ΥΠΟΙΚ 1036153/237/Α 0013/ ΠΟΛ. 1036/30-4-2004

ΘΕΜΑ: Απαλλαγή συζύγoυ και ανήλικων τέκνων του θανόντος από το φόρο κληρονομιάς για κληρονομική μερίδα μέχρι 300 .000 ευρώ.

Με αφορμή ερωτήματα που μας υποβλήθηκαν σχετικά με το πιο πάνω θέμα και σε συνέχεια των οδηγιών που σας είχαμε δώσει με την 1021578/166/ ΠΟΛ. 1039/Α0013/4-3-2003 εγκύκλιό μας, με την οποία είχαμε κοινοποιήσει τις σχετικές με τη φορολογία κεφαλαίoυ διατάξεις του Ν. 3091/2001, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα:

Με τις διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθρου 12 του πιο πάνω Ν. 3091/2001 προστέθηκε παράγραφος ζ΄ στην παράγραφο 2 του άρθρου 25 του Ν. 2961/2001 , με την οποία ειδικότερα ορίζεται ότι απαλλάσσεται από το φόρο κληρονομιάς η απόκτηση περιουσίας μέχρι του ποσού των 300.000 ευρώ ανά δικαιούχοι εφόσον δικαιούχοι είναι σύζυγος και ανήλικα τέκνα του κληρονομουμένου. Για τον επιζώντα σύζυγο τίθεται ως προϋπόθεση απαλλαγής διάρκεια έγγαμης συμβίωσης τουλάχιστον πέντε ετών προ του θανάτου.

Η απαλλαγή αυτή κρίθηκε δίκαιη, δεδομένου ότι οι σύζυγοι συμβάλλουν κατά κανόνα από κοινού στην απόκτηση της οικογενειακής περιουσίας, τα δε ανήλικα τέκνα δεν έχουν ίδιους πόρους για καταβολή του φόρου. Η ευνοϊκή μεταχείριση του συζύγου και των ανηλίκων τέκνων δικαιολογείται για λόγους κοινωνικής δικαιοσύνης και υποστήριξης της οικογένειας και θεωρήθηκε δίκαιη η διάκριση υπέρ του συζύγου και των ανηλίκων τέκνων και η μεγαλύτερη απαλλαγή τους από τους λοιπούς συγγενείς της Α΄ Κατηγορίας.

Τονίζεται ιδιαίτερα ότι η πιο πάνω απαλλαγή είναι υποκειμενική και αποσκοπεί στην οικονομική ελάφρυνση του επιζώντος συζύγου και των ανήλικων τέκνων του θανόντος χωρίς να τίθεται από το νόμο ως προϋπόθεση για τη χορήγηση αυτής να συντρέχουν ως κληρονόμοι του θανόντος ταυτόχρονα σύζυγος και ανήλικα τέκνα. Δηλαδή η απαλλαγή παρέχεται σε κάθε περίπτωση στον επιζώντας σύζυγο ή στα ανήλικα τέκνα είτε αυτός ή αυτοί είναι μοναδικοί κληρονόμοι του θανόντος είτε κληρονομούν με λοιπά τέκνα (ενήλικα) ή τρίτα πρόσωπα.

Για την κατανόηση των ανωτέρω, παραθέτουμε τα ακόλουθα παραδείγματα:

Παράδειγμα 1

Στις 2-2-2003 απεβίωσε ο Α και άφησε μοναδική κληρονόμο τη σύζυγό του Β. Η κληρονομιαία περιουσία ανέρχεται σε 600.000 €.

Από την αξία των 600.000 € αφαιρείται ποσό 300.000 € και το υπόλοιπο φορολογείται

Παράδειγμα 2

Στις 5-5-2003 απεβίωσε ο Α και άφησε εξ αδιαθέτου κληρονόμους τη σύζυγό του Β, και τα ανήλικα παιδιά του Γ και Δ. Η κληρονομιαία περιουσία ανέρχεται σε 1.600.000 €.

Λαμβάνουν: η σύζυγος 1.600.000 Χ 1/4 = 400.000 €. Αφαιρείται αξία 300.000 € και το υπόλοιπο φορολογείται.

Κάθε παιδί κληρονομεί 1.600.000 Χ 3/8.= 600.000 €. Αφαιρείται ποσό 300.000 ευρώ και το υπόλοιπο φορολογείται.

Παράδειγμα 3

Στις 2-8-2003 απεβίωσε η Α και άφησε κληρονόμους τα δύο τέκνα της Β και Γ, από τα οποία το Γ είναι ανήλικο. Η κληρονομιαία περιουσία ανέρχεται σε 600.000 €. Κάθε τέκνο παίρνει 300.000 € το οποίο είναι αφρορολόγητο για τον Γ.

Παράδειγμα

Στις 4-6-2003 απεβίωσε η Α και άφησε με διαθήκη κληρονόμους το σύζυγο της Β, το ανήλικο τέκνο της Γ, το ενήλικο τέκνο της Δ και τρίτα πρόσωπα. Η κληρονομική μερίδα του συζύγου ανέρχεται σε 200.000 € και είναι αφορολόγητη και η κληρονομική μερίδα του ανήλικου τέκνου Γ ανέρχεται σε 400.000 € και είναι αφορολόγητη μέχρι του ποσού των 300.000 €. Οι λοιποί κληρονόμοι υπόκεινται στο φόρο κληρονομιάς με βάση την ισχύουσα φορολογική κλίμακα. Επαναλαμβάνουμε ότι τα προαναφερόμενα ισχύουν από την 1.1.2003 δηλαδή καταλαμβάνουν υποθέσεις φορολογίας κληρονομιών στις οποίες η φορολογική υποχρέωση γεννιέται από την ημερομηνία αυτή και μετά, καθώς και υποθέσεις στις οποίες εφαρμόζεται (από την ημερομηνία αυτή) η παράγραφος 2 του άρθρου 9 του Ν. 2961/2001 .