066 ΕΞ 2021/13-07-2021 Εγκύκλιος

Α. ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Ο Κανονισμός (ΕΕ) 2024/590 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου τπς 7ης Φεβρουαρίου 2024 (στο εξής Κανονισμός ή Καν. 2024/590) για τις ουσίες που καταστρέφουν τπ στιβάδα του όζοντος (στο εξής και ODS: Ozone Depleting Substances) και για τπν κατάργηση του ^νονισμού (ΕΚ) αριθ. 1005/2009, αποσκοπεί στπν αποκατάσταση του στρατοσφαιρικού όζοντος για τπν προστασία τπς υγείας και τπς ευημερίας των πολιτών από κινδύνους κι επιπτώσεις που σχετίζονται με το περιβάλλον. Εντάσσεται στο πλαίσιο τπς υλοποίησης τπς Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας που φιλοδοξεί να καταστήσει τπν Ευρώπη τπν πρώτπ κλιματικά ουδέτερη και με μηδενικούς ρύπους ήπειρο έως το 2050.

Η στιβάδα του όζοντος προστατεύει τους ανθρώπους κι άλλα έμβια όντα από τπν επιβλαβή υπεριώδπ (UV) πλιακή ακτινοβολία. Είναι επιστπμονικά αποδεδειγμένο ότι οι συνεχείς εκπομπές ουσιών που καταστρέφουν τπ στιβάδα του όζοντος προκαλούν σοβαρές ζπμιές στπ στιβάδα του όζοντος, με αποτέλεσμα σπμαντικές δυσμενείς επιπτώσεις στπν υγεία του ανθρώπου και στα οικοσυστήματα, στπ βιόσφαιρα, καθώς και μεγάλες οικονομικές επιπτώσεις εάν δεν αντιμετωπιστούν.

Η αποφυγή του κινδύνου περαιτέρω καθυστερήσεων στπν αποκατάστασπ τπς στιβάδας του όζοντος, παρότι υπάρχουν σαφείς ενδείξεις μείωσπς του ατμοσφαιρικού φορτίου τέτοιων ουσιών, εξακολουθεί να εξαρτάται από τπ διασφάλισπ τπς πλήρους εφαρμογής των υφιστάμενων υποχρεώσεων, από τπ λήψπ περαιτέρω δράσεων στις εναπομένουσες ππγές εκπομπών για τπ μείωσπ των εκπομπών, καθώς και από τπν εφαρμογή των αναγκαίων μέτρων για τπν ταχεία και αποτελεσματική αντιμετώπισπ τυχόν επερχόμενων προκλήσεων.

Ο Καν. 2024/590, διασφαλίζει τπ μακροπρόθεσμη συμμόρφωση τπς EE με τις διεθνείς υποχρεώσεις τπς βάσει τπς σύμβασης τπς Βιέννης, για τπν προστασία τπς στιβάδας του όζοντος, και του Πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ, για τις ουσίες που καταστρέφουν τπ στιβάδα του όζοντος.

Ο νέος Κανονισμός (Καν. 2024/590), βασίζεται στον μέχρι πρότινος ισχύοντα Κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1005/2009 (στο εξής Καν. 1005/2009) για τις ουσίες που καταστρέφουν τπ στιβάδα του όζοντος, και τον αντικαθιστά προκειμένου να διασφαλιστεί π σαφήνεια του νομοθετήματος, καθώς ο παλιός κανονισμός θα έπρεπε να ενσωματώσει αρκετές και ποικίλες τροποποιήσεις.

Β. ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ - ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΚΑΝ. 2024/590

Ο Κανονισμός ορίζει κανόνες:

• για την παραγωγή, την εισαγωγή, την εξαγωγή, τη διάθεση στην αγορά, την αποθήκευση και την περαιτέρω προσφορά ODS.
• για τη χρήση, την ανάκτηση, την ανακύκλωση, την ποιοτική αποκατάσταση και την καταστροφή των ODS.
• για την υποβολή στοιχείων σχετικά με τις ODS.
• για την υποβολή στοιχείων σχετικά με τις εισαγωγές, τις εξαγωγές, τη διάθεση στην αγορά, την περαιτέρω προσφορά και τη χρήση προϊόντων και εξοπλισμού που περιέχουν ODS ή εξαρτώνται από αυτές.

Επισημαίνεται ότι στον Κανονισμό ορίζονται, ως:

• «διάθεση στην αγορά»: η τελωνειακή θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία στην ΕΕ ή η προμήθεια ή η διάθεση σε άλλο πρόσωπο εντός της ΕΕ, για πρώτη φορά, έναντι αμοιβής ή δωρεάν, ή η χρήση ουσιών που παράγονται ή προϊόντων ή εξοπλισμού που κατασκευάζονται για ιδία χρήση.
• «εισαγωγή»: η είσοδος στο τελωνειακό έδαφος της ΕΕ ουσιών, προϊόντων και εξοπλισμού, που καλύπτονται από τον Κανονισμό, υπό την προϋπόθεση ότι το έδαφος καλύπτεται από κύρωση του Πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ του 1987 για τις ουσίες που καταστρέφουν τη στιβάδα του όζοντος (Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ), και περιλαμβάνει την προσωρινή εναπόθεση και τα τελωνειακά καθεστώτα που αναφέρονται στα άρθρα 201 (Θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία) και 210 (ειδικά καθεστώτα) του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 952/2013 (στο εξής Καν. 952/2013).
• «εξαγωγή»: η έξοδος ουσιών, προϊόντων και εξοπλισμού από το τελωνειακό έδαφος της ΕΕ, υπό την προϋπόθεση ότι το έδαφος καλύπτεται από κύρωση του Πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ.

Ο Κανονισμός εφαρμόζεται:

• στις ODS και απαριθμούνται στα παραρτήματα I και ΙΙ και στα ισομερή τους, είτε αυτούσια είτε όταν περιέχονται σε μείγματα.
• σε προϊόντα και εξοπλισμό, καθώς και σε μέρη αυτών, που περιέχουν ODS ή των οποίων η λειτουργία εξαρτάται από τις εν λόγω ουσίες.

Όταν ουσίες, προϊόντα ή εξοπλισμός, διασαφίζονται με κωδικό taric που φέρει μέτρα απαγορεύσεων-περιορισμών για τις ODS, χωρίς όμως τα ίδια να εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Καν. 2024/590 (στη βάση της λογικής της διάκρισης “ex”), τότε στη θέση των αναφερόμενων μνειών στη σχετική τελωνειακή διασάφηση συμπληρώνεται ο κωδικός Y792. (Σημειώνουμε ότι όλοι οι κωδικοί πιστοποιητικών που αναφέρονται στην παρούσα είναι συγκεντρωμένοι στον ενσωματωμένο σε αυτή Πίνακα).

Γ. ΔΙΑΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΤΗΣ ΕΕ - ΕΙΣΑΓΩΓΗ & ΕΞΑΓΩΓΗ

1. Απαγόρευση διάθεσης στην αγορά της ΕΕ, εισαγωγής ή εξαγωγής ODS του παραρτημάτος Ι του Καν. 2024/590

Απαγορεύεται η παραγωγή, η διάθεση στην αγορά (θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία), κάθε μεταγενέστερη προμήθεια ή διάθεση σε άλλο πρόσωπο εντός της EE, έναντι αμοιβής ή δωρεάν και η χρήση, η εισαγωγή ή η εξαγωγή ODS που απαριθμούνται στο παράρτημα I του Κανονισμού (άρθρο 4§1,2).

1α. Εξαίρεση από την απαγόρευση θέσης σε ελεύθερη κυκλοφορία των ODS των οποίων το παραγόμενο τριφθορομεθάνιο έχει καταστραφεί ή ανακτηθεί

Η διάθεση στην αγορά (θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία) ODS, απαγορεύεται, εκτός εάν οι εισαγωγείς κατά τη στιγμή της εν λόγω διάθεσης στην αγορά προσκομίσουν αποδεικτικά στοιχεία στην αρμόδια αρχή του Κράτους-Μέλους (K-M) σύμφωνα με τα οποία το τριφθορομεθάνιο που παράγεται ως υποπροϊόν κατά τη διαδικασία παραγωγής των ODS, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής πρώτης ύλης για την παραγωγή των εν λόγω ουσιών, έχει καταστραφεί ή ανακτηθεί για μεταγενέστερη χρήση, με τη χρήση των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών. Γ ια τους σκοπούς της προσκόμισης των εν λόγω αποδεικτικών στοιχείων, οι εισαγωγείς συντάσσουν δήλωση συμμόρφωσης, η οποία συνοδεύεται από δικαιολογητικά έγγραφα τα οποία περιλαμβάνουν τις πληροφορίες του άρθρου 15§4 (άρθρο 15§4).

Για τη θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία ODS που εμπίπτουν στον Κανονισμό αλλά πληρούν τις προϋποθέσεις εξαίρεσης (από την απαγόρευσή τους), και για τη συμπερίληψη της σχετικής δήλωσης συμμόρφωσης και των αποδεικτικών στοιχείων που συνοδεύουν τη δήλωση, σύμφωνα με το άρθρο 15§4 του Κανονισμού, χρησιμοποιείται στην τελωνειακή διασάφηση ο κωδικός πιστοποιητικού Y795 (άρθρο 17§8).

1β. Εξαίρεση από την απαγόρευση θέσης σε ελεύθερη κυκλοφορία, εισαγωγής ή εξαγωγής των ODS του παραρτήματος Ι του Καν. 2024/590 για χρήση ως πρώτη ύλη

Κατά παρέκκλιση από τις απαγορεύσεις του άρθρου 4§1 του Κανονισμού, οι ODS που απαριθμούνται στο παράρτημα I του Κανονισμού μπορούν να παράγονται, να διατίθενται στην αγορά (θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία) και στη συνέχεια να παρέχονται ή να διατίθενται σε άλλο πρόσωπο εντός της ΕΕ έναντι αμοιβής ή δωρεάν έτσι ώστε να χρησιμοποιηθούν ως πρώτη ύλη (άρθρο 6§1).

Επίσης, κατά παρέκκλιση από τις απαγορεύσεις του άρθρου 4§2, οι ODS που απαριθμούνται στο παράρτημα I του Κανονισμού μπορούν να εισάγονται (άρθρο 13§1α) ή να εξάγονται (άρθρο 14§1β) για χρήση ως πρώτη ύλη σύμφωνα με το άρθρο 6.

Ως «πρώτη ύλη» (feedstock) στον Κανονισμό ορίζεται κάθε ODS που υφίσταται χημική μετατροπή με διεργασία κατά την οποία η αρχική της σύνθεση μεταβάλλεται πλήρως, και της οποίας οι εκπομπές είναι ασήμαντες.

Για την επίκληση της εξαίρεσης από την απαγόρευση ODS, για χρήση ως πρώτη ύλη, κατά τη θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία, εισαγωγή ή εξαγωγή χρησιμοποιείται ο κωδικός πιστοποιητικού Y786.

1γ. Εξαίρεση από την απαγόρευση θέσης σε ελεύθερη κυκλοφορία, εισαγωγής ή εξαγωγής των ODS του παραρτήματος Ι του Καν. 2024/590 για χρήση ως μέσα επεξεργασίας

Κατά παρέκκλιση από τις απαγορεύσεις του άρθρου 4§1 του Κανονισμού, οι ODS που απαριθμούνται στο παράρτημα I του Κανονισμού μπορούν να παράγονται, να διατίθενται στην αγορά (θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία) και στη συνέχεια να παρέχονται ή να διατίθενται σε άλλο πρόσωπο εντός της ΕΕ έναντι αμοιβής ή δωρεάν ώστε να χρησιμοποιηθούν ως μέσα επεξεργασίας στις διεργασίες που αναφέρονται στο παράρτημα III του Κανονισμού. Οι ουσίες αυτές χρησιμοποιούνται ως μέσα επεξεργασίας μόνο υπό τους όρους που καθορίζονται σύμφωνα με το άρθρο 7§2,3 του Κανονισμού (άρθρο 7§1).

Ακόμη, κατά παρέκκλιση από τις απαγορεύσεις του άρθρου 4§2, οι ODS που απαριθμούνται στο παράρτημα I του Κανονισμού μπορούν να εισάγονται (άρθρο 13§1β) ή να εξάγονται (άρθρο 14§1γ) για χρήση ως μέσα επεξεργασίας σύμφωνα με το άρθρο 7.

Ως «μέσα επεξεργασίας» (process agents) στον Κανονισμό ορίζονται οποιεσδήποτε από τις ODS που χρησιμοποιούνται για χημική επεξεργασία στις εφαρμογές που απαριθμούνται στο παράρτημα III του Κανονισμού.

Για τη δήλωση στην τελωνειακή διασάφηση της εξαίρεσης από τη σχετική απαγόρευση, των ODS που απαριθμούνται στο παράρτημα I του Κανονισμού, για χρήση ως μέσα επεξεργασίας, κατά τη θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία, εισαγωγή ή εξαγωγή, χρησιμοποιείται ο κωδικός πιστοποιητικού Y787.

1δ. Εξαίρεση από την απαγόρευση θέσης σε ελεύθερη κυκλοφορία, εισαγωγής ή εξαγωγής των ODS του παραρτήματος Ι του Καν. 2024/590 για βασικές εργαστηριακές χρήσεις και χρήσεις ανάλυσης

Κατά παρέκκλιση από τις απαγορεύσεις του άρθρου 4§1 του Κανονισμού, οι ODS που απαριθμούνται στο παράρτημα I του Κανονισμού μπορούν να παράγονται, να διατίθενται στην αγορά (θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία) και στη συνέχεια να παρέχονται ή να διατίθενται σε άλλο πρόσωπο εντός της ΕΕ έναντι αμοιβής ή δωρεάν ώστε να χρησιμοποιηθούν για βασικές εργαστηριακές χρήσεις και χρήσεις ανάλυσης, υπό τις προϋποθέσεις που καθορίζονται σύμφωνα με το άρθρο 8 του Κανονισμού (άρθρο 8§1).

Επίσης, κατά παρέκκλιση από τις απαγορεύσεις του άρθρου 4§2, οι ODS που απαριθμούνται στο παράρτημα I του Κανονισμού μπορούν να εισάγονται (άρθρο 13§1γ) ή να εξάγονται (άρθρο 14§1α) για βασικές εργαστηριακές χρήσεις και χρήσεις ανάλυσης σύμφωνα με το άρθρο 8.

Για τη δήλωση στην τελωνειακή διασάφηση, της εξαίρεσης από τη σχετική απαγόρευση, των ODS που απαριθμούνται στο παράρτημα I του Κανονισμού για βασικές εργαστηριακές χρήσεις και χρήσεις ανάλυσης, κατά τη θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία, εισαγωγή ή εξαγωγή χρησιμοποιείται ο κωδικός πιστοποιητικού Y791.

1ε. Εξαίρεση από την απαγόρευση θέσης σε ελεύθερη κυκλοφορία, εισαγωγής ή εξαγωγής των ODS του παραρτήματος Ι του Καν. 2024/590 για ανακτημένα, ανακυκλωμένα ή ποιοτικά αποκατεστημένα halon για χρήσεις κρίσιμης σημασίας

Κατά παρέκκλιση από τις απαγορεύσεις του άρθρου 4§1 του Κανονισμού, τα halon (halon-1211, halon 1301 και halon 2402, ODS της ομάδας III του παραρτήματος I του Κανονισμού) μπορούν να διατίθενται στην αγορά (θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία) και να χρησιμοποιούνται για χρήσεις κρίσιμης σημασίας σύμφωνα με το παράρτημα V του Κανονισμού. Τα halon μπορούν να διατίθενται στην αγορά και στη συνέχεια να παρέχονται ή να διατίθενται σε άλλο πρόσωπο εντός της ΕΕ έναντι αμοιβής ή δωρεάν από επιχειρήσεις που έχουν λάβει άδεια από την αρμόδια αρχή του οικείου K-M να αποθηκεύουν halon για χρήσεις κρίσιμης σημασίας (άρθρο 9§1).

Επίσης, κατά παρέκκλιση από τις απαγορεύσεις του άρθρου 4§2, επιτρέπεται η εισαγωγή ανακτημένων, ανακυκλωμένων ή ποιοτικά αποκατεστημένων halon, υπό τον όρο ότι εισάγονται μόνο για τις χρήσεις κρίσιμης σημασίας του άρθρου 9§1 του Κανονισμού, από επιχειρήσεις εξουσιοδοτημένες από την αρμόδια αρχή του οικείου Κ-Μ να αποθηκεύουν halon για χρήσεις κρίσιμης σημασίας (άρθρο 13§1ζ).

Κι ακόμη, επιτρέπεται η εξαγωγή ανακτημένων, ανακυκλωμένων ή ποιοτικά αποκατεστημένων halon αποθηκευμένων για κρίσιμης σημασίας χρήσεις, όπως αναφέρεται στο άρθρο 9§1 του Κανονισμού, από επιχειρήσεις εξουσιοδοτημένες από την αρμόδια αρχή του Κ-Μ που ενδιαφέρεται για την αποθήκευση halon για χρήσεις κρίσιμης σημασίας (άρθρο 14§1ε).

Κατά την υποβολή της τελωνειακής διασάφησης που αφορά τη θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία, την εισαγωγή ή την εξαγωγή halon στη βάση αντιστοίχως των άρθρων 9§1, 13§1ζ ή του 14§1ε του Κανονισμού, τίθεται στη διάθεση των τελωνειακών αρχών πιστοποιητικό που βεβαιώνει τη φύση της ουσίας (άρθρο 17§7), όπως αναφέρεται αντίστοιχα στα σχετικά άρθρα (9§1, 13§1ζ, 14§1ε). Ο κωδικός (πιστοποιητικού taric) που συμπληρώνεται στις περιπτώσεις αυτές είναι το Y788.

1στ. Εξαίρεση από την απαγόρευση θέσης σε ελεύθερη κυκλοφορία κι εισαγωγής των ODS του παραρτήματος Ι του Καν. 2024/590 για καταστροφή ή προς ποιοτική αποκατάσταση εντός της ΕΕ

Κατά παρέκκλιση από το άρθρο 4§1 του Κανονισμού, οι ODS που απαριθμούνται στο παράρτημα I του Κανονισμού, μπορούν να διατίθενται στην αγορά (θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία), στη συνέχεια να παρέχονται ή να διατίθενται σε άλλο πρόσωπο εντός της ΕΕ έναντι αμοιβής ή δωρεάν, για καταστροφή εντός της ΕΕ σύμφωνα με το άρθρο 20§6 του Κανονισμού (άρθρο 12). Οι ίδιες ουσίες μπορούν επίσης να διατίθενται στην αγορά (θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία) προς ποιοτική αποκατάσταση εντός της ΕΕ (άρθρο 12).

Κι ακόμη, κατά παρέκκλιση από το άρθρο 4§2 του Κανονισμού, οι ODS που απαριθμούνται στο παράρτημα I του Κανονισμού, μπορούν να εισάγονται για καταστροφή με τεχνολογία όπως αναφέρεται στο άρθρο 20§6 του Κανονισμού (άρθρο 13§1δ) ή (να εισάγονται) για ποιοτική αποκατάσταση όπως αναφέρεται στο άρθρο 12 του Κανονισμού (άρθρο 13§1ε).

Για τη δήλωση στην τελωνειακή διασάφηση της εξαίρεσης από την απαγόρευση ODS που απαριθμούνται στο παράρτημα I του Κανονισμού, όταν πρόκειται για την καταστροφή ή την ποιοτική αποκατάστασή τους στην ΕΕ, κατά τη θέση των εν λόγω αγαθών σε ελεύθερη κυκλοφορία κι εισαγωγή, χρησιμοποιείται ο κωδικός πιστοποιητικού Y790.

1ζ. Εξαίρεση από την απαγόρευση εξαγωγής των ODS του παραρτήματος Ι του Καν. 2024/590 για την εξαγωγή αμεταχείριστων ή ποιοτικά αποκατεστημένων HCFCs για χρήσεις άλλες από εκείνες που αναφέρονται στο άρθρο 14§1α,β του Κανονισμού κι εκτός της καταστροφής

Κατά παρέκκλιση από το άρθρο 4§2 του Κανονισμού, οι αμεταχείριστοι (virgin) ή ποιοτικά αποκατεστημένοι (reclaimed) υδροχλωροφθοράνθρακες (HCFCs, ομάδα VIII των ODS του παραρτήματος I του Κανονισμού), μπορούν να εξάγονται για χρήσεις άλλες από εκείνες που αναφέρονται στο άρθρο 14§1α,β του Κανονισμού (βασικές εργαστηριακές χρήσεις και χρήσεις ανάλυσης και χρήση ως πρώτη ύλη αντίστοιχα), κι εκτός από την καταστροφή (άρθρο 14§1δ). Για την επίκληση της εξαίρεσης από την απαγόρευση εξαγωγής ODS του παραρτήματος Ι του Κανονισμού, για υδροχλωροφθοράνθρακες σε χρήσεις άλλες από εκείνες που αναφέρονται στο άρθρο 14§1α,β του Κανονισμού, κι εκτός από εκείνης της καταστροφής, κατά την υποβολή διασάφησης εξαγωγής, χρησιμοποιείται ο κωδικός πιστοποιητικού Y794.

2. Απαγόρευση διάθεσης στην αγορά της ΕΕ, εισαγωγής ή εξαγωγής προϊόντων κι εξοπλισμού που περιέχουν ODS του παραρτήματος Ι του Καν. 2024/590 ή των οποίων η λειτουργία εξαρτάται από τις ουσίες αυτές

Απαγορεύεται η διάθεση στην αγορά (θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία), και κάθε μεταγενέστερη προμήθεια ή διάθεση σε άλλο πρόσωπο εντός της ΕΕ, έναντι αμοιβής ή δωρεάν, η εισαγωγή ή η εξαγωγή προϊόντων κι εξοπλισμού που περιέχουν ODS κι απαριθμούνται στο παράρτημα I ή των οποίων η λειτουργία εξαρτάται από τις εν λόγω ουσίες (άρθρο 5§1,2).

Η απαγόρευση εισαγωγής ή εξαγωγής, σχετικών προϊόντων κι εξοπλισμού, δεν αφορά τα προσωπικά αντικείμενα (άρθρο 5§2). Όταν τέτοια (προσωπικά) αντικείμενα διασαφίζονται, για την απαραίτητη διάκρισή τους, χρησιμοποιείται ο κωδικός πιστοποιητικού Y793.

Κατά παρέκκλιση από τις απαγορεύσεις του άρθρου 5§1 του Κανονισμού, τα προϊόντα και ο εξοπλισμός (τα οποία περιέχουν ODS ή των οποίων η λειτουργία εξαρτάται από τις ουσίες αυτές) για τα οποία η χρήση της αντίστοιχης ODS επιτρέπεται σύμφωνα με το άρθρο 8 (βασικές εργαστηριακές χρήσεις και χρήσεις ανάλυσης) ή το άρθρο 9 του Κανονισμού (κρίσιμης σημασίας χρήσεις ουσιών halon), μπορούν να διατίθενται στην αγορά (θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία), στη συνέχεια να παρέχονται ή να διατίθενται σε άλλο πρόσωπο εντός της ΕΕ έναντι αμοιβής ή δωρεάν (άρθρο 11§1).

Επίσης, κατά παρέκκλιση από τις απαγορεύσεις του άρθρου 5§2, τα προϊόντα και ο εξοπλισμός (τα οποία περιέχουν ODS ή των οποίων η λειτουργία εξαρτάται από τις ουσίες αυτές) μπορούν να εισάγονται (άρθρο 13§1ι) για τους σκοπούς των βασικών εργαστηριακών χρήσεων και χρήσεων ανάλυσης όπως αναφέρεται στο άρθρο 8 του Κανονισμού αλλά και να εξάγονται (άρθρο 14§1ζ) έχοντας εισαχθεί στη βάση του άρθρου 13§1ι του Κανονισμού.

Για τη δήλωση στην τελωνειακή διασάφηση της εξαίρεσης από τη σχετικές απαγορεύσεις, προϊόντων κι εξοπλισμού που περιέχουν ODS ή των οποίων η λειτουργία εξαρτάται από τις ουσίες αυτές, για τους σκοπούς των βασικών εργαστηριακών χρήσεων και χρήσεων ανάλυσης όπως αναφέρονται στο άρθρο 8, κατά τη θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία, εισαγωγή ή εξαγωγή (η εξαγωγή εδώ συναρτάται με προηγούμενη εισαγωγή για σκοπούς εργαστηριακών χρήσεων κι ανάλυσης), χρησιμοποιείται ο ίδιος κωδικός πιστοποιητικού, όπως προηγούμενα για τις ουσίες για την ίδια χρήση, το Y791.

Ακόμη, κατά παρέκκλιση από τις σχετικές απαγορεύσεις του άρθρου 5§2, τα προϊόντα και ο εξοπλισμός που περιέχουν halon ή των οποίων η λειτουργία εξαρτάται από τα halon, μπορούν να εισάγονται (άρθρο 13§1η) ή να εξάγονται (άρθρο 14§1στ) για τους σκοπούς, των αναφερόμενων στο άρθρο 9§1, χρήσεων κρίσιμης σημασίας.

Για τη δήλωση στην τελωνειακή διασάφηση της εξαίρεσης από την απαγόρευση προϊόντων κι εξοπλισμού που περιέχουν halon ή των οποίων η λειτουργία εξαρτάται από τα halon, για σκοπούς χρήσεων κρίσιμης σημασίας, κατά τη θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία, εισαγωγή ή εξαγωγή, χρησιμοποιείται ο κωδικός πιστοποιητικού Y789.

Επιπρόσθετα, κατά παρέκκλιση από τις απαγορεύσεις του άρθρου 5§1 του Κανονισμού, τα προϊόντα κι ο εξοπλισμός που περιέχουν ODS που απαριθμούνται στο παράρτημα I του Κανονισμού ή των οποίων η λειτουργία εξαρτάται από τις εν λόγω ουσίες, μπορούν να διατίθενται στην αγορά (θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία), στη συνέχεια να παρέχονται ή να διατίθενται σε άλλο πρόσωπο εντός της ΕΕ έναντι αμοιβής ή δωρεάν, για καταστροφή εντός της ΕΕ σύμφωνα με το άρθρο 20§6 του Κανονισμού (άρθρο 12).

Κι ακόμη, κατά παρέκκλιση από τις απαγορεύσεις του άρθρου 5§2 του Κανονισμού, τα προϊόντα κι ο εξοπλισμός που περιέχουν ODS που απαριθμούνται στο παράρτημα I του Κανονισμού ή των οποίων η λειτουργία εξαρτάται από τις εν λόγω ουσίες, μπορούν να εισάγονται για καταστροφή, κατά περίπτωση, με τεχνολογία όπως αναφέρεται στο άρθρο 20§6 του Κανονισμού (άρθρο 13§1θ).

Για τη δήλωση στην τελωνειακή διασάφηση της εξαίρεσης από την απαγόρευση προϊόντων κι εξοπλισμού που περιέχουν ODS (που απαριθμούνται στο παράρτημα I του Κανονισμού ή των οποίων η λειτουργία εξαρτάται από τις εν λόγω ουσίες), όταν σκοπός είναι η καταστροφή, κατά τη θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία κι εισαγωγή, χρησιμοποιείται ο ίδιος κωδικός πιστοποιητικού Y790 που χρησιμοποιείται και για τις σχετικές ουσίες.

3. Απαγόρευση επανεξαγωγής ODS, προϊόντων κι εξοπλισμού που καλύπτονται από τον Κανονισμό

Σύμφωνα με το άρθρο 17§11, η επανεξαγωγή ODS, προϊόντων κι εξοπλισμού που καλύπτονται από τον Κανονισμό χωρίς να συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις του, απαγορεύεται. Ο όρος της επανεξαγωγής στον Κανονισμό δεν φέρει την τελωνειακή έννοια [για καλύτερη κατανόηση βλέπε προοίμιο (25) του Κανονισμού].

4. Απαγόρευση διάθεσης στην αγορά της ΕΕ, εισαγωγής κι εξαγωγής μη επαναπληρούμενων περιεκτών για ODS

Απαγορεύεται η διάθεση στην αγορά (θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία), η εισαγωγή, κάθε μεταγενέστερη παροχή ή διάθεση σε άλλο πρόσωπο εντός της ΕΕ έναντι αμοιβής ή δωρεάν, η χρήση ή η εξαγωγή μη επαναπληρούμενων περιεκτών για ODS, οι οποίοι είναι κενοί ή έχουν πληρωθεί εν μέρει ή τελείως. Οι περιέκτες αυτοί μπορούν να αποθηκεύονται ή να μεταφέρονται μόνο για μεταγενέστερη διάθεση. Οι εν λόγω απαγορεύσεις εφαρμόζονται στους περιέκτες που δεν μπορούν να επαναπληρωθούν χωρίς να προσαρμοστούν για τον σκοπό αυτό, κι εκείνους που θα μπορούσαν να επαναπληρωθούν αλλά εισάγονται ή διατίθενται στην αγορά χωρίς να έχει προβλεφθεί η επιστροφή τους για επαναπλήρωση (άρθρο 15§1).

Εξαιρούνται από τις παραπάνω περιγραφόμενες απαγορεύσεις οι περιέκτες που προορίζονται για βασικές εργαστηριακές χρήσεις ή χρήσεις ανάλυσης του άρθρου 8 του Κανονισμού (άρθρο 15§1 πρώτη υπο-παράγραφος).

Οι μη επαναπληρούμενοι περιέκτες που δεν μπορούν να επαναπληρωθούν χωρίς να υποστούν προσαρμογές για τον σκοπό αυτόν (του άρθρου 15§1α), κατάσχονται, δημεύονται, αποσύρονται ή ανακαλούνται από την αγορά από τις Τελωνειακές Αρχές ή τις Αρχές Εποπτείας της Αγοράς (ΑΕΑ), για καταστροφή. Ως καταστροφή στον Κανονισμό ορίζεται η διαδικασία μετατροπής ή αποσύνθεσης, μόνιμης και στον πληρέστερο δυνατό βαθμό, μιας ODS σε μία ή περισσότερες σταθερές ουσίες που δεν είναι ODS [άρθρο 3(16)].

Η επανεξαγωγή μη επαναπληρούμενων περιεκτών των οποίων η διάθεση στην αγορά, η εισαγωγή ή η εξαγωγή (μεταξύ άλλων) απαγορεύονται σύμφωνα με το άρθρο 15§1, επίσης δεν επιτρέπεται (άρθρο 15§2). Ο όρος της επανεξαγωγής στον Κανονισμό 2024/573 δεν φέρει την τελωνειακή έννοια [για καλύτερη κατανόηση βλέπε προοίμιο (25) του Κανονισμού].

Όταν διασαφίζονται μη επαναπληρούμενοι περιέκτες, πληρωθέντες με ODS που εξαιρούνται (οι ODS) στη βάση της χρήσης τους (εργαστηριακές, ανάλυσης), τότε αρκεί η συμπλήρωση του αντίστοιχου κωδικού πιστοποιητικού Y791 (προαναφερθέντος για την εξαίρεση από την απαγόρευση θέσης σε ελεύθερη κυκλοφορία, εισαγωγής, εξαγωγής, ODS, σχετικών προϊόντων ή εξοπλισμού) στη σχετική διασάφηση θέσης σε ελεύθερη κυκλοφορία, εισαγωγής ή εξαγωγής. Οι κενοί (εν μέρη ή τελείως πληρωθέντες), όπως αναφέρθηκε ήδη, μη επαναπληρούμενοι περιέκτες για ODS απαγορεύεται να τίθενται σε ελεύθερη κυκλοφορία, να εισάγονται ή να εξάγονται.

Στις περιπτώσεις δε που διασαφίζονται μη επαναπληρούμενοι περιέκτες (κενοί), που δεν έχουν σχεδιαστεί για ODS, κι επομένως δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του Κανονισμού, θα πρέπει να συμπληρώνεται στη σχετική διασάφηση θέσης σε ελεύθερη κυκλοφορία, εισαγωγής ή εξαγωγής, ο κωδικός πιστοποιητικού Y784.

5. Διάθεση στην αγορά της ΕΕ επαναπληρούμενων περιεκτών για ODS - Προϋποθέσεις

Οι επιχειρήσεις που διαθέτουν στην αγορά (θέτουν σε ελεύθερη κυκλοφορία) επαναπληρούμενους περιέκτες για ODS, κάνουν δήλωση συμμόρφωσης που περιλαμβάνει αποδεικτικά στοιχεία που επιβεβαιώνουν ότι υπάρχουν σε εφαρμογή δεσμευτικές ισχύουσες ρυθμίσεις για την επιστροφή των εν λόγω περιεκτών με σκοπό την επαναπλήρωση, ιδίως εντοπίζοντας τους σχετικούς παράγοντες, τις υποχρεωτικές τους δεσμεύσεις και τις σχετικές ρυθμίσεις εφοδιαστικής (άρθρο 15§3)

Όταν επαναπληρούμενοι περιέκτες διασαφίζονται για θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία, στη σχετική διασάφηση συμπληρώνεται ο κωδικός πιστοποιητικού C701, επισυνάπτοντας την προβλεπόμενη δήλωση συμμόρφωσης με τα αποδεικτικά στοιχεία που ικανοποιούν τις απαιτήσεις του άρθρου 15§3 του Κανονισμού (άρθρο 17§6), κι επιπλέον συμπληρώνεται ο κωδικός πιστοποιητικού Y785.

Στην περίπτωση που επαναπληρούμενοι περιέκτες περιέχουν ODS που εξαιρούνται (οι ODS) για βασικές εργαστηριακές χρήσεις ή χρήσεις ανάλυσης του άρθρου 8 του Κανονισμού, τότε στη διασάφηση για θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία, εκτός των κωδικών πιστοποιητικού C701 και Y785, θα πρέπει να συμπληρώνεται για τις ODS κι ο κωδικός πιστοποιητικού Y791.

6. Διάθεση στην αγορά της ΕΕ περιεκτών ODS - Υποχρέωση επισήμανσης για τις επικαλούμενες (επιτρεπόμενες) χρήσεις και οι απαιτήσεις του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1272/2008

Οι περιέκτες που περιέχουν ODS που προορίζονται για τις χρήσεις που αναφέρονται στα άρθρα 6 (πρώτη ύλη), 7 (μέσα επεξεργασίας), 8 (βασικές εργαστηριακές χρήσεις και χρήσεις ανάλυσης) και 12 (καταστροφή και ποιοτική αποκατάσταση) του Κανονισμού, οφείλουν να φέρουν επισήμανση με σαφή ένδειξη ότι η ουσία μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο για τον συγκεκριμένο σκοπό (άρθρο 15§5).

Όταν ODS που προορίζονται για τις παραπάνω χρήσεις (των άρθρων 6, 7, 8 και 12 του Κανονισμού) υπόκεινται στις απαιτήσεις επισήμανσης που προβλέπονται στον Καν. 1272/2008, η κατάλληλη ένδειξη πρέπει να περιλαμβάνεται στις ετικέτες που αναφέρονται στον εν λόγω Κανονισμό (άρθρο 15§5).

Περιέκτες, πληρωθέντες με ODS που διασαφίζονται για τις χρήσεις των άρθρων 6, 7, 8 ή 12, όταν πληρούν τις απαιτήσεις επισήμανσης του άρθρου 15§5 του Κανονισμού, στη σχετική διασάφηση συμπληρώνεται ο κωδικός πιστοποιητικού Y796.

7. Εισαγωγή κι εξαγωγή ODS, προϊόντων κι εξοπλισμού που περιέχουν ODS - απαιτήσεις για τους συναλλασσόμενους

Για την εισαγωγή ODS, του άρθρου 13§1, εκτός της προσωρινής εναπόθεσης, και την εξαγωγή ODS, του άρθρου 14§1,2, εκτός της επανεξαγωγής μετά από προσωρινή εναπόθεση, καθώς και προϊόντων κι εξοπλισμού που περιέχουν ODS, ή των οποίων η λειτουργία εξαρτάται από τα αέρια αυτά, των αντίστοιχων άρθρων, απαιτείται η κατοχή έγκυρης άδειας από το Σύστημα Αδειοδότησης για τις ODS (άρθρα 13§2 και 14§3).

Η εν λόγω άδεια χορηγείται κατόπιν αιτήματος της ενδιαφερόμενης επιχείρησης στο Σύστημα Αδειοδότησης για τις ODS, και προϋποθέτει την έγκυρη εγγραφή της στο Σύστημα Αδειοδότησης (άρθρo 16§2). Ο αναγνωριστικός αριθμός της εγγραφής στο Σύστημα Αδειοδότησης για τις ODS και ο αριθμός της άδειας από το εν λόγω Σύστημα Αδειοδότησης είναι δυο διακριτές απαιτήσεις.

Όπως προβλέπεται στο άρθρο 16§10 του Κανονισμού, ο εισαγωγέας ή εξαγωγέας οφείλει, κατά τη διάρκεια των ελέγχων σύμφωνα με το άρθρο 15 του Καν. 952/2013, να παρέχει στις Τελωνειακές Αρχές τη σχετική Άδεια εισαγωγής ή εξαγωγής (ODS, προϊόντων κι εξοπλισμού που καλύπτονται από τον Κανονισμό).

Η προαναφερθείσα Άδεια μπορεί να χορηγείται σε επιχειρήσεις εγκατεστημένες στην ΕΕ και σε επιχειρήσεις εγκατεστημένες εκτός της ΕΕ. Οι επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες εκτός της ΕΕ οφείλουν να ορίζουν αποκλειστικό αντιπρόσωπο, ο οποίος είναι εγκατεστημένος εντός της ΕΕ και ο οποίος αναλαμβάνει την πλήρη ευθύνη για τη συμμόρφωση με τον Καν. 2024/590 (άρθρο 16§3). Ο αποκλειστικός αντιπρόσωπος μπορεί να είναι ο ίδιος με εκείνον που έχει ορισθεί σύμφωνα με το άρθρο 8 του Κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1907/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Καν. REACH).

Στις περιπτώσεις εισαγωγών ODS, και προϊόντων κι εξοπλισμού τα οποία περιέχουν τις εν λόγω ουσίες ή των οποίων η λειτουργία εξαρτάται από τις εν λόγω ουσίες, ο εισαγωγέας ή, εάν δεν είναι διαθέσιμος, ο διασαφιστής, που αναφέρεται στην τελωνειακή διασάφηση ή στη διασάφηση προσωρινής εναπόθεσης και, σε περίπτωση εξαγωγών, ο εξαγωγέας που αναφέρεται στην τελωνειακή διασάφηση, παρέχει, κατά περίπτωση, στις Τελωνειακές Αρχές κατά την υποβολή της διασάφησης (άρθρο 17§3), με τη χρήση των παρακάτω αναφερόμενων κωδικών πιστοποιητικού, τις ακόλουθες πληροφορίες:

α) τον αναγνωριστικό αριθμό της εγγραφής στο Σύστημα Αδειοδότησης (κωδικός Y797) και τον αριθμό της άδειας σύμφωνα με το άρθρο 13§2 (κωδικός L100) και το άρθρο 14§3 (κωδικός E013)

β) τον αριθμό EORI

γ) την καθαρή μάζα της/των ODS, ακόμη και όταν περιλαμβάνονται σε προϊόντα και εξοπλισμό (κωδικός Y798)

δ) την καθαρή μάζα πολλαπλασιαζόμενη επί το δυναμικό καταστροφής του όζοντος (ODP) της ODS, ακόμη και όταν περιλαμβάνεται/-ονται σε προϊόντα και εξοπλισμό (κωδικός Y799)

ε) τον κωδικό εμπορευμάτων βάσει του οποίου έχουν ταξινομηθεί τα εμπορεύματα.

Οι εισαγωγείς ODS που απαριθμούνται στο παράρτημα I σε επαναπληρούμενους περιέκτες οφείλουν να θέτουν στη διάθεση των Τελωνειακών Αρχών, κατά την υποβολή της τελωνειακής διασάφησης που αφορά τη θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία, τη δήλωση συμμόρφωσης του άρθρου 15§3, που περιλαμβάνει αποδεικτικά στοιχεία τα οποία επιβεβαιώνουν τις ισχύουσες ρυθμίσεις για την επιστροφή του περιέκτη με σκοπό την επαναπλήρωση (άρθρο 17§6).

Επίσης, κατά την υποβολή της τελωνειακής διασάφησης που αφορά τη θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία ή την εξαγωγή, οι εισαγωγείς halon (του άρθρου 13§1ζ) και οι εξαγωγείς halon (του άρθρου 14§1ε), θέτουν στη διάθεση των Τελωνειακών Αρχών πιστοποιητικό που βεβαιώνει τη φύση της ουσίας, όπως αναφέρεται αντίστοιχα στα άρθρα 13§1ζ και 14§1ε (άρθρο 17§7). Ακόμη, κατά την υποβολή της τελωνειακής διασάφησης που αφορά τη θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία, οι εισαγωγείς ODS θέτουν στη διάθεση των Τελωνειακών Αρχών τα αποδεικτικά στοιχεία που αναφέρονται στο άρθρο 15§4, σχετικά με την παραγωγή τριφθορομεθανίου, ως υποπροϊόντος (άρθρο 17§8).

Οι επιχειρήσεις οφείλουν να λαμβάνουν όλα τα αναγκαία μέτρα για να εξασφαλίσουν ότι οι εξαγωγές ODS δεν συνιστούν περίπτωση παράνομου εμπορίου, ότι δεν έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην εφαρμογή των μέτρων ελέγχου που έχουν ληφθεί από τη χώρα προορισμού για τη συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις της που απορρέουν από το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ κι ότι δεν οδηγούν σε υπέρβαση των ποσοτικών ορίων βάσει του Πρωτοκόλλου αυτού για τη χώρα προορισμού (άρθρο 16§10).

8. Απαγόρευση εισαγωγής κι εξαγωγής σε/απο κράτη ή οργανισμούς περιφερειακής οικονομικής ολοκλήρωσης κι εδάφη μη καλυπτόμενα από το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ

Οι εισαγωγές κι εξαγωγές ODS που απαριθμούνται στο παράρτημα I, καθώς και προϊόντων και εξοπλισμού που περιέχουν τις εν λόγω ουσίες ή των οποίων η λειτουργία εξαρτάται από τις εν λόγω ουσίες, από και προς οποιοδήποτε κράτος ή οργανισμό περιφερειακής οικονομικής ολοκλήρωσης που δεν έχει συμφωνήσει να δεσμεύεται από τις διατάξεις του Πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ που εφαρμόζονται σε συγκεκριμένη ουσία και η οποία ελέγχεται βάσει του εν λόγω Πρωτοκόλλου, απαγορεύονται (άρθρο 19§1).

Δ. ΕΘΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΚΑΝ 2024/590

Στη χώρα μας η εθνική Αρμόδια Αρχή συντονισμού για την εφαρμογή του Καν. 2024/590 είναι η Διεύθυνση Κλιματικής Αλλαγής και Ποιότητας της Ατμόσφαιρας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (τηλ. 2108625000).

Ε. ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΝ. 2024/590

1. O Κανονισμός ως ειδικότερο πλαίσιο κανόνων του Κανονισμού 2019/1020 σχετικά με τους τελωνειακούς ελέγχους

Ο Κανονισμός (ΕΕ) 2019/1020 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Καν. 2019/1020), θεσπίζει μεταξύ άλλων, κανόνες για την εποπτεία της αγοράς και τον έλεγχο των προϊόντων που εισέρχονται στην αγορά της ΕΕ στις ουσίες, τα προϊόντα και τον εξοπλισμό που καλύπτονται από τον Καν. 2024/590 [βλέπε τη γ) παραπάνω σχετική, ως ισχύει, που παρέχεται σε διαδικτυακό σύνδεσμο], εφόσον δεν υπάρχουν ειδικές διατάξεις για την ειδικότερη ρύθμιση συγκεκριμένων πτυχών της εποπτείας της αγοράς και της επιβολής της νομοθεσίας. Σημειώνεται ότι, όταν ο Καν. 2024/590 θεσπίζει ειδικές διατάξεις, όπως σχετικά με τους τελωνειακούς ελέγχους, υπερισχύουν οι εν λόγω ειδικότερες διατάξεις, οι οποίες συμπληρώνουν με τον τρόπο αυτό τους κανόνες που ορίζονται στον Καν. 2019/1020.

2. Εισαγωγέας, εξαγωγέας, διασαφιστής και δικαιούχος καθεστώτος για τελωνειακούς σκοπούς

Σύμφωνα με το άρθρο 17§2 του Κανονισμού, για τις περιπτώσεις,

• Εισαγωγών (σύμφωνα με τον ορισμό του Κανονισμού), στη θέση του εισαγωγέα στην τελωνειακή διασάφηση αναφέρεται η επιχείρηση που κατέχει την Άδεια σύμφωνα με το άρθρο 13§2 του Κανονισμού (κι έχει έγκυρη εγγραφή στο Σύστημα Αδειοδότησης για τις ODS σύμφωνα με το άρθρο 16§2).

Στην περίπτωση που ο εισαγωγέας δεν είναι διαθέσιμος, στη θέση του διασαφιστή στην τελωνειακή διασάφηση [ο οποίος είναι κι ο κάτοχος της άδειας (καθεστώτος) όσον αφορά τα ειδικά καθεστώτα, εκτός αυτού της διαμετακόμισης], αναφέρεται η επιχείρηση που είναι ο κάτοχος της Άδειας σύμφωνα με το άρθρο 13§2 του Κανονισμού. Σε περίπτωση που υπάρχει μεταβίβαση δικαιωμάτων κι υποχρεώσεων σύμφωνα με το άρθρο 218 του Καν. (ΕΕ) 952/2013, τότε επιτρέπεται σε άλλο πρόσωπο να είναι ο διασαφιστής.

• Καθεστώτος διαμετακόμισης, στη θέση του δικαιούχου του καθεστώτος αναφέρεται η επιχείρηση που κατέχει την Άδεια σύμφωνα με το άρθρο 13§2 του Κανονισμού.
• Εξαγωγών, στη θέση του εξαγωγέα στην τελωνειακή διασάφηση αναφέρεται η επιχείρηση που κατέχει την Άδεια σύμφωνα με το άρθρο 14§3 του Κανονισμού.

3. Εφαρμογή του Καν. 2024/590 από τις Τελωνειακές Αρχές

Οι απαγορεύσεις και οι περιορισμοί όσον αφορά τις εισαγωγές και τις εξαγωγές, που προβλέπονται στον Κανονισμό, εφαρμόζονται από τις Τελωνειακές Αρχές και από τις αρμόδιες Αρχές Εποπτείας της Αγοράς (ΑΕΑ) των Κ-Μ (άρθρο 17§1).

Μέχρι τις 03-03-2025, οι προβλεπόμενοι τελωνειακοί έλεγχοι που αναφέρονται στον Κανονισμό 2024/590, θα διενεργούνται σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στην παρούσα και στην β) παραπάνω σχετική, με έλεγχο στο ηλεκτρονικό Σύστημα Αδειοδότησης για τις ODS, των απαιτούμενων βάσει της σχετικής νομοθεσίας, υποβαλλόμενων με την τελωνειακή διασάφηση, στοιχείων, ενώ στη συνέχεια η σχετική πρόσβαση στο εν λόγω σύστημα θα επιτυγχάνεται μέσω του Περιβάλλοντος της Ενιαίας Θυρίδας της ΕΕ για τα Τελωνεία.

Ως εκ τούτου, οι Τελωνειακές Αρχές οφείλουν να διαθέτουν πρόσβαση στο Σύστημα Αδειοδότησης για τις ODS για να είναι δυνατή η εφαρμογή των σχετικών απαιτήσεων κι ελέγχων του Κανονισμού. Προκειμένου να γίνει η εγγραφή στο εν λόγω Σύστημα (Αδειοδότησης για τις ODS) θα πρέπει να ακολουθηθούν οι οδηγίες που περιλαμβάνονται στην α) παραπάνω σχετική και στο μέρος Α του παραρτήματος της β) παραπάνω σχετικής.

Τόσο η α) όσο και η β) παραπάνω σχετικές μπορούν να αναζητηθούν στο σχετικό φάκελο για τη νομοθεσία των ODS, στη θεματική των απαγορεύσεων και περιορισμών, στον ακόλουθο σύνδεσμο του εσωτερικού ιστότοπου της ΑΑΔΕ: httD://home.aade.int/Dost/apagorevseis-periorismoi.

Αναλυτικότερα, οι Τελωνειακός Αρχές κατά τη διάρκεια των ελέγχων που διενεργούν, οφείλουν να:

• επαληθεύουν, ιδίως, σε περιπτώσεις εισαγωγών (σύμφωνα με τον ορισμό του Κανονισμού), εάν ο εισαγωγέας που αναφέρεται στην τελωνειακή διασάφηση ή όταν δεν είναι διαθέσιμος, ο διασαφιστής, και σε περιπτώσεις εξαγωγών, ο εξαγωγέας που αναφέρεται στην τελωνειακή διασάφηση, διαθέτει έγκυρη Άδεια σύμφωνα με τα αντίστοιχα άρθρα 13§2 (εισαγωγές) και 14§3 (εξαγωγές) (άρθρο 17§4).

Ο έλεγχος αυτός πρακτικά συνίσταται στην επιβεβαίωση της εγκυρότητας της Άδειας του εισαγωγέα, διασαφιστή ή εξαγωγέα στο Σύστημα Αδειοδότησης για τις ODS, στην επιβεβαίωση της συμφωνίας των δεδομένων μεταξύ Άδειας κι αυτών της εισαγωγής ή εξαγωγής, στην επιβεβαίωση ότι η δηλωθείσα ποσότητα είναι μικρότερη ή ίση του υπολοίπου της ποσότητας που αντιστοιχεί στην Άδεια, και στο «κλείσιμο» της Άδειας που εισάγεται ή εξάγεται ακολουθώντας τη διαδικασία που περιγράφεται στο μέρος Α του παραρτήματος της β) παραπάνω σχετικής, με τη διαφοροποίηση ότι για τον προκαταρτικό έλεγχο εγκυρότητας της άδειας (χωρίς κωδικούς), αντί του αναγραφόμενου συνδέσμου στο μέρος Α, θα πρέπει πλέον να χρησιμοποιείται ο νέος σύνδεσμος httDs://ods-licensing.ec.euroDa.eu/ods2/Dublic/licence/status. Για τον έλεγχο με κωδικούς παραμένει σε ισχύ ο σύνδεσμος httDs://webgate.acceDtance.ec.euroDa.eu/ods2/.

Σε αντίθετη περίπτωση ή σε περίπτωση κατά την οποία υπάρχουν υπόνοιες ότι ο εισαγωγέας έχει υπερβεί το όριο της Άδειάς του, δεδομένου ότι η πλατφόρμα δεν ενημερώνεται άμεσα με τις πραγματοποιηθείσες εισαγωγές-εξαγωγές, ειδοποιείται άμεσα η εθνική Αρμόδια Αρχή του Κανονισμού.

Σημειώνουμε εδώ ότι οι Τελωνειακές Αρχές που έχουν ήδη πιστοποιηθεί για τα F-Gases, στο F-Gas Portal, έχουν πρόσβαση και στο Σύστημα Αδειοδότησης για τις ODS και το αντίστροφο. Ακολουθώντας το σύνδεσμο που κάθε φορά διατίθεται (πχ. για τις ODS o προαναφερθείς σύνδεσμος httDs://webgate.acceDtance.ec.euroDa.eu/ods2/), μπορεί να εντοπιστεί πάνω δεξιά σε κάθε αρχική σελίδα η δυνατότητα επιλογής εισόδου στο (έτερο) σύστημα στο οποίο (μπορεί) να μην έχει γίνει εγγραφή (εδώ π.χ έγινε είσοδος στο ODS2 χωρίς να έχει γίνει εγγραφή στο F-Gas Portal), αλλά παρόλα αυτά παρέχεται στις Τελωνειακές Αρχές πρόσβαση (oto παράδειγμά μας στο F-Gas Portal).

• επαληθεύουν, τη συμμόρφωση με τους κανόνες για τις εισαγωγές και τις εξαγωγές που ορίζονται στον Κανονισμό, κατά τη διενέργεια των ελέγχων, βάσει ανάλυσης κινδύνου στο πλαίσιο του συστήματος διαχείρισης τελωνειακών κινδύνων (CRMS) και σύμφωνα με το άρθρο 46 του Καν. 952/2013. Η εν λόγω ανάλυση κινδύνου πρέπει να λαμβάνει υπόψη, ιδίως, κάθε διαθέσιμη πληροφορία σχετικά με την πιθανότητα παράνομου εμπορίου ODS, καθώς και το ιστορικό συμμόρφωσης της σχετικής επιχείρησης (άρθρο 17§9).
• επαληθεύουν, βάσει ανάλυσης κινδύνου, κατά τη διενέργεια φυσικών τελωνειακών ελέγχων ODS, προϊόντων κι εξοπλισμού που καλύπτονται από τον Κανονισμό, ιδίως τα ακόλουθα σχετικά με τις εισαγωγές και εξαγωγές (άρθρο 17§10):

α) ότι τα προσκομισθέντα εμπορεύματα αντιστοιχούν σε εκείνα που περιγράφονται στην Άδεια και στην τελωνειακή διασάφηση

β) ότι τα εμπορεύματα φέρουν κατάλληλη επισήμανση σύμφωνα με το άρθρο 15§5 πριν τα εμπορεύματα αυτά τεθούν σε ελεύθερη κυκλοφορία.

Οι Τελωνειακές Αρχές (ή οι ΑΕΑ) οφείλουν να λαμβάνουν όλα τα αναγκαία μέτρα για να αποτρέψουν απόπειρες εισαγωγής ή εξαγωγής ODS, προϊόντων κι εξοπλισμού που καλύπτονται από τον Κανονισμό για τα οποία δεν επιτρεπόταν ήδη η είσοδος ή η έξοδος από το έδαφος της ΕΕ (άρθρο 17§12).

Ακόμη, οι Τελωνειακές Αρχές οφείλουν να δημεύουν ή να κατάσχουν τις ODS, τα προϊόντα και τον εξοπλισμό που απαγορεύονται βάσει του Κανονισμού, με σκοπό τη διάθεσή τους σύμφωνα με τα άρθρα 197 και 198 του Καν. 952/2013 ή ενημερώνουν τις Αρμόδιες Αρχές προκειμένου να διασφαλίσουν τη δήμευση και την κατάσχεση των εν λόγω ουσιών, προϊόντων κι εξοπλισμού προς διάθεσή τους (άρθρο 17§11).

Οι Τελωνειακές Αρχές, στη βάση του άρθρου 17§11 (β υπο-παράγραφος) του Κανονισμού, δεν επιτρέπουν την επανεξαγωγή ODS, προϊόντων κι εξοπλισμού που καλύπτονται από τον Κανονισμό όταν τα αγαθά αυτά δεν συμμορφώνονται τις απαιτήσεις του. Ο όρος της επανεξαγωγής στον Κανονισμό δεν φέρει την τελωνειακή έννοια [για καλύτερη κατανόηση βλέπε προοίμιο (25) του Κανονισμού].

Σε κάθε περίπτωση, όταν οι Τελωνειακές Αρχές, εντοπίζουν παράβαση του Κανονισμού, ενημερώνουν την περιβαλλοντική αρχή ή, εάν δεν είναι σχετική, οποιαδήποτε άλλη αρχή είναι αρμόδια για την επιβολή των κυρώσεων σύμφωνα με το άρθρο 27 του Κανονισμού (άρθρο 25§2).

4. Ορισμός αρμόδιων τελωνείων για την επιτήρηση των ODS, προϊόντων, εξοπλισμού

Σύμφωνα με το άρθρο 17§13 του Κανονισμού, τα Κ-Μ οφείλουν να ορίσουν ή να εγκρίνουν τελωνεία ή άλλους χώρους και να προσδιορίσουν τη διαδρομή προς τα εν λόγω τελωνεία και χώρους, για την προσκόμιση στις Τελωνειακές Αρχές, ODS που απαριθμούνται στο παράρτημα I του Κανονισμού και προϊόντων κι εξοπλισμού που περιέχουν τις εν λόγω ουσίες ή των οποίων η λειτουργία εξαρτάται από αυτές, κατά την είσοδό τους στο τελωνειακό έδαφος της ΕΕ ή κατά την έξοδό τους από αυτό, σύμφωνα με τα άρθρα 135 και 267 του Καν. 952/2013.

Μόνο τα καθορισμένα ή εγκεκριμένα τελωνεία ή άλλοι χώροι (που αναφέρθηκαν στην προηγούμενη παράγραφο) επιτρέπεται να ξεκινήσουν ή να περατώσουν καθεστώς διαμετακόμισης για ODS που απαριθμούνται στο παράρτημα I του Κανονισμού, ή προϊόντα κι εξοπλισμό τα οποία περιέχουν τις ουσίες αυτές ή των οποίων η λειτουργία εξαρτάται από τις ουσίες αυτές.

ΣΤ. ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ODS (ODS LICENSING SYSTEM) ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΝΙΑΙΑΣ ΘΥΡΙΔΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΤΕΛΩΝΕΙΑ

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Ε. Επιτροπή) δημιουργεί κι εξασφαλίζει τη λειτουργία του ηλεκτρονικού Συστήματος Αδειοδότησης για τις ODS που απαριθμούνται στο παράρτημα I του Κανονισμού και για τα προϊόντα και τον εξοπλισμό τα οποία περιέχουν τις εν λόγω ουσίες ή των οποίων η λειτουργία εξαρτάται από τις εν λόγω ουσίες (άρθρο 16§1). Η ίδια επίσης, εξασφαλίζει τη διασύνδεση του Συστήματος Αδειοδότησης με το Περιβάλλον της Ενιαίας Θυρίδας της ΕΕ για τα Τελωνεία (EU SWE-C), μέσω του συστήματος Ενιαίας Τελωνειακής Θυρίδας της ΕΕ για την Ανταλλαγή Πιστοποιητικών (EU CSW-CERTEX) που θεσπίστηκε με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2022/2399 (άρθρο 16§14). Τα Κ-Μ διασφαλίζουν τη διασύνδεση των εθνικών περιβαλλόντων ενιαίας θυρίδας για τα τελωνεία με το EU CSW-CERTEX με σκοπό την ανταλλαγή πληροφοριών με το Σύστημα Αδειοδότησης (άρθρο 16§15).

Οι εισαγωγές του άρθρου και οι εξαγωγές ODS των άρθρων 13§1 και 14§1,2 του Κανονισμού, όπως προαναφέρθηκε, προϋποθέτουν την απόκτηση έγκυρης Άδειας από το Σύστημα Αδειοδότησης για τις ODS (άρθρα 13§2 κι 14§3 αντίστοιχα) κατόπιν αίτησης και έγκυρης προηγούμενης καταχώρισης στο σχετικό Σύστημα Αδειοδότησης (άρθρα 16§2)

Οι Τελωνειακές Αρχές έχουν πρόσβαση στο Σύστημα Αδειοδότησης για τους σκοπούς της εφαρμογής του Κανονισμού. Η πρόσβαση των Τελωνειακών Αρχών στο Σύστημα Αδειοδότησης εξασφαλίζεται μέσω του EU SWE-C (άρθρο 16§11).

Από τις 03-03-2025, εφαρμόζονται τα άρθρα 16§1, 2, 4 έως και 15 και 17§5 καθώς και το σημείο 2 του παραρτήματος VII του Κανονισμού, τα οποία σχετίζονται κυρίως με την χρήση των δυνατοτήτων του Περιβάλλοντος της Ενιαίας Θυρίδας της ΕΕ για τα Τελωνεία, για την επιβολή των απαιτήσεων του Καν. 2024/590, κατά τη θέση σε ελεύθερη κυκλοφορία (του άρθρου 201 του Καν. 952/2013) και για όλες τις άλλες διαδικασίες εισαγωγής και την εξαγωγή (άρθρο 32, β'παράγραφος).

Επίσης, από την ίδια ημερομηνία οι Τελωνειακές Αρχές θα πρέπει να κοινοποιούν, κατά περίπτωση, στο Σύστημα Αδειοδότησης για τις ODS, πληροφορίες σχετικά με τον εκτελωνισμό των εμπορευμάτων, μέσω του EU SWE-C (άρθρο 17§5).

Ζ. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΑΡΧΩΝ ΚΑΙ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ

Όταν απαιτείται για να διασφαλιστεί η συμμόρφωση με τον Καν. 2024/590, οι αρμόδιες αρχές κάθε Κ-Μ, συμπεριλαμβανομένων των Τελωνειακών Αρχών, των ΑΕΑ, των περιβαλλοντικών αρχών και τυχόν άλλης αρμόδιας αρχής με καθήκοντα επιθεώρησης, οφείλουν να συνεργάζονται μεταξύ τους, με τις αρμόδιες Αρχές άλλων Κ-Μ, με την Ε. Επιτροπή και, εάν είναι αναγκαίο, με τις διοικητικές αρχές τρίτων χωρών. Όταν επίσης απαιτείται συνεργασία με τις Τελωνειακές Αρχές για τη διασφάλιση της ορθής εφαρμογής του CRMS, οι αρμόδιες αρχές των Κ-Μ παρέχουν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες στις Τελωνειακές Αρχές, σύμφωνα με το άρθρο 47§2 του Καν. 952/2013 (άρθρο 25§1).

Οι αρμόδιες αρχές στα Κ-Μ θα πρέπει να ανταλλάσσουν μεταξύ τους όλες τις πληροφορίες που είναι αναγκαίες για την επιβολή του Κανονισμού. Οι πληροφορίες αυτές περιλαμβάνουν τελωνειακά δεδομένα, πληροφορίες σχετικά με την κυριότητα και την οικονομική κατάσταση, τυχόν παραβίαση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, καθώς και δεδομένα που καταχωρίζονται στο Σύστημα Αδειοδότησης για τις ODS. Αυτές οι πληροφορίες τίθενται επίσης στη διάθεση των αρμόδιων αρχών άλλων Κ-Μ και της Ε. Επιτροπής, όταν αυτό απαιτείται, για τη διασφάλιση της επιβολής του Κανονισμού.

Ακόμη, για την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τελωνειακούς κινδύνους πρέπει να χρησιμοποιείται το CRMS (άρθρο 25§4).

Οι Τελωνειακές Αρχές ανταλλάσσουν κάθε σχετική πληροφορία που αφορά παραβάσεις του Κανονισμού, σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 515/97 του Συμβουλίου και ζητούν, εάν απαιτείται, τη συνδρομή των άλλων Κ-Μ και της Ε. Επιτροπής (άρθρο 25§4).

Η. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΑΝ. 2024/590 - ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΝ. 1005/2009 - ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Ο Καν. 2024/590 είναι δεσμευτικός, στο σύνολό του και ισχύει άμεσα σε κάθε Κ-Μ από τις 1103-2024, με την επιφύλαξη των οριζόμενων στο άρθρο 32 του ίδιου Κανονισμού, όπως αυτά, αναλυτικά, αναφέρονται ανωτέρω στην παρούσα.

Ο Καν. 1005/2009 καταργείται, με την επιφύλαξη των οριζόμενων στο άρθρο 31 του Καν. 2024/590 σχετικά με:

α) το άρθρο 18 του Καν. 1005/2009, που αναφέρεται στη διαδικασία αδειοδότησης για εισαγωγές κι εξαγωγές ODS, σχετικών προϊόντων κι εξοπλισμού, που παραμένει σε ισχύ κι εφαρμόζεται μέχρι τις 02-03-2025 (άρθρο 31§2), και

β) το άρθρο 27 του Καν. 1005/2009, που παραμένει σε ισχύ όσον αφορά την περίοδο υποβολής στοιχείων από την 01-01-2023 έως τις 31-12-2023 (άρθρο 31§3).

Επιπρόσθετα, οι παραπομπές στον Καν. 1005/2009 (σε σχετικά κανονιστικά κείμενα) νοούνται, εφεξής, ως παραπομπές στον Καν. 2024/590, με εφαρμογή των οριζόμενων στον πίνακα αντιστοιχίας του παραρτήματος VIII του τελευταίου (άρθρο 31§4).

Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΑΔΕ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ