ΠΡΟΛΟΓΟΣ στο Σεμινάριο «Ενημέρωση σε επιχειρησιακά θέματα - Νέες προ-συμπληρωμένες δηλώσεις Φ.Π.Α»

Του Δημήτρη Σταματόπουλου

Καλησπέρα σε  όλους! Καλωσορίζω και εγώ με την σειρά μου τον Αντώνη Ντίνο, τον ευχαριστούμε για την παρουσία του, και εύχομαι να έχουμε μια χρηστική βραδιά επίλυσης προβλημάτων σε αυτό το δαιδαλώδες θέμα όπως στην πράξη εξελίσσεται.

Θα μου επιτρέψετε να κάνω μία εισαγωγή με γενικά θέματα λίγο ιστορικού χαρακτήρα, αλλά με σύνδεση με την σημερινή πραγματικότητα, με τις ταμειακές μηχανές, τα μηχανήματα, τις υποβολές, τις ηλεκτρονικές υποβολές και τα πρόστιμα!

Θυμάμαι πως το 1987   ο τότε διευθυντής του Κώδικα Φορολογικών Στοιχείων, Γιώργος Μανουσάκης, φώναξε δύο υπαλλήλους τον Γιάννη τον Τζίμα και εμένα και μας είπε να απομονωθούμε  σε ένα διπλανό  γραφείο στην Καρ. Σερβίας  και μας έδωσε προθεσμία ένα μήνα ή δύο μήνες, δε θυμάμαι τον ακριβή χρόνο, για να φτιάξουμε, να συντάξουμε εκ του μηδενός ένα σχέδιο νομοθετήματος που θα αφορούσε την εισαγωγή  ταμειακών μηχανών στην Ελλάδα.  Δηλαδή ο μετέπειτα γνωστός μας νόμος 1809 του 1988.  Είμαστε τότε εγώ 32 χρονών και ο Γιάννης 34! Το πρωτόλειο εκείνο κείμενο εξελίχθηκε και  εφαρμόστηκε σταδιακά, και όχι από την μια μέρα στην άλλη, μέρος της εμπορικής και φορολογικής πραγματικότητας.

Στη συνέχεια 1990 -1992 δουλέψαμε ως διεύθυνση του Κώδικα στην ουσία πάλι μια ομάδα νέων παιδιών (5-6 άνθρωποι) κι έγιναν οι διατάξεις του τότε νέου ΚΒΣ του Π.Δ. 186/1992.

Ο ΚΒΣ αποτέλεσε τότε ένα νέο νομοθετικό κείμενο που για τις επιχειρήσεις ήταν κάτι δύσκολο, ίσως και μια επανάσταση οργανωτικού δικαίου στο λογιστικό φορολογικό σύστημα της χώρας. Μου άρεσε στο πανεπιστήμιο να λέω, αλλά και στο διδακτορικό μου έγραψα ότι το σύνολο των διατάξεων γύρω από τον Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων, ταμειακές μηχανές, συγκεντρωτικές καταστάσεις αποτελούν το φορολογικό οργανωτικό δίκαιο των επιχειρήσεων.

Τότε το 1992 κάνοντας πολλά σεμινάρια μαζί με  το λογιστικό και φοροτεχνικό κόσμο όλης της χώρας ήρθα κοντά στο να διαπιστώνω τα προβλήματα της καθημερινότητας, τις δυσκολίες που προκαλούσε η νομοθεσία και γενικά τις απαιτήσεις που είχε το κράτος από τις επιχειρήσεις.

Από αυτό το νομοθέτημα, τον Κώδικα δηλαδή,  καθώς και από τον ΦΠΑ, αναπτύχθηκε και εν συνεχεία μεγάλωσε το λογιστικό επάγγελμα.

Ήταν πραγματικά δύσκολα τα δεδομένα αφού τα έζησα και από την εισαγωγή του ΦΠΑ στη χώρα 1986-1987,  δεδομένου ότι συμμετείχα ως εκπρόσωπος του Κώδικα στη διεύθυνση ΦΠΑ και σε όλο το ενημερωτικό σύστημα για την εισαγωγή του ΦΠΑ,  αλλά ένιωθα, σε όλα εκείνα και τα επόμενα χρόνια,  πως δεν χάσαμε σε καμία περίπτωση, σε καμιά εκδοχή, την εμπιστοσύνη του τότε λογιστικού κόσμου.

Τονίζω πως κρίσιμο στοιχείο της διοίκησης, των πολιτών και των κρατών είναι η εμπιστοσύνη.

Συνεχίζοντας ιστορικά, και αργότερα ως μέρος του Κώδικα στην ουσία  αλλά σε αυτοτελές νομοθέτημα τέθηκε σε εφαρμογή ο νόμος περί κυρώσεων ο ν.2523/1997 «Διοικητικές και ποινικές κυρώσεις στη φορολογική νομοθεσία». Από τα σχέδια αυτού του νόμου  δεν συμφωνούσα, γιατί γενικά δεν μου άρεσαν και δεν μου αρέσουν τα υπερβολικά πρόστιμα και οι ακραίες προβλέψεις π.χ. τα πενταπλάσια πρόστιμα για πλαστά και εικονικά για να αντιμετωπίσουν την τότε μάστιγα που υπήρχε στην αγορά.

 Μόνο οι ποινές δεν αρκούν, δεν οδηγούν πάντοτε σωστή κατεύθυνση, αντιθέτως, κατά την προσωπική μου άποψη, αυτά τα υπερβολικά πρόστιμα και η λάθος ελεγκτικές στοχεύσεις οδήγησαν σε μεγάλες βεβαιώσεις ανείσπρακτων φόρων και πρόστιμων. Φτάσαμε τα 80, 90  και 100 δις  βεβαιωμένα και ανείσπρακτα ποσά, τα οποία ποσά παρέσυραν ακόμα και πολιτικές ηγεσίες να λένε: πως να εκεί είναι η πηγή, να η δεξαμενή των χρημάτων, να η πηγή που μπορεί το κράτος να αντλήσει έσοδα αν και  οι ειδικευμένοι λέγαμε ότι αυτά τα ποσά δεν είναι τίποτα άλλο παρά μόνο αριθμοί με ποσά ανεπίδεκτα είσπραξης που πίσω τους έχουν πτωχευμένες επιχειρήσεις ουσία ή τύποις.

Απ’ ό,τι καταλαβαίνετε από αυτά που λέω ότι δεν πιστεύω στα υπερβολικά πρόστιμα αλλά πιστεύω πολύ στο να έχεις την εμπιστοσύνη όλων αυτών που θες να συνεργαστείς μαζί τους, έστω κι αν το κράτος μέσω της νομοθεσίας ουσιαστικά επιβάλει τον τρόπο συνεργασίας.

Γιατί τώρα συνέδεσα όλα αυτά;

Φοβάμαι ότι υπάρχει κίνδυνος να χαθεί η εμπιστοσύνη του λογιστικού κόσμου και αυτό δεν είναι καλό γιατί σηκώνει ένα μεγάλο βάρος στην εφαρμογή της φορολογικής νομοθεσίας. Το μεγαλύτερο μέρος των καθημερινών ελέγχων και της τροφοδοσίας του όλου συστήματος εκεί που παλιά το είχαν οι εφορίες τώρα το έχουν οι λογιστές και οι φοροτεχνικοί.

Ένας τρόπος για να βρίσκεται στην ίδια όχθη ο λογιστικός κόσμος είναι και η παραδοχή ότι τα πρόστιμα δεν πρέπει να επιβάλλονται  για τυπικούς λόγους, αλλά να επιβάλλονται  πρόστιμα μόνο όταν υπάρχουν ουσιαστικοί λόγοι.

Δηλαδή προτείνω να υπάρξει μία διάταξη που να προβλέπει ότι σε περίπτωση που έχει γίνει καθυστέρηση στην υποβολή στοιχείων στο my data ή οποιοδήποτε σύστημα, εάν έχουνε πληρωθεί οι φόροι, εάν έχουνε καταχωρηθεί οι συναλλαγές τα βιβλία, εάν έχει πληρωθεί ο Φ.Π.Α. να μην επιβάλλονται και την πρόστιμο.

Έχω διαπιστώσει πρόσφατα να έχει επιβληθεί πρόστιμο 17.000 € μόνο και μόνο γιατί είχε τραβήξει κάποιος το καλώδιο και η μία ταμειακή μηχανή, από τις δύο που είχε η επιχείρηση, δεν  διαβίβαζε, δεν έστελνε, στο e-sent τα δεδομένα της  και όταν έγινε ο έλεγχος αν είχαν υποβληθεί όλες οι δηλώσεις του ΦΠΑ και είχανε πληρωθεί όλοι οι αναλογούντες φόροι, τέθηκε θέμα ποινών. Η επιχείρηση δεν είχε πάρει χαμπάρι ότι δεν διαβίβαζε! Ο έλεγχος έγραψε τα πραγματικά περιστατικά,  επίσης το γεγονός ότι δεν έγινε φοροδιαφυγή, αλλά τελικά επέβαλε το πρόστιμο των 17.000 ευρώ  γράφοντας ότι οι διατάξεις είναι τυπικές και δεν εξετάζουν την ουσία των πραγμάτων. Στην ενδικοφανή προσφυγή πάλι αναγράφηκαν τα ίδια πράγματα και το πρόστιμο παρέμεινε. Σε αυτή την επιχείρηση, σε αυτό τον πολίτη, δεν μπορούμε να τον πείσουμε ότι το κράτος βρίσκεται στη σωστή όχθη!

Γενικά έλεγα και λέω δεν χωράνε όλα να τα κλείσουμε σε ένα μπουκάλι! Χρειάζεται λίγος χώρος! Λίγες αναπνοές! Δηλαδή χρειάζονται περιθώρια εφαρμογής, ειδικά στα ειδικά καθεστώτα και περιθώριο  αποδοχής ανθρώπινων και μηχανικών  λαθών! Δεν χωράει το 100% σε ένα και μόνο γενικό πλαίσιο!

Ένα μικρό περιθώριο ανοχής να δοθεί σε εκείνους που θέλουν να είναι νόμιμοι!

 Η φοροδιαφυγή που είναι εκτός κάθε πλαισίου και εννοώ χωρίς αποδείξεις και πληρωμή με μετρητά, δηλαδή στη φοροδιαφυγή που όλη η κοινωνία συμφωνεί και συναλλάσσεται δεν θα αλλάξει άμεσα, δεν θα την βρει το ηλεκτρονικό περιβάλλον, ούτε τα αυστηρά πρόστιμα!

Αυτή τη φοροδιαφυγή η μικρή φοροδιαφυγή μπορεί να βρεθεί μέσα από τα τεκμήρια και η μεγάλη φοροδιαφυγή από την ροή του χρήματος, από τη συσσώρευση της αδικαιολόγητης περιουσίας, του πλούτου και των μετρητών!

Σε κάθε νομοθέτημα σε κάθε ενέργεια επιβάλλεται να στηρίζεται και να λειτουργεί η αρχή των συγκρουόμενων συμφερόντων!

Το my data μέχρι σήμερα το σώζει και το βοηθάει η μη επιβολή προστίμων, γιατί ούτε η διοίκηση ούτε το πρόγραμμα είναι έτοιμο να υποδεχτεί τις ιδιαιτερότητες που υπάρχουν στα ειδικά καθεστώτα, στις ειδικές συναλλαγές, γι’ αυτό λοιπόν επειδή πραγματικά είναι μία δουλειά που δεν πρέπει να γυρίσει πίσω, η ενεργοποίηση των προστίμων πρέπει να καθυστερήσει αλλά και όταν εφαρμοστεί να εφαρμοστεί μόνο για ουσιαστικές παραβάσεις, για φοροδιαφυγή, για απόκρυψη και όχι για τεχνικά καθημερινά ανθρώπινα προβλήματα.

Είναι σημαντικό, είναι κρίσιμο, προτείνω και ελπίζω να θεσπιστεί μια τέτοιας λογικής γενική διάταξη.

Δηλαδή με μια γενική διάταξη όπου θα εφαρμοστούν οι αρχές της χρηστής διοίκησης ούτως ώστε να μην επιβάλλεται το πρόστιμο ή πρόστιμα σε περίπτωση διαπίστωσης μη διαβίβασης των δεδομένων εκδοθέντων παραστατικών εσόδων ή εξόδων και γενικά κάθε τύπου ηλεκτρονικής και αυτόματης ή ημιαυτόματης υποβολής  όταν  διαπιστώνεται ότι η μη υποβολή οφείλεται σε τεχνικό σφάλμα και εφόσον προκύπτει ότι τα  φορολογικά στοιχεία έχουν νομίμως εκδοθεί, έχουν εμπρόθεσμα καταχωρηθεί στα τηρούμενα βιβλία και έχουν αποδοθεί οι φόροι που αναλογούν.

Ως προς τα ερωτήματα του Σεμιναρίου:

Από τις ερωτήσεις βγάζω το συμπέρασμα ότι τα προβλήματα εντοπίζονται στα ειδικά εν γένει καθεστώτα ΦΠΑ (πώλησης αυτοκινήτων, μεταχειρισμένων, τουριστικών γραφείων, Άρθρου 39 Α και 39β ΦΠΑ) στις πωλήσεις εισιτηρίων, κινητών τηλεφώνων, στον τρόπο που καταχωρούνται οι ενδοκοινοτικές συναλλαγές, στις εισαγωγές και στα εκτελωνιστικά έξοδα, στα έξοδα για λογαριασμό τρίτων, στην κατανομή κοινόχρηστων και τραπεζικών εξόδων. Ακόμα φαίνεται ότι γενικό πρόβλημα υπάρχει  στις εκκαθαρίσεις κάθε τύπου και σε επιχειρήσεις που εισπράττουν ενοίκια!

Βέβαια ακόμα και εάν δεχθούμε ότι μόνο σε αυτούς τους χώρους υπάρχουν θέματα τότε ακόμα και αν πούμε ότι ο κύριος κορμός δουλεύει όλα δείχνουν πως πρέπει να αργήσει η εφαρμογή προστίμων να αργήσει μέχρι που και το τελευταίο ειδικό καθεστώς θα δουλεύει!

Οι τριτοβάθμιοι φορείς των επιχειρήσεων οφείλουν να στηρίξουν το αίτημα περί προστίμων και να μην επαφίονται μόνο στους φορείς των λογιστών, επιβάλλεται να το κάνουν πρώτο θέμα στις συναντήσεις τους με την πολιτική ηγεσία και δεν φτάνει τα λένε σε εμάς  εδώ και στα στελέχη του Υπουργείου!

Τέλος,  να ευχαριστήσω προσωπικά τον Αντώνη τον Ντίνο και να του αναγνωρίσω ότι αγωνίζεται και δουλεύει να πετύχει αυτό το μοντέλο, έχει την διάθεση και ενημερώνει και δεν μένει στα μετόπισθεν,  αλλά να θυμάστε ότι δεν είναι μόνος του λαμβάνει και αυτός οδηγίες και οι τελικές γραμμές δεν είναι δικές του!