ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ

ΓΕΝ. Δ/ΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ & Δ.Π.

Δ/ΝΣΗ ΒΙΒΛΙΩΝ & ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ (Δ15)

ΤΜΗΜΑΤΑ Α΄ & Β΄

Αρ. Πρωτ.:1054940/403/0015 ΠΟΛ 1206/31-8-1994

ΘΕΜΑ: Διευκρινίσεις για την εφαρμογή διατάξεων του ν.2084/1992.

ΣΧΕΤ: Εγκύκλιοί μας:

α) 1132507/1088/0015/ΠΟΛ.1284/23.12.1992
β) 1060739/408/0015/ΠΟΛ.1167/28.4.1993
γ) 1092843/656/0015/ΠΟΛ.1240/14.7.1993
δ) 1114743/836/0015/ΠΟΛ.1293/8.9.1993

Σε συνέχεια των παραπάνω σχετικών εγκυκλίων μας, με τις οποίες δόθηκαν πληροφορίες για τις κατηγορίες επιτηδευματιών που υποχρεώνονται να ασφαλίζονται στους φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης και να εγγράφονται στα Επιμελητήρια, και ύστερα από τα έγγραφα Φ.36/ΟΙΚ.549/16.5.1994 , Φ.35/381/24.5.1994 και Φ.22/722/15.7.1994 του Υπουργείου Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων (Γενική Γραμματεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων - Δ/νση Κύριας Ασφάλισης Αυτ/νων) δίνονται ακόμη συμπληρωματικά οδηγίες και διευκρινίσεις, σε ότι αφορά τις διατάξεις του άρθρου 63 παραγρ.1 του ν.2084/1992 , για την υποχρεωτική ασφάλιση σε κύριο φορέα Κοινωνικής Ασφάλίσης·

Ειδικότερα, από τα έγγραφα αυτά προκύπτουν τα εξής:

Α. Ασφάλιση στο Ταμείο Εμπόρων. (Εγγρ. Φ.36/ΟΙΚ.549/16.5.94 Υπουρ. Υγείας, Πρόνοιας και Κοινων. Ασφαλίσεων).

1) Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 3 του Π.Δ/τος 668/1981 στην ασφάλιση του Ταμείου Εμπόρων υπάγονται υποχρεωτικά όλα τα φυσικά πρόσωπα ηλικίας άνω των 18 ετών, ανεξάρτητα από το φύλο και την υπηκοότητα τα οποία ασκούν εμπορία.

2) Επίσης στην υποχρεωτική ασφάλιση του ΤΑΕ, υπάγονται υποχρεωτικά ανεξάρτητα από την ιδιότητα αυτών ως μη εμπόρων, κατά τον Εμπορικό Νόμο και τα παρακάτω πρόσωπα υπό την προϋπόθεση ότι δεν ασκούν άλλο επάγγελμα για το οποίο να είναι ασφαλισμένα υποχρεωτικά σε άλλο Οργανισμό κύριας ασφάλισης.

α) Τα ετερόρρυθμα μέλη εμπορικών Εταιρειών που έχουν σαν αντικείμενο επιχείρησης την εμπορία

β) Τα μέλη των Διοικήσεων των Ανωνύμων Εταιρειών που ασκούν εμπορία και μετέχουν στο κεφάλαιο αυτών με ποσοστό τουλάχιστόν τρία επί τοις εκατό (3%). Η τυχόν απολαβή τακτικών αποδοχών μέλους από την Α.Ε., δεν αποτελεί λόγο μη υποχρεωτικής ασφάλισης στο Ταμείο.

γ) Τα μέλη Εταιρειών Περιορισμένης Ευθύνης, που έχουν ως αντικείμενο επιχείρησης την εμπορία, ανεξάρτητα από την ιδιότητά τους σ΄ αυτές ή του ποσοστού συμμετοχής τους.

δ) Οι επιχειρηματίες ιδιωτικών κλινικών και θεραπευτηρίων, οι οποίοι δεν έχουν την ιδιότητα του ιατρού.

3) Στο Ταμείο Ασφαλίσεως Εμπόρων από 18.3.1988 συγχωνεύτηκαν:

α) Το Ταμείο Ασφαλίσεως Επιχειρηματιών Κινηματογράφου (ΤΑΕΚ) και

β) Το Ταμείο Ασφαλίσεως Χρηματιστών Μεσιτών Αντικρυστών (ΤΑΧΜΑ) και οι ασφαλισμένοι των Ταμείων αυτών, λογίζονται ασφαλισμένοι του ΤΑΕ από την αρχική ασφάλισή τους.

4) Από την υποχρεωτική ασφάλιση του ΤΑΕ εξαιρούνται:

α) Οι παραγωγοί πωλήσεων (πλασιέ) οι οποίοι σύμφωνα με τον ν.1880/1990 υπάγονται στην ασφάλιση του Ι.Κ.Α (εξυπηρετούν μια επιχείρηση και απασχολούνται αυτοπροσώπως). Δεν εξαιρούνται όταν απασχολούνται με την προώθηση διαφόρων προϊόντων περισσοτέρων της μιας επιχειρήσεων οπότε ασφαλίζονται στο ΤΑΕ.

β) Οι παραγωγοί ασφαλίσεων εφόσον δεν διατηρούν ειδική επαγγελματική εγκατάσταση αλλά χρησιμοποιούν ως έδρα την οικία τους, υπάγονται, στην υποχρεωτική ασφάλιση του ΤΕΒΕ αντίθετα εφόσον διαθέτουν επαγγελματική εγκατάσταση, υπάγονται στην ασφάλιση ταυ Ταμείου Εμπόρων.

γ) Οι αφανείς εταίροι εμπορικών επιχειρήσεων.

Επίσης εξαιρούνται με αίτηση τους από την υποχρεωτική ασφάλιση του ΤΑΕ και όσοι ασκούν εμπόριο στην Ελλάδα αλλοδαποί εφόσον διαμένουν μόνιμα στο Εξωτερικό.

5) Όσοι παράλληλα με την άσκηση της εμπορίας παρέχουν εξηρτημένη εργασία ή ανεξάρτητες υπηρεσίες ή ασκούν οποιοδήποτε ελεύθερο επάγγελμα και ως εκ τούτου υπάγονται στην ασφάλιση άλλου Ασφαλιστικού Φορέα Κύριας Ασφάλισης, δεν απαλλάσσονται της υποχρεωτικής ασφαλιστής στο ΤΑΕ. Επίσης η τυχόν απόληψη τακτικών αποδοχών εκ της Α.Ε και η δια του λόγου αυτού ασφάλιση στο ΙΚΑ, δεν αποτελεί λόγο εξαίρεσης των μελών των Α.Ε και από την υποχρεωτική ασφάλιση του ΤΑΕ ή του ΤΕΒΕ.

6) Ασφάλιση Αλλοδαπών (1)

Για την υπαγωγή στο Ελληνικό σύστημα κοινωνικής ασφάλισης των αλλοδαπών που εργάζονται στην Ελλάδα ως αυτοτελώς απασχολούμενοι και οι οποίοι προέρχονται είτε από χώρες με τις οποίες η Ελλάδα έχει συνάδει διμερείς Συμβάσεις Κοιν. Ασφάλειας, είτε από χώρες - μέλη της Ενωμένης Ευρώπης ισχύουν τα εξής:

α) Οι Διμερείς Συμβάσεις περιλαμβάνουν διάταξη σύμφωνα με την οποία παρέχεται η δυνατότητα στις αρμόδιες αρχές (Υπουργεία) των συμβαλλομένων χωρών να συμφωνούν, μετά από αίτηση των ενδιαφερομένων και προς όφελος τους, περαιτέρω εξαιρέσεις εργαζομένων ή κατηγοριών εργαζομένων.

Έτσι στα πλαίσια της διάταξης αυτής πρόσωπα αυτοτελώς απασχολούμενα ή ελεύθεροι επαγγελματίες στην Ελλάδα, εφόσον έχουν ασφάλιση σε αντισυμβαλλόμενο κράτος, μπορούν να ζητήσουν την εξαίρεσή τους από την Ελληνική Κοιν. Ασφάλιση (αρμόδια Υπηρεσία στην Γεν. Γραμματεία Κοιν. Ασφαλίσεων η Δ/νση Διακρατικής Κοινωνικής Ασφάλισης Τμήμα Διμερών Δικρατικών Συμβάσεων τηλ. 3225876)

β) Σύμφωνα με γενική αρχή του Κανονισμού ΕΟΚ 1408/71 ο οποίος συντονίζει τα συστήματα κοιν. ασφάλισης που εφαρμόζονται στους μισθωτούς, στους μη μισθωτούς και στα μέλη των οικογενειών τους που διακινούνται στη Κοινότητα, κάθε εργαζόμενος υπάγεται στο ασφαλιστικό σύστημα της χώρας, στην οποία απασχολείται.

Ειδικότερα οι μη μισθωτοί (αυτοτελώς απασχολούμενοι) που ασκούν παράλληλη δραστηριότητα σε περισσότερα του ενός κράτη μέλη υπάγονται στο κοινωνικοασφαλιστικό σύστημα της χώρας στην οποία κατοικούν και ασκούν μέρος της δραστηριότητας τους.

Εάν κάποιος αλλοδαπός ασκεί μισθωτή δραστηριότητα σε κράτος - μέλος και μη μισθωτή (αυτοαπασχολούμενος) στην Ελλάδα τότε υπάγεται υποχρεωτικά ως προς τον κλάδο σύνταξης και στα δύο κράτη μέλη (ως προς τον κλάδο ασθένειας υπάγεται στο κράτος μέλος που ασκεί τη μισθωτή δραστηριότητα του).

Συνταξιούχος αλλοδαπός κράτους μέλους ο οποίος εργάζεται ως αυτοτελώς απασχολούμενος στην Ελλάδα αντιμετωπίζεται από την Ελληνική Νομοθεσία όπως ο συνταξιούχος Έλληνας που εργάζεται ως αυτοτελώς απασχολούμενος δηλ. εφαρμόζεται η εσωτερική νομοθεσία.

Σε όλες τις ανωτέρω περιπτώσεις προβλέπονται εξαιρέσεις σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 17 του Κανονισμού της ΕΟΚ 1408/71 (Αρμόδια Αρχή για την εφαρμογή του άρθρου 17 είναι η Γ.Γ.Κ.Α Δ/νση Διακρατικής Κοιν. Ασφάλισης Τμήμα ΕΟΚ τηλ. 3225660).

7) Ασφάλιση Καθηγητών

Οι ασκούντες ελεύθερο επάγγελμα καθηγητές (δηλ. αυτοί που παραδίδουν ιδιαίτερα μαθήματα) υπάγονται στην υποχρεωτική ασφάλιση του ΤΕΒΕ.

Επίσης στην υποχρεωτική ασφάλιση του ΤΕΒΕ υπάγονται οι καθηγητές που προσφέρουν υπηρεσίες σε φροντιστήρια και δεν τελούν σε σχέση εξηρτημένης εργασίας με τον επιχειρηματία του φροντιστηρίου δηλαδή οι παρεχόμενες υπηρεσίες τους δεν έχουν κανένα από τα στοιχεία που απαιτούνται από τον Νόμο για τον χαρακτηρισμό της εργασίας ως εξηρτημένης αλλά απασχολούνται κατά βούληση ως προς το ωράριο, τις μέρες και το είδος της εργασίας και επί πλέον απασχολούνται σε περισσότερους από ένα εργοδότες.

Β. Ασφάλιση στα ΤΕΒΕ ή στο ΤΑΕ.

Υποχρέωση ασφάλισης στο ΤΕΒΕ ή στο ΤΑΕ έχουν επίσης τα μέλη Εταιρειών που είναι επιτηδευματίες Νομικά Πρόσωπα οιασδήποτε μορφής (δηλ. άλλες εταιρείες) και τούτο διότι ως Νομικά Πρόσωπα (εταιρείες) δεν ασφαλίζονται μεν έχουν όμως υποχρέωση ασφάλισης τα φυσικά πρόσωπα που συμμετέχουν στις εταιρείες.

Για τις αλλοδαπές εταιρείες που είναι μέλη σε Ελληνικές Εταιρείες και όσον αφορά την ασφάλιση των φυσικών προσώπων που είναι μέλη στις αλλοδαπές Εταιρείες θα εξετάζονται τα εις την παραγρ.7 αναφερόμενα.

1) Ασφάλιση διαχειριστών .

Οι διαχειριστές που συνήθως είναι φυσικά πρόσωπα και παρέχουν εξαρτημένη εργασία ασφαλίζονται στο ΙΚΑ.

Εφόσον καθήκοντα διαχειριστού ΕΠΕ έχει αναλάβει η εταιρεία η οποία είναι μέλος στην ΕΠΕ, άσχετα αν αυτά ασκούνται από υπαλλήλους της Εταιρείας - μέλος, τότε η Εταιρεία - μέλος, ως νομικό πρόσωπο δεν έχει υποχρέωση ασφάλισης, έχουν όμως υποχρέωση ασφάλισης στο ΤΕΒΕ τα μέλη (φυσικά πρόσωπα) της εταιρείας - μέλος που εκτελεί χρέη διαχειριστή στην ΕΠΕ.

2) Εξαίρεση από ασφάλιση .

Τα μέλη των ΕΠΕ, τα μέλη του Δ.Σ. των Α.Ε. εφόσον είναι μέτοχοι κατά ποσοστόν 5% τουλάχιστον καθώς και τα ετερρόρυθμα μέλη των Ετερορρύθμων Εταιρειών τα οποία υπάγονται για πρώτη φορά στην υποχρεωτική ασφάλιση του ΤΕΒΕ εξαιρούνται από την υποχρεωτική ασφάλιση του, εφόσον κατά την ισχύ του Ν.1027/1980 (ΦΕΚ 49/26.2.80 τ.Α) είχαν υπερβεί το 55ο έτος της ηλικίας τους.

Για την απαλλαγή των ανωτέρω αρμόδια υπηρεσία είναι η Δ/νση Ασφάλισης του ΤΕΒΕ (τηλ. 5237583 και 5236428).

3) Οριοθέτηση ασφάλισης.

Από τον συνδυασμό των διατάξεων της νομοθεσίας του ΤΑΕ και του ΤΕΒΕ καθίσταται φανερό ότι σε ορισμένες περιπτώσεις δεν υπάρχει σαφής οριοθέτηση μερικών επαγγελμάτων, η άσκηση των οποίων να προσδιορίζει, άνευ ετέρου, τον αρμόδιο μεταξύ των δύο φορέων ΤΕΒΕ - ΤΑΕ για την υποχρεωτική ασφάλιση, αφού από τη νομοθεσία των Ταμείων δεν προσδιορίζονται αντικειμενικά κριτήρια και έτσι δημιουργούνται συχνά αμφισβητήσεις αφού έχουν ήδη ασφαλισθεί σ' ένα Ταμείο (ΤΕΒΕ ή ΤΑΕ) τις οποίες επιλύει, Ειδική Επιτροπή Επιλύσεως αμφισβητήσεων του Υπουργείου Υγείας, Πρόνοιας και Κοιν. Ασφαλίσεων.

Με το ως άνω έγγραφο του, το Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας & Κοιν. Ασφαλίσεων, διευκρινίζεται ότι προς αποφυγήν ταλαιπωριών και παραπόνων τόσο των υπηρεσιών όσο και των ενδιαφερομένων, στις περιπτώσεις δυσχερούς διάκρισης Ασφαλιστικού Φορέα (ΤΕΒΕ ή ΤΑΕ), οι αρμόδιες ΔΟΥ, στην περίπτωση που προσκομίζουν οι ενδιαφερόμενοι επιτηδευματίες ή τα μέλη Α.Ε ή ΕΠΕ ή ομόρρυθμοι ­ετερόρρυθμοι εταίροι προσωπικών Εταιρειών, βεβαίωση ασφαλιστικής ενημερότητας ή νόμιμη απαλλαγή από τον ένα ασφαλιστικό φορέα ΤΕΒΕ ή ΤΑΕ, θα πρέπει να θεωρείται ότι πληρούν την προβλεπόμενη από τον νόμο προϋπόθεση.

Διάφορη είναι η περίπτωση κατά την οποία, πρόσωπα υποχρεούμενα για προσκόμιση βεβαίωσης ασφαλιστικής ενημερότητας από τον οικείο φορέα που ασφαλίζονται αυτοτελώς απασχολούμενοι, υπέχουν συγχρόνως υποχρέωση προσκόμισης και βεβαίωσης ασφαλιστικής ενημερότητας και από τον φορέα κύριας ασφάλισης μισθωτών στον οποίο ασφαλίζεται το απασχολούμενο σ΄ αυτούς προσωπικά.

Έτσι π.χ. έμποροι, βιοτέχνες ή ακόμη γιατροί, δικηγόροι κ.λ.π. υποχρεούνται να προσκομίζουν βεβαίωση ασφαλιστικής ενημερότητας από το ΤΑΕ., ΤΕΒΕ ή ΤΣΑΥ ή το Ταμείο Νομικών αντίστοιχα, παράλληλα δε, εφόσον απασχολούν προσωπικό με εξηρτημένη εργασία, υποχρεούνται να προσκομίζουν βεβαίωση ασφαλιστικής ενημερότητας και από τον φορέα κύριας ασφάλισης μισθωτών, ήτοι εν προκειμένω το ΙΚΑ.

Γ. Ασφάλιση ιδιοκτητών ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων

(Έγγραφο Φ.35/381/24.5.1994 Υπ. Υγείας, Πρόνοιας & Κοιν.Ασφ.)

Οι ιδιοκτήτες ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων υπάγονται στην υποχρεωτική ασφάλιση του ΤΕΒΕ σαν ελεύθεροι επαγγελματίες σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 2 του ν.6364/1934 (ΦΕΚ.376 Α') και του άρθρου 1 του ν.1027/1980 (ΦΕΚ.49Α΄) και όπως έχουν χαρακτηριστεί και παλαιότερα με αποφάσεις της τότε Μονίμου Επιτροπής Διαχωρισμού Επαγγελματιών Εμπόρων (ΜΕΔΕΕ) (10409/1953, 18353/63).

Επίσης κατά καιρούς και τα δικαστήρια έχουν δεχθεί ότι οι ιδιοκτήτες ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων υπάγονται στην ασφάλιση του ΤΕΒΕ (Μον. Πρωτ. Αθηνών 5261/72 ΕΔΚΑ 1972 και 7616/72 ΕΔΚΑ 1973, Γνωμοδότηση 1017/9.12.1959 Νομικού Συμβουλίου του Κράτους).

Δ. Ασφάλιση των ιδιοκτητών τουριστικών γραφείων που κατέχουν και τουριστικά Λεωφορεία Δ . Χ. (Έγραφα Φ.22/722/15.7.1994 Υπ. Υγείας Πρόνοιας & Κοι.ν. Ασφαλίσεων)

Επειδή στην ασφάλιση των ιδιοκτητών τουριστικών γραφείων που κατέχουν και τουριστικά λεωφορεία Δ.Χ. έχουν γίνει επανειλημμένες μεταβολές στην ισχύουσα νομοθεσία οι ΔΟΥ θα θεωρούν τα βιβλία και στοιχεία των επιτηδευματιών αυτών δεχόμενες βεβαίωση ασφαλιστικής ενημερότητας είτε του ΤΑΝΠΥ, είτε του ΤΣΑ, έως ότου επιλυθεί ενιαία για όλους τους ιδιοκτήτες τουριστικών γραφείων και κατόχων λεωφορείων Δ.Χ.το θέμα της υποχρεωτικής ασφάλισης τους.

Οι προϊστάμενοι των ΔΟΥ παρακαλούνται να ενημερώσουν τα αρμόδια Τμήματα και κατά τη θεώρηση βιβλίων και στοιχείων του Κ.Β.Σ ( Π.Δ. 186/1992) των επιτηδευματιών, προς αποφυγή ταλαιπωριών και παραπόνων τόσο των Υπηρεσιών όσο και των ενδιαφερομένων, να λαμβάνονται υπόψη όσα αναφερόνται στην παρούσα εγκύκλιό μας.