ΘΕΜΑ: Περί αποδεικτικού ενημερότητας σε περίπτωση αναμεταβίβασης ακινήτου σε εκτέλεση δικαστικής απόφασης

Κοινοποιούμε την 593/2012 γνωμοδότηση του Α' Τμήματος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, η οποία έγινε δεκτή από το Γενικό Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων, για να λάβετε γνώση και να ενεργείτε σύμφωνα με αυτή.

Η γνωμοδότηση αυτή αναφέρεται στην υποχρέωση ή μη προσκόμισης αποδεικτικού ενημερότητας για χρέη και φορολογικές υποχρεώσεις προς το Δημόσιο, προκειμένου να μεταβιβαστεί εμπράγματο δικαίωμα επί ακινήτου σε εκτέλεση τελεσίδικης δικαστικής απόφασης. Ειδικότερα με την ως άνω γνωμοδότηση έγιναν δεκτά τα ακόλουθα:

Στην περίπτωση κατά την οποία με τελεσίδικη δικαστική απόφαση έχουν κηρυχθεί ανατετραμμένες δωρεές εμπραγμάτου δικαιώματος επί ακινήτου και συνεπώς η δήλωση περί μεταβιβάσεως έχει ήδη λάβει χώρα εκ του νόμου, δεν απαιτείται η προσκόμιση αποδεικτικού ενημερότητας.

Τούτο διότι εν προκειμένω η μεταβίβαση ακινήτου δεν αποτελεί προϊόν ελευθέρας βουλήσεως συναλλαγής ως προς το μεταβιβάζοντα, αλλά επιβάλλεται σε αυτόν αναγκαστικά (πρβλ υπ’αριθ. 199/1190 γνωμοδότηση ΝΣΚ), διά δικαστικής απόφασης η οποία έχει καταστεί τελεσίδικη. Αντίθετη άποψη θα οδηγούσε σε καταστρατήγηση της οφειλόμενης εκτέλεσης της δικαστικής αποφάσεως και συνεπώς σε ματαίωση της διά δικαστικής οδού προστασίας του ενάγοντος.

Ακολουθεί το κείμενο της γνωμοδότησης.

Η Προϊσταμένη της Διεύθυνσης
Ευανθία Χατζηπαναγιώτου

Συνημμένα: η υπ’αριθ. 593/2012 γνωμοδότηση ΝΣΚ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

Αριθμός Γνωμοδοτήσεως: 593/2012

ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ (Α' Τμήμα)

Συνεδρίαση της 26/11/2012

ΣΥΝΘΕΣΗ:

Πρόεδρος :Βασίλειος Σουλιώτης, Αντιπρόεδρος Ν.Σ.Κ.

Μέλη :Ανδρέας Χαρλαύτης, Ευφροσύνη Μπερνικόλα, Γαρυφαλία Σκιάνη,

Κωνσταντίνος Κατσούλας, Νομικοί Σύμβουλοι του Κράτους. Εισηγητής : Γαρυφαλία Σκιάνη, Νομικός Σύμβουλος.

Ερώτημα : Το υπ' αρ. ΔΠΕΙΣ A 1112436 ΕΞ 2012/2-8-2012 έγγραφο του Υπουργείου Οικονομικών/Γεν. Γραμμ. Φορολ. & Τελών. Θεμ./Γεν. Δ-νση Φορολ. Ελέγχων και Εισπρ. Εσόδων/Δ-νση Πολιτικής Εισπράξεων/Τμ. Α.

Περίληψη ερωτήματος:
Ερωτάται:
1. Εάν απαιτείται αποδεικτικό ενημερότητας προκειμένου να μεταβιβασθεί το εμπράγματο δικαίωμα της ψιλής κυριότητας επί ακινήτων, σε εκτέλεση της υπ' αρ. 1902/2011 αποφάσεως του Εφετείου Αθηνών,
2. Σε καταφατική περίπτωση, εάν νομιμοποιείται η ενάγουσα Β. συζ. Κ.-Σ«*να ζητήσει και να λάβει αποδεικτικό ενημερότητας των εναγομένων,
3. Δεδομένου ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις χορηγήσεως του πιστοποιητικού αυτού, λόγω οφειλών των εναγόμενων, νομιμοποιείται η ενάγουσα να υποβάλει η ίδια αίτηση χορηγήσεως ρυθμίσεως ή διευκολύνσεως τμηματικής καταβολής για τις οφειλές των εναγομένων και να καταβάλει την πρώτη δόση, προκειμένου να συντρέξουν οι προϋποθέσεις χορηγήσεως του αποδεικτικού, ώστε να της χορηγηθεί αυτό για να μεταβιβασθεί η ψιλή κυριότητα των περιγραφομένων στην απόφαση ακινήτων, χωρίς να καταστεί εγγυήτρια των οφειλών;

Επί των ανωτέρω ερωτημάτων το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (Α' Τμήμα) γνωμοδότησε ως ακολούθως:

I. ΙΣΤΟΡΙΚΟ:

Δια του ανωτέρω υπ' αρ. ΔΠΕΙΣ Α 1112436 ΕΞ 2012/2-8-2012 εγγράφου του Υπουργείου Οικονομικών/Γεν. Γραμμ. φορολ. & Τελών. Θεμ./Γεν. Δ-νση Φορολ. Ελέγχων και Εισπρ. Εσόδων/Δ-νση Πολιτικής Εισπράξεων/Τμ. Α δίδεται το εξής ιστορικό:

Στην Δ.Ο.Υ. Περιστεριού υπεβλήθη την 7-3-2012 από την Β. συζ. Κ. Σ. αίτημα για χορήγηση αποδεικτικού ενημερότητας για χρέη και φορολογικές υποχρεώσεις προς το Δημόσιο των Μ. I. Τ. και Δ. I. Χν μετά την έκδοση τη υπ' αρ. 1902/2011 αποφάσεως του Εφετείου Αθηνών. Δια της αποφάσεως αυτής η οποία έχει καταστεί αμετάκλητη, υποχρεώνονται οι εναγόμενοι, Μ. I. Τ. και Δ. I. Τ., να καταβάλουν στην ενάγουσα, Β. συζ. Κ. Σ., εντός προθεσμίας τριών μηνών από της επιδόσεως της ανωτέρω δικαστικής αποφάσεως, 66.000 ευρώ και 11.166,67 ευρώ αντιστοίχως, άλλως υποχρεώνονται οι εναγόμενοι να μεταβιβάσουν στην ενάγουσα με συμβολαιογραφικό έγγραφο την ψιλή κυριότητα των περιγραφομένων στην απόφαση ακινήτων.;

Η Β. Σ. ισχυρίσθηκε, ότι παρήλθε άπρακτη η ως άνω προθεσμία και εζήτησε την χορήγηση αποδεικτικού φορολογικής ενημερότητας ώστε να πραγματοποιηθεί η εν λόγω μεταβίβαση προς αυτήν.

Ο προϊστάμενος της Δ.Ο.Υ. Β' Περιστεριού απήντησε στο αίτημα αυτό της Β. Σ., περί χορηγήσεως αποδεικτικού ενημερότητας, δια του υπ' αρ. 5096/7-3-2012 εγγράφου του και -κατόπιν του υπ' αρ. 34397/15-3-2012 εγγράφου της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών- δια του υπ' αρ. 15009/15-6-2012 εγγράφου του. Στα ανωτέρω έγγραφα της Δ.Ο.Υ. αφ' ενός μεν αναφέρθηκε το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο περί χορηγήσεως αποδεικτικού ενημερότητας αφ' ετέρου δε διατυπώθηκε ο προβληματισμός εάν υφίσταται νόμιμο έρεισμα για την χορήγηση αποδεικτικού ενημερότητας στην ενάγουσα. Επί πλέον κατέστη σαφές ότι το αποδεικτικό ενημερότητας δεν δύναται να χορηγηθεί λόγω υφισταμένων οφειλών και των δύο εναγομένων (ύψους 7.785,90 και 10.939,23 ευρώ) οι οποίες δεν έχουν υπαχθεί σε ρύθμιση ή διευκόλυνση τμηματικής καταβολής.

Δια του εγγράφου του ερωτήματος αναφέρεται επίσης, ότι σύμφωνα με την αιτούσα, Β. Σ., η ακίνητη περιουσία των εναγομένων διασφαλίζει πλήρως την οφειλή τους.

Σημειώνεται, ότι από το αποσταλέν σε φωτοαντίγραφο Α’ απόγραφο εκτελεστό της ως άνω εφετειακής αποφάσεως προκύπτει ότι το Εφετείο, δι' αυτής έκρινε νόμιμη την αγωγή, ερειδομένη, μεταξύ άλλων, και στις διατάξεις του άρθρου 949 Κ.Πολ.Δ. Ειδικώτερα, δια της εφετειακής αυτής αποφάσεως (κατά της οποίας έως την 28-5-2012 δεν είχε ασκηθεί ένδικο μέσο) υποχρεώνονται οι εναγόμενοι να καταβάλουν στην ενάγουσα, Β. Σ., εντός προθεσμίας τριών μηνών από της επιδόσεως της αποφάσεως χρηματικά ποσά, άλλως κηρύσσονται «ανατετραμμένες» οι αναφερόμενες στην απόφαση δωρεές της ψιλής κυριότητας των εκεί περιγραφομένων ακινήτων προς τους εναγομένους και υποχρεώνονται οι τελευταίοι να μεταβιβάσουν στην ενάγουσα, Β. Σ., με συμβολαιογραφικό έγγραφο, την ψιλή κυριότητα Των ακινήτων αυτών.

II. ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ:

Αποδεικτικό ενημερότητας για χρέη και φορολογικές υποχρεώσεις προς το Δημόσιο χορηγείται σύμφωνα με πς διατάξεις του άρθρου 26 του Ν. 1882/1990 (ΦΕΚ 43 Α') και τα ορισμένο στην Α.Υ.Ο. 1109793/6134-11/0016/ΠΟΛ. 1223/2411-1999 (ΦΕΚ 2134 Β ’ /1999), όπως ισχύουν (σχετική και η υπ’ αρ. 199/2000 γνωμοδότηση του NX Κ., η οποία έγινε αποδεκτή από τον Υπουργό των Οικονομικών περί περιπτώσεων υποχρεωτικής προσκομιδής αποδεικτικού ενημερότητας).

Στο άρθρο 26 του Ν. 1882/1990 (ΦΕΚ 43, τ. Α’), ως ισχύει, ορίζεται:

« 1. Με αποφάσεις του Υπουργού των Οικονομικών, που δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, επιτρέπεται να επιβάλλονται κατά οφειλετών, που δεν έχουν εκπληρώσει τις από οποιαδήποτε αιτία οφειλές τους προς το Δημόσιο, περιορισμοί και απαγορεύσεις, που ανάγονται σπς κάθε φύσεως συναλλαγές, πράξεις ή ενέργειες αυτών είτε με τους ιδιώτες, είτε με, το Δημόσιο, δήμους κοινότητες, νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, ιδρύματα κάθε κατηγορίας, οργανισμούς, τράπεζες, επιχειρήσεις δημόσιας ή κοινής ωφέλειας και γενικά τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, όπως αυτός καθορίζεται από την ισχύουσα νομοθεσία.

Οι διατάξεις του προηγούμενου εδαφίου ισχύουν και για τους υπόχρεους υποβολής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, απόδοσης φόρου προστιθέμενης αξίας κσι παρακρατούμενου φόρου μισθωτών υπηρεσιών.

2. Ως συναλλαγή, πράξη ή ενέργεια, κατά την παράγραφο 1 του παρόντος, νοείται ενδεικτικώς: α)...................

β) Η από κάθε αιτία μεταβίβαση ακινήτων ή παραχώρηση σε αυτά εμπράγματων δικαιωμάτων, γ).................δ).......................ε)....................

3. Η εκπλήρωση των υποχρεώσεων προς το Δημόσιο, κατά τις διατάξεις της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου, αποδεικνύεται με αποδεικτικό ενημερότητας που εκδίδεται από τον προϊστάμενο της αρμόδιας Δ.Ο.Υ. και χορηγείται εφόσον ο αιτών: α) έχει υποβάλει τις δηλώσεις ορίζονται στο δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου και β) έχει καταβάλει ή τακτοποιήσει κατά νόμιμο τρόπο με αναστολή πληρωμής ή με διευκόλυνση τμηματικής καταβολής, που έχει χορηγηθεί από τα κατά νόμο αρμόδια όργανα, τις μέχρι τη χρονολογία έκδοσης του αποδεικτικού βεβαιωμένα; και ληξιπρόθεσμες οφειλές του προς το Δημόσιο.

Παρέχεται επίσης η δυνατότητα χορήγησης αποδεικτικού ενημερότητας από τον προϊστάμενο οποιοσδήποτε Δ.Ο.Υ, με αναγραφή στο σώμα του αποδεικτικού της αρμόδιος ΑΟ.Υ. Απαλλάσσεται ο συναλλασσόμενος της υποχρέωσης προσκόμισης του εντύπου αποδεικτικού ενημερότητας, σε όσες υπηρεσίες ή φορείς έχει πιστοποιηθεί από το Υπουργείο Οικονομικών ότι υποχρεούνται να ζητούν και να λαμβάνουν μέσω ειδικού δικτύου επικοινωνίας με το [πληροφορικό σύστημα φορολογίας (TAXIS), τηλεομοιοτυπία, με την οποία βεβαιώνεται ότι ο συναλλασσόμενος είναι φορολογικά ενήμερος. Η βεβαίωση αυτή επέχει θέση ΑΦΕ και αποστέλλεται μόνο σε πιστοποιημένες συσκευές τηλεομοιοτυπίας. Για την έκδοση αποδεικτικού ενημερότητας απαιτείται η εγγραφή του αιτούντος στο γενικό μητρώο φορολογουμένων Δ.Ο.Υ.....................................................

4. Τα της ισχύος του αποδεικτικού, το τηρητέα βιβλία ή έντυπα, τα του ελέγχου εφαρμογής του μέτρου αυτού, α τυχόν εξαιρέσεις ή απαλλαγές από την υποχρέωση προσκόμισης του αποδεικτικού, καθώς και κάθε άλλη λεπτομέρεια για την εφαρμογή του παρόντος άρθρου, καθορίζονται με τκ; ως άνω κανονιστικές αποφάσεις του Υπουργού Οικονομικών.

Με όμοιες αποφάσεις καθορίζεται ο χρόνος ισχύος του αποδεικτικού ενημερότητας, που μπορώ να διαφοροποιείται ανάλογα με την atria που ζητείται το αποδεικτικό ...........................................»

Στα άρθρα 1 και 2 της υπ' αρ. ΥΑ 1109793/6134-11/ΟΟΙ6/ΠΟΛ. 1223/24-11-1999 (ΦΕΚ 2134, τ. Β’), εκδοθείσης κατ' εξουσιοδότηση του άρθρου 26 του Ν. 1082/1990, ορίζονται:

«Άρθρο 1. Περιπτώσεις προσκόμισης αποδεικτικού ενημερότητας.

Καθίσταται υποχρεωτική η προσκόμιση αποδεικτικού ενημερότητας στις εξής περιπτώσεις: 1........................... 2..................................

3. Για τη μεταβίβαση ακινήτων από τον μεταβιβάζοντα, για τη μεταβίβαση λόγω γονικής παροχής ή δωρεάς από τον παρέχοντα τη γονική παροχή ή τη δωρεά.

4. Για τη σύσταση εμπραγμάτων δικαιωμάτων επί ακινήτων από τον παρέχοντα το εμπράγματο δικαίωμα. ......................................

Άρθρο 2. Φορείς, Υπηρεσίες m πρόσωπα στα οποία προσκομίζεται το αποδεικτικό ενημερότητας.

Το αποδεικτικό ενημερότητας για τα χρέη προς το Δημόσιο προσκομίζεται, με βάση τα αναφερόμενα στο προηγούμενο άρθρο:

1....................... 2. ........................ 3. Στις περιπτώσεις 3 και 4, στο συμβολαιογράφο που συντάσσει τη σχετική πράξη; ο οποίος υποχρεούται να μνημονεύει στο κείμενο της πράξης τη Δ.Ο.Υ. που έχει εκδώσει το αποδεικτικό, τον αριθμό και την ημερομηνία αυτού. 4..................5.........................».

Περαιτέρω, στο άρθρο 3 της ανωτέρω αποφάσεως αναφέρονται, κατά περιοριστικό  τρόπο. «Από την υποχρέωση προσκόμισης αποδεικτικού ενημερότητας απαλλάσσονται:», οι περιπτώσεις απαλλαγής προσκομιδής αποδεικτικού ενημερότητας μεταξύ των οποίων αναφέρεται και εκείνη των δικαιούχων «ασφαλιστικών αποζημιώσεων οπό αδικοπραξία, που επιδικάζονται με δικαστική απόφαση.».

Στο άρθρο 5 της αστής αποφάσεως ορίζεται, μεταξύ άλλων, άτι «Για την έκδοση αποδεικτικού ενημερότητας απαιτεΐται η εγγραφή του αιτούντος στο γενικό μητρώο φορολογουμένων Δ.Ο.Υ.», στο άρθρο 6, μεταξύ άλλων, άπ «Στο αποδεικτικό ενημερότητας αναγράφεται η αιτία χορήγησής του, ως ακολούθως: α) .... β) Για μεταβίβαση ακινήτου γ).........».

Περαιτέρω, στο άρθρο 8 της αυτής αποφάσεως ορίζεται:

« Ι.α) Οταν ζητείται αποδεικτικό ενημερότητας για την είσπραξη χρημάτων, πέραν της προϋπόθεσης ενημερότητας του οφειλέτη σε διευκόλυνση τμηματικής καταβολής μπορεί να τεθεί και άρος παρακράτησης μέρους της εισπραττόμενης απαίτησης, ο οποίος αναγράφεται επί του αποδεικτικού. Το ποσό της παρακράτησης για τον λόγο αυτό πρέπει να αποδίδεται στη Δ.Ο.Υ. από την Υπηρεσία ή τον φορέα που παραλαμβάνει το αποδεικτικό φορολογικής ενημερότητας εντός δέκα (10) ημερών οπό την πληρωμή του τίτλου, το αργότερο.

β) Το ίδιο ισχύει και για τη μεταβίβαση ακινήτων, όταν το αποδεικτικό ζητείται από τον πωλητή. Στη περίπτωση αυτή αναγράφεται επί του αποδεικτικού το συγκεκριμένο ακίνητο για το οποίο ζητείται η μεταβίβαση καθώς και το ποσό ή ποσοστό του τιμήματος, που παρακρατείται, το οποίο υπολογίζεται επί της πραγματικής αξίας του ακινήτου όχι όμως σε αξία μικρότερη.............

Στην περίπτωση που δεν εκπληρωθούν οι ανωτέρω όροι παρακράτησης και απόδοσης που έχουν αναγραφεί επί του αποδεικτικού θεωρείται όν το συμβόλαιο μεταβίβασης καταρτίσθηκε χωρίς την προσκόμιση αποδεικτικού φορολογικής ενημερότητας και επέρχονται οι νόμιμες συνέπειες........................................».

Επίσης στο άρθρο 9 της αυτής αποφάσεως ορίζεται, μεταξύ άλλων:

«1. Το αποδεικτικό ενημερότητας χορηγείται ατελώς ύστερα από αίτηση του ενδιαφερομένου προς τη Δ.Ο.Υ.

Η αίτηση αυτή περιέχει:

Α) Για φυσικό Πρόσωπο: ονοματεπώνυμο, πατρώνυμο, διεύθυνση επαγγέλματος και κατοικίας, αριθμό αστυνομικής ταυτότητας ή διαβατηρίου προκειμένου για αλλοδαπούς και Αριθμό Φορολογικού Μητρώου.

Με την αίτηση δηλώνεται από τον ενδιαφερόμενο εάν είναι ή όχι μέλος ομόρρυθμης εταιρίας, κοινοπραξίας ή ομόρρυθμο μέλος ετερόρρυθμης εταιρίας, αν υποβάλλει ή όχι δηλώσεις, ον οφείλει ή όχι σε άλλη Δ.Ο. Υ. ή τελωνεία και ο σκοπός γιο τον οποίο ζητείται η έκδοση του αποδεικτικού.».

Στο άρθρο 949 Κ.Πολ.Δ. ορίζεται:

Όταν κάποιος καταδικάζεται σε δήλωση βούλησης, η δήλωση αυτή θεωρείται ότι έγινε μόλις η απόφαση γίνει τελεσίδικη................................».

Στο άρθρο 1192 του Α.Κ. ορίζεται:

« Πράξεις που μεταγράφονται. Μεταγράφονται στο γραφείο μεταγραφών της περιφέρειας του ακινήτου: 1. Ο εν ζωή δικαοπραξίες, στις οποίες περιλαμβάνονται και οι αιτία θανάτου δωρεές, με τις οποίες συνιστάται, μετατίθεται, καταργείται εμπράγματο δικαίωμα (εμπράγματες δικαιοπραξίες) πάνω σε ακίνητα 2............3. 4. Οι τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις που περιέχουν καταδίκη σε δήλωση βούλησης για εμπράγματη δικαιοπραξία πάνω σε ακίνητο. 5. ...............»

ΙΙΙ. ΘΕΣΗ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΕΩΣ:

Εκ των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται, ότι το αποδεικτικό ενημερότητας αποτελεί περιορισμό του οφειλέτου να συναλλάσσεται, χορηγείται δε εν όψει, μεταξύ άλλων, μεταβιβάσεως από κάθε αιτία υπό του οφειλέτου ακινήτου ή εμπραγμάτων επί του τελευταίου δικαιωμάτων,

Επίσης προκύπτει (ιδ. Άρθρο 3 της ανωτέρω υ. αποφάσεως), ότι οι περιπτώσεις απαλλαγής προσκομιδής αποδεικτικού ενημερότητας αναφέρονται, κστό περιοριστικό τρόπο, μεταξύ δε αυτών αναφέρεται εκείνη των δικαιούχων ασφαλιστικών αποζημιώσεων από αδικοπραξία, που επιδικάζονται με δικαστική απόφαση.».

Περαιτέρω, ιδίως οπό το όρ. 9 της ανωτέρω υ.α., κατά τις διατάξεις του οπαίου απαιτείται να δηλώνονται συγκεκριμένα, προσωπικά στοιχεία του ίδιου του αιτούντος αλλά και από το θεσπιζόμενο γνωστό φορολογικό απόρρητο, συνάγεται, ότι το αποδεικτικό αυτά δικαιούται να ζητεί μόνον ο ενδιαφερόμενος για λογαριασμό του ιδίου και όχι ο αντισυμβαλλόμενός του για λογαριασμό του πρώτοι.

Ο ανωτέρω αναφερόμενος περιορισμός της συναλλαγής προδήλως αναφέρεται στην εξ ελευθέρας βουλήσεως του οφειλέτου συναλλαγή, όταν δηλαδή ο ίδιος επιλέγει να μεταβιβάσει ακίνητο ή να παραχωρήσει επ' αυτού εμπράγματο δικοίωμα σε τρίτο. Όταν όμως η μεταβίβαση του ακινήτου δεν απστελεί προϊόν ελευθέρας βουλήσεως τούτου αλλ' επιβάλλεται σ' αυτόν αναγκαστικώς, όπως δια δικαστικής αποφάσεως, τότε πρέπει να θεωρηθεί, ότι δεν υφίσταται υποχρέωση προσκομιδής εκ μέρους του οφειλέτου (μεταβιβάζοντος) αποδεικτικού ενημερότητας τούτο, διοτι, εν εναντία περίπτωσή, θα αρκούσε άρνηση του οφειλέτου-ηττηθέντος διαδίκου να ζητήσει και λάβει το εν λόγω αποδεικτικό ώστε να ματαιωθεί η εκτέλεση της δικαστικής αποφάσεως ματαιουμένης έτσι και της έννομης, δια της δικαστικής οδού, προστασίας του ενάγοντος Περαιτέρω,- θα αρκούσε, ο κάθε εναγόμενος προς μεταβίβαση ακινήτου, να αφήνει πάντοτε ένα μικρά έστω χρέος προς το Δημόσιο, να καθίσταται έτσι οφειλέτης του Δημοσίου και, εφ' όσον δεν θα χορηγείται σ' αυτόν αποδεικτικά ενημερότητας, να ματαιώνει, «νομίμως», το διατακτικό της δικαστικής αποφάσεως δια της οποίος διατάσσεται η μεταβίβαση εκ μέρους του ακινήτου.

Προς τα ανωτέρω συνάδει και η υπ' αρ. 199/1990 γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους εκδοθείσα εν όψει της διατάξεως της παρ. 4 του άρθρου 1 της υπ' αρ. 2048300/6844/19-7-1990 αποφάσεως του Υπουργού Οικονομικών, ως ίσχυε κατά τον χρόνο εκδόσεως της γνωμοδοτήσεως αυτής δια της οποίος έγινε δεκτό, ότι η υποχρέωση προσκομιδής αποδεικτικού ενημερότητας αφορά στις επαχθείς συμβάσεις εκποιήσεως ακινήτων, εκ των οποίων συνηθέστερη είναι η πώληση, άτι, δε, επί των λοιπών δικαιοπραξιών, πλην δηλαδή των επαχθών συμβάσεων, δεν δύναται να επεκταθεί η υποχρέωση αυτή, εφ' όσον, ως εκ της φύσεώς τους οι σχετικές διατάξεις είναι στενώς ερμηνευτέες. Περαιτέρω και καθ' όσον αφορά στον αναγκαστικό πλειστηριασμό, έγινε δεκτό, ότι δεν δύναται να αγνοηθεί, ότι από της πλευράς του κυρίου του πλειστηριαζόμενου πράγματος η μεταβίβαση της κυριότητας δεν καταρτίζεται στα πλαίσια ελεύθερης συναλλαγής άτι επομένως η υποχρέωση προσκομιδής αποδεικτικού ενημερότητας εκ μέρους του οφειλέτου θα έθετε ενδεχομένως σε κίνδυνο μσταιώσεως την παρεχόμενη υπό της Πολιτείας έννομη προστασία. Επίσης και καθ' όσον αφορά στον εκούσιο πλειστηριασμό κατά την έννοια του άρθρου 1021 Κ.ΠσλΑ, ο οποίος διενεργείται κατόπιν δικοσπκής αποφάσεως έγινε δεκτό, ότι, δεδομένου ότι η κατά την διαδικασία αυτή διενεργουμένη πώληση δεν έχει πάντοτε τον χαρακτήρα της κατ' ελευθέρα βούληση συναλλαγής ως προς τον κύριο του ακινήτου, δεν δύναται να θεωρηθεί, επίσης ότι υφίσταται υποχρέωση του κυρίου να προσκομίσει αποδεικτικό ενημερότητας αλλ' ότι η υποχρέωση αυτή υφίσταται για εκείνο το πρόσωπα (κύριοι, συγκύριοι), οι οποίοι επισπεύδουν την δια της διαδικασίας πλειστηριασμού εκποίηση του ακινήτου. - —

Αντίθετη άποψη, ότι, δηλαδή, οι περιπτώσεις απαλλαγής από την υποχρέωση προσκομιδής αποδεικτικού ενημερότητας αναφέρονται περιοριστικώς στον νόμο και επομένως μη αναφερομένης ρητώς της προκειμένης περιπτώσεως ενώ επί παραδείγματι αναφέρεται εκείνη των δικαιούχων αποζημιώσεων επιδικασθεισών δια δικαστικής αποφόσεως επ' ουτής δεν εξαιρείται η υποχρέωση του οφειλέτου του Δημοσίου να προσκομίσει το εν λόγω αποδεικτικό, ότι, περαιτέρω, θα ήταν δυνατή η διεξαγωγή εικονικής δίκης μεταξύ των διοδίκων, επί σκοπώ μεταβιβάσεως ακινήτου του οφειλέτου του Δημοσίου προς τον ενάγοντα, με αποτέλεσμα να χάνεται «ύλη» προς ικανοποίηση των απαιτήσεων του Δημοσίου έναντι του ηττηθέντος στην δίκη αυτή, πλην οφειλέτου του Δημοσίου, δεν είναι δυνατόν να κρατήσει, ως προς το πρώτο μεν σκέλος της διότι, ως προανεφέρθη, βούληση του νομοθέτου είναι να επιβάλει περιορισμό στην ελεύθερη εκ μέρους του οφειλέτου συναλλαγή και επομένως δεν εκρίθη σκόπιμο, ως εξυπακουόμενο, να τεθεί στις εξαιρέσεις ως προς το δεύτερο δε σκέλος της διότι τελικώς θα κστέληγε στην ανωτέρω αναλυθείσα καταστρατήγηση της οφειλομένης εκτελέσεως της δικαστικής αποφόσεως, αφού ο καθ' ού και οφειλέτης του Δημοσίου «νομίμως» δεν θα ήταν δυνατόν να λάβει αποδεικτικό και να χωρήσει έτοι η μεταβίβαση, ακόμη και στις περιπτώσεις όπου δεν θα είχαμε «εικονική» δίκη, δεδομένης της εν τοις πράγμασι αδυναμίος του Δημοσίου να γνωρίζει πότε υφίστσται τααύτη δίκη.

Περαιτέρω, εν όψει των προαναφερθεισών διατάξεων, ιδία εκείνης της παρ. 3 περ. β) του άρθρου 26 του Ν. 1882/1990, από την οποία, στενώς ερμηνευτέα ως εκ της φύσεώς της προκύπτει ότι την τακτοποίηση, με διευκόλυνση τμηματικής καταβολής των οφειλών του ζητεί ο αιτούμενος το αποδεικτικό ενημερότητας καθώς και εν όψει των διατάξεων περί του φορολογικού απορρήτου, επίσης στενώς ερμηνευτέων, δεν είναι δυνατή εν προκειμένω η εκ μέρους της εναγούσης ρύθμιση των οφειλών των εναγομένων, ώστε να λάβει αυτή αποδεικτικό ενημερότητας επ' ονόματι τους.

Εξ άλλου, εκ της προαναφερθείσης διατάξεως του άρθρου 949 Κ.Πολ.Δ. προκύπτει, ότι, επί καταδίκης σε δήλωση βουλήσεως, η δήλωση αυτή θεωρείται ότι έγινε μόλις η απόφαση καταστεί τελεσίδικη, εκ δε της προαναφερθείσης διατάξεως του άρθρου 1192 Α.Κ, προκύπτει, ότι μεταγράφεται, με τις εκ της μεταγραφής έννομες συνέπειες, η τελεσίδικη δικαστική απόφαση, η οπαία περιέχει καταδίκη σε δήλωση βουλήσεως για εμπράγματη δικαιοπραξία επί ακινήτου και συνεπώς δεν τίθεται ζήτημα εκδόσεως δια λογαριασμό του οφειλέτου αποδεικτικού φορολογικής ενημερότητας.

Κατά συνέπεια, εν προκειμένω και σύμφωνα με το διδόμενο ιστορικά, οι γενόμενες δωρεές κηρύχθηκαν ως έχουσες ανατραπεί υπό την έννοια, ότι, κατά τη δικαστική απόφαση, ουδέποτε τα ακίνητα περί ήλθαν, κατά νάμα, στους προς ούς οι δωρεές και επομένως αυτοί, στην πραγματικότητα, δεν μεταβιβάζουν το πράγμα, η δε δήλωση του οφειλέτου του Δημοσίου-ηττηθέντος διαδίκου στην συγκεκριμένη δίκη, περί μεταβιβάσεως του αναφερομένου στην τελεσίδικη απόφαση ακινήτου, έχει ήδη λάβει χώρα, εκ του νόμου, και, επομένως δεν τίθεται ζήτημα εκδόσεως, για λογαριασμό του, αποδεικτικού ενημερότητας η δε αναφεραμένη στο διατακτικό της αποφάσεως υποχρέωση των εναγομένων να μεταβιβάσουν στην ενάγουσα δια συμβολαιογραφικού εγγράφου την ψιλή κυριότητα των περιγραφομένων ακινήτων πρέπει να ερμηνευθεί ότι δια του συμβολαιογραφικού εγγράφου θα δηλωθεί η αποδοχή εκ μέρους του νικήσαντος διαδίκου της ήδη λαβούσης χώραν δηλώσεως των εναγομένων.

Ενόψει των ανωτέρω γενομένων αποδεκτών, παρέλκει η απάντηση στο δεύτερο και τρίτο ερωτήματα.

IV. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ:

Εν όψει των προεκτεθέντων επί του τεθέντος ερωτήματος το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (Α1 Τμήμα) γνωμοδότησε ομοφώνως επί μεν του πρώτου ερωτήματος αρνητικά επί δε των λοιπών δε ερωτημάτων, ότι παρέλκει η απάντηση, εν όψει της απαντήσεως στο πρώτο ερώτημά.

Θεωρήθηκε
Αθήνα, 24-12-2012
Ο Πρόεδρος Βασίλειος Σουλιώτης Αντιπρόεδρος του ΝΧΚ.
Η Εισηγήτρια Γαρυφαλιά Σκιάνη Νομικός Σύμβουλος του Κράτους

ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΠΟΔΕΚΤΗ 14/2/2013

Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ

Θ.ΘΕΟΧΑΡΗΣ