ΕΣΠΑ

28 Ιανουαρίου 2021

Η περιφερειακή ανάπτυξη μετά την πανδημία - Άρθρο του Γ.Γ. Δημοσίων Επενδύσεων Δημήτρη Σκάλκου

Στην περιφερειακή ανάπτυξη μετά την πανδημίαε αναφέρθηκε σε άρθρο του στην εφημερίδα “Τα Νέα”, ο Γ.Γ. Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ, Δημήτρης Σκάλκος.

Αναλυτικά:

Η πανδημία COVID-19 οδήγησε στον αναγκαστικό περιορισμό της οικονομικής δραστηριότητας με δραματικές επιπτώσεις στις εθνικές οικονομίες.

Ο τερματισμός της κρίσης θα αφήσει τις εθνικές οικονομίες βαριά πληγωμένες.

Καθώς εξελίσσεται το δεύτερο κύμα της πανδημίας, έχουν ήδη γίνει φανερές οι διαφορετικού τύπου και έντασης επιπτώσεις της στο περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.

Η αποτελεσματική αντιμετώπισή τους θα καθορίσει τη δυναμική της οικονομικής ανάταξης την επόμενη μέρα.

Σε συντομία, οι κυριότερες επιπτώσεις σε περιφερειακό επίπεδο περιλαμβάνουν:

• τη διεύρυνση των περιφερειακών ανισοτήτων ανάμεσα στα κράτη της ΕΕ, των διαπεριφερειακών ανισοτήτων εντός μιας χώρας αλλά και των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων. Οι περιφερειακές και τοπικές οικονομίες με χαμηλές αναπτυξιακές επιδόσεις (laggard regions) απέκλιναν περαιτέρω
• την ασύμμετρη επιβάρυνση των οικονομιών που βασίζονται σε τομείς που επηρεάστηκαν από το αναγκαστικό lockdown (τουρισμός, μεταφορές). Αντίστροφα, η κρίση ανέδειξε τη σημασία της λειτουργίας ανθεκτικών εθνικών αλυσίδων αξίας (αγροδιατροφή, φάρμακο)
• την όξυνση των υφιστάμενων των εργασιακών αλλά και διαγενεακών ανισοτήτων, στη βάση των οποίων βρίσκονται οι ελλιπείς ψηφιακές δεξιότητες και υποδομές. Είναι χαρακτηριστικό ότι το χάσμα που προκάλεσε η πανδημία ανάμεσα στο πλουσιότερο και το φτωχότερο 10% των εργαζομένων στα αναπτυγμένα κράτη της Ευρωζώνης (Γερμανία, Γαλλία, κ.ά.) δεν ξεπέρασε το 5% ενώ, σε κράτη του ευρωπαϊκού Νότου (Ιταλία, Ισπανία) υπερέβη το 20% (IMF, Euro Area Policies, December 2020).

Σε αυτό το πλαίσιο, μια αποτελεσματική περιφερειακή πολιτική για τη φάση της ανασυγκρότησης μετά την πανδημία, πρέπει να κινηθεί γύρω από τους παρακάτω δύο άξονες:

Πρώτον, είναι αναγκαίο να συνεχιστούν οι βραχυπρόθεσμες πολιτικές στήριξης των επιχειρήσεων και των εργαζομένων ώστε να εκκινήσουν από την καλύτερη δυνατή αφετηρία. Ένας πρόωρος τερματισμός των μέτρων στήριξης θα οδηγήσει σε μαρασμό πλήθους μικρομεσαίων επιχειρήσεων από τον οποίο δύσκολα θα ορθοποδήσουν. Η δέσμη των μέτρων της στήριξης της οικονομίας μας το 2020 πλησίασε τα 25 δισ. ευρώ και αυτή η στήριξη δεν πρόκειται να σταματήσει μέχρι το τέλος αυτής της περιπέτειας.

Σε ό,τι αφορά στην Πολιτική Συνοχής, την κατεξοχήν περιφερειακή πολιτική, το περασμένο έτος υλοποιήθηκαν δράσεις ενίσχυσης της ρευστότητας των επιχειρήσεων, κύρια μέσω των χρηματοδοτικών εργαλείων της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, ύψους περίπου 5,5 δισ. ευρώ, ενώ σχεδιάζονται αντίστοιχες δράσεις για το πρώτο εξάμηνο τους έτους. Ακόμη, το νέο ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό μέσο ReactEU πρόκειται, τουλάχιστον για το 2021, να δεσμευτεί σχεδόν στο σύνολό του για τη στήριξη της επιχειρηματικότητας μέσω των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ. Σε δεύτερο στάδιο, τα νέα προγράμματα ΕΣΠΑ πρόκειται να ενσωματώσουν στοχευμένες πολιτικές για την ενίσχυση της ρευστότητας, τη στήριξη της απασχόλησης και τη θωράκιση του τομέα της υγείας στα δύο πρώτα χρόνια ώστε να ενισχύσουν τη φάση ανάκαμψης της οικονομίας κατά την έξοδο από την πανδημία.

Δεύτερον, η άμεση προτεραιότητα στήριξης της οικονομίας εν μέσω της πανδημίας δεν θα πρέπει να καθυστερήσει τον μεσοπρόθεσμο προγραμματισμό αλλά, αντίθετα, να επιταχύνει την προώθηση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων με στόχο την παραγωγική ανασυγκρότηση της οικονομίας. Οι ελληνικές περιφέρειες, για πολλά συναπτά έτη, καταγράφουν σημαντική διαρθρωτική υστέρηση σε μια σειρά βασικών δεικτών ανταγωνιστικότητας (Regional Competitiveness Index). Οι αυξημένοι διαθέσιμοι πόροι για τη χώρα μας στα επόμενα χρόνια (Νέο ΕΣΠΑ, Ταμείο Ανάκαμψης), ένα μέρος των οποίων δεσμεύεται στις Περιφέρειες, αποτελούν μοναδική ευκαιρία αναβάθμισης του παραγωγικού δυναμικού της οικονομίας μας (καινοτομία, δεξιότητες, «πράσινες» επενδύσεις, ψηφιακός μετασχηματισμός, σύγχρονες υποδομές μεταφορών).

Πρόκειται για μια ευκαιρία που δεν θα πάει χαμένη.