ΘΕΜΑ: Κοινοποίηση των διατάξεων των άρθρων 229, 256, 257, 283, 334, 367 και 473 του ν. 4957/2022 (Α’ 141/21.07.2022) «Νέοι Ορίζοντες στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα: Ενίσχυση της ποιότητας, της λειτουργικότητας και της σύνδεσης των Α.Ε.Ι. με την κοινωνία και λοιπές διατάξεις»

Με την παρούσα Οδηγία κοινοποιούνται οι διατάξεις των άρθρων 229, 256, 257, 283, 334, 367, 473 και 489 του ν. 4957/2022 (Α’ 141) για ενημέρωση και εφαρμογή, ως ακολούθως:

Άρθρο 229 «Ειδικός Λογαριασμός ΚονδυλίωνΈρευνας - Σκοπός (παρ. 3)»

Στην παρ. 3 προβλέπεται ότι «ο Ε.Λ.Κ.Ε. είναι διακριτή νομική και οικονομική οντότητα από αυτή του Α.Ε.Ι., χωρίς νομική προσωπικότητα, και αποδίδεται σε αυτόν διαφορετικός Αριθμός Φορολογικού Μητρώου (ΑΦΜ)».

Άρθρο 256 «Φορολογικά κίνητρα επιχειρήσεων για τη χρηματοδότηση έρευνας - Απόσβεση εξοπλισμού»

Με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου αυτού ορίζεται ότι οι δαπάνες επιχειρήσεων που αφορούν στη χρηματοδότηση των Ειδικών Λογαριασμών Κονδυλίων Έρευνας (Ε.Λ.Κ.Ε.) των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (Α.Ε.Ι.) της ημεδαπής για την εκπόνηση βιομηχανικών διδακτορικών, την ανάπτυξη ερευνητικών συμπράξεων, τη διεξαγωγή ερευνητικών έργων με σκοπό τη διεξαγωγή βιομηχανικής έρευνας και την εκπόνηση κλινικών δοκιμών, λογίζονται ως δαπάνες επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας. Στις περιπτώσεις αυτές εφαρμόζεται το άρθρο 22Α του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν. 4172/2013, Α’ 167).

Στην παράγραφο 2 της ως άνω διάταξης προβλέπεται ότι τα κέρδη των επιχειρήσεων από την εκμετάλλευση ευρεσιτεχνίας διεθνώς αναγνωρισμένης στο όνομά της, που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο χρηματοδότησης Α.Ε.Ι. της ημεδαπής για την εκπόνηση βιομηχανικής έρευνας, απαλλάσσονται από τον φόρο εισοδήματος για έως τρεις (3) συνεχόμενες χρήσεις, αρχής γενομένης από τη χρήση μέσα στην οποία πραγματοποιήθηκαν για πρώτη φορά τα κέρδη αυτά, σύμφωνα με το άρθρο 71Α του ν. 4172/2013.

Στην παράγραφο 3 του ίδιου ως άνω άρθρου ορίζεται ότι ο επιστημονικός και λοιπός εξοπλισμός, καθώς και τα επιστημονικά όργανα, που αποκτώνται από τους Ε.Λ.Κ.Ε. των Α.Ε.Ι. στο πλαίσιο έργων/προγραμμάτων που διαχειρίζονται και τις Εταιρείες Αξιοποίησης και Διαχείρισης της Περιουσίας των Α.Ε.Ι., που χρησιμοποιούνται από τα Α.Ε.Ι. για τις ανάγκες εκτέλεσης επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας, αποσβένονται στο σύνολό τους, ανεξαρτήτως του ύψους της αξίας κτήσης τους, κατά την ημερομηνία λήξης του έργου/προγράμματος, στο πλαίσιο του οποίου έχουν αποκτηθεί.

Άρθρο 257 «Διαδικασία είσπραξης εσόδων από την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας μελών του προσωπικού των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων»

Με την παράγραφο 1 του άρθρου αυτού ορίζεται ότι μέλη Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού (Δ.Ε.Π.), Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού (Ε.Ε.Π.) και Εργαστηριακού Διδακτικού Προσωπικού (Ε.ΔΙ.Π.) των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (Α.Ε.Ι.) που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα είτε ατομικώς είτε μέσω εταιρείας, υποχρεούνται να αποδίδουν ετησίως προς τον Ειδικό Λογαριασμό Κονδυλίων Έρευνας (Ε.Λ.Κ.Ε.) του Α.Ε.Ι. όπου υπηρετούν, ποσοστό επτά τοις εκατό (7%) επί του ετήσιου καθαρού εισοδήματος που προέρχεται από την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας. Το εν λόγω ποσό αποτελεί πόρο του Ε.Λ.Κ.Ε. του Α.Ε.Ι., παρακρατείται απευθείας από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.) μετά την εκκαθάριση της δήλωσης φορολογίας του υπόχρεου και αποδίδεται στον Ε.Λ.Κ.Ε. Ως άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας, ατομικά ή μέσω εταιρείας, λογίζεται αποκλειστικά η παροχή κάθε είδους υπηρεσιών που σχετίζονται με την επιστήμη των υπόχρεων και όχι η άσκηση επενδυτικών δραστηριοτήτων των υπόχρεων.

Με την παράγραφο 2 του ίδιου άρθρου προβλέπεται ότι δεν είναι υπόχρεοι απόδοσης της κράτησης της παρ. 1 τα μέλη Δ.Ε.Π. κατά το χρονικό διάστημα που: α) βρίσκονται σε καθεστώς αναστολής καθηκόντων, β) τελούν σε άδεια άνευ αποδοχών, γ) τελούν σε άδεια παράλληλης απασχόλησης σε ίδρυμα της αλλοδαπής.

Οι περ. α) και β) εφαρμόζονται και στα μέλη Ε.Ε.Π., Ε.ΔΙ.Π. και Ε.Τ.Ε.Π.

Με την παράγραφο 3 του ίδιου ως άνω άρθρου ορίζεται ότι για τον προσδιορισμό του ύψους της κράτησης η Α.Α.Δ.Ε. αντλεί στοιχεία από το ηλεκτρονικό σύστημα διαχείρισης προσωπικού (HRMS) κάθε Α.Ε.Ι. σχετικά με την υπηρεσιακή κατάσταση του υπόχρεου κατά το έτος αναφοράς για τον ακριβή προσδιορισμό του ποσού της κράτησης ανά οικονομικό έτος. Ειδικότερα, η Α.Α.Δ.Ε. αντλεί τα ακόλουθα στοιχεία:

α) την ιδιότητα του φυσικού προσώπου για να διακριβώσει αν είχε την ιδιότητα του υπόχρεου επιβολής της κράτησης κατά το οικονομικό έτος αναφοράς,

β) τις υπηρεσιακές μεταβολές, την ένταξη σε καθεστώς μερικής απασχόλησης και αναστολής καθηκόντων, που επηρεάζουν την ιδιότητα του υπόχρεου και το χρονικό διάστημα που αφορούν,

γ) τη χορήγηση αδειών, άνευ αποδοχών και παράλληλης απασχόλησης σε ίδρυμα της αλλοδαπής, που επηρεάζουν την ιδιότητα του υπόχρεου και το χρονικό διάστημα που αφορούν.

Αν κάποιος δεν είναι υπόχρεος για ολόκληρο το έτος, ως συνολικό ετήσιο εισόδημα λαμβάνεται υπόψη μόνο το εισόδημα που έχει αποκτηθεί κατά το χρονικό διάστημα κατά το οποίο έχει την ιδιότητα του υπόχρεου. Αν δεν είναι εφικτός ο ακριβής υπολογισμός, λαμβάνεται υπόψη το συνολικό ετήσιο καθαρό εισόδημα του υπόχρεου, πολλαπλασιαζόμενο με τον λόγο του αριθμού των μηνών που είναι υπόχρεος διά του αριθμού δώδεκα (12), που αντιστοιχεί στους μήνες του έτους.

Με την παράγραφο 4 του υπόψη άρθρου ορίζεται ότι για τον προσδιορισμό του ύψους της κράτησης επί εισοδημάτων που προέρχονται από συμμετοχή σε εταιρείες κατά το έτος αναφοράς, η Α.Α.Δ.Ε. παρέχει προς τη Μονάδα Οικονομικής και Διοικητικής Υποστήριξης (Μ.Ο.Δ.Υ.) του Ε.Λ.Κ.Ε. του Α.Ε.Ι., στο οποίο υπηρετεί ο υπόχρεος, στοιχεία σχετικά με τις εταιρείες που μετέχει. Με απόφαση της Επιτροπής Ερευνών κρίνεται αν η συμμετοχή ανά εταιρεία εντάσσεται στην έννοια της επιχειρηματικής δραστηριότητας κατά την παρ. 1 του κοινοποιούμενου άρθρου και το άρθρο 156 ή συνιστά επενδυτική δραστηριότητα και εξαιρείται της επιβολής της κράτησης.

Με την παράγραφο 5 του ίδιου άρθρου ορίζεται ότι η είσπραξη της κράτησης της παρ. 1 πραγματοποιείται εφάπαξ ή σε έως έξι (6) δόσεις. Αν η οφειλή δεν εξοφληθεί εμπροθέσμως, επιβάλλονται μηνιαίως τόκοι υπερημερίας.

Με την παράγραφο 6 του άρθρου αυτού προβλέπεται ότι μέλη Δ.Ε.Π., Ε.Ε.Π. και Ε.ΔΙ.Π. που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα κατά το χρονικό διάστημα των δύο (2) πρώτων μηνών από την ημερομηνία διορισμού τους στο Α.Ε.Ι. δεν υποχρεούνται στην απόδοση της κράτησης της παρ. 1, υπό την προϋπόθεση ότι διέκοψαν την επιχειρηματική τους δραστηριότητα εντός δύο (2) μηνών από την ημερομηνία διορισμού τους.

Με την παράγραφο 7 του υπόψη άρθρου ορίζεται ότι με τον Οδηγό Χρηματοδότησης ρυθμίζονται ειδικότερα θέματα σχετικά με την πολιτική προστασίας προσωπικών δεδομένων που εφαρμόζει ο Ε.Λ.Κ.Ε. του Α.Ε.Ι. κατά τη διαδικασία είσπραξης των κρατήσεων της παρ. 1.

Άρθρο 283 «Χορήγηση υποτροφιών αριστείας, βραβείων και ανταποδοτικών υποτροφιών»

Με την παράγραφο 1 του άρθρου αυτού ορίζεται ότι τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Α.Ε.Ι.) δύνανται να χορηγούν προς φοιτητές προγραμμάτων σπουδών πρώτου, δεύτερου και τρίτου κύκλου υποτροφίες αριστείας και βραβεία, με κριτήριο την επίδοση τους στις σπουδές και την ατομική ή την οικογενειακή οικονομική τους κατάσταση. Οι ειδικότεροι όροι, οι προϋποθέσεις και η διαδικασία χορήγησης υποτροφιών καθορίζονται στον Εσωτερικό Κανονισμό του Α.Ε.Ι.

Με την παράγραφο 2 του ίδιου άρθρου προβλέπεται ότι τα Α.Ε.Ι. δύνανται να χορηγούν ανταποδοτικές υποτροφίες προς τους φοιτητές προγραμμάτων σπουδών πρώτου, δεύτερου και τρίτου κύκλου, για την παροχή ερευνητικού, επιστημονικού, διοικητικού, τεχνικού και λοιπού υποστηρικτικού έργου των δραστηριοτήτων των Α.Ε.Ι. Το κόστος των υποτροφιών δύναται να βαρύνει τον προϋπολογισμό έργων/προγραμμάτων τα οποία χρηματοδοτούνται από ιδιωτικούς, διεθνείς και ίδιους πόρους του άρθρου 230 του ν. 4957/2022, καθώς και συγχρηματοδοτούμενων έργων του Εταιρικού Συμφώνου για το Πλαίσιο Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ). Με τον Εσωτερικό Κανονισμό του Α.Ε.Ι. καθορίζονται οι ειδικότεροι όροι, οι προϋποθέσεις, η διαδικασία χορήγησης, το ανώτατο ύψος των ανταποδοτικών υποτροφιών, οι υποχρεώσεις των φοιτητών και οι λεπτομέρειες σχετικά με τη χορήγησή τους.

Με την παράγραφο 3 του υπόψη άρθρου ορίζεται ότι κάθε είδους υποτροφίες, χρηματικά βραβεία και ανταποδοτικές υποτροφίες που χορηγούνται στο πλαίσιο του ν. 4957/2022, δεν υπόκεινται σε οποιονδήποτε φόρο, κράτηση, ασφαλιστική εισφορά και ειδική εισφορά αλληλεγγύης του άρθρου 43Α του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν. 4172/2013, Α’ 167). Κατά την πληρωμή δαπανών υποτροφιών και χρηματικών βραβείων δεν απαιτείται η προσκόμιση φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας του δικαιούχου.

Με την παράγραφο 4 του άρθρου αυτού ορίζεται ότι με αιτιολογημένη απόφαση του αρμόδιου οργάνου του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών (Π.Μ.Σ.), φοιτητές του Π.Μ.Σ. δύναται να απαλλάσσονται, εν όλω ή εν μέρει, από την υποχρέωση καταβολής διδάκτρων, υπό την προϋπόθεση παροχής έργου προς το πρόγραμμα ή το Α.Ε.Ι. Λεπτομέρειες σχετικά με την εφαρμογή της παρούσας δύνανται να προβλέπονται στον Εσωτερικό Κανονισμό του προγράμματος.

Με την παράγραφο 5 του υπόψη άρθρου ορίζεται ότι οι παρ. 1 έως 3 εφαρμόζονται αναλόγως στους ερευνητικούς και τεχνολογικούς φορείς. Όπου στο κοινοποιούμενο άρθρο αναφέρονται τα Α.Ε.Ι., νοούνται αντίστοιχα οι ερευνητικοί και τεχνολογικοί φορείς. Το σύνολο των ως άνω αναφερομένων αρμοδιοτήτων ασκείται από το Διοικητικό Συμβούλιο του οικείου φορέα.

Άρθρο 334 «Διαχείριση και αξιοποίηση περιουσίας και οικονομικός έλεγχος»

Με την παρ. 3 του ως άνω άρθρου ορίζεται ότι οι πράξεις διαχειρίσεως των Ιερών Μητροπόλεων της Δωδεκανήσου και της Πατριαρχικής Εξαρχίας Πάτμου, των Ιερών Μονών, των Ιερών Ναών τους, των Ιερών Πατριαρχικών και Σταυροπηγιακών Μονών, των Ησυχαστηρίων, καθώς και κάθε νομικού προσώπου αυτών, υπόκεινται σε οικονομικό έλεγχο, ο οποίος διενεργείται από Οικονομικούς Επιθεωρητές της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, οι οποίοι ορίζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Παιδείας και Θρησκευμάτων.

Με την παρ. 6 του ως άνω άρθρου ορίζεται ότι κατά την εφαρμογή του άρθρου αυτού (διαχείριση και αξιοποίηση της περιουσίας κάθε νομικού προσώπου των Ιερών Μητροπόλεων της Δωδεκανήσου και της Πατριαρχικής Εξαρχίας Πάτμου, των Ιερών Μονών, και των Ιερών Ναώντους) δεν θίγονται οι ρυθμίσεις του Κώδικα Διατάξεων Φορολογίας Κληρονομιών, Δωρεών, Γονικών Παροχών και Κερδών από Τυχερά Παίγνια (ν. 2961/2001, Α' 266) και του Κώδικα Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (ν. 2859/2000, Α' 248).

Άρθρο 367 «Οικονομική διαχείριση του Ιδρύματος Νεολαίας και Διά Βίου Μάθησης -Προσθήκη παρ. 7, 8 και 9 στο άρθρο 6 του ν. 4115/2013»

Με το υπόψη άρθρο ορίζεται ότι στο άρθρο 6 του ν. 4115/2013 (Α' 24), περί της οικονομικής διαχείρισης του Ιδρύματος Νεολαίας και Διά Βίου Μάθησης (ΙΝΕΔΙΒΙΜ), προστίθενται παρ. 7, 8 και 9 ως εξής:

«7. Το ΙΝΕΔΙΒΙΜ έχει όλες τις ατέλειες και φορολογικές απαλλαγές του Δημοσίου, με εξαίρεση την απαλλαγή από τα τέλη κυκλοφορίας ιδιοκτησίας του, τους φόρους δωρεάς, κληρονομιάς, μεταβίβασης ακινήτων και του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ). Ως προς τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) ισχύει ο Κώδικας Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (ν. 2859/2000, Α' 248).

8. Οφειλές του ΙΝΕΔΙΒΙΜ από οποιαδήποτε αιτία προσαυξάνονται, αν υπάρχει υπερημερία, με το νόμιμο επιτόκιο που ισχύει για το Δημόσιο. Σε περίπτωση βεβαιωμένων οφειλών του ΙΝΕΔΙΒΙΜ στη φορολογική διοίκηση, οι οφειλές αυτές επιβαρύνονται με τόκους εκπρόθεσμης καταβολής σύμφωνα με το άρθρο 6, περί τόκων και προστίμου εκπρόθεσμης καταβολής, του Κώδικα Εισπράξεως Δημοσίων Εσόδων (ν.δ. 356/1974, Α' 90) ή το άρθρο 53, περί τόκων εκπρόθεσμης καταβολής, του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν. 4174/2013, Α' 170), κατά περίπτωση.

9. Για την επίτευξη των σκοπών και την εκτέλεση των αρμοδιοτήτων του, το ΙΝΕΔΙΒΙΜ μπορεί να συνάπτει προγραμματικές συμβάσεις, σύμφωνα με τα άρθρα 100 του ν. 3852/2010 (Α' 87), περί της σύναψης προγραμματικών συμβάσεων, καθώς και 12, περί των δημοσίων συμβάσεων μεταξύ φορέων του δημοσίου τομέα, και 44, περί της τεχνικής επάρκειας αναθετουσών αρχών στις δημόσιες συμβάσεις έργων και μελετών, του ν. 4412/2016 (Α' 147).».

Άρθρο 473 «Τελικές - Μεταβατικές διατάξεις Κεφαλαίου ΚΖ'»

Με την παράγραφο 5 του άρθρου αυτού ορίζεται ότι τα φορολογικά κίνητρα των παρ. 1 και 2 του άρθρου 256 δεν εφαρμόζονται επί δράσεων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Με την παράγραφο 6 του ίδιου άρθρου προβλέπεται ότι η διαδικασία είσπραξης οφειλών από την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας είτε ατομικώς, είτε μέσω εταιρίας των μελών Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού (Δ.Ε.Π.) και των υπηρετούντων λεκτόρων των μελών Ειδικού Διδακτικού Προσωπικού (Ε.Ε.Π.) και Εργαστηριακού Διδακτικού Προσωπικού (Ε.ΔΙ.Π.) του άρθρου 257 ισχύει από 1ης.1.2024. Οφειλές που γεννώνται από την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας είτε ατομικώς είτε μέσω εταιρίας των μελών Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού και των υπηρετούντων λεκτόρων έως και την 31η.12.2023 εισπράττονται σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 23 του ν. 4009/2011 (Α' 195) και την υπό στοιχεία 137486/Ζ2/27.10.2021 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Παιδείας και Θρησκευμάτων και του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Β' 5028) έως και την ολοκλήρωση της διαδικασίας είσπραξής τους.

Με την παράγραφο 7 του πιο πάνω άρθρου ορίζεται ότι τα μέλη Ειδικού Διδακτικού Προσωπικού (Ε.Ε.Π.) και Εργαστηριακού Διδακτικού Προσωπικού (Ε.ΔΙ.Π.) των Α.Ε.Ι., τα οποία ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα, είτε ατομικώς είτε μέσω εταιρείας, υποχρεούνται από 1ης.1.2024 να αποδίδουν ετησίως στον Ε.Λ.Κ.Ε. του Α.Ε.Ι., όπου υπηρετούν, ποσοστό επτά τοις εκατό (7%) επί του ετήσιου καθαρού εισοδήματος που προέρχεται από την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας. Για τη διαδικασία είσπραξης των οφειλών που γεννώνται έως και την 31η.12.2023 και κάθε άλλο σχετικό ζήτημα εφαρμόζεται αναλογικά η παρ. 3 του άρθρου 23 του ν. 4009/2011, η υπό στοιχεία 137486/Ζ2/27.10.2021 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Παιδείας και Θρησκευμάτων και του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων και η υπό στοιχεία 166485/Ζ2/7.12.2020 απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων (Β’ 5397).

Στο εδάφ. θ’ της παρ. 8 του άρθρου αυτού προβλέπεται ότι «οι Ε.Λ.Κ.Ε. των ερευνητικών και τεχνολογικών φορέων που έχουν τη μορφή Ν.Π.Δ.Δ. δύνανται να έχουν διαφορετικό Αριθμό Φορολογικού Μητρώου (ΑΦΜ) από αυτόν του οικείου φορέα, κατόπιν απόφασης του Διοικητικού τους Συμβουλίου» και στο εδάφ. ι’ της ως άνω παρ. προβλέπεται ότι «στους ερευνητικούς και τεχνολογικούς φορείς που έχουν τη μορφή Ν.Π.Ι.Δ. δεν λειτουργεί Ε.Λ.Κ.Ε. και οι φορείς αυτοί διατηρούν τον υφιστάμενο ΑΦΜ».

Στο εδάφ. δ' της παρ. 10 του ίδιου άρθρου προβλέπεται ότι «ο Ε.Λ.Κ.Ε./ΓΓΕΚ διατηρεί τον προγενέστερο Αριθμό Φορολογικού Μητρώου (ΑΦΜ) της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας ως ξεχωριστό ΑΦΜ, το οποίο χρησιμοποιείται αποκλειστικά για τις πληρωμές που διενεργούνται μέσω αυτού».

Άρθρο 489 « Έναρξη ισχύος»

Με την παρ1. του άρθρου 489 ορίζεται ότι ο ν.4957/2022 ισχύει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (21.07.2022), εκτός αν άλλως ορίζεται στις επιμέρους διατάξεις του.

Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ