YΠΟΙΚ 1094846/5477/0016/ΠΟΛ. 1375/18.12.2001 Κοινοποίηση γνωμοδότησης

Σας κοινοποιούμε την 576/99 γνωμοδότηση του Ν.Σ.Κ., που έγινε αποδεκτή από τον Υφυπουργό Οικονομικών, η οποία αναφέρεται στο χρόνο παραγραφής βεβαιωμένων χρεών προς το Δημόσιο, που προέρχονται από επιβολή προστίμων κατ` εφαρμογή των διατάξεων:

α) των άρθρων 30 παρ. 2, 31 παρ. 2 και 33 παρ. 3 του ν. 820/78 (στις περιπτώσεις παράλειψης υποβολής δηλώσεως ή υποβολής ανακριβούς ή ελλιπούς ή εκπροθέσμου δηλώσεως οιουδήποτε φόρου, τέλους ή εισφοράς) και

β) του άρθρου 15 του α.ν. 1521/50 (κυρώσεις στη φορολογία μεταβίβασης ακινήτων), όπως αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 47 του ν. 542/77 και τροποποιήθηκε με το άρθρο 4 του ν. 2523/97.

Με τη γνωμοδότηση αυτή έγιναν δεκτά τα εξής:

Α. Υπό την ισχύ του ν.δ. 321/69 (Κώδικα Δημοσίου Λογιστικού), βεβαιωμένα χρέη:

α) που προβλέποντο από τις προαναφερθείσες διατάξεις του ν. 820/78 (δεδομένου ότι οι διατάξεις αυτές καταργήθηκαν με τις διατάξεις του άρθρου 25 παρ. 1 του ν. 2523/97 Διοικητικές και ποινικές κυρώσεις στη φορολογική νομοθεσία και άλλες διατάξεις,

β) που προβλέπονται από τις διατάξεις του άρθρου 15 του α.ν. 1521/50, υπέκειντο στην πενταετή παραγραφή (ως αποτελούντα κυρώσεις διοικητικής φύσεως και όχι χρέη από καταλογισμό), κατ` άρθρο 87 παρ. 2 αυτού.

Β. Υπό το καθεστώς του ν. 2362/95 Περί Δημοσίου Λογιστικού ελέγχου των δαπανών του Κράτους και άλλες διατάξεις, που άρχισε να ισχύει από 1-1-1996, κατ` άρθρο 117 αυτού (επιφυλασσομένων των διατάξεων του άρθρου 107, ως προς την παραγραφή αξιώσεων που γεννήθηκαν μέχρι την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού):

α) τα πρόστιμα του ν. 820/78, τα οποία είναι πρόστιμα συμβεβαιούμενα με τις κύριες οφειλές, υπόκεινται στην πενταετή παραγραφή, η οποία αρχίζει από τη λήξη του οικονομικού έτους, μέσα στο οποίο βεβαιώθηκαν (εν στενή εννοία) και κατέστησαν ληξιπρόθεσμα, κατ` άρθρο 86 παρ. 2 του ν. 2362/95,

β) τα πρόστιμα του άρθρου 15 του α.ν. 1521/50, ως αυτοτελή πρόστιμα, δηλ. πρόστιμα τα οποία έχουν αυτοτελή αιτία γέννησης, υπόκεινται στην εικοσαετή παραγραφή, η οποία αρχίζει από τη λήξη του οικονομικού έτους, μέσα στο οποίο έγινε η ταμειακή τους βεβαίωση, κατ` άρθρο 86 παρ. 3 περ. ζ του ν. 2362/95.

Επισυνάπτεται η 576/99 γνωμοδότηση του Ν.Σ.Κ.

Αριθ. Γνωμοδοτήσεως 576/1999 -------------------------------------------- ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

Ε Τμήμα

Συνεδρίαση της 23-9-1999

Πρόεδρος: Χ. Τσεκούρας (Αντ/δρος Ν.Σ.Κ.)

Εισηγήτρια: Κ. Χριστοπούλου (Πάρεδρος Ν.Σ.Κ.)

Περίληψη Ερωτήματος: -------------------------- Ποιός είναι ο χρόνος παραγραφής βεβαιωμένων χρεών προς το Δημόσιο που προέρχονται από επιβολή προστίμων κατ` εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 30 παρ. 2, 31 παρ. 2 και 33 παρ. 3 Ν. 820/78 και του άρθρου 15 α.ν. 1521/50 (κυρώσεις στην Φορολογία μεταβίβασης ακινήτων).

Επί του ως άνω ερωτήματος το Ε Τμήμα του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους εγνωμοδότησε ομοφώνως ως εξής:

Ι. Στο άρθρο 87 παρ. 1 και 2 του ν.δ. 321/1969 Περί Κώδικος δημοσίου λογιστικού (ΦΕΚ 205 Α) ωρίζετο ότι:

"1. Παν χρέος προς το Δημόσιο παραγράφεται, εφ` όσον δεν ορίζεται άλλως υπό των διατάξεων του παρόντος, μετά πέντε έτη από της λήξεως του οικονομικού έτους, εντός του οποίου εβεβαιούτο εις το δημόσιον ταμείον (βεβαίωσις εν στενή εννοία)

2. Χρέη προς το δημόσιον: α) εκ τελεσιδίκων δικαστικών αποφάσεων, πλην των, δια πρόστιμον, χρηματικάς ποινάς και συναφή δικαστικά έξοδα και τέλη, υπαγομένων εις την πενταετή παραγραφήν, β)... γ) ... και δ) εκ καταλογισμών επιβληθέντων παρ` οιασδήποτε αρμοδίας κατά νόμον Αρχής, υπόκεινται εις εικοσαετή παραγραφήν, αρχομένην από της λήξεως του οικονομικού έτους, εντός του οποίου εβεβαιώθησαν εις το δημόσιον ταμείον (βεβαίωσις εν στενή εννοία)".

`Ηδη, στο άρθρο 86 παρ. 2 και 3 του ν. 2362/1995 (περί Δημοσίου Λογιστικού, ελέγχου των δαπανών του Κράτους και άλλες διατάξεις (ΦΕΚ Α` 247/27.11.95) ορίζεται ότι:

"2. Η χρηματική απαίτηση του Δημοσίου με τα των συμβεβαιουμένων προστίμων παραγράφεται μετά πεντατία από τη λήξη οικονομικού έτους μέσα στο οποίο βεβαιώθηκε εν στενή έννοια και κατέστη αύτη ληξιπρόθεσμη.

3. Χρηματική απαίτηση του Δημοσίου που α)... στ) γεννήθηκε από καταλογισμό που έγινε από οποιαδήποτε δημόσια αρχή, ζ) γεννήθηκε από αυτοτελή πρόστιμα που επιβλήθηκαν από διοικητικές αρχές, η) παραγράφεται μετά εικοσαετία από τη λήξη του οικονομικού έτους μέσα στο οποίο έγινε η εν στενή εννοία βεβαίωση αυτής. Εξ άλλου στα άρθρα 30 παρ. 2, 31 παρ. 2, 33 παρ. 2 του ν. 820/78 και 15 α.ν. 1521/50 προεβλέπετο (δεδομένου ότι οι σχετικές διατάξεις καταργήθηκαν με το άρθ. 25 παρ. 1, του ν. 2523/97 Διοικητικές και Ποινικές κυρώσεις στη φορολογική Νομοθεσία και άλλες διατάξεις (ΦΕΚ Α 179/11.9.97) στις περιπτώσεις παραλείψεως υποβολής δηλώσεως ή υποβολής ανακριβούς ή ελλιπούς ή εκπροθέσμου δηλώσεως, οποιουδήποτε φόρου τέλους ή εισφοράς, η επιβολή προστίμου, το ύψος του οποίου συναρτάτο με το ύψος του φόρου, τέλους ή εισφοράς, για τα οποία δεν υπεβλήθη δήλωση ή υπεβλήθη ανακριβής, ελλιπής, η εκπρόθεσμη δήλωση".

Στο δε άρθρ. 15 α.ν. 1521/50 όπως αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρ. 47 του Ν. 542/77 (και τροποποιήθηκε με το άρθρ. 4 παρ. 1 του Ν. 2523/97) προβλέπεται η επιβολή κυρώσεων σε βάρος: "α) προσώπων που παραβαίνουν τις υποχρεώσεις τους που απορρέουν από διατάξεις της φορολογίας μεταβιβάσεως ακινήτων, (όπως άρνηση προσώπων να παράσχουν πληροφορίες ή στοιχεία, ή πλημμελής ή εσφαλμένη παροχή πληροφοριών και στοιχείων για την εξακρίβωση της φορολογητέας ύλης, β) σε βάρος συμβολαιογράφων στις περιπτώσεις που αυτοί προβαίνουν σε συντάξη συμβολαιογραφικών πράξεων που αφορούν μεταβιβάσεις ακινήτων εξ επαχθούς αιτίας, μολονότι δεν έχει προσαχθεί αντίγραφο δηλώσεων Φ.Μ.Α., και όλα τα προσδιοριστικά του ακινήτου στοιχεία δεν ανταποκρίνονται πλήρως στην εν λόγω δήλωση Φ.Μ.Α. και γ) σε βάρος αγοραστών σε περίπτωση καταρτίσεως αντεγγράφων".

Περαιτέρω έχει κριθεί ότι με τον καταλογισμό που έχει χαρακτήρα αποζημιωτικό προσδιορίζεται, βάσει συγκεκριμένης διατάξεως που απονέμει και τη σχετική εξουσία στο αρμόδιο όργανο, το ποσό που πρέπει να καταβληθεί στο Δημόσιο, σε εκπλήρωση υφισταμένης περιουσιακού χαρακτήρος υποχρεώσεως, είτε προς επιστροφή αχρεωστήτως ληφθέντος ποσού, είτε προς αποζημίωση προκληθείσης σε τούτο ζημίας, είτε προς αποκατάσταση προκληθεισών δαπανών, είτε προς άρση αδικαιολογήτου πλουτισμού (Α. 572/80 ΝοΒ 28.1961, Ολ.ΝΣΚ 745/61, Α.Π. 153/60 Α.Π. 717/58). Αντιθέτως, το πρόστιμο δεν συνάπτεται προς περιουσιακές σχέσεις, αλλά συνιστά πράξη επιβολής τιμωρίας, με την οποία εκδηλώνεται εκ μέρους της εννόμους τάξεως, η αποδοκιμασία κατά του παραβάτου και σταθμίζεται η απαξία της αντιθέτου προς το νόμο συμπεριφοράς του ασχέτως προς τις οικονομικές επιπτώσεις που είναι δυνατόν να έχει η έννομη αυτή συμπεριφορά, είτε υπέρ του παραβάτη, είτε εις βάρος του δημοσίου ή τρίτων και οι οποίες θα αποκατασταθούν εάν υπάρχουν, κατά τρόπο αυτοτελή και ανεξάρτητο, εν σχέσει προς την υποχρέωση αποτιμήσεως του προστίμου (πρβλ. ΝΣΚ. 662/79, 166/89).

ΙΙ. Από το σύνολο των προεκτεθέντων προκύπτει ότι βεβαιωμένα χρέη από πρόστιμα προβλεπόμενα από τις προαναφερθείσες διατάξεις του ν. 820/78 και του α.ν. 1521/50 τα οποία αποτελούν κυρώσεις διοικητικής φύσεως και όχι χρέη από καταλογισμό υπέκειντο υπό την ισχύ του ν.δ. 321/69 στην πενταετή παραγραφή (πρβλ. ΑΠ 1445/89, ΝΣΚ 662/79, 166/89).

Υπό το καθεστώς δε του Ν. 2362/95 που άρχισε να ισχύει από 1.1.96 τα χρέη που προέρχονται από πρόστιμα τα οποία επιβάλλονται κατ` εφαρμογή των διατάξεων των άρθρ. 30, 31, παρ. 2 και 33 παρ. 2 του Ν. 820/78 και τα οποία είναι πρόστιμα συμβεβαιούμενα με τις κύριες οφειλές, έχουν δηλ. παρακολουθηματικό χαρακτήρα σε σχέση με την κύρια οφειλή, το ύψος των οποίων συναρτάται με το ύψος της κυρίας οφειλής, υπόκεινται σύμφωνα με το άρθρ. 86 παρ. 2 του παραπάνω νόμου στην πενταετή παραγραφή από τη λήξη του οικον. έτους μέσα στο οποίο βεβαιώθηκαν με την στενή του όρου έννοια και έγιναν ληξιπρόθεσμα κατά την έννοια του άρθρ. 5, του ΚΕΔΕ. Αντιθέτως τα βεβαιούμενα χρέη από πρόστιμα προβλεπόμενα από τις διατάξεις του άρθρ. 15 του Α.Ν. 1521/50 ως αυτοτελή πρόστιμα, δηλ. πρόστιμα τα οποία έχουν αυτοτελή αιτία γέννησης και δεν γενώνται παρεπομένως σε σχέση, με άλλη κύρια αιτία, έχοντα αποζημιωτικό χαρακτήρα, υπόκεινται στην εικοσαετή παραγραφή του άρθρ. 86 παρ. 3 περ. ζ ν. 2362/92, η οποία αρχίζει από τη λήξη, του οικονομικού έτους μέσα στο οποίο έγινε η ταμειακή βεβαίωση.

ΙΙΙ. Κατά συνέπεια, ενόψει των προεκτεθέντων, στο τεθέν εν αρχή ερώτημα προσήκει η αναλυτικώς εκτεθείσα ως άνω απάντηση.