Τουλάχιστον 9,8 δις ευρώ «έχασε» το ελληνικό Δημόσιο μόνο από μη απόδοση ΦΠΑ τη χρονιά που πέρασε, καθώς παρά τις εξαγγελίες των κυβερνήσεων Παπανδρέου και Παπαδήμου μετέπειτα, περί πάταξης της φοροδιαφυγής, τα αποτελέσματα παραμένουν "πενιχρά". Αξίζει να υπενθυμιστεί ότι τον Ιούνιο η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να λάβει νέα μέτρα ύψους 11,6 δις ευρώ, βάσει των επιταγών της τρόικα, την ώρα που φοροεισπρακτικός μηχανισμός δε είναι σε θέση να εισπράξει τα δέοντα.

Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ, η αποδοτικότητα της συλλογής των εσόδων από ΦΠΑ υστερεί σημαντικά έναντι άλλων χωρών του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης. Συγκεκριμένα, στην Ελλάδα διαμορφώνεται στο 0,51 ενώ στις υπόλοιπες χώρες του ΟΟΣΑ, βάσει στοιχείων του 2008, ο μέσος όρος είναι 0,71.«Αυτό αποδίδεται στην ανεπάρκεια του φοροεισπρακτικού και φοροελεγκτικού μηχανισμού και στην εκτεταμένη φοροδιαφυγή, με αποτέλεσμα την πολύ μεγάλη απώλεια εσόδων», αναφέρεται στην έκθεσητης Τράπεζας της Ελλάδος η οποία επικαλείται τα εν λόγω στοιχεία.

Δε θα υπήρχαν νέα μέτρα αν…

Εάν ήταν εφικτό να επιτύχει η Ελλάδα το 2011 τη μέση αποδοτικότητα των χωρών του ΟΟΣΑ, τότε θα είχε υψηλότερες ετήσιες εισπράξεις ΦΠΑ ύψους 9,8 δισ. ευρώ ή 4,6% του ΑΕΠ. Με απλά λόγια, θα εξαλειφόταν σχεδόν η ανάγκη λήψης πρόσθετων μέτρων ύψους 11,6 δισ. ευρώ που προβλέπει το μνημόνιο για την ερχόμενη διετία.

Επίσης, χαρακτηριστικό της πολιτικής που ακολουθεί η κυβέρνηση μαζί με την τρόικα, αποτελεί το γεγονός ότι με τον ΦΠΑ να έχει κάνει άλμα ως προς τους συντελεστές από το 19% στο 21% το 2009 και στο 23% από τον Μάρτιο του 2010, η φορολογική αποδοτικότητα του ΦΠΑ περιορίστηκε στο 0,45 το 2011, από 0,50 το 2009 και 0,48 το 2010.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο βαθμός αποδοτικότητας της συλλογής ΦΠΑ ισούται με τις εισπράξεις ΦΠΑ προς την ιδιωτική κατανάλωση, ποσοστό το οποίο στη συνέχεια διαιρείται με τον υψηλό συντελεστή ΦΠΑ που ισχύει σε κάθε χρονική περίοδο.

Αν η Ελλάδα το 2011 διατηρούσε την αποδοτικότητα συλλογής ΦΠΑ του 2008 (0,51), με τους τρέχοντες συντελεστές ΦΠΑ, θα είχε επιπλέον ετήσιες εισπράξεις ΦΠΑ ύψους περίπου 2,3 δισ. ευρώ, ή 1,1% του ΑΕΠ.

Ως εκ τούτου, το υπουργείο Οικονομικών, να δίνει μάχη για την είσπραξη των εσόδων και πάταξης της φοροδιαφυγής, ενώ η αγορά παραμέρνει «παγωμένη» από την έλλειψη ρευστότητας και η κοινωνία αδυνατεί να σηκώσει επιπρόσθετα φορολογικά βάρη.

«Αγκάθι» η προεκλογική …χαλάρωση

Και να σκεφτεί κανείς ότι βρτισκόμαστε σε προεκλογική περίοδο οπότε και παραδοσιακά οι μηχανισμοί «χαλαρώνουν». Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το περιβόητο ΕΤΑΚ και τα 270.000 εκκαθαριστικά με τα 100 εκατ. ευρώ πρόσθετους φόρους, τα οποία υποτίθεται ότι θα είχαν αποσταλεί από τις αρχές του έτους ανοίγοντας τον δρόμο και για την αποστολή των ειδοποιητηρίων για την πληρωμή ΦΑΠ του 2010 και του 2011.Τελικά,το ΥΠΟΙΚ εξέδωσε νέα ανακοίνωση στην οποία αναφέρεται ότι θα αποσταλούν, αλλά συνήθως η προεκλογικές περίοδοι αποτρέπουν τη «μάχη» κράτους -φορολογούμενου.

Αντίστοιχα κινήθηκε το υπουργείο Οικονομικών και με τη χρονική μετάθεση των ημερομηνιών υποβολής των φορολογικών δηλώσεων. Μέχρι τις εκλογές σχεδόν κανένας φορολογούμενος δεν θα έχει δεχτεί τα νέα εκκαθαριστικά, που έρχονται…παρέα με τις έκτακτες εισφορές.

Μπορεί οι οιωνοί να μην είναι…άριστοι, εντούτοις, το υπουργείο Οικονομικών έχει δεσμευθεί ότι μέχρι το τέλος του έτους θα έχει κλείσει 200 εφορίες, θα έχει εισπράξει 2 δισ. ευρώ από ληξιπρόθεσμα χρέη και θα έχει διενεργήσει 10.000 ελέγχους ΦΠΑ με είσπραξη τουλάχιστον του 20% των προστίμων που θα επιβληθούν και 1.300 ελέγχους σε φορολογούμενους με μεγάλη οικονομική επιφάνεια με είσπραξη τουλάχιστον του 50% των προστίμων που θα επιβληθούν.

Αν οι στόχοι μείνουν στα χαρτιά, τότε τα 11,6 δισ. ευρώ των νέων μέτρων του μνημονίου θα γίνουν αναγκαστικά τα 14 δισ. ευρώ του ΔΝΤ.

Απόκλιση 1 δις ευρώ στον προυπολογισμό

Ανησυχητικές αποκλίσεις άνω του 1 δις ευρώ από τους ετήσιους στόχους καταγράφει ο κρατικός προϋπολογισμός, από το πρώτο δίμηνο του 2012, οι οποίες, κατά παραδοχή του υπουργείου οικονομικών, οφείλονται τόσο στις αυξημένες δαπάνες για κοινωνική πρόνοια όσο και στην επίπτωση που έχει στα έσοδα η μεγάλη συρρίκνωση της κατανάλωσης.

Με βάση τους ετήσιους στόχους που αποτυπώνονται στα στοιχεία για την εκτέλεση του προϋπολογισμού, το δίμηνο Ιανουαρίου Φεβρουαρίου 2012:

• Τα καθαρά έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού θα έπρεπε να είχαν φτάσει στα 8,157 δις ευρώ (αύξηση 2,6% σε σχέση με το 2011) εντούτοις οι εισπράξεις, διαμορφώθηκαν στα 8,067 δις ευρώ. Καταγράφεται δηλαδή υστέρηση εσόδων 90 εκατ. ευρώ

• Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού θα έπρεπε να περιοριστούν στα 8,800 δις ευρώ (μείωση 8,4% σε σχέση με πέρυσι) εντούτοις «έκλεισαν» στα 9,753 δις ευρώ καταγράφοντας υπέρβαση (σε σχέση με πέρυσι) κατά 953 δις ευρώ

Στο τέλος Φεβρουαρίου του έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού 495 εκατ. ευρώ, σαφώς χαμηλότερα από το στόχο των 879 εκατ. ευρώ, ενώ το πρωτογενές αποτέλεσμα δείχνει πλεόνασμα 367 εκατ. ευρώ έναντι εκτίμησης για πρωτογενές έλλειμμα 22 εκατ. ευρώ.

Γιατί «πέφτουν έξω» τα έσοδα

Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού (δηλαδή μαζί με τις εισροές από την Ε.Ε. ) για το δίμηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2012 ανήλθε σε 9,258 δισ. ευρώ. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι τα έσοδα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων διαμορφώθηκαν σε 1,191 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 251 εκατ. ευρώ

Το ύψος των καθαρών εσόδων του τακτικού προϋπολογισμού όμως ανήλθε σε 8.067 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας υστέρηση κατά 395 εκατ. Ακόμα και με το στόχο (8.805 εκατ. ευρώ) του συμπληρωματικού προϋπολογισμού για το 2012.

H υστέρηση αυτή οφείλεται στη μείωση των εσόδων του ειδικού φόρου κατανάλωσης ενεργειακών προϊόντων, καθώς η μείωση στην κατανάλωση της βενζίνης ξεπερνά κάθε προσδοκία, αλλά και στη μείωση των εσόδων από το Φ.Π.Α. εξαιτίας του περιορισμού της εγχώριας ζήτησης.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το υπουργείο διαπιστώνει μεγάλη μείωση των εσόδων του Ε.Φ.Κ. ενεργειακών προϊόντων «λόγω μεγαλύτερης της αναμενόμενης μείωσης στην κατανάλωση πετρελαιοειδών προϊόντων, και κυρίως της βενζίνης», αλλά και μείωση των εσόδων από το Φ.Π.Α. εξαιτίας της κάμψης της εγχώριας ζήτησης.

Στο υπουργείο Οικονομικών έχουν δώσει εντολή να μειωθούν δραστικά οι επιστροφές φόρου σε ιδιώτες που τις δικαιούνται. Ενώ ο αναθεωρημένος προϋπολογισμός του α ΄διμήνου προέβλεπε να επιστραφούν φόροι 506 εκατ. τελικώς αποδόθηκαν στους δικαιούχους μόνο 343 εκατ. «εξοικονομώντας» έτσι το δημόσιο 163 εκατ. ευρώ,

Η μείωση των εσόδων (πριν τις επιστροφές φόρου) αποδίδεται κυρίως:

- στη μείωση των εσόδων από άμεσους φόρους

- στη λήξη της έκτακτης εισφοράς σε κερδοφόρες επιχειρήσεις που είχε επιβληθεί το 2011 και

- στη μείωση των εσόδων από φόρους συναλλαγών (κυρίως ΦΠΑ).

Όπως προκύπτει, το μόνο έσοδο που εισπράττει με ικανοποιητικό ρυθμό το δημόσιο είναι η συλλογή ληξιπρόθεσμων οφειλών -μέσω της εντατικοποίησης των ελέγχων και των συλλήψεων οφειλετών- αλλά και από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης στον καπνό που αυξήθηκε.

Οι δαπάνες

Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για το δίμηνο Ιανουαρίου- Φεβρουαρίου 2012 ανήλθαν στα 9,753 δις. ευρώ αυξημένες κατά 145,6 εκατ. ευρώ σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2011. Η εξέλιξη αυτή είναι αποτέλεσμα της αύξησης των δαπανών του τακτικού προϋπολογισμού κατά 209,2 εκατ. ευρώ και της μείωσης των δαπανών του ΠΔΕ κατά 63,6 εκατ. ευρώ.

Οι κύριοι λόγοι της αύξησης των δαπανών του τακτικού προϋπολογισμού είναι:

• υπέρβαση των πρωτογενών δαπανών κατά 774 εκ. για ασφάλιση, περίθαλψη και κοινωνική προστασία

• υπέρβαση της επιχορήγησης στο ΙΚΑ κατά 619 εκατ. ευρώ με σκοπό την αναπλήρωση της μείωσης των εσόδων τους από ασφαλιστικές εισφορές.

• αύξηση δαπανών για πληρωμή τόκων (σε καθαρή βάση) κατά 3 εκατ. ευρώ.

Πηγή: Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης – Γενική Γραμματεία Επικοινωνίας