ΘΕΜΑ: «Σύνταξη λόγω θανάτου σε προστατευόμενα δικαιοδόχα τέκνα σύμφωνα με το άρθρο 119 του Ν. 5078/2023»

Με τις διατάξεις του Ν.5078/2023 (Φ.Ε.Κ. 211/20.12.2023, τ.Α'): «Αναμόρφωση επαγγελματικής ασφάλισης, εξορθολογισμός ασφαλιστικής νομοθεσίας, συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις, σύστημα διορισμού και προσλήψεων των εκπαιδευτικών της Δημόσιας υπηρεσίας απασχόλησης και λοιπές διατάξεις» και πιο συγκεκριμένα του άρθρου 119, επέρχονται ουσιώδεις βελτιώσεις σε προστατευόμενα δικαιοδόχα τέκνα που απεβίωσαν οι γονείς τους.

Πιο συγκεκριμένα:

Α. Χορήγηση σύνταξης σε τέκνα που ο θάνατος του γονέα επήλθε πριν τις 13/5/2016.

Με τις διατάξεις του άρθρου 19 του Ν.4611/2019 που τροποποίησαν την περ.β' της παρ.1 του άρθρου 12 του Ν.4387/2016, σε περίπτωση θανάτου ασφαλισμένου ή συνταξιούχου που ο θάνατος επήλθε από 13/5/2016 κι εφεξής, δικαιούνται σύνταξη τα νόμιμα τέκνα και όσα εξομοιώνονται με αυτά, ως νομιμοποιηθέντα, αναγνωρισθέντα και υιοθετηθέντα, με την προϋπόθεση ότι παραμένουν άγαμα και δεν έχουν συμπληρώσει το 24ο έτος της ηλικίας τους. Οι διατάξεις του ως άνω άρθρου εφαρμόζονται πλέον και στα τέκνα που δικαιώθηκαν σύνταξης λόγω θανάτου με το άρθρο 12 του Ν. 4387/2016.

Ειδικότερα, με την παρ.1 του άρθρου 119 του Ν.5078/2023 επεκτείνονται οι όροι και οι προϋποθέσεις του άρθρου 12 του Ν.4387/2016 όπως ισχύουν, περί χορήγησης σύνταξης θανάτου των δικαιοδόχων τέκνων και σε τέκνα θανόντων γονέων πριν την 13η .5.2016, ανεξάρτητα του ασφαλιστικού φορέα που χορήγησε την σύνταξη θανάτου, εφόσον ο θανών είχε τον απαιτούμενο χρόνο για την συνταξιοδότησή του εξ ιδίου δικαιώματος ή ανικανότητας. Επισημαίνουμε δε, ότι στους φορείς συμπεριλαμβάνεται και το πρώην Δημόσιο (Γ.Λ.Κ.) και το Ν.Α.Τ.

Ως εκ τούτου, με την παρούσα ρύθμιση, χορηγείται ή επαναχορηγείται η δικαιούμενη σύνταξη μετά από αίτημα των δικαιοδόχων τέκνων και στις περιπτώσεις που ο θάνατος είχε επέλθει πριν τις 13/5/2016 και η σύνταξή τους είχε διακοπεί, αφού δεν συνέτρεχαν οι λόγοι καταβολής της, αφενός μεν λόγω συμπλήρωσης του 18ου έτους της ηλικίας και αφετέρου είτε λόγω εργασίας τους είτε της μη προσκόμισης βεβαίωσης σπουδών. Το 24ο έτος είναι καθοριστικό λόγω της ρητής διατύπωσης του νόμου. Εξαίρεση, σύμφωνα με την εγκύκλιο του Υ.Ε.Κ.Α. (ΑΔΑ: Ψ54Ω46ΜΑΠΣ-16Ζ), αποτελεί η περίπτωση τέκνων θανόντων ασφαλισμένων ή συνταξιούχων του τ.Ο.Α.Ε.Ε. των οποίων η συνταξιοδότηση, με βάση τις προϊσχύουσες διατάξεις μπορούσε να παραταθεί έως το 26ο έτος της ηλικίας τους. Για λόγους χρηστής διοίκησης, εφόσον τα αιτήματα αυτών των δικαιοδόχων τέκνων έχουν υποβληθεί πριν από την 20η.12.2023, θα κριθούν βάσει των προϊσχυουσών καταστατικών διατάξεων.

Αν είχε διακοπεί η σύνταξη του τέκνου πριν την 20η.12.2023, θα υποβληθεί νέο αίτημα στον Ε.Φ.Κ.Α., με τα οικονομικά αποτελέσματα της επαναχορηγούμενης σύνταξης να αρχίζουν από την 1η του επόμενου μήνα της αιτήσεώς του και το νωρίτερο από 20.12.2023, το δε μερίδιο του τέκνου του οποίου η σύνταξη επαναχορηγείται, αφαιρείται από τα τυχόν άλλα δικαιοπάροχα μέλη στα οποία είχε μεταβιβαστεί.

Στην περίπτωση επαναχορήγησης της διακοπείσας σύνταξης κατόπιν αίτησης του δικαιοδόχου τέκνου, θα πρέπει να εκδίδεται απόφαση Διευθυντή.

1ο Παράδειγμα: Συνταξιούχος απεβίωσε τον 2ο του 2001 με σύνταξη π.χ.1.000,00 ευρώ και η σύνταξή του μεταβιβάστηκε σε χήρα και τέκνο ως διακαιοδόχα πρόσωπα. Το ποσοστό της μεταβιβασθείσας σύνταξης ήταν 70% της σύνταξης του θανόντος δηλ. 700,00 ευρώ, ισομερώς καταβαλλόμενη στα δύο δικαιοδόχα πρόσωπα, κατά 35% έκαστος (350,00 ευρώ+350,00 ευρώ έκαστος). Το τέκνο ελάμβανε την σύνταξή του έως την ενηλικίωσή του δηλ. έως την συμπλήρωση του 18ου έτους της ηλικίας του ή το 22ο έτος σε περίπτωση σπουδών σε δημόσιο Ι.Ε.Κ. ακόμα και σε περίπτωση λήξης των σπουδών του προ του 24ου έτους της ηλικίας του και σε κάθε περίπτωση όχι πέραν του 24ου έτους. Με την διακοπή της σύνταξης του τέκνου, το μερίδιό του μεταφέρεται στην συνδικαιούχο χήρα και η σύνταξή της πλέον καταβάλλεται ακέραιη δηλ. το 70% αυτής, άρα 700,00 ευρώ. Το τέκνο μπορεί να αιτηθεί την συνέχιση της καταβολής της μέχρι το 24ο έτος της ηλικίας του και με την επαναχορήγηση του μεριδίου, η χήρα θα λαμβάνει το 35% αυτής δηλ. 350,00 ευρώ ενώ το υπόλοιπο ποσό των 350,00 ευρώ αποδίδεται στο τέκνο.

Τα ποσά είναι ενδεικτικά χωρίς επικαιροποίησή τους.

2ο Παράδειγμα: Αν ο θάνατος συνέβη μετά την 13.05.2016 επειδή τα δικαιοδόχα πρόσωπα της μεταβιβασθείσας σύνταξης έχουν διακριτά μερίδια, δεν εμπίπτουν στην συγκεκριμένη διάταξη.

Β. Χορήγηση σύνταξης σε αμφοτεροπλεύρως ορφανά τέκνα.

Με την ρύθμιση αυτή τροποποιείται το άρθρο 12 του Ν.4387/2016 ως εξής: χορηγείται σε δικαιοδόχο τέκνο αμφοτεροπλεύρως ορφανό, με ενιαίο ποσοστό σύνταξη λόγω θανάτου, το ποσοστό σύνταξης που μεταβιβάζεται σε όλους τους φορείς του e-ΕΦΚΑ και η οποία εφεξής θα καταλαμβάνει και τις περιπτώσεις προσώπων που δικαιούνται σύνταξη από το τ. Δημόσιο.

Συγκεκριμένα,με την διάταξη της περ.γ της παρ.4 του άρθρου 12 του Ν.4387/2016 όπως ισχύει με την παρ.2 του άρθρου 119 του Ν.5078/2023, κάθε τέκνο δικαιούται το 25% της σύνταξης του θανόντα γονέα του. Στην υποπερ.γ) της περ.Α' της παρ.4 για το αμφοτεροπλεύρως ορφανό τέκνο, το ποσοστό της σύνταξης που δικαιούται, ορίζεται στο 50% από κάθε σύνταξη των δικαιοπαρόχων γονέων του. Σε περίπτωση ύπαρξης τέκνων πέραν του ενός, τους χορηγείται ισομερώς το 100% της σύνταξης των θανόντων γονέων.

Για τις άγαμες θυγατέρες δικαιοδόχες σύνταξης λόγω θανάτου του ασφαλισμένου ή συνταξιούχου γονέα τους, δεν χρειάζεται έλεγχος εισοδήματος, μέχρι την συμπλήρωση του 24ου έτους ηλικίας τους (ημεροχρονολογία γέννησής τους).

Επίσης, στην περίπτωση του άρθρου 119 του Ν.5078/2023 εμπίπτουν και οι εκκρεμείς αιτήσεις συνταξιοδότησης σύμφωνα με το άρθρο 155 παρ.4 του Ν.5078/2023 με τα οικονομικά αποτελέσματα να εκκινούν από την ημερομηνία υποβολής της νέας αίτησης και το νωρίτερο την 20i.12.2023.

ΑΜΦΟΤΕΡΟΠΛΕΥΡΩΣ ΟΡΦΑΝΑ ΤΕΚΝΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ

Οι περιπτώσεις δικαιοδόχων τέκνων αμφοτεροπλεύτως ορφανών και με αναπηρία αντιμετωπίζονται ενιαία από όλους τους ενταχθέντες φορείς στον e-ΕΦΚΑ, συμπεριλαμβανομένου του ΝΑΤ και Δημοσίου, ως εξής:

1. Ανάπηρο και ορφανό τέκνο και από τους δύο γονείς του, με μία σύνταξη από τον ένα θανόντα γονέα.

Αν το παιδί είναι ανάπηρο και ορφανό και από τους δύο γονείς του, δικαιούται το 100% της σύνταξης του θανόντος γονέα του, εφόσον συντρέχουν αθροιστικά τα εξής:

α. Πάσχει από νοητική στέρηση ή αυτισμό ή από πολλαπλές βαριές αναπηρίες ή από χρόνιες ψυχικές διαταραχές που επιφέρουν μόνιμο ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω.

β. Έχει επέλθει αναπηρία πριν την συμπλήρωση του 24ου έτους της ηλικίας του.

γ.Το τέκνο δεν ασκεί υπακτέα στην ασφάλιση του e-ΕΦΚΑ απασχόληση, με εξαίρεση τις περιπτώσεις του άρθρου 23 του Ν. 4488/2017 περί απασχόλησης λόγω ψυχικών παθήσεων, διότι σε αυτήν την περίπτωση, η ανάληψη μισθωτής απασχόλησης ή αυτοαπασχόλησης, ενδείκνυται για λόγους ψυχοκινητικής αποκατάστασης και κοινωνικής επανένταξης και δεν επηρεάζει την κρίση αξιολόγησης αναπηρίας περί ανικανότητας για κάθε βιοποριστική εργασία που πιστοποιείται από τα Κ.Ε.Π.Α.

δ. Δεν λαμβάνει σύνταξη εξ ιδίου δικαιώματος.

2. Ορφανό και ανάπηρο τέκνο και από τους δύο γονείς του που λαμβάνει δύο συντάξεις.

Σε περίπτωση που το τέκνο με αναπηρία δικαιούται κύρια σύνταξη και από τον έτερο θανόντα γονέα, λαμβάνει το 100% της μεγαλύτερης σε ύψος σύνταξης και το 50% της δεύτερης σύνταξης.

Αν τα τέκνα με αναπηρία είναι περισσότερα του ενός, τα ως άνω ποσοστά της σύνταξης κατανέμονται ισομερώς.

Αν στην ως άνω κατηγορία υπάρχουν και υγιή δικαιοδόχα τέκνα, τότε το πλήρες ποσό της σύνταξης του θανόντος γονέα κατανέμεται ισομερώς, πλην όμως, στα αμφοτεροπλεύρως ορφανά τέκνα με αναπηρία, χορηγείται προσαύξηση 20%. Αν τα ως άνω ποσά υπερβαίνουν το πλήρες ποσό της σύνταξης του θανόντος γονέα, τότε τα ποσοστά των δικαιοδόχων σύνταξης υγιών παιδιών, μειώνονται ισομερώς. Μετά την διακοπή της σύνταξης των δικαιοδόχων υγιών τέκνων λόγω συμπλήρωσης του 24ου έτους της ηλικίας τους, το ποσοστό που τους αναλογεί, προσαυξάνει ισομερώς την σύνταξη των αμφοτεροπλεύρως ορφανών τέκνων με αναπηρία.

Τα ανωτέρω ισχύουν ανεξαρτήτως της ημερομηνίας θανάτου του δικαιοπαρόχου γονέα και σε καμμία περίπτωση η καταβαλλόμενη σύνταξη δεν υπερβαίνει το 100% της σύνταξής του.

3. Αμφοτεροπλεύρως ορφανά τέκνα με ή χωρίς αναπηρία και επιζών ή διαζευγμένος σύζυγος.

Αν σε αυτήν την κατηγορία δικαιοδόχων τέκνων υπάρχει και σύζυγος τότε η σύνταξη θα επιμεριστεί σύμφωνα με το άρθρο 12 του Ν.4387/2016 παρ.4.περ.Α,Β,Γ.

Διευκρινίζουμε ότι:

• Σε κάθε περίπτωση εξακολουθούν να ισχύουν οι διατάξεις του άρθρου 12 του ν.4387/2016 όπως αυτές τροποποιήθηκαν και ισχύουν με το άρθρο 1 του ν.4499/2017 περί κατωτάτων ορίων, οι οδηγίες των εγκυκλίων 6/2018 και 49/2021 καθώς και του υπ'αριθ.πρωτ.Σ50/40/1154367/2018 γενικού εγγράφου του αρμόδιου υπουργείου.
• Τα οικονομικά αποτελέσματα που προκύπτουν από την εφαρμογή των διατάξεων της παρ.6 του Ν.4019/2011, με τις οποίες υπήρχε η δυνατότητα παράτασης της συνταξιοδότησης λόγω θανάτου, μεταξύ του 18ου έτους της ηλικίας των τέκνων και του μήνα έναρξης του ακαδημαϊκού έτους, μέχρι την 19η.12.2023, εξακολουθούν να ισχύουν.
• Οι εκκρεμείς αιτήσεις συνταξιοδότησης, σύμφωνα με το άρθρο 155 παρ.4 του Ν.5078/2023, εμπίπτουν στο άρθρο 119 Ν.5078/2023.

Κατόπιν τούτου, παρακαλούμε για την πιστή εφαρμογή των προαναφερομένων.

Η ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΤΟΜΕΑ

ΙΣΜΗΝΗ ΚΟΤΣΩΒΟΛΟΥ