ΓΣΕΒΕΕ

Δελτίο Τύπου

Κρατικός Προϋπολογισμός 2021

Η απρόβλεπτη εξέλιξη της υγειονομικής κρίσης και των συνακόλουθων μέτρων αντιμετώπισης της πανδημίας, σε βαθμό να παραμένει άγνωστη ακόμη και η διάρκεια που μπορεί να έχει ένας πιθανός εγκλεισμός για το 2021, δημιουργούν ένα ρευστό τοπίο που δεν επιτρέπει ασφαλείς προβλέψεις για το νέο οικονομικό έτος.

Σε αυτό το περιβάλλον η οικονομική πολιτική διέπεται όχι μόνο από σημαντικές αβεβαιότητες, αλλά και από κινδύνους.

Για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας και ειδικότερα από τις 25 Φεβρουαρίου 2020 μέχρι τις 19 Νοεμβρίου 2020 εκδόθηκαν 978 κανονιστικές διατάξεις που αφορούσαν 62 κατηγορίες μέτρων κάθε είδους (περιλαμβανομένων και των μεταθέσεων πληρωμών), συνολικής αξίας 31,437 εκ. ευρώ.

Εξ αυτών, τα 23.891 εκ. ευρώ αφορούν το 2020 και 7.546 θα επηρεάσουν το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του 2021. Η εφαρμογή των παραπάνω μέτρων περιόρισε σε ένα βαθμό την έκταση της ύφεσης.

Σε ό,τι αφορά τα εθνικολογιστικά μεγέθη, το πρωτογενές αποτέλεσμα της γενικής κυβέρνησης για το 2020 (σε όρους ενισχυμένης εποπτείας) εκτιμάται σε έλλειμμα 7,22% του ΑΕΠ (11,76 δισ. ευρώ) και για το 2021 αναμένεται σε 3,88% του ΑΕΠ (6,67 δισ. ευρώ).

Το ΑΕΠ αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 10,5% το τρέχον έτος (εκτιμώντας τις επιπτώσεις από τα τρία βασικά κανάλια μετάδοσης της κρίσης: παραγωγή, απασχόληση και εγχώρια ζήτηση, εξωτερικός τομέας) φτάνοντας τα 162,776 δισ. ευρώ από 182,413 δισ. ευρώ το 2019 και να αυξηθεί κατά 4,8% το 2021, φτάνοντας τα 171,934 δισ.

Όλες οι ευρωπαϊκές προβλέψεις συνηγορούν για επαναφορά του ΑΕΠ στην μεγέθυνση από το δεύτερο τρίμηνο του 2021. Ακόμη ωστόσο και με τις πιο ευνοϊκές προβλέψεις, το ΑΕΠ το 2021 θα υπολείπεται του ΑΕΠ του 2019.

Η ιδιωτική κατανάλωση θα μειωθεί κατά 7,6% φέτος και θα αυξηθεί κατά 3% το 2021, ενώ η δημόσια κατανάλωση θα αυξηθεί κατά 2,1% το 2020 και θα μειωθεί κατά 1,9% το 2021.

Ανησυχητικά υψηλό θα παραμείνει το ποσοστό της ανεργίας: από 17,3% το 2019 και 18,9% το 2020 σε 17,9% το 2021 (βάσει της Έρευνας Εργατικού Δυναμικού).

Σχετικά με τα έσοδα και τις δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού ανησυχία προκαλούν ορισμένα επιμέρους μεγέθη που ισοδυναμούν με συνέχιση του καθεστώτος λιτότητας.

Για παράδειγμα:

• Αύξηση των φόρων από 44,265 δισ. ευρώ το 2020 σε 47,836 δισ. ευρώ το 2021. Πρόκειται για μια αύξηση άνω του 8% που είναι σχεδόν διπλάσια της αναμενόμενης μεγέθυνσης της οικονομίας.
• Αύξηση του φόρου εισοδήματος από 13,676 δισ. ευρώ το 2020 σε 14,741 δισ. ευρώ το 2021. Αντιστοιχεί σε ετήσια αύξηση σχεδόν 8% που και πάλι δεν προκύπτει από την μεγέθυνση της οικονομικής δραστηριότητας.
• Μείωση των κοινωνικών παροχών (σε ταμειακή βάση) κατά 17,6% το 2021 ως προς το 2020.
• Μείωση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων από 10,421 δισ. ευρώ το 2020 σε 6,750 δισ. το 2021.
• Μείωση δαπανών των «κοινωνικών» υπουργείων: Υπουργείο Υγείας από 4,829 δισ. ευρώ το 2020 σε 4,257 δισ. το 2021. Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων από 24,719 δισ. το 2020 σε 22,689 δισ. το 2021.
• Παραμονή των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων της γενικής κυβέρνησης σε υψηλά επίπεδα: 1,7 δισ. ευρώ ακόμη και το Σεπτέμβριο του 2020, από 1,3 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2019 και 1,5 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2018. Σημαντικά δε, έχουν αυξηθεί οι εκκρεμείς επιστροφές φόρων: από 506 εκ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2018 σε 1 δισ. τον Σεπτέμβριο του 2020.

Ως ανάσα ζωής για τα δημόσια οικονομικά το 2021 θα λειτουργήσουν οι δύο αναμενόμενες εκταμιεύσεις του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Το προσχέδιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης κατατέθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ενώ το τελικό Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Σταθερότητας θα υποβληθεί στα ευρωπαϊκά όργανα για να εγκριθεί το πρώτο τρίμηνο του 2021.

Συνολικά αναμένεται οι πόροι το 2021 απ’ όλα τα εργαλεία του μηχανισμού Next Generation EU να ξεπεράσουν τα 5,5 δισ. ευρώ. Η συμβολή των ευρωπαϊκών κονδυλίων στο ΑΕΠ αναμένεται να φτάσει το 2,1%.

Ειδικότερα από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα προέλθουν 3,907 δισ. ευρώ (2,635 δισ. ευρώ υπό την μορφή επιχορηγήσεων και 1,272 δισ. ευρώ υπό τη μορφή δανείων) και από το πρόγραμμα - γέφυρα React-EU το οποίο περιλαμβάνει δράσεις και δαπάνες για την αντιμετώπιση της πανδημίας 1,6 δισ. ευρώ.

Επίσης, θετική επίδραση στην ιδιωτική οικονομία θα έχει μια σειρά μέτρων που περιλαμβάνουν: μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες από 1/1/2021, κατάργηση εισφοράς αλληλεγγύης για εισοδήματα που προέρχονται από την ιδιωτική οικονομική δραστηριότητα, η δυνατότητα προσλήψεων χωρίς ασφαλιστικές εισφορές για 6 μήνες με ελάχιστες γραφειοκρατικές προϋποθέσεις που ήδη ξεκίνησε την 1η Οκτωβρίου 2020.

Τέλος, ανησυχητικό παραμένει το ύψος του δημόσιου χρέους: 331,072 δισ. το 2019, 340 δισ. ευρώ το 2020 και 343,2 δισ. το 2021 ή 200% του ΑΕΠ (από 180% το 2019). Το επίπεδο ρεκόρ του αποτελεί μια πιθανή αιτία μελλοντικής κρίσης της ελληνικής οικονομίας.