ΕΣΕΕ

1 Απριλίου 2022

Δελτίο Τύπου

Η αγορά ασφυκτιά, η κατανάλωση είναι στο ναδίρ - Να δοθεί λύση από την ΕΕ

Τον κώδωνα του κινδύνου για τις αντοχές των μικρομεσαίων και ιδιαίτερα των πολύ μικρών εμπορικών επιχειρήσεων που ασφυκτιούν και απλώς «προσπαθούν να κερδίσουν χρόνο» απέναντι στην εκτόξευση του ενεργειακού κόστους και της κατάρρευσης της κατανάλωσης, κρούει ο Πρόεδρος της ΕΣΕΕ κ. Γιώργος Καρανίκας.

Επισημαίνει πως προτού καν οι ΜμΕ απεγκλωβιστούν από τα δεσμά και τα δεινά της πανδημίας αντιμετωπίζουν και πάλι ακραίες συνθήκες έλλειψης ρευστότητας και μεγάλης αβεβαιότητας, ιδιαίτερα μάλιστα οι κλάδοι που έχουν υποστεί και τα μεγαλύτερα πλήγματα από την υγειονομική κρίση, όπως ο τουρισμός, το λιανεμπόριο και η εστίαση. Κι ενώ σημειώνει πως η βραχυπρόθεσμη δέσμη μέτρων για την ενίσχυσης των επιχειρήσεων που δόθηκε από την κυβέρνηση στα μέσα Μαρτίου ήταν στη σωστή κατεύθυνση, εκφράζει τον έντονο προβληματισμό του για την πορεία του πληθωρισμού τα επόμενα δύο χρόνια και ζητά από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς μία συνολική παρέμβαση που θα απελευθερώσει «γενναία» κονδύλια στήριξης των επιχειρήσεων στα κράτη- μέλη της ΕΕ. «Απαιτείται σήμερα μία κεντρική ευρωπαϊκή λύση σε πολλά επίπεδα, η οποία αφενός θα βάζει φρένο στην κούρσα των ανατιμήσεων των χονδρικών και λιανικών τιμών ενέργειας, αφετέρου θα επιτρέπει και στα κράτη με αυξημένο χρέος, όπως η Ελλάδα, να προβούν σε έξτρα, στοχευμένες αλλά ενισχυμένες δαπάνες ενίσχυσης νοικοκυριών και επιχειρήσεων απέναντι στην ενεργειακή κρίση.  Η Ευρώπη θα πρέπει να δράσει εμπροσθοβαρώς, προτού οι πανταχόθεν πιέσεις «γονατίσουν» όχι μόνο τα χαμηλά εισοδήματα και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις, αλλά όλους τους μικρομεσαίους», υπογραμμίζει.

Ο Πρόεδρος της ΕΣΕΕ εμφανίζεται ιδιαίτερα επιφυλακτικός για την αγοραστική κίνηση την Περίοδο του Πάσχα, αλλά και για την πορεία της τουριστικής σεζόν, λόγω των μειωμένων εισοδημάτων και της κακής ψυχολογίας των καταναλωτών σε όλη την Ευρώπη. Παρά όμως τις δυσκολίες της συγκυρίας, καλεί την κυβέρνηση και τον επιχειρηματικό κόσμο να ανταπεξέλθουν στη διπλή πρόκληση της ψηφιακής και πράσινης μετάβασης της ελληνικής οικονομίας. «Η ευρωπαϊκή οικονομία θα πρέπει να αποφύγει καθυστερήσεις και ολιγωρίες στην πορεία της για την ψηφιακή και την πράσινη μετάβαση, παρά τις σοβαρότατες νέες προκλήσεις. Ιδιαίτερα στη χώρα μας, που βρίσκεται ανάμεσα στους ουραγούς της ΕΕ αναφορικά με το βαθμό ψηφιακής ωριμότητας, θα πρέπει να εκμεταλλευθούμε κάθε ευκαιρία και κάθε διαθέσιμο κονδύλιο, εθνικό ή κοινοτικό», σημειώνει.

Αναφερόμενος ειδικά στον ψηφιακό μετασχηματισμό του λιανεμπορίου, ο κ. Καρανίκας αναλύει τη σημασία που έχει για τον κλάδο το Συνέδριο Future of Retail 2022 που διοργανώνει η ΕΣΕΕ στα τέλη Μαΐου.

Κύριε Καρανίκα, θεωρείτε ότι τα πρόσθετα μέτρα ενίσχυσης επιχειρήσεων και νοικοκυριών για το ενεργειακό κόστος που έλαβε η κυβέρνηση στα μέσα Μαρτίου είναι ικανά να αντισταθμίσουν τα πλήγματα που προκάλεσαν στην πραγματική οικονομία η ενεργειακή κρίση και ο πόλεμος στην Ουκρανία χωρίς μάλιστα να έχουν επουλωθεί οι «πληγές» της πανδημίας;

Οι επιπτώσεις της νέας κρίσης που βιώνουμε, ενεργειακής και πληθωριστικής, υπερβαίνουν κατά πολύ τον τρίμηνο χρονικό ορίζοντα των μέτρων που εξαγγέλθηκαν. Επιπλέον, δεν τρέφουμε αυταπάτες ότι μόνο με την αυξημένη επιδότηση για το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος μπορεί να ανταπεξέλθει σε βάθος χρόνου η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα στο συνδυασμό των υπέρογκα αυξημένων λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος και της μειωμένης αγοραστικής κίνησης. Ωστόσο, αναγνωρίζουμε ότι δόθηκε από την κυβέρνηση μία βραχυπρόθεσμη λύση με στοχευμένα μέτρα, μιας και τόσο ο διπλασιασμός της επιδότησης ενέργειας για όλες τις επιχειρήσεις όσο, κυρίως, η επιπρόσθετη επιδότηση  – με αναδρομικότητα από τον Ιανουάριο – για τις πολύ μικρές, δίνουν μία πολύτιμη «ανάσα» στην αγορά. Είναι επίσης σημαντικό, ότι οι προτάσεις και τα αιτήματα που είχε θέσει η ΕΣΕΕ πολύ πρόσφατα στις συναντήσεις της με τον πρωθυπουργό και τους συναρμόδιους υπουργούς, ελήφθησαν σοβαρά υπόψη. Μένει να φανούν όμως, πρώτον η εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία που είναι η κύρια πηγή αβεβαιότητας για όλο τον πλανήτη, δεύτερον ο βαθμός ανακούφισης που στην πράξη θα προσφέρει το πλέγμα των μέτρων (για τα καύσιμα, τα επιδόματα στα χαμηλά εισοδήματα κλπ) στα νοικοκυριά και τρίτον, οι αποφάσεις σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης που αναμένονται Μάιο ή Ιούνιο και αν θα υπάρξει συνολική στήριξη των προϋπολογισμών των κρατών – μελών ώστε να αντιμετωπίσουν με πιο γενναία μέτρα τις έκτακτες καταστάσεις που βιώνουμε.

Εφόσον τα τελευταία μέτρα στήριξης έχουν στενό χρονικό ορίζοντα, τι άλλο προτείνει η ΕΣΕΕ ώστε να αμβλυνθούν σε μακροπρόθεσμη βάση οι επιπτώσεις της παρούσας, σύνθετης κρίσης;

Όπως είδαμε και στην περίπτωση της πανδημίας, μόνο η σύμπνοια και η συν-απόφαση σε κεντρικό ευρωπαϊκό επίπεδο δίνουν ουσιαστικές, βιώσιμες λύσεις, όταν κλυδωνίζονται οι προϋπολογισμοί και οι προοπτικές ανάπτυξης των κρατών – μελών. Αντιμετωπίζουμε τον υψηλότερο πληθωρισμό των τελευταίων 40 ετών και πλέον, τα βασικά σενάρια των αναλυτών βλέπουν την αποκλιμάκωσή του στα μέσα του 2024. Μιλάμε λοιπόν για δύο χρόνια υψηλών απωλειών σε ρευστότητα από την πραγματική οικονομία και το εισόδημα των πολιτών. Αντί να βλέπουμε πλέον επιστροφή σε κάποιου είδους κανονικότητα μετά την πανδημία, συζητούμε για νέο αγώνα αντοχής των επιχειρήσεων με πολλές αβεβαιότητες. Ειδικά στο ελληνικό λιανεμπόριο που από το περασμένο φθινόπωρο βρίσκεται σε μία παρατεταμένη περίοδο «ισχνών αγελάδων», θα χρειαστούν σίγουρα όχι μόνο η παράταση μετά τον Ιούνιο των μέτρων που ανακοινώθηκαν στα μέσα Μαρτίου αλλά και πρόσθετα μέτρα στήριξης σε βάθος διετίας. Για τους λόγους αυτούς, απαιτείται σήμερα μία κεντρική ευρωπαϊκή λύση σε πολλά επίπεδα, η οποία αφενός θα βάζει φρένο στην κούρσα των ανατιμήσεων των χονδρικών και λιανικών τιμών ενέργειας, αφετέρου θα επιτρέπει και στα κράτη με αυξημένο χρέος, όπως η Ελλάδα να προβούν σε έξτρα, στοχευμένες αλλά ενισχυμένες δαπάνες ενίσχυσης νοικοκυριών και επιχειρήσεων απέναντι στην ενεργειακή κρίση. Η Ευρώπη θα πρέπει να δράσει εμπροσθοβαρώς, προτού οι πανταχόθεν πιέσεις «γονατίσουν» όχι μόνο τα χαμηλά εισοδήματα και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις, αλλά όλους τους μικρομεσαίους.

Μπορείτε να μας δώσετε την συνολική εικόνα του λιανεμπορίου, μετά την παρέλευση του πρώτου τριμήνου; Πόσο μειωμένη ήταν η αγοραστική κίνηση σε σχέση με μία «κανονική» περίοδο, δηλαδή προ πανδημίας και ενεργειακής κρίσης;

Η σημερινή εικόνα στην αγορά, δυστυχώς θυμίζει σε πολλά σημεία την κατάσταση που επικρατούσε την ίδια περίοδο το 2020, ακριβώς μετά το ξέσπασμα των πρώτων κρουσμάτων του κορωνοϊού στη χώρα μας. Το κυρίαρχο συναίσθημα είναι και πάλι η μεγάλη αβεβαιότητα και το βασικό σύμπτωμα στις επιχειρήσεις είναι η έλλειψη ρευστότητας, καθώς ο τζίρος έχει κάνει βουτιά. ¨Όπως ακριβώς η παγκόσμια κοινότητα έδειχνε και τότε αδυναμία να προβλέψει την διάρκεια και την ένταση της υγειονομικής κρίσης κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και τώρα με το τριπλό σοκ που βιώνουμε: πόλεμος στην Ουκρανία, ενεργειακή κρίση, πληθωριστικές πιέσεις. Οι μεγάλοι πληττόμενοι κλάδοι της υγειονομικής κρίσης που ήταν το εμπόριο, ο τουρισμός και η εστίαση, βρίσκονται εκ νέου στο μάτι του κυκλώνα. Σήμερα φυσικά δεν έχουμε lockdown, έχουμε όμως μία ραγδαία επιδείνωση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών, που αν συνεχιστεί θα δούμε δυσάρεστες καταστάσεις στην ομαλή λειτουργία της αγοράς. Η κατανάλωση είναι στο ναδίρ και η αγορά ασφυκτιά. Χωρίς υπερβολή, οι ιδιοκτήτες πολλών μικρών εμπορικών επιχειρήσεων εδώ και δύο μήνες προσπαθούν απλώς να κερδίσουν χρόνο, αφού το χρήμα που κινείται στην αγορά φθάνει – δεν φθάνει για τα λειτουργικά τους έξοδα. Ο τζίρος στο λιανεμπόριο ήταν μάλιστα σε καθοδική τροχιά ήδη από τον περασμένο Νοέμβριο και η αγορά έχασε κατά σειρά όλα τα «στοιχήματα» για – μικρή έστω – ανάκαμψη: Οι ενδιάμεσες εκπτώσεις, η χριστουγεννιάτικη περίοδος και οι τακτικές χειμερινές εκπτώσεις ήταν απογοητευτικές. Υπενθυμίζω δε, πως οι εμπορικές επιχειρήσεις δεν έλαβαν πέρυσι πρόγραμμα επανεκκίνησης μέσω ΕΣΠΑ, όπως άλλοι πληττόμενοι κλάδοι, με αποτέλεσμα η τωρινή νέα κρίση να τις βρίσκει περισσότερο αδύναμες από όσο θα έπρεπε.

Σε αυτές τις συνθήκες, ποιες είναι οι προσδοκίες του εμπορικού κόσμου για την περίοδο του Πάσχα και για την τουριστική σεζόν που μόλις ξεκίνησε;

Είναι δύσκολο σε αυτές τις συνθήκες να διατηρήσουμε μία έστω συγκρατημένη αισιοδοξία καθώς και το Πάσχα, για ακόμη μία χρονιά, σίγουρα δεν θα είναι «κανονικό» ούτε για τα νοικοκυριά, ούτε και για τις επιχειρήσεις.  Eλπίζουμε σε μία σχετική τόνωση της αγοραστικής κίνησης, κανείς όμως δεν είναι σε θέση να εκτιμήσει με σχετική ακρίβεια αν τα χρήματα που θα ξοδέψουν οι πολίτες για τις πασχαλινές αγορές θα αφορούν και άλλα είδη πέρα από τα απολύτως απαραίτητα για το πασχαλινό τραπέζι, που και αυτό φέτος θα είναι πολύ ακριβότερο. Ας μην ξεχνάμε, πρώτον ότι βρισκόμαστε σε μία κρίση εν εξελίξει που εξαντλεί όλο και περισσότερο το εισόδημα των νοικοκυριών και δεύτερον ότι η ψυχολογία είναι σημαντικός παράγοντας για την καταναλωτική συμπεριφορά. Αναφορικά με την επίδραση του τουρισμού στις εμπορικές εισπράξεις, εκεί είναι ακόμη πιο δύσκολες οι προβλέψεις διότι, ακόμη και αν, στο πιο ευνοϊκό σενάριο, τελικά οι τουριστικές αφίξεις στη χώρα μας κρατηθούν στα επίπεδα των προκρατήσεων που υπήρχαν στην αρχή της χρονιάς – είναι σχεδόν απίθανο να μην έχουμε μείωση της κατά κεφαλήν τουριστικής δαπάνης, δηλαδή του ποσού που δαπανά ο κάθε τουρίστας κατά τη παραμονή του στη χώρα μας. Και αυτό θα επηρεάσει αρνητικά και τις εισπράξεις στα καταστήματα εστίασης και εμπορίου που σε πολλές περιοχές, είτε ανήκουν «οργανικά», είτε εξαρτώνται απόλυτα από το «οικοσύστημα» του τουρισμού.

Μέσα σε αυτό το «πολεμικό σκηνικό», η ελληνική οικονομία και επιχειρηματικότητα βρίσκονται αντιμέτωπες με τη διπλή πρόκληση της ψηφιακής και πράσινης μετάβασης; Πόσο έτοιμες είναι οι εμπορικές επιχειρήσεις και ιδιαίτερα οι μικρότερες να ανταπεξέλθουν σε αυτήν; Πόσο διευκολύνονται σε αυτή τη διπλή πρόκληση από τις προβλέψεις του Ταμείου Ανάκαμψης, του νέου ΕΣΠΑ και του νέου αναπτυξιακού νόμου;

Η ευρωπαϊκή οικονομία θα πρέπει να αποφύγει καθυστερήσεις και ολιγωρίες στην πορεία της για την ψηφιακή και την πράσινη μετάβαση, παρά τις σοβαρότατες νέες προκλήσεις. Ιδιαίτερα στη χώρα μας, που βρίσκεται ανάμεσα στους ουραγούς της ΕΕ αναφορικά με το βαθμό ψηφιακής ωριμότητας, θα πρέπει να εκμεταλλευθούμε κάθε ευκαιρία και κάθε διαθέσιμο κονδύλιο, εθνικό ή κοινοτικό. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός των μικρομεσαίων εμπορικών επιχειρήσεων μπορεί να αποδειχθεί ο καταλύτης ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητάς τους σε εγχώριο και διεθνές επίπεδο. Αντίστροφα, όσες χάσουν το τρένο της έγκαιρης ψηφιοποίησης θα έχουν να διανύσουν ακόμα μεγαλύτερη απόσταση για να κλείσουν τη «ψαλίδα» που ήδη τις χωρίζει από τις μεγάλες επιχειρήσεις, καθώς οι τεχνολογίες της ψηφιακής εποχής συνιστούν ισχυρό αναπτυξιακό όπλο στα χέρια όσων έχουν τα κεφάλαια και την τεχνογνωσία για να το εκμεταλλευτούν. Είναι σίγουρο πως οι αναμενόμενες μεγάλες επενδύσεις μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και του αναπτυξιακού νόμου θα δημιουργήσουν ένα θετικό οικονομικό κλίμα και θα ενισχύσει την απασχόληση. Προβλέπονται σημαντικές δράσεις και χρηματοδοτήσεις που θα επιταχύνουν τη ψηφιοποίηση των ΜμΕ και την αναβάθμιση των ψηφιακών δεξιοτήτων για ιδιοκτήτες και εργαζόμενους σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Ωστόσο τα κριτήρια και τα κίνητρα δανειοδοτήσεων, επενδύσεων, εξαγορών και συμπράξεων είναι φτιαγμένα στα «μέτρα» των εταιριών με ισχυρή κερδοφορία, κεφαλαιακή επάρκεια και πιστοληπτική ικανότητα, αποκλείοντας στην πράξη την συντριπτική πλειονότητα των ΜμΕ. Το ΕΣΠΑ έχει μεγαλύτερη ευελιξία και περισσότερη στόχευση στους μικρομεσαίους.

Το Συνέδριο Future of Retail 2022 της ΕΣΕΕ στα τέλη Μαΐου επικεντρώνεται στις ψηφιακές αλλαγές που σχετίζονται με τη λειτουργία μίας εμπορικής επιχείρησης. Τι θα δούμε και θα ακούσουμε στις τριήμερες εργασίες του; 

Επιδιώκουμε να έχει ο Έλληνας έμπορος την πλέον επικαιροποιημένη ενημέρωση για τις τεχνολογικές εξελίξεις που αλλάζουν ήδη το λιανεμπόριο σε ολόκληρο το πλανήτη. Τα αμέσως επόμενα χρόνια οι εμπορικές επιχειρήσεις θα πρέπει να δώσουν μεγάλο βάρος στην αναβαθμισμένη αγοραστική εμπειρία του καταναλωτή, η οποία μπορεί να γίνει κατορθωτή μέσα από τις ψηφιακές καινοτομίες που θα χρησιμοποιεί το λεγόμενο «υβριδικό» εμπορικό κατάστημα. Στο μεγάλο Συνέδριο Future of Retail της ΕΣΕΕ στις 27, 28 και 29 Μαΐου θα υπάρχουν όχι μόνο διακεκριμένοι ομιλητές από την Ελλάδα και όλο τον κόσμο που θα εξηγούν όλες τις παραμέτρους, οικονομικές, τεχνολογικές, κοινωνικές, επιχειρηματικές που αφορούν τη ψηφιακή μετάβαση του λιανεμπορίου, αλλά θα υπάρχει επιπλέον το Retail Innovation Lab, ένας χώρος ακριβώς δίπλα στην αίθουσα του Συνεδρίου όπου θα εκτίθενται οι σημαντικότερες ηλεκτρονικές – ψηφιακές εφαρμογές που υπάρχουν σήμερα στην παγκόσμια αγορά. Η ελληνική μικρομεσαία εμπορική επιχείρηση, παρά τις αντιξοότητες του παρόντος, πρέπει συνεχώς να προετοιμάζεται για το ψηφιακό της μέλλον και το Future of Retail 2022 θα δώσει στους Συνέδρους μία ολοκληρωμένη εικόνα του μέλλοντος αυτού.