ΣτΕ Β΄ Τμ. 7μ. 1766/2021
Πρόεδρος: Μ. Πικραμένος, Αντιπρόεδρος
Εισηγητής: Ι. Δημητρακόπουλος, Πάρεδρος

Έννοια απαλλαγής «ιερών ναών» από τον φόρο μεταβίβασης ακινήτων: δεν απαλλάσσονται μόνον οι ενορίες μετά των ενοριακών ναών της Εκκλησίας της Ελλάδος (ν.π.δ.δ.) αλλά και σωματεία κάθε γνωστής θρησκείας ή δόγματος αυτής (ν.π.ι.δ.), εφόσον όμως αποδεικνύουν ότι α) στους καταστατικούς σκοπούς τους συγκαταλέγεται η ίδρυση ή/και λειτουργία ιερού ναού ή ευκτήριου οίκου, και β) διοικούν τέτοιον ναό ή οίκο νομίμως αδειοδοτημένο (μειοψ.).

Το σωματείο «Μάρτυρες του Ιεχωβά» (με καταστατικό σκοπό, μεταξύ άλλων, την αγορά χώρων συναθροίσεων και την ίδρυση και ανέγερση ευκτήριων οίκων) ζήτησε από τη φορολογική αρχή την απαλλαγή του από τον φόρο μεταβίβασης, κατ' άρθρο 6 γ΄ α.ν. 1521/1950 (περί απαλλαγής, από τον φόρο, των «ιερών ναών και ιερών μονών»), για την αγορά δύο ακινήτων όμορων με τις κεντρικές του εγκαταστάσεις, ισχυριζόμενο ότι οι τελευταίες λειτουργούν (και) ως χώρος θρησκευτικής λατρείας. Η φορολογική αρχή αρνήθηκε την απαλλαγή, τη δε κρίση της αυτή επικύρωσε το δικάσαν διοικητικό εφετείο.

Το Δικαστήριο, αφού επανέλαβε, ομόφωνα, ότι τη φοροαπαλλαγή δικαιούνται και οι ναοί/ευκτήριοι οίκοι οποιασδήποτε γνωστής θρησκείας ή δόγματος αυτής πλην της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Χριστού, έκρινε, κατά πλειοψηφία, ότι ν.π.ι.δ., όπως το αναιρεσείον σωματείο, που αγοράζει οικόπεδο και επιδιώκει να απαλλαγεί από τον αναλογούντα φόρο μεταβίβασης, κατ’ εφαρμογή της ως άνω -στενώς ερμηνευτέας- διάταξης, δεν αρκεί να επικαλεσθεί ότι του ανήκει ακίνητο (κτίριο), το οποίο αποτελεί χώρο θρησκευτικής λατρείας ορισμένης γνωστής θρησκείας/θρησκευτικής κοινότητας, αλλά βαρύνεται να επικαλεσθεί και να τεκμηριώσει ότι μεταξύ των νόμιμων/καταστατικών σκοπών του συγκαταλέγεται η ίδρυση ή/και η λειτουργία ναού ή ευκτήριου οίκου καθώς και ότι διοικεί ναό ή ευκτήριο οίκο, ο οποίος έχει ανεγερθεί ή/και λειτουργεί νομίμως ως τέτοιος, βάσει διοικητικής άδειας του άρθρου 1 του α.ν. 1363/1938. Εν προκειμένω τέτοια άδεια δεν υπήρχε και, επομένως, νομίμως δεν χορηγήθηκε η φοροαπαλλαγή.

Κατά τη μειοψηφία όμως του Προέδρου και μιας Συμβούλου, η ως άνω κρίσιμη διάταξη, ερμηνευόμενη σύμφωνα με τις υπερνομοθετικής ισχύος διατάξεις των άρθρων 13 παρ. 2 Συντ. και 9 Ε.Σ.Δ.Α. και προκειμένου να μην απολήγει σε έμμεση ευμενέστερη μεταχείριση της κρατούσας θρησκείας υπό τη μορφή μειωμένης φορολογίας, έχει την έννοια ότι το εν λόγω σωματείο αρκεί να αποδείξει ότι το υπό μεταβίβαση ακίνητο προορίζεται είτε για την τέλεση λατρευτικών πράξεων (προσκομίζοντας τυχόν εγκρίσεις, άδειες κ.λπ., εφόσον πρόκειται περί ευκτήριου οίκου ή ναού) είτε, γενικώς, για την εκπλήρωση θρησκευτικών καθηκόντων προσώπων που ανήκουν σε γνωστή θρησκεία (οπότε αρκεί η προσκόμιση κάθε πρόσφορου προς τούτο στοιχείου). Επομένως, κατά τη γνώμη αυτή, μη νομίμως το δικαστήριο της ουσίας παρέλειψε να ερευνήσει αν από τα προσκομισθέντα στοιχεία προέκυπτε η, σύμφωνα και με σχετικό έγγραφο του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, λειτουργία του επίμαχου χώρου ως χώρου θρησκευτικής λατρείας.