Αριθμ. 1408/274009

ΦΕΚ Β 4463-09.10.2020.

Κατάταξη επιχειρήσεων τροφίμων σε κατηγορίες επικινδυνότητας - Συχνότητα επισήμων ελέγχων.

ΟΙ ΥΠΟΥΡΓΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ -ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

Έχοντας υπόψη:

α) Τον ΚΑΝ (ΕΚ) υπ' αρ. 178/2002 «για τον καθορισμό των γενικών αρχών και απαιτήσεων της νομοθεσίας για τα τρόφιμα, για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων και τον καθορισμό διαδικασιών σε θέματα ασφαλείας των τροφίμων».

β) Τον ΚΑΝ (EE) υπ' αρ. 2017/625 ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 15ης Μαρτίου 2017 «για τους επίσημους ελέγχους και τις άλλες επίσημες δραστηριότητες που διενεργούνται με σκοπό την εξασφάλιση της εφαρμογής της νομοθεσίας για τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές και των κανόνων για την υγεία και την καλή μεταχείριση των ζώων, την υγεία των φυτών και τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα».

γ) Το π.δ. 81/2019 «Σύσταση, συγχώνευση, μετονο-μασία και κατάργηση Υπουργείων και καθορισμός των αρμοδιοτήτων τους - Μεταφορά υπηρεσιών και αρμοδιοτήτων μεταξύ Υπουργείων» (Α' 119).

δ) Τον ν. 2741/1999 «Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων, άλλες ρυθμίσεις θεμάτων αρμοδιότητας του Υπουργείου Ανάπτυξης και λοιπές διατάξεις» (Α' 199), όπως ισχύει.

ε) Τον ν. 4622/2019 «Επιτελικό Κράτος: οργάνωση, λειτουργία και διαφάνεια της Κυβέρνησης, των κυβερνητικών οργάνων και της κεντρικής δημόσιας διοίκησης» (Α' 133), και το άρθρου 90 του π.δ. 63/2005 «Κώδικας νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα κυβερνητικά όργανα» (Α' 98).

στ) Την υπ' αρ. 15523/2006 κοινής υπουργικής απόφασης «Αναγκαία συμπληρωματικά μέτρα εφαρμογής των Κανονισμών (ΕΚ) υπ' αρ. 178/2002, 852/2004, 853/2004, 854/2004 και 882/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (Β' 1187), όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει.

ζ) Τον ν. 4235/2014 «Διοικητικά μέτρα, διαδικασίες και κυρώσεις στην εφαρμογή της ενωσιακής και εθνικής νομοθεσίας στους τομείς των τροφίμων, των ζωοτροφών και της υγείας και προστασίας των ζώων και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων» (Α' 32), όπως ισχύει.

η) Τα άρθρα 127, 133 και 137 του ν. 4512/2018 «Ρυθμίσεις για την εφαρμογή των Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων του Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής και άλλες διατάξεις» (Α' 5).

θ) Το άρθρο 23 του ν. 4691/2020 « Ρυθμίσεις αρμοδιότητας Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό του αγροτικού τομέα και άλλες διατάξεις» (Α' 108).

ι) Το π.δ. 83/2019 «Διορισμός Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης, Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών» (Α' 121).

ια) Την υπ' αρ. 5359/10.8.2020 απόφαση του Πρωθυπουργού και του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων «Ανάθεση αρμοδιοτήτων στην Υφυπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Φωτεινή Αραμπατζή» (Β' 3374).

Ιβ) Το άρθρο 9 του π.δ. 97/2017 «Οργανισμός Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων» (Α' 138).

ιγ) Την από 9.7.2020 εισήγηση του ΕΦΕΤ.

ιδ) Το γεγονός ότι από τις διατάξεις της απόφασης αυτής δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού, αποφασίζουμε:

Άρθρο 1

Αντικείμενο και πεδίο εφαρμογής

1. Με την παρούσα απόφαση καθορίζεται η μεθοδολογία κατάταξης των επιχειρήσεων τροφίμων σε κατηγορίες επικινδυνότητας με βάση την αξιολόγηση κινδύνου, ώστε ο επίσημος έλεγχος των επιχειρήσεων τροφίμων και επιχειρήσεων υλικών και αντικειμένων σε επαφή με τρόφιμα να διενεργείται με την προσήκουσα συχνότητα και να επιτυγχάνεται η αποτελεσματική εφαρμογή της νομοθεσίας περί τροφίμων.

2. Η αξιολόγηση κινδύνου αφορά όλες τις επιχειρήσεις τροφίμων και επιχειρήσεων υλικών και αντικειμένων σε επαφή με τρόφιμα που εμπίπτουν στο πεδίο αρμοδιότητας του Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ), στα στάδια της παραγωγής, της μεταποίησης και της διανομής των τροφίμων, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 2, της υπ' αρ. 15523/30.8.2006 κοινής υπουργικής απόφασης, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει.

3. Για την εφαρμογή της παρούσας Αρμόδιες Αρχές ορίζονται οι Αρχές στις οποίες έχει ανατεθεί, αρμοδιότητα διενέργειας επίσημων ελέγχων και άλλων επίσημων δραστηριοτήτων, από τον ΕΦΕΤ.

Άρθρο 2

Κριτήρια για την κατάταξη των επιχειρήσεων τροφίμων σε κατηγορίες επικινδυνότητας

1. Η αποτελεσματικότητα των επίσημων ελέγχων σχετίζεται με τον περιορισμό υφιστάμενων ή δυνητικών κινδύνων ως προς την ασφάλεια και την προστασία των συμφερόντων του καταναλωτή. Η αξιοποίηση της κατηγοριοποίησης των επιχειρήσεων τροφίμων βάσει του επιπέδου του κινδύνου αποτελεί σημαντικό εργαλείο στην οργάνωση των ελέγχων για την εξακρίβωση της συμμόρφωσης των επιχειρήσεων, καθιστά πιο ουσιαστική τη στόχευση των ελέγχων και την ορθολογική κατανομή των πόρων.

2. Η κατάταξη των επιχειρήσεων τροφίμων, του άρθρου 1, σε κατηγορίες επικινδυνότητας γίνεται με τα εξής ακόλουθα, κατά περίπτωση κριτήρια:

α) Την εγγενή επικινδυνότητα της επιχείρησης, η οποία συνδέεται με σταθερά χαρακτηριστικά που συνήθως δεν αλλάζουν και επιτρέπουν την κατάταξή της σε κατηγορία κινδύνου η οποία προσδιορίζεται από:

αα) Το προφίλ επικινδυνότητας της επιχείρησης, που καθορίζεται ανά τομέα επιχείρησης στο Παράρτημα το οποίο αφενός προσαρτάται και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της παρούσας, αφετέρου κατατάσσει τις επιχειρήσεις σε επίπεδο κατάταξης υψηλής(Υ), μεσαίας(Μ) ή χαμηλής (Χ), επικινδυνότητας βάσει:

ααα) Του είδους των τροφίμων που παράγονται ή διαχειρίζονται σε συνάρτηση με ενδογενή χαρακτηριστικά που τα επηρεάζουν και συνδέονται με βιολογικούς, χημικούς ή φυσικούς κινδύνους, την προοριζόμενη χρήση τους και τις ειδικές κατηγορίες ευάλωτων καταναλωτών στις οποίες απευθύνονται.

ααβ) Του τύπου δραστηριότητας της επιχείρησης, στα διάφορα στάδια της τροφικής αλυσίδας, σε συνδυασμό με παράγοντες επικινδυνότητας που σχετίζονται με την παραγωγή, επεξεργασία, διανομή και διάθεση τροφίμων.

ααγ) Των διαδικασιών επεξεργασίας, χειρισμού των τροφίμων όπου η χρήση προϊόντων, διεργασιών, υλικών ή ουσιών, ενδέχεται να επηρεάσουν την ασφάλεια, την ακεραιότητα και την θρεπτικότητα των τροφίμων.

αβ) Το μέγεθος της επιχείρησης, που καθορίζεται από τον αριθμό εργαζομένων σε αυτήν.

β) Την δυναμική επικινδυνότητα της επιχείρησης, η οποία διαφοροποιείται βάσει των αποτελεσμάτων ανάλογα με τα αποτελέσματα των ελέγχων, καθορίζεται από το επίπεδο συμμόρφωσης της επιχείρησης ως προς τις ισχύουσες νομοθετικές απαιτήσεις σύμφωνα με τις απαιτήσεις της ενωσιακής και εθνικής νομοθεσίας και η οποία προσδιορίζεται από:

βα) Το υφιστάμενο επίπεδο συμμόρφωσης στη βάση των δεδομένων του τελευταίου τακτικού ελέγχου σύμφωνα με την κλίμακα διαβάθμισης των εντύπων ελέγχου.

ββ) Την αξιοπιστία και αποτελεσματικότητα των ίδιων συστημάτων διαχείρισης κινδύνων, συνυπολογίζοντας κατά περίπτωση την εφαρμογή ιδιωτικών συστημάτων διασφάλισης ποιότητας.

βγ) Το ιστορικό συμμόρφωσης της επιχείρησης, στις απαιτήσεις της ενωσιακής και εθνικής νομοθεσίας, το οποίο προκύπτει από τη συνεκτίμηση των αποτελεσμάτων των προηγούμενων τριών τακτικών ελέγχων. Ειδικότερα συνεκτιμώνται η λήψη διοικητικών μέτρων συμμόρφωσης, οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί, η συμμόρφωση της επιχείρησης στις συστάσεις που έχουν εκ-δοθεί και το επίπεδο συνεργασίας των επιχειρήσεων με τις αρμόδιες ελέγχου.

βδ) Την υπαιτιότητα της επιχείρησης σε διατροφικά περιστατικά ή εμπλοκή της σε σοβαρά περιστατικά εκούσιας παραπλάνησης καταναλωτών, ιδίως ως προς τη φύση, την ταυτότητα, τις ιδιότητες, τη σύνθεση, την ποσότητα, τη διατηρησιμότητα, τη χώρα καταγωγής ή τον τόπο προέλευσης, τη μέθοδο παρασκευής ή παραγωγής των τροφίμων.

Άρθρο 3

Σύστημα βαθμολόγησης

1. Εφαρμόζεται σύστημα βαθμολόγησης με παραμετροποίηση όλων των κριτηρίων επικινδυνότητας σε συνδυασμό με συντελεστές βαρύτητας για να εξαχθεί κατά περίπτωση η συνολική βαθμολογία που θα καθορίσει την ενδεδειγμένη συχνότητα ελέγχων.

2. Όλα τα κριτήρια συμμετέχουν με διαφορετικό συντελεστή βαρύτητας στη διαμόρφωση της συνολικής βαθμολόγησης.

Ήτοι:

α) Το προφίλ επικινδυνότητας, σύμφωνα με την κατάταξη του στον πίνακα του παραρτήματος, με συντελεστή βαρύτητας 30%.

β) Το μέγεθος της επιχείρησης, με συντελεστή βαρύτητας 10%.

γ) Η συμμόρφωση με βάση τον τελευταίο έλεγχο, με συντελεστή βαρύτητας 20%.

δ) Η εκτίμηση της αξιοπιστίας και αποτελεσματικό-τητας των ίδιων ελέγχων, κατά τον τελευταίο έλεγχο με συντελεστή βαρύτητας 10%.

ε) Το ιστορικό της επιχείρησης, με συντελεστή βαρύτητας 20%.

στ) Η υπαιτιότητα εμπλοκής σε σοβαρά περιστατικά, με συντελεστή βαρύτητας 10%.

3. Η βαθμολόγηση των κριτηρίων κατάταξης του άρθρου 2, αναλύεται ως εξής:

Α. Εγγενείς δείκτες

Α1. Προφίλ επικινδυνότητας σύμφωνα με την περ. αα) του άρθρου 2, βαθμολογείται ως εξής:

Α2. Μέγεθος της επιχείρησης, βαθμολογείται ως εξής:

Β. Δείκτες συμμόρφωσης

Β1. Συμμόρφωση της επιχείρησης κατά τον τελευταίο έλεγχο, βαθμολογείται ως εξής:

Β2. Εκτίμηση της αξιοπιστίας και αποτελεσματικότητας των ίδιων ελέγχων, κατά τον τελευταίο έλεγχο, βαθμολογείται ως εξής.

Β3. Ιστορικό της συμμόρφωσης της επιχείρησης, ως προς την επιβολή διοικητικών μέτρων, κυρώσεων και την ικανοποίηση συστάσεων, όπως προκύπτει από τη συμμόρφωση των τελευταίων τριών ελέγχων, βαθμολογείται ως εξής:

Β4. Υπαιτιότητα της επιχείρησης σε διατροφικά περιστατικά ή εμπλοκή της σε σοβαρά περιστατικά εκούσιων δόλιων ή παραπλανητικών πρακτικών, ιδίως ως προς τη φύση, την ταυτότητα, τις ιδιότητες, τη σύνθεση, την ποσότητα, τη διατηρησιμότητα, τη χώρα καταγωγής ή τον τόπο προέλευσης, τη μέθοδο παρασκευής ή παραγωγής των τροφίμων, βαθμολογείται ως εξής:

Άρθρο 4

Συχνότητα επισήμων ελέγχων

1. Η συχνότητα των επισήμων ελέγχων των επιχειρήσεων του άρθρου 1 βασίζεται στην κατάταξή τους σε κατηγορίες επικινδυνότητας, όπως αυτό προκύπτει από το άθροισμα των βαθμών της παρ. 2 του άρθρου 3, ως εξής:

2. Η κατηγορία επικινδυνότητας και η συνακόλουθη συχνότητα υπολογίζεται μετά από κάθε επίσημο έλεγχο στο βαθμό που μπορεί να επιφέρει μεταβολή της ενδεικνυόμενης συχνότητας και αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για τις ενέργειες των αρχών και την ενημέρωση των επιχειρήσεων.

3. Η ως άνω συχνότητα δεν αφορά σε ελέγχους που διενεργούνται ανεξάρτητα από το επίπεδο επικινδυνότητας και υπαγορεύονται από τις ανάγκες πιστοποίησης ή βεβαίωσης.

4. Η συχνότητα των ελέγχων δύναται να μεταβληθεί, σε ειδικές περιστάσεις αλλαγών στις πληροφορίες κινδύνου και κριθεί από τις αρμόδιες αρχές ότι απαιτούνται έκτακτοι έλεγχοι, οι οποίοι δεν είχαν προγραμματιστεί κατά τον αρχικό σχεδιασμό.

5. Οι επιχειρήσεις τροφίμων που διαθέτουν πιστοποίηση τρίτου φορέα, μπορούν να αιτηθούν μείωση της συχνότητας των ελέγχων. Οι αρχές εκτιμούν τις πληροφορίες για τα αποτελέσματα των ελέγχων που έχουν διεξάγει οι φορείς πιστοποίησης και εφόσον καλύπτουν τις απαιτήσεις της νομοθεσίας περί τροφίμων και άλλα κριτήρια, δύνανται να μειώσουν την τυπική συχνότητα ελέγχων της παρ. 1.

Άρθρο 5

Οδηγοί εφαρμογής

Για την παροχή πρόσθετων κατευθύνσεων επί της αρχής και την μεθοδολογία εφαρμογής της παρούσας, με απόφαση του ΔΣ του ΕΦΕΤ, εκδίδεται Οδηγός για την «Κατάταξη των Επιχειρήσεων Τροφίμων σε Κατηγορίες Επικινδυνότητας και τον Προσδιορισμό της Συχνότητας Επιθεώρησης» ο οποίος επικαιροποιείται όταν απαιτείται.

Άρθρο 6

Έναρξη ισχύος

Η ισχύς της παρούσας απόφασης αρχίζει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Αθήνα, 1 Οκτωβρίου 2020

Οι Υπουργοί Υφυπουργός Ανάπτυξης και Τροφίμων ΦΩΤΕΙΝΗ ΑΡΑΜΠΑΤΖΗ

Αγροτικής Ανάπτυξης και Επενδύσεων ΣΠΥΡΙΔΩΝ - ΑΔΩΝΙΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ