ΥΠΟΙΚ 1015638/1138/Λ/0016/ΠΟΛ. 1088/27.6.2003

Περί συμπλήρωσης χρόνου παραγραφής απαίτησης του Δημοσίου κατ΄ άρθρο 87, παρ. 4, εδάφιο δεύτερο του ν. 2362/95

ΣΧΕΤ: Έγγραφο Δ.Ο.Υ. Α΄ Καλλιθέας 15214-R 4594/2002

Σας πληροφορούμε, ότι σε ερώτημα της Υπηρεσίας μας, με αφορμή το ανωτέρω σχετικό έγγραφο, αναφορικά με τη συμπλήρωση του χρόνου παραγραφής απαίτησης του Δημοσίου, σε περίπτωση υποβολής αίτησης προς το δικαστήριο για προσωπική κράτηση οφειλέτη του από την απαίτηση αυτή, εκδόθηκε η 42/2003 γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, που έγινε αποδεκτή από το Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου μας και την οποία σας κοινοποιούμε για να λάβετε γνώση.

Σύμφωνα με τη γνωμοδότηση αυτή, εν όψει της διατύπωσης της διάταξης της παρ. 4 του άρθρου 87 του νόμου 2362/95, η ανασταλείσα με την αίτηση του Δημοσίου, για προσωπική κράτηση οφειλέτη του, παραγραφή της απαίτησης, για την οποία ζητήθηκε η λήψη του μέτρου αυτού, δεν συμπληρώνεται πριν παρέλθει έτος από της κοινοποιήσεως στο Δημόσιο, επιμελεία του αντιδίκου του, της τελεσίδικης δικαστικής απόφασης που εκδόθηκε επί της αίτησης αυτής, ανεξαρτήτως του περιεχομένου της, τυχόν δε άλλες κοινοποιήσεις αποφάσεων προσωπικής κράτησης που επιβάλλονται από άλλες διατάξεις, όπως π.χ. τη διάταξη του άρθρου 237, παρ. 1 του νόμου 2717/1999 (που υποχρεώνει το Δημόσιο, προκειμένου να προσωποκρατήσει τον οφειλέτη του, εκτελώντας εκδοθείσα θετική απόφαση επί σχετικής αίτησής του, να του κοινοποιήσει προηγουμένως την απόφαση), ουδεμία ασκούν επιρροή επί της παραγραφής των απαιτήσεων που αφορούν οι υπόψη δικαστικές αποφάσεις. Εξυπακούεται βεβαίως, κατά την ανωτέρω γνωμοδότηση, ότι, η ως άνω κοινοποίηση δεν επάγεται σύντμηση του χρόνου παραγραφής, δεν οδηγεί δηλαδή στην παραγραφή του χρέους, όταν η διαδρομή της παραγραφής αυτού δεν ολοκληρώθηκε πριν την κοινοποίηση αυτή.

Αριθ. Γνωμοδότησης 42/2003 ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΤΜΗΜΑ Β΄ Συνεδρίαση της 13ης Φεβρουαρίου 2003

Πρόεδρος: Χ. Τσεκούρας (Αντ/δρος Ν.Σ.Κ.) Εισηγήτρια: Β. Πανταζή (Πάρεδρος N.Σ.K.)

Περίληψη Ερωτήματος: Πότε συμπληρώνεται ο χρόνος παραγραφής απαιτήσεως του Δημοσίου σε περίπτωση υποβολής αίτησης προς το δικαστήριο για προσωπική κράτηση του οφειλέτη της απαιτήσεως αυτής.

Eπί του ως άνω ερωτήματος το Β΄ Τμήμα του Ν.Σ.Κ. γνωμοδότησε ως ακολούθως:

Ι. Ο Ν. 2362/1995 "Περί Δημοσίου Λογιστικού και Ελέγχου των δαπανών του κράτους και άλλες διατάξεις" (ΦΕΚ Α΄ 247) ορίζει στο αρ. 87 υπό τον τίτλο "Αναστολή παραγραφής απαιτήσεων του Δημοσίου". "1. Η παραγραφή των απαιτήσεων του Δημοσίου αναστέλλεται για τους λόγους που προβλέπονται από την ισχύουσα νομοθεσία. 2. Η παραγραφή αυτή αναστέλλεται επίσης: ... 4. Σε περίπτωση δικαστικής αμφισβητήσεως από οποιονδήποτε, είτε του νόμιμου τίτλου γενικά της απαιτήσεως του Δημοσίου είτε της νομιμότητας της βεβαιώσεως αυτής εν στενή εννοία είτε της για οποιονδήποτε λόγο εγκυρότητας πράξεως της αναγκαστικής εκτελέσεως προς είσπραξη απαιτήσεως του Δημοσίου (διοικητικής εκτελέσεως), η προβλεπόμενη παραγραφή της απαιτήσεως του Δημοσίου προς βεβαίωση (εν ευρεία εννοία) ή προς είσπραξη της βεβαιωμένης απαιτήσεώς του αναστέλλεται μέχρι της εκδόσεως επί της δικαστικής ταύτης διενέξεως τελεσίδικης δικαστικής αποφάσεως και δεν συμπληρώνεται αυτή, σε κάθε περίπτωση, προ της παρόδου ενός έτους από της επιμελείας των αντιδίκων του Δημοσίου κοινοποιήσεως με δικαστικό επιμελητή στον Προϊστάμενο της αρμόδιας Δημόσιας Οικονομικής Υπηρεσίας και τον Υπουργό Οικονομικών της τελεσίδικης δικαστικής αποφάσεως. Το ως άνω αποτέλεσμα επάγεται και η αίτηση του Δημοσίου προς το δικαστήριο όπως επιτρέψει την προσωπική κράτηση του οφειλέτη του. Σε περίπτωση ακυρώσεως κατασχέσεως ή άλλης πράξεως της διοικητικής εκτελέσεως, η εντός της ανωτέρω προθεσμίας επανάληψη της ίδιας ή άλλης πράξεως της αναγκαστικής (διοικητικής) εκτελέσεως, επί του ιδίου ή άλλου περιουσιακού στοιχείου, του ιδίου ή άλλου προσώπου ευθυνομένου κατά το άρθρο 88 παρ. 1 περίπτωση γ΄ του παρόντος, η δια της κυρωθείσης πράξεως επελθούσα διακοπή της παραγραφής της απαιτήσεως λογίζεται ως μηδέποτε εξαλειφθείσα."

Εξάλλου ο Ν. 2717/1999 (ΦΕΚ Α΄ 97) "Κώδικας Διοικητικής Δικονομίας" ορίζει στο άρθρο 237 υπό τον τίτλο "εκτέλεση της απόφασης" (προσωποκράτησης): "1. Η απόφαση με την οποία διατάσσεται η προσωπική κράτηση εκτελείται μόνο αφότου επιδοθεί σε αυτόν που καταδικάσθηκε ..., η επίδοση δε αυτή "διενεργείται με τη φροντίδα του αιτούντος"".

ΙΙ. Ενόψει της διατάξεως του αρ. 87 παρ. 4 του Ν. 2362/1995 ερωτάται, προκειμένου για τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις που δέχονται ή απορρίπτουν αίτηση του Δημοσίου περί προσωπικής κρατήσεως οφειλέτη του Δημοσίου, σε ποιό χρονικό σημείο συμπληρώνεται η παραγραφή η ανασταλείσα με την ως άνω αίτηση προσωποκρατήσεως, σε περίπτωση δε που πρόκειται για τελεσίδικη καταδικαστική απόφαση, αν αυτό το χρονικό σημείο σχετίζεται με την κοινοποίηση της αποφάσεως αυτής, επιμελεία του καταδικασθέντος, στον Προϊστάμενο της αρμόδιας ΔΟΥ και τον Υπουργό Οικονομικών ανεξάρτητα από τα οριζόμενα στην παράγραφο 1 του άρθρου 237 του ν. 2717/1999 (ΚΔΔ).

ΙΙΙ. Με τη διάταξη του αρ. 87 παρ. 4 Ν. 2362/1995 καθιερώνεται ρητά ως λόγος αναστολής της παραγραφής των προς το Δημόσιο οφειλομένων χρεών η δικαστική αμφισβήτηση: α) είτε του νόμιμου τίτλου γενικά της απαιτήσεως του Δημοσίου, β) είτε της νομιμότητας της βεβαίωσης αυτής εν στενή εννοία, γ) είτε της, για οποιονδήποτε λόγο, εγκυρότητας πράξης της διοικητικής εκτέλεσης προς είσπραξη απαιτήσεως του Δημοσίου. Το ίδιο αποτέλεσμα επιφέρει και η προς το δικαστήριο αίτηση του Δημοσίου με την οποία ζητά την προσωπική κράτηση του οφειλέτη του. Η παραγραφή που αναστέλλεται μέχρι την έκδοση τελεσίδικης δικαστικής απόφασης, δεν συμπληρώνεται, σε καμιά περίπτωση, πριν από την πάροδο ενός έτους από την κοινοποίηση στο Δημόσιο, με επιμέλεια του αντιδίκου του και με δικαστικό επιμελητή, της ως άνω τελεσίδικης απόφασης. Η κοινοποίηση, κατά ρητή επιταγή του νόμου, γίνεται στον Προϊστάμενο της ΔΟΥ και στον Υπουργό Οικονομικών από τους αντιδίκους του Δημοσίου ανεξαρτήτως εάν από τις κείμενες διατάξεις προβλέπεται κοινοποίηση των δικαστικών αποφάσεων επιμελεία των δικατηρίων. Από τη σαφή διατύπωση της ως άνω διατάξεως προκύπτει ότι ο λόγος αναστολής της παραγραφής χρέους προς το Δημόσιο, που καθιερώνεται με τη διάταξη του αρ. 87 παρ. 4, παύει σε κάθε περίπτωση -είτε δικαστικής διενέξεως εγειρόμενης εκ μέρους του οφειλέτη που αφορά το ως άνω χρέος, είτε ασκήσεως υπό προϊσταμένου ΔΟΥ αιτήσεως προσωπικής κρατήσεως του οφειλέτη για το ίδιο χρέος- με την έκδοση τελεσίδικης δικαστικής αποφάσεως, ανεξαρτήτως του περιεχομένου αυτής. Περαιτέρω δε, η συνεχιζόμενη μετά την ως άνω παύση της αναστολής παραγραφή του χρέους δεν συμπληρώνεται, κατά ρητή επιταγή του νομοθέτη, σε καμιά περίπτωση πριν να παρέλθει έτος από της κοινοποιήσεως προς το Δημόσιο εκ μέρους του αντιδίκου - οφειλέτη του της ως άνω εκδοθείσης τελεσίδικης αποφάσεως. Η κοινοποίηση αυτή αποτελεί αδιακρίτως και χωρίς επιφύλαξη το γεγονός από και δια του οποίου αφετηριάζεται η ετήσια προθεσμία της οποίας η παρέλευση σηματοδοτεί τη συμπλήρωση παραγραφής του χρέους που αφορά η δικαστική διαμάχη μεταξύ Δημοσίου και αντιδίκου - οφειλέτη του και η οποία διέδραμε πριν την ως άνω κοινοποίηση. Εξυπακούεται βεβαίως ότι η κοινοποίηση αυτή δεν επάγεται σύντμηση του χρόνου παραγραφής, δεν οδηγεί δηλαδή στην παραγραφή του χρέους όταν η διαδρομή της παραγραφής αυτού δεν ολοκληρώθηκε πριν την ως άνω κοινοποίηση. Τυχόν δε άλλες κοινοποιήσεις της ως άνω αποφάσεως, που επιβάλλονται από άλλες διατάξεις, όπως π.χ. τη διάταξη του αρ. 237 του ν. 2717/1999 (που υποχρεώνει το Δημόσιο προκειμένου να προσωποκρατήσει τον οφειλέτη του, εκτελώντας εκδοθείσα θετική απόφαση επί της σχετικής αιτήσεώς του, να του κοινοποιήσει προηγουμένως την απόφαση), ουδεμία ασκούν επιρροή επί της παραγραφής της απαιτήσεως που αφορά η εκδιδόμενη δικαστική απόφαση. Εν όψει της σαφούς και αδιαστίκτου διατυπώσεως της διατάξεως της παρ. 4 του αρ. 87 του Ν. 2362/1995, το Β Τμήμα ΝΣΚ έχει τη γνώμη ότι η ανασταλείσα, με την αίτηση του Δημοσίου για προσωπική κράτηση του οφειλέτη του παραγραφή της απαιτήσεως για την οποία ζητήθηκε το αναγκαστικό αυτό μέτρο, δεν συμπληρώνεται πριν να παρέλθει έτος από της κοινοποιήσεως στο Δημόσιο, επιμελεία του αντιδίκου του, της εκδοθείσης επί της αιτήσεως τελεσίδικης αποφάσεως, ανεξαρτήτως του παριεχομένου αυτής. Επομένως, επί του τεθέντος ερωτήματος αρμόζει η στην αμέσως προηγούμενη παράγραφο αναλυτικώς διαλαμβανόμενη απάντηση.