ΘΕΜΑ : «Παράταση της προθεσμίας απόδοσης λογαριασμού Χρηματικών Ενταλμάτων Προπληρωμής (X.Ε.Π.)».

ΣΧΕΤΙΚΟ: H αριθμ. 39642 ΕΞ 2020/21-4-2020 εγκύκλιός μας (ΑΔΑ: 6ΥΠ2Η-Σ94)

Σε συνέχεια της ανωτέρω σχετικής εγκυκλίου μας, παρέχονται επιπλέον οδηγίες σχετικά με την παράταση προθεσμίας απόδοσης λογαριασμού των χρηματικών ενταλμάτων προπληρωμής, κατ’ εφαρμογή των άρθρων 100-103 του ν.4270/2014 (Α.143) και του π.δ.τος 97/2011 (Α.232).

Α. ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΓΚΡΙΣΗ ΠΑΡΑΤΑΣΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΘΕΣΜΙΑΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΛΟΓΑΡΙΣΜΟΥ ΧΕΠ

1. Με τις διατάξεις του άρθρου 100, παρ.2 & 5 του ν.4270/2014 ορίζεται ότι επιτρέπεται η έκδοση ΧΕΠ, μετά από αιτιολογημένη απόφαση για πραγματοποίηση δαπανών που λόγω της φύσεώς τους ή λόγω επείγουσας επιχειρησιακής ανάγκης είναι δυσχερής η τήρηση των διατυπώσεων που προβλέπονται από τις ισχύουσες διατάξεις για την δικαιολόγησή τους. Επίσης, ορίζεται ότι στην απόφαση του διατάκτη για την έκδοση ΧΕΠ καθορίζεται το ποσό του εντάλματος, το είδος της δαπάνης, ο υπόλογος και η προθεσμία απόδοσης λογαριασμού. Επιπλέον, στο άρθρο 102 του ιδίου νόμου, ορίζεται ότι ο υπόλογος μπορεί να πραγματοποιεί πληρωμές σε βάρος του ΧΕΠ μέχρι την ημερομηνία απόδοσης λογαριασμού και σε καμία περίπτωση πέραν της 31ης Δεκεμβρίου του έτους εντός του οποίου εκδόθηκε το ΧΕΠ. Περαιτέρω, και βάσει του ανωτέρω νομοθετικού πλαισίου, εκδόθηκε η σχετική εγκύκλιός μας με την οποία διευκρινίστηκε μεταξύ άλλων ότι:

α) δεν είναι δυνατή η έκδοση ενός ΧΕΠ, προκειμένου από το προϊόν αυτού να καλυφθούν δαπάνες πολλαπλών υποχρεώσεων ενός φορέα με ανόμοια συμβατικά είδη, με διαφορετικούς χρόνους παράδοσης – παραλαβής και προθεσμίες πληρωμής (π.χ. έκδοση ενός ΧΕΠ για την πληρωμή δαπανών που αφορούν καύσιμα, εκπαίδευση, προμήθεια ανταλλακτικών, εισφορές σε οργανισμούς, αμοιβές προσωπικού),

β) δεν δύναται να εκδίδονται ΧΕΠ, ιδιαίτερα προς το τέλος του οικονομικού έτους, χωρίς καν να υφίσταται η σχετική υποχρέωση του φορέα, στο σύνολο των προμηθευόμενων ειδών και

γ) οι πιστώσεις του Κρατικού Προϋπολογισμού δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως ποσά προς ανάλωση αλλά ως κονδύλια για την κάλυψη υπηρεσιακών αναγκών εντός του έτους στο οποίο εκδίδονται τα εν λόγω ΧΕΠ.

2. Επιπλέον, στην παρ.10 του άρθρου 2 του πδ 136/1998 (Α.107), ορίζεται ότι, αν πριν από τη λήξη της προθεσμίας απόδοσης λογαριασμού δεν προβλέπεται να πραγματοποιηθεί άλλη πληρωμή επειδή ματαιώθηκε ή εκπληρώθηκε ο σκοπός για τον οποίο εκδόθηκε το ΧΕΠ, ο υπόλογος έχει υποχρέωση να επιστρέψει αμέσως το αδιάθετο ποσό του εντάλματος και να αποδώσει λογαριασμό της διαχείρισης του ποσού που τυχόν δαπανήθηκε χωρίς να περιμένει να λήξει η προθεσμία απόδοσης. Ως εκ τούτου, πρέπει να επισημανθεί ότι ακόμα και στην περίπτωση που η ολοκλήρωση των παραλαβών ή/και των πληρωμών αναμένεται στις αρχές του επόμενου οικονομικού έτους, η παράταση προθεσμίας απόδοσης λογαριασμού δεν μπορεί να υπερβαίνει τους 3 – 5 μήνες ώστε να εξασφαλίζεται η άμεση τακτοποίηση των λογαριασμών του υπολόγου. Ωστόσο, η πλέον σύννομη διαδικασία, ειδικά γι’ αυτές τις περιπτώσεις, είναι αυτή που ορίζεται από τις διατάξεις του άρθρου 67 του ν.4270/2014.

B. ΑΠΟΡΡΗΤΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ

Με τις διατάξεις της παρ.2.α του άρθρου 1 του π.δ. 97/2011, παρέχεται η δυνατότητα για την κατ’ εξαίρεση παράταση της προθεσμίας απόδοσης λογαριασμού ΧΕΠ συγκεκριμένων φορέων και κατηγοριών δαπανών. Η προαναφερόμενη παράγραφος κατηγοριοποιεί τα ΧΕΠ ώστε να μην εμπίπτουν σε περισσότερες της μίας κατηγορίες. Οι απόρρητες δαπάνες του Υπ. Εθνικής Άμυνας δεν περιλαμβάνονται στην περίπτωση του άρθρου 1 παρ.2.α.(ii), δεδομένου ότι εάν ο νομοθέτης ήθελε να τις περιλάβει, θα το όριζε ρητά στην περ. (i) της παρ. 2.α. του άρθρου αυτού.

Γ. ΧΡΟΝΟΣ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΔΑΠΑΝΗΣ

1. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ο χρόνος παράδοσης και οριστικής παραλαβής των υλικών / λήψης των υπηρεσιών και πληρωμής έχει προσδιοριστεί εξ ολοκλήρου εντός του επόμενου έτους, από αυτό της έκδοσης του ΧΕΠ ή σε περίπτωση που δεν υφίσταται δυνατότητα ασφαλούς προσδιορισμού του χρόνου παραλαβής εντός του έτους αυτού, δεν δύναται να δοθεί παράταση της προθεσμίας απόδοσης, καθώς με τον τρόπο αυτό επιχειρείται η πληρωμή δαπανών του επόμενου έτους σε βάρος των πιστώσεων του προϋπολογισμού του τρέχοντος οικονομικού έτους, κατά παράβαση των άρθρων 49 και 52 του ν.4270/2014 και 79 του Συντάγματος. Ειδικά για τις περιπτώσεις αυτές θα πρέπει να τηρείται απαρέγκλιτα η διαδικασία που προβλέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 67, παρ. 8 του ν.4270/2014 [σχετ. και η αριθμ. 94772ΕΞ2021/29-7-2021 εγκύκλιός (Α.Δ.Α.: ΨΕΔ9Η-5ΛΠ)].

2. Για τους ίδιους λόγους δεν είναι δυνατή η έγκριση παράτασης της προθεσμίας απόδοσης λογαριασμού ΧΕΠ σε περίπτωση που, ανεξαρτήτως των συμβατικών όρων, δεν έχει διενεργηθεί ή δεν προβλέπεται η διενέργεια πληρωμών ή η παραλαβή συμβατικού αντικειμένου, εντός του τρέχοντος έτους, ώστε να είναι άμεσα απαιτητή η διενέργεια αντίστοιχης πληρωμής, καθώς δεν ικανοποιείται ο όρος «ολοκλήρωσης των παραδόσεων και διαδικασιών» όπως αναφέρεται στην παρ. 3 του άρθρ. 1 του π.δ. 97/2011.

3. Ειδικά για δαπάνες προμήθειας υλικών και παροχής υπηρεσιών που διενεργούνται στο εσωτερικό της χώρας, η μη ολοκλήρωση/καθυστέρηση της σύνταξης των σχετικών πρωτοκόλλων παραλαβής από τις αρμόδιες επιτροπές/υπηρεσιες επ’ ουδενί συνιστά λόγο για την έγκριση παράτασης της προθεσμίας απόδοσης λογαριασμού ΧΕΠ

Δ. ΜΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ

Όπως έχει διευκρινιστεί και στην ανωτέρω σχετική εγκύκλιο, δεν δύναται να δοθεί έγκριση παράτασης απόδοσης λογαριασμού ΧΕΠ σε περιπτώσεις που η διαγωνιστική διαδικασία είναι ακόμη σε εξέλιξη ή δεν έχει ολοκληρωθεί ο προβλεπόμενος προσυμβατικός έλεγχος από την αρμόδια υπηρεσία του Ελεγκτικού Συνεδρίου, καθώς δεν υφίσταται υπογεγραμμένη σύμβαση και κατά συνέπεια ουδεμία υποχρέωση του Φορέα για πληρωμή.

Ε. ΔΑΠΑΝΕΣ ΕΡΓΩΝ ΕΝΟΠΛΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ

Δεν είναι δυνατή η παράταση προθεσμίας απόδοσης λογαριασμού ΧΕΠ σε περίπτωση που:

α) από τη σύμβαση προβλέπεται η πληρωμή της αναδόχου εταιρίας με έκδοση τακτικού χρηματικού εντάλματος, ενώ το χρηματικό ένταλμα προπληρωμής έχει εκδοθεί μετά την ολοκλήρωση της παράδοσης του συμβατικού αντικειμένου, καθώς δεν προκύπτει εξ αρχής η ανάγκη για έκδοση ΧΕΠ,

β) δεν προκύπτει από τη σύμβαση ή από άλλα επίσημα έγγραφα ο συμβατικός χρόνος ή η παράτασή του για την ολοκλήρωση του αντικειμένου.

Επισημαίνεται ότι ενδεχόμενη παράταση της προθεσμίας απόδοσης του ΧΕΠ δεν συνεπάγεται αυτοδίκαια και την παράταση της συμβατικής προθεσμίας περαίωσης του έργου. Εξάλλου, όπως ήδη έχει αναφερθεί, δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή η πληρωμή δαπανών τρέχοντος έτους σε βάρος πιστώσεων προϋπολογισμού προηγούμενου έτους, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 49 και 52 του ν.4270/2014 και 79 του Συντάγματος.

ΣΤ. ΕΙΔΙΚΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΔΑΠΑΝΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ

1. Για ΧΕΠ που αφορούν σε δαπάνες όπως λειτουργικά έξοδα υπηρεσιών/γραφείων εξωτερικού, μετακινήσεις εκτός έδρας, εκπαιδεύσεις, καύσιμα πλοίων κ.λπ. παρέχεται η δυνατότητα παράτασης προθεσμίας έως δύο έτη, βάσει των διατάξεων της παρ. 2. (i) του άρθρου 1 του π.δ.97/2011, καθώς δεν αφορούν δαπάνες προμήθειας υλικών ή παροχής υπηρεσιών της παρ. 3 του ανωτέρω άρθρου.

2. Οι εισφορές ή/και συμμετοχές της χώρας σε οργανισμούς του εξωτερικού που απορρέουν από διακρατικές συμφωνίες, δεδομένου ότι αφορούν σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα, μπορούν να καταβάλλονται με την έκδοση ΧΕΠ των οποίων η ημερομηνία παράτασης δύναται να παραταθεί ανάλογα με το χρονικό διάστημα στο οποίο αφορούν.

3. Τα έξοδα και οι προμήθειες της Τράπεζας της Ελλάδος που προκύπτουν κατά την εκτέλεση των πληρωμών στο εξωτερικό από το προϊόν των ΧΕΠ, καθώς και η απόδοση κρατήσεων σε ασφαλιστικά ταμεία αφορούν δαπάνες στο εσωτερικό της Χώρας και ως τέτοιες δεν εμπίπτουν στις διατάξεις της παρ. 2.β. (i) του άρθρου 1 του π.δ.97/2011.

Ζ. Τέλος, βάσει των ανωτέρω αλλά και των διαλαμβανομένων στην αριθμ. 39642 ΕΞ 2020/21-4-2020 εγκύκλιό μας (ΑΔΑ: 6ΥΠ2Η-Σ94), τυχόν αιτήματα έγκρισης παράτασης προθεσμίας απόδοσης λογαριασμού ΧΕΠ, πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τα ανωτέρω, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις και τις λοιπές παρεχόμενες σχετικές οδηγίες.

Με εντολή Αν. Υπουργού
Ο Γ.Γ. Δημοσιονομικής Πολιτικής
Αθανάσιος Πετραλιάς