Υπουργείο Οικονομικών

8 Ιουλίου 2021

Δελτίο Τύπου

Ομιλία του Υπουργού Οικονομικών κ. Χρήστου Σταϊκούρα στη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,

Το Υπουργείο Οικονομικών συνεχίζει, με συνέπεια, μεθοδικότητα και υπευθυνότητα, το μεταρρυθμιστικό του έργο, κάτω από συνθήκες υψηλής αβεβαιότητας, εξαιτίας της πανδημίας του κορονοϊού.

Μάλιστα, οι παρούσες συνθήκες καθιστούν ακόμα επιτακτικότερη την ανάγκη μεταρρυθμίσεων, προκειμένου να βελτιωθεί το οικονομικό περιβάλλον στο οποίο ενεργούν πολίτες και επιχειρήσεις.

Η βελτίωσή του θα θέσει τις βάσεις, αρχικά, για ισχυρή ανάκαμψη και, στη συνέχεια, για βιώσιμη ανάπτυξη.

Στο πλαίσιο αυτό καταθέτουμε σήμερα το παρόν Σχέδιο Νόμου, το οποίο επιτυγχάνει τους παραπάνω στόχους.

Σχέδιο Νόμου που εισάγει φορολογικές μεταρρυθμίσεις, καθώς ενσωματώνει στο εθνικό δίκαιο διατάξεις των Οδηγιών (ΕΕ) 2017/2455 και (ΕΕ) 2019/1995, οι οποίες αφορούν υποχρεώσεις που απορρέουν από τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.) για παροχές υπηρεσιών και πωλήσεις αγαθών εξ αποστάσεως.

Επιπρόσθετα, τροποποιεί βασικά σημεία του προγράμματος παροχής εγγύησης του Ελληνικού Δημοσίου σε τιτλοποιήσεις πιστωτικών ιδρυμάτων, με σκοπό τη μείωση μη εξυπηρετούμενων δανείων, με την ονομασία «ΗΡΑΚΛΗΣ», και παρατείνει τη διάρκεια αυτού κατά 18 μήνες.

Τέλος, επικαιροποιεί το θεσμικό πλαίσιο ρύθμισης οφειλών και παροχής δεύτερης ευκαιρίας των φυσικών και νομικών προσώπων, με στόχο την αντιμετώπιση του ζητήματος του ιδιωτικού χρέους.

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,

Το πρώτο μέρος του υπό συζήτηση νομοσχεδίου περιλαμβάνει τις φορολογικές μεταρρυθμίσεις που έχουν ως στόχο την ενίσχυση της αναπτυξιακής διαδικασίας της ελληνικής οικονομίας.

Συγκεκριμένα:

1ον. Εισάγονται οι όροι «ενδοκοινοτικές εξ αποστάσεως πωλήσεις αγαθών» και «εξ αποστάσεως πωλήσεις αγαθών που εισάγονται από τρίτα εδάφη ή τρίτες χώρες» ως φορολογητέες πράξεις στον Κώδικα Φ.Π.Α.

2ον. Εισάγονται διατάξεις βάσει των οποίων, σε ορισμένες περιπτώσεις, μια επιχείρηση που διευκολύνει την παράδοση αγαθών μέσω της χρήσης ηλεκτρονικής διεπαφής (όπως αγοράς, πλατφόρμας, διαδικτυακής πύλης ή παρόμοιων μέσων) θεωρείται από την άποψη του θεσμικού πλαισίου του Φ.Π.Α. ότι έχει παραλάβει και εν συνεχεία παραδώσει η ίδια τα αγαθά προς τον πελάτη, κατά την έννοια της «παράδοσης» ως φορολογητέας πράξης, δυνάμει του Κώδικα Φ.Π.Α.

3ον. Τροποποιούνται οι διατάξεις του Κώδικα Φ.Π.Α. σχετικά με τον θεωρούμενο ως τόπο παράδοσης στις ενδοκοινοτικές εξ αποστάσεως πωλήσεις αγαθών και στις εξ αποστάσεως πωλήσεις αγαθών που εισάγονται από τρίτα εδάφη ή τρίτες χώρες.

4ον. Εισάγεται ειδική ρύθμιση για τα όρια στον Φ.Π.Α.

Συγκεκριμένα, εισάγεται ενιαίο όριο ύψους 10.000 ευρώ κατ’ έτος για τις εν λόγω συναλλαγές, χωρίς Φ.Π.Α., ενώ παράλληλα απονέμεται στους εν λόγω υποκείμενους στον φόρο (επιχειρήσεις), το δικαίωμα να επιλέγουν τον τόπο παράδοσης των αγαθών και παροχής των υπηρεσιών.

5ον. Ρυθμίζεται ο χρόνος γέννησης φορολογικής υποχρέωσης, στις περιπτώσεις που η παράδοση αγαθών και η παροχή υπηρεσιών διενεργούνται μέσω της χρήσης ηλεκτρονικής διεπαφής.

Απαλλάσσεται από τον Φ.Π.Α. στο εσωτερικό της χώρας, η παράδοση αγαθών στον υποκείμενο στον φόρο, ο οποίος θεωρείται ότι έχει παραλάβει και παραδώσει αγαθά μέσω ηλεκτρονικής διεπαφής.

6ον. Τροποποιούνται οι διατάξεις του Κώδικα Φ.Π.Α. σχετικά με τις απαλλαγές από τον φόρο στην εισαγωγή αγαθών από τρίτες χώρες ή τρίτα εδάφη που αποτελούν αντικείμενο εξ αποστάσεως πωλήσεων.

7ον. Υποχρεούνται οι επιχειρήσεις υποκείμενες στον Φ.Π.Α. που διευκολύνουν, μέσω ηλεκτρονικής διεπαφής, την παράδοση των αγαθών ή την παροχή των υπηρεσιών, να καταχωρούν τις σχετικές πράξεις στα λογιστικά βιβλία που τηρούν.

8ον. Τροποποιούνται οι διατάξεις του Κώδικα Φ.Π.Α. σχετικά με τους ορισμούς που άπτονται της λειτουργίας ειδικού καθεστώτος.

9ον. Τροποποιούνται διατάξεις του κώδικα Φ.Π.Α. και διευρύνεται το πεδίο εφαρμογής του ειδικού καθεστώτος.

10ον. Θεσπίζεται ειδικό καθεστώς για τις εξ αποστάσεως πωλήσεις αγαθών που εισάγονται από τρίτες χώρες ή τρίτα εδάφη.

11ον. Τίθενται ειδικές ρυθμίσεις για τη δήλωση και πληρωμή Φ.Π.Α. κατά την εισαγωγή και ειδικότερα τις εξ αποστάσεως πωλήσεις αγαθών που αποτελούν αντικείμενο εισαγωγής σε δέματα.

12ον. Τίθενται ειδικές προβλέψεις για ορισμένα αγαθά που υπάγονται σε Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης (Ε.Φ.Κ.) και Φόρο Κατανάλωσης και εμπίπτουν σε ειδικές υποχρεώσεις κατά τον Εθνικό Τελωνειακό Κώδικα.

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,

Το δεύτερο μέρος του υπό ψήφιση νομοσχεδίου περιλαμβάνει σημειακές τροποποιήσεις του προγράμματος «Ηρακλής».

Στόχος είναι, αφενός, να ευθυγραμμίσουν τον ν. 4649/2019 περί του προγράμματος παροχής εγγύησης σε τιτλοποιήσεις πιστωτικών ιδρυμάτων με τη δεύτερη εγκριτική απόφαση της DG Comp [απόφαση C (2021) 2545/09.04.21], και, αφετέρου, να αποσαφηνίσουν και να βελτιώσουν συγκεκριμένες τεχνικές έννοιες του υπάρχοντος πλαισίου.

Τον Δεκέμβριο του 2019, ψηφίστηκε ο ν. 4646/2019 για την παροχή της εγγύησης του Ελληνικού Δημοσίου σε τιτλοποιήσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων των ελληνικών τραπεζών.

Πρόκειται για το πρόγραμμα παροχής εγγυήσεων που θέσπισαν η Ελληνική Κυβέρνηση και το Υπουργείο Οικονομικών, έχοντας προηγουμένως λάβει την απαραίτητη έγκριση της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (DG Comp), και το οποίο ανέλαβε το πολύ σημαντικό και δύσκολο έργο της ελάφρυνσης των τραπεζών από το βάρος των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Το πρόγραμμα «Ηρακλής» είχε αρχική διάρκεια μέχρι τον Απρίλιο 2021, και αρχικό ανώτατο ποσό εγγυήσεων 12 δισ. ευρώ.

Κατά τη διάρκεια της ζωής του, και παρά τις αντίξοες συνθήκες στις οποίες λειτούργησε, και οι τέσσερις συστημικές τράπεζες έκαναν χρήση του προγράμματος, υποβάλλοντας αιτήσεις για την παροχή εγγυήσεων συνολικής αξίας 11,8 δισ. ευρώ στους τίτλους υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας (senior notes), των τιτλοποιήσεων τις οποίες υλοποίησαν.

Η επιτυχία του προγράμματος, το οποίο εκτιμάται ότι συμβάλλει ενεργά στην απομείωση του Δείκτη Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων, οδήγησε στην παράταση αυτού για ακόμα 18 μήνες, και μέχρι του ανώτατου ποσού εγγυήσεων των 12 δισ. ευρώ.

Πρόκειται για το πρόγραμμα «Ηρακλής ΙΙ», που ενεργοποιήθηκε, με απόφαση του αρμοδίου Υφυπουργού, στις 13 Απριλίου 2021, κατόπιν νέας εγκριτικής απόφασης της DG Comp.

Οι μέχρι στιγμής υποβληθείσες αιτήσεις για παροχή εγγύησης του Ελληνικού Δημοσίου, σύμφωνα με το πρόγραμμα «Ηρακλής ΙΙ», ανέρχονται στα 4 δισ. ευρώ.

Ο «Ηρακλής ΙΙ» λειτουργεί σύμφωνα με όσα ήδη προβλέπει ο ισχύων ν. 4649/2019, ενώ με τις διατάξεις του 2ου Μέρους του παρόντος νομοσχεδίου εισάγονται οι προτεινόμενες τροποποιήσεις:

1ον. Επεκτείνεται το πεδίο εφαρμογής των τιτλοποιήσεων απαιτήσεων και σε συμβάσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης που χορηγούνται από πιστωτικά ιδρύματα.

2ον. Παρέχεται η δυνατότητα παράτασης της «περιόδου χάριτος» με Υπουργική Απόφαση που λαμβάνεται σύμφωνα με προκαθορισμένη διαδικασία και υπό αυστηρά καθορισμένες προϋποθέσεις, που σχετίζονται με έκτακτες καταστάσεις.

3ον. Επικαιροποιείται ο Αναλογικός Συντελεστής Επιτοκιακών Περιθωρίων, προκειμένου να αντικατοπτρίσει τις τρέχουσες συνθήκες της αγοράς.

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,

Το τρίτο μέρος του υπό ψήφιση νομοσχεδίου περιέχει επικαιροποίηση του θεσμικού πλαισίου (ν.4738/2020) περί ρύθμισης οφειλών και παροχής 2ης ευκαιρίας των φυσικών και νομικών προσώπων, επιχειρείται η αποσαφήνιση ζητημάτων που έχουν απασχολήσει τους εφαρμοστές της νομοθεσίας, και θεσπίζονται διαδικασίες για την προστασία των δανειοληπτών.

Επίσης, επιδιώκεται η συμπλήρωση του σχετικού νομοθετικού πλαισίου, καθότι, κατά την προετοιμασία όλων των απαραίτητων Υπουργικών Αποφάσεων και υποδομών για την εφαρμογή του νέου νόμου, εντοπίστηκαν συγκεκριμένα ζητήματα που χρήζουν συμπληρώσεων.

Με τον ν.4738/2020, αναμορφώθηκε εκ βάθρων το πλαίσιο αντιμετώπισης της οικονομικής αδυναμίας, συλλογικής ικανοποίησης των πιστωτών και απαλλαγής από χρέη κάθε προσώπου, φυσικού ή νομικού, το οποίο αναλαμβάνει οικονομική δραστηριότητα, ανεξαρτήτως του αν η δραστηριότητα αυτή είναι επιχειρηματική ή όχι.

Στην προσπάθεια να αντιμετωπιστεί το ζήτημα της υπερχρέωσης, είχαν κατά το παρελθόν θεσπιστεί διάφορα κανονιστικά πλαίσια, χωρίς όμως επιτυχία.

Με τον ν.4738/2020, ενσωματώθηκαν όλα τα επιμέρους εργαλεία ρύθμισης οφειλών σε ένα ενιαίο πλαίσιο, και διαμορφώθηκε ένα συνεκτικό και αποτελεσματικό νομοθέτημα για την αντιμετώπιση του ιδιωτικού χρέους, που τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιουνίου.

Η επιτυχία του νέου νομοθετικού πλαισίου της ρύθμισης οφειλών και παροχής δεύτερης ευκαιρίας ήδη διαφαίνεται, καθώς μέχρι και χθες 7 Ιουλίου, 25.535 μοναδικοί Α.Φ.Μ. έχουν κάνει αίτηση στην Ηλεκτρονική Πλατφόρμα Εξωδικαστικού Μηχανισμού Ρύθμισης Οφειλών, εκ των οποίων:

• 17.339 μοναδικοί Α.Φ.Μ. έχουν ενεργή οριστικοποιημένη αίτηση και αναμένουν στοιχεία πιστωτών.
• 8.196 μοναδικοί Α.Φ.Μ. έχουν ενεργή μη οριστικοποιημένη αίτηση.

Με τις διατάξεις του παρόντος νομοσχεδίου, εισάγονται τροποποιήσεις με στόχο την περαιτέρω βελτίωση του θεσμικού πλαισίου, προς όφελος των οφειλετών, συμβάλλοντας ενεργά στην επίλυση του προβλήματος του ιδιωτικού χρέους.

Συγκεκριμένα:

1ον. Στον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών νοικοκυριών και μικρών επιχειρήσεων:

• Παρέχεται η δυνατότητα ρύθμισης των δανείων στα οποία έχει παρασχεθεί η εγγύηση Ελληνικού Δημοσίου, όπως πυρόπληκτα και σεισμόπληκτα δάνεια.
• Παρέχεται η δυνατότητα ρύθμισης οφειλών και από εγγυητές των πρωτοφειλετών, μέσω της υποβολής των στοιχείων τους στην αίτηση του πρωτοφειλέτη.
• Παρέχεται η δυνατότητα υποβολής αίτησης στον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών και στην περίπτωση της διακοπής της έγγαμης συμβίωσης.
• Παρέχεται η δυνατότητα ρύθμισης των οφειλών του Δημοσίου και των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης, ακόμα και μέσω της αντιπρότασης που δύνανται να καταθέσουν τα τραπεζικά ιδρύματα.
• Θεσπίζονται οι απαραίτητες δικλείδες, ώστε να είναι δυνατή η ρύθμιση των οφειλών που προέκυψαν από συμβάσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης ή πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων.

2ον. Στη διαδικασία της εξυγίανσης οφειλών μεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων, μπορεί πλέον ένα νομικό πρόσωπο, που αποτελεί ελεγκτική ή συμβουλευτική εταιρεία, να αποκτήσει την πιστοποίηση του εμπειρογνώμονα, εφόσον απασχολεί τουλάχιστον ένα φυσικό πρόσωπο που είναι μέλος του μητρώου εμπειρογνωμόνων εξυγίανσης.

Έτσι, οι εν λόγω εταιρείες συμβάλλουν έμπρακτα στη διάσωση και αναδιάρθρωση βιώσιμων παραγωγικών επιχειρήσεων.

3ον. Στη διαδικασία της πτώχευσης, διαγραφής οφειλών και παροχής 2ης ευκαιρίας:

• Δίνεται η δυνατότητα υποβολής αντιρρήσεων/ενστάσεων του οφειλέτη εναντίον της αίτησης πτώχευσης από τον πιστωτή.
• Αποσαφηνίζεται ότι το ποσοτικό τεκμήριο της παύσης πληρωμών είναι μαχητό, δηλαδή ότι μπορεί να προβάλλει κατ’ αυτού ενστάσεις ο οφειλέτης.

Οι ανωτέρω βελτιώσεις προέκυψαν και διαμέσου της συνεχούς διαβούλευσης με τα ενδιαφερόμενα μέρη, όπως τα επιμελητήρια επιχειρήσεων, οι επιστημονικές ενώσεις (οικονομολόγοι, λογιστές κ.λπ.), καθώς και η ακαδημαϊκή κοινότητα.

Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,

Με το παρόν Σχέδιο Νόμου, το Υπουργείο Οικονομικών προωθεί φορολογικές μεταρρυθμίσεις με στόχο την ενίσχυση της αναπτυξιακής διαδικασίας της ελληνικής οικονομίας, διασφαλίζει την εύρυθμη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος προκειμένου να επιτευχθεί η ουσιαστική επανεκκίνηση της πιστωτικής επέκτασης και βελτιώνει το θεσμικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση του ιδιωτικού χρέους, ώστε να αναδυθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις για τη δημιουργία νέων επενδυτικών ευκαιριών και αξιοποίησης αδρανών παραγωγικών πόρων της οικονομίας.

Η Κυβέρνηση, όμως, δεν σταματάει εδώ.

Με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον, συνεχίζει την υλοποίηση κατάλληλων πολιτικών, αξιοποιώντας ορθά και αποτελεσματικά, κάθε διαθέσιμο πόρο και ευκαιρία, προκειμένου να διασφαλιστεί η ταχύτερη δυνατή μετάβαση της χώρας σε ένα μέλλον ισχυρής, βιώσιμης, εξωστρεφής και κοινωνικά δίκαιης ανάπτυξης.

Και εργαζόμαστε σκληρά για αυτό, με υπευθυνότητα, σοβαρότητα και κοινωνική ευαισθησία.