Αριθμ. 67738

ΦΕΚ B’ 2633/28.06.2019

Εξειδίκευση προϋποθέσεων και καθορισμός ανώτατων ορίων ενισχυόμενων δαπανών και έντασης ενισχύσεων καθώς και διαδικασιών και δικαιολογητικών για τις ενισχύσεις των άρθρων 6 και 7 του α.ν. 89/1967, όπως ισχύει.

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Έχοντας υπόψη:

1. Τις διατάξεις του α.ν. 89/1967 «Περί εγκαταστάσεως εν Ελλάδι αλλοδαπών Εμποροβιομηχανικών Εταιρειών» (Α’/132), όπως ισχύει, και ειδικότερα τα άρθρα 6 και 7 αυτού, όπως προστέθηκαν με το άρθρο 39 του ν. 4605/2019 (Α’/52).

2. Τις διατάξεις του π.δ. 63/2005 «Κωδικοποίηση της νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα κυβερνητικά όργανα», (Α’/98).

3. Το π.δ. 123/2016 «Ανασύσταση και μετονομασία του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης ... μετονομασία Υπουργείων Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού και Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων» (Α’/208).

4. Το π.δ. 147/2017 «Οργανισμός του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης» (Α’/192).

5. Το π.δ. 22/2018 «Διορισμός Υπουργών, Αναπληρωτή Υπουργού και Υφυπουργών» (Α’/37).

6. Το γεγονός ότι από τις διατάξεις της παρούσας απόφασης δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού,

αποφασίζουμε:

Άρθρο 1

Σκοπός

Με την παρούσα απόφαση καθορίζονται, για τις ενισχύσεις των περιπτώσεων α’ (Ενισχύσεις για την πρόσληψη εργαζομένων σε μειονεκτική θέση και ατόμων με αναπηρία), β’ (Ενισχύσεις για προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης) και δ’ (Ενίσχυση δαπανών μισθολογικού κόστους και δαπανών εγκατάστασης συστημάτων πληροφορικής και επικοινωνιών) της παρ. 2 του άρθρου 6 του α.ν. 89/1967 όπως ισχύει, που χορηγούνται βάσει των άρθρων 6 και 7 του ιδίου νόμου, οι προϋποθέσεις όσον αφορά τη δημιουργία ελάχιστου αριθμού θέσεων απασχόλησης από νέα δραστηριότητα, τα ανώτατα όρια ενισχυόμενων δαπανών και τα ποσοστά ενίσχυσης για κάθε κατηγορία ενισχύσεων, καθώς και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και η διαδικασία για τη χορήγηση των ενισχύσεων, τη διενέργεια των διοικητικών και επιτόπιων ελέγχων και την εκταμίευση των ποσών της ενίσχυσης.

Άρθρο 2

Γενικοί όροι και προϋποθέσεις

1. Ενισχύσεις βάσει του άρθρου 6 του α.ν.89/1967, όπως ισχύει.

Οι αλλοδαπές εταιρείες που εγκαθίστανται στην Ελλάδα σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 του α.ν. 89/ 1967, όπως ισχύει, και οι ημεδαπές εταιρείες που υπάγονται στις διατάξεις του ιδίου νόμου σύμφωνα με το άρθρο 4 αυτού, μπορούν να λάβουν τις ενισχύσεις των περιπτώσεων που αναφέρονται στο άρθρο 1, εφόσον:

α. Αναπτύσσουν νέα δραστηριότητα είτε ως προς το αντικείμενο των παρεχόμενων υπηρεσιών είτε ως προς τις επιχειρήσεις στις οποίες παρέχονται οι υπηρεσίες, η οποία δεν ασκείται στην Ελλάδα τα τελευταία δύο (2) έτη μέχρι την ημερομηνία υποβολής της αίτησης χορήγησης της ενίσχυσης από τις ίδιες ή άλλες εταιρείες του ομίλου στον οποίο ανήκουν.

Κατ’ εξαίρεση, εταιρείες που θα υποβάλουν αίτηση έως και 28.6.2019, δύνανται να έχουν αναπτύξει τη νέα δραστηριότητα, πριν την υποβολή της αίτησης χορήγησης της ενίσχυσης και πάντως όχι πριν την 1.1.2019, ημερομηνία κατά την οποία προσμετρούνται και τα δύο (2) τελευταία έτη.

β. Από τη νέα δραστηριότητα δημιουργείται ελάχιστος αριθμός νέων θέσεων μόνιμης πλήρους απασχόλησης, ο οποίος ανά κατηγορία παρεχόμενων υπηρεσιών του εδαφίου α ́ της παρ. 1 του άρθρου 1 του α.ν. 89/ 1967 όπως ισχύει, ορίζεται ως ακολούθως:

• Για τις περιπτώσεις υπηρεσιών (η) έρευνας και ανάπτυξης, και (θ) ανάπτυξης λογισμικού, προγραμματισμού ηλεκτρονικών υπολογιστών και υποστήριξης συστημάτων πληροφορικής: κατ’ ελάχιστον 30 νέες θέσεις απασχόλησης.
• Για τις περιπτώσεις υπηρεσιών: (α) συμβουλευτικού χαρακτήρα, (β) κεντρικής λογιστικής υποστήριξης, (γ) ελέγχου ποιότητας παραγωγής, προϊόντων, διαδικασιών και υπηρεσιών, (δ) κατάρτισης μελετών, σχεδίων και συμβάσεων, (ε) διαφήμισης και μάρκετινγκ, (στ) επεξεργασίας στοιχείων, (ζ) λήψης και παροχής πληροφοριών, (ι) αποθήκευσης και διαχείρισης αρχείων και πληροφοριών, (ια) διαχείρισης προμηθευτών, πελατών και εφοδιαστικής αλυσίδας μη συμπεριλαμβανομένης της εκτέλεσης μεταφορών με ίδια μέσα και (ιβ) διαχείρισης και εκπαίδευσης ανθρώπινου δυναμικού: κατ’ ελάχιστον 50 νέες θέσεις απασχόλησης.
• Για την περίπτωση υπηρεσιών (ιγ) δραστηριοτήτων τηλεφωνικού κέντρου και τηλεφωνικής πληροφόρησης που βασίζεται σε ηλεκτρονικό υπολογιστή: κατ’ ελάχιστον 100 νέες θέσεις απασχόλησης

Σε περίπτωση που η εταιρεία αναπτύσσει νέα δραστηριότητα η οποία αφορά περισσότερες από μία υπηρεσίες, ο απαιτούμενος ελάχιστος αριθμός νέων θέσεων καθορίζεται βάσει της παρεχόμενης υπηρεσίας στην οποία η προϋπόθεση αυτή έχει τη μεγαλύτερη τιμή.

2. Ενισχύσεις βάσει του άρθρου 7 του α.ν. 89/1967, όπως ισχύει.

Οι ενισχύσεις που αναφέρονται στο άρθρο 1 χορηγούνται επίσης σε εγκατεστημένα στην Ελλάδα υποκαταστήματα αλλοδαπών εταιρειών, καθώς και ημεδαπές εταιρείες, που παρέχουν υπηρεσίες αποκλειστικά των περιπτώσεων α ́ έως ιγ ́ του εδαφίου α ́ της παραγράφου 1 του άρθρου 1 του α.ν. 89/1967 όπως ισχύει, σε μη εγκατεστημένες στην Ελλάδα επιχειρήσεις οι οποίες δεν είναι απαραίτητα τα κεντρικά τους καταστήματα ή συνδεδεμένες με αυτές κατά την έννοια του άρθρου 2 του ν. 4172/2013, με δυνατότητα να παρέχουν παράλληλα τις ίδιες υπηρεσίες και σε επιχειρήσεις εγκατεστημένες στην Ελλάδα, εφόσον αυτό προβλέπεται στην απόφαση χορήγησης της ενίσχυσης, με την προϋπόθεση ότι:

α. Αναπτύσσουν νέα δραστηριότητα είτε ως προς το αντικείμενο των παρεχόμενων υπηρεσιών, η οποία δεν ασκείται στην Ελλάδα τα τελευταία δύο (2) έτη μέχρι την ημερομηνία υποβολής της αίτησης χορήγησης της ενίσχυσης από τις ίδιες ή άλλες εταιρείες του ομίλου στον οποίο ανήκουν. Κατ ́ εξαίρεση, εταιρείες που θα υποβάλουν αίτηση έως και 28.6.2019, δύνανται να έχουν αναπτύξει τη νέα δραστηριότητα, πριν την υποβολή της αίτησης χορήγησης της ενίσχυσης και πάντως όχι πριν την 1.1.2019, ημερομηνία κατά την οποία προσμετρούνται και τα δύο (2) τελευταία έτη.

β. Από τη νέα δραστηριότητα δημιουργούνται κατ’ ελάχιστον 150 νέες θέσεις μόνιμης πλήρους απασχόλησης.

3. Η εταιρεία μετά την έκδοση της απόφασης χορήγησης της ενίσχυσης οφείλει εντός ενός (1) έτους, να έχει δημιουργήσει κατ’ ελάχιστον τις παραπάνω νέες θέσεις απασχόλησης και να διατηρήσει αυτές μέχρι τη λήξη της περιόδου ενίσχυσης, όπως ορίζεται στην παρ. 4.

"4. [1] Επιλέξιμες είναι οι κατά κατηγορία ενίσχυσης οριζόμενες δαπάνες που πραγματοποιούνται και εξοφλούνται εντός της χρονικής περιόδου που ορίζεται στο πρώτο εδάφιο της παρ. 4 του άρθρου 6 του α.ν. 89/1967, όπως ισχύει (στο εξής περίοδος ενίσχυσης)."

5. Η ενίσχυση έχει τη μορφή επιχορήγησης - επιδότησης που συνίσταται σε παροχή χρηματικού ποσού για την κάλυψη τμήματος των ενισχυόμενων επιλέξιμων δαπανών και προσδιορίζεται ως ποσοστό επί αυτών (στο εξής ποσοστό ενίσχυσης).

Η ενίσχυση καταβάλλεται ετησίως, μετά το πέρας κάθε διαχειριστικής περιόδου και το καταβαλλόμενο ποσό προσδιορίζεται βάσει του ποσοστού ενίσχυσης επί των πραγματοποιηθέντων και εξοφληθέντων εντός της διαχειριστικής περιόδου επιλέξιμων δαπανών, με την επιφύλαξη των οριζόμενων κατά περίπτωση ανώτατων ορίων.

6. Η εταιρεία υποχρεούται να παρακολουθεί τις ενισχυόμενες δαπάνες και τις καταβληθείσες ενισχύσεις διακριτά, με τήρηση βιβλίων Γ’ κατηγορίας, και επίσης να τηρεί τα στοιχεία των ενισχυόμενων δαπανών έως ότου ενημερωθεί από το Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης ότι απαλλάσσεται από την υποχρέωση αυτή.

Κατά το χρονικό αυτό διάστημα δύναται να διενεργηθεί από το Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης ή άλλο αρμόδιο φορέα διοικητικός ή και επιτόπιος έλεγχος σε σχέση με τη χορηγηθείσα ενίσχυση και η επιχείρηση υποχρεούται να θέσει στη διάθεση του ελεγκτικού οργάνου όλα τα σχετικά στοιχεία.

7. Οι χορηγούμενες εντός ενός (1) έτους ενισχύσεις βάσει των άρθρων 6 και 7 του α.ν. 89/1967 όπως ισχύει, συνολικά δεν δύναται να υπερβούν τα αντίστοιχα ποσά που έχουν καθορισθεί για το έτος αυτό, με την απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 6 και την παρ. 1 του άρθρου 7 του ιδίου νόμου και έχουν εγγραφεί ως προϋπολογισμός του έργου στο Πρόγραμμα Δημοσίων Ενδύσεων.

"8. [2] Οι ενισχύσεις των περιπτώσεων α) και β) της παρ. 2 του άρθρου 6 του α.ν. 89/1967, όπως ισχύει, που χορηγούνται δυνάμει του άρθρου 6 ή του άρθρου 7 του ιδίου νόμου, συνιστούν καθεστώς του κανονισμού (ΕΕ) 651/2014 της Επιτροπής, για το οποίο ισχύουν τα ακόλουθα:

α) Οι ενισχύσεις δεν χορηγούνται:

i) σε επιχείρηση, όπως αυτή νοείται στον κανονισμό (ΕΕ) 651/2014, κατά της οποίας εκκρεμεί διαταγή ανάκτησης, κατόπιν προηγούμενης απόφασης της Επιτροπής, με την οποία μια ενίσχυση κηρύσσεται παράνομη και ασυμβίβαστη με την εσωτερική αγορά,

ii) σε προβληματική επιχείρηση, όπως ορίζεται στο άρθρο 2 περ. 18 του κανονισμού (ΕΕ) 651/2014 (Παράρτημα II της παρούσας),

iii) σε τομείς και δραστηριότητες που εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ) 651/2014, σύμφωνα με το άρθρο 1 παρ. 2, 3 και 5 αυτού (Παράρτημα I της παρούσας απόφασης).

β) Οι χορηγούμενες ενισχύσεις συμβιβάζονται με την εσωτερική αγορά κατά την έννοια του άρθρου 107 παράγραφος 2 ή 3 της Συνθήκης και απαλλάσσονται από την υποχρέωση κοινοποίησης του άρθρου 108 παράγραφος 3 της Συνθήκης, εφόσον πληρούν όλες τις προϋποθέσεις του Κεφαλαίου Ι του κανονισμού (ΕΕ) 651/2014, καθώς και τις ειδικές προϋποθέσεις για την αντίστοιχη κατηγορία ενισχύσεων που προβλέπονται στο Κεφάλαιο III του ιδίου κανονισμού.

γ) Για τη χορήγηση της ενίσχυσης, εξακριβώνεται η τήρηση των ορίων κοινοποίησης του άρθρου 4 του κανονισμού (ΕΕ) 651/2014 και των ανώτατων ορίων έντασης ενίσχυσης κατά κατηγορία ενίσχυσης όπως καθορίζονται στα αντίστοιχα άρθρα του Κεφαλαίου III αυτού, λαμβανομένων υπόψη των οριζόμενων περί σώρευσης στο άρθρο 8 του ιδίου κανονισμού.

Στους σχετικούς υπολογισμούς της έντασης των ενισχύσεων και των επιλέξιμων δαπανών, όλα τα στοιχεία που χρησιμοποιούνται υπολογίζονται πριν από την αφαίρεση φόρων ή άλλων επιβαρύνσεων και οι επιλέξιμες δαπάνες τεκμηριώνονται με σαφή, συγκεκριμένο και επικαιροποιημένο τρόπο. Σε περίπτωση ενισχύσεων οι οποίες χορηγούνται με μορφή άλλη εκτός από επιχορήγηση, το ποσό της ενίσχυσης που λαμβάνεται υπόψη είναι το ακαθάριστο ισοδύναμο επιχορήγησης, όπως ορίζεται στο άρθρο 2 σημείο 22 του κανονισμού (ΕΕ) 651/2014. Ενισχύσεις που καταβάλλονται σε περισσότερες δόσεις ανάγονται στην αξία τους κατά τον χρόνο χορήγησης της ενίσχυσης και οι επιλέξιμες δαπάνες επίσης ανάγονται στην αξία τους κατά τον χρόνο χορήγησης της ενίσχυσης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 7 παρ. 2 και 3 του κανονισμού (ΕΕ) 651/2014.

δ) Η Διεύθυνση Κεφαλαίων Εξωτερικού του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων μεριμνά:

δ1) για τη δημοσιοποίηση του καθεστώτος καθώς και κάθε μεμονωμένης ενίσχυσης που υπερβαίνει τα 500.000 ευρώ σύμφωνα με το άρθρο 9 παρ. 1 και 4 του κανονισμού (ΕΕ) 651/2014 της Επιτροπής και

δ2) για την τήρηση λεπτομερών φακέλων με τις πληροφορίες και τα δικαιολογητικά έγγραφα που απαιτούνται προκειμένου να διαπιστωθεί κατά πόσον πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις που προβλέπονται στον κανονισμό (ΕΕ) 651/2014, επί 10 έτη από την ημερομηνία κατά την οποία θα χορηγηθεί η τελευταία ενίσχυση δυνάμει του καθεστώτος της παραγράφου αυτής, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 12 του ιδίου κανονισμού.

9. Οι ενισχύσεις της περίπτωσης δ) της παρ. 2 του άρθρου 6 του α.ν. 89/1967, όπως ισχύει, οι οποίες χορηγούνται βάσει του άρθρου 6 ή του άρθρου 7 του νόμου αυτού, συνιστούν καθεστώς ενισχύσεων ήσσονος σημασίας του κανονισμού (ΕΕ) 1407/2013 , για το οποίο ισχύουν τα ακόλουθα:

α) Οι ενισχύσεις δεν χορηγούνται σε τομείς και δραστηριότητες που εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ) 1407/2013, σύμφωνα με το άρθρο 1 αυτού (Παράρτημα ΙΙI της παρούσας).

β) Οι χορηγούμενες ενισχύσεις θεωρείται ότι δεν ανταποκρίνονται στο σύνολο των κριτηρίων του άρθρου 107 παρ. 1 της Συνθήκης και συνεπώς, δεν υπόκεινται στην υποχρέωση κοινοποίησης που προβλέπεται στο άρθρο 108 παρ. 3 αυτής, εφόσον πληρούν το σύνολο των κριτηρίων του κανονισμού (ΕΕ) 1407/2013 της Επιτροπής.

γ) Για τη χορήγηση της ενίσχυσης εξακριβώνεται η τήρηση, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 3 του κανονισμού (ΕΕ) 1407/2013, του ανώτατου ορίου των 200.000 ευρώ (ή 100.000 ευρώ για ενίσχυση της δραστηριότητας οδικών εμπορευματικών μεταφορών για λογαριασμό τρίτων), όσον αφορά στο συνολικό ποσό των ενισχύσεων ήσσονος σημασίας που χορηγούνται από το ελληνικό κράτος, σε οποιαδήποτε περίοδο τριών οικονομικών ετών, στην ενιαία επιχείρηση, όπως αυτή ορίζεται στο άρθρο 2 παρ. 2 του ιδίου κανονισμού και η τήρηση των οριζόμενων στο άρθρο 5 του κανονισμού (ΕΕ) 1407/2013 σχετικά με σώρευση των ενισχύσεων.

Η ενίσχυση ήσσονος σημασίας θεωρείται ότι χορηγείται κατά τον χρόνο παραχώρησης στην οικεία επιχείρηση του έννομου δικαιώματος λήψης της ενίσχυσης, σύμφωνα με το εφαρμοστέο εθνικό νομικό καθεστώς, ανεξάρτητα από την ημερομηνία καταβολής της στην επιχείρηση. Η χρονική περίοδος των τριών οικονομικών ετών αθροίζεται με βάση το οικονομικό έτος, όπως αυτό εφαρμόζεται από την οικεία επιχείρηση στην Ελλάδα.

Για τα ανώτατα όρια του πρώτου εδαφίου, οι ενισχύσεις εκφράζονται ως επιχορήγηση σε μετρητά και λαμβάνονται υπόψη τα ακαθάριστα ποσά, πριν αφαιρεθεί ο οποιοσδήποτε φόρος ή άλλη επιβάρυνση. Εάν η ενίσχυση χορηγείται με μορφή άλλη από την επιχορήγηση, ως ποσό ενίσχυσης λογίζεται το ακαθάριστο ισοδύναμο επιχορήγησης (ακαθάριστο ισοδύναμο επιχορήγησης). Οι ενισχύσεις που καταβάλλονται σε περισσότερες δόσεις, ανάγονται στην αξία τους κατά τον χρόνο χορήγησης της ενίσχυσης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 3 παρ. 6 του κανονισμού (ΕΕ) 1407/2013.

δ) Η Διεύθυνση Κεφαλαίων Εξωτερικού του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων μεριμνά για την τήρηση λεπτομερών φακέλων με τις πληροφορίες και τα δικαιολογητικά έγγραφα για τις χορηγούμενες μεμονωμένες ενισχύσεις που απαιτούνται, προκειμένου να διαπιστώνεται ότι πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις που προβλέπονται στον κανονισμό (ΕΕ) 1407/2013, επί 10 οικονομικά έτη από την ημερομηνία κατά την οποία θα χορηγηθεί η τελευταία μεμονωμένη ενίσχυση δυνάμει του καθεστώτος της παραγράφου αυτής, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 4 του άρθρου 6 του κανονισμού."

Άρθρο 3

Ενισχύσεις για την πρόσληψη εργαζομένων σε μειονεκτική θέση και ατόμων με αναπηρία

1. Οι ενισχύσεις της κατηγορίας αυτής χορηγούνται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 651/2014 της 17ης Ιουνίου 2014 για την κήρυξη ορισμένων κατηγοριών ενισχύσεων ως συμβατών με την εσωτερική αγορά κατ’ εφαρμογή των άρθρων 107 και 108 της Συνθήκης και ειδικότερα τα άρθρα 32 και 33 αυτού, και αφορούν την πρόσληψη εργαζόμενων οι οποίοι:

αα. δεν είχαν κανονική αμειβόμενη εργασία κατά τους προηγούμενους έξι (6) μήνες σύμφωνα με βεβαίωση του Οργανισμού Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (ΟΑΕΔ) που εκδίδεται βάσει του τηρούμενου από αυτόν Μητρώου Ανέργων ή

ββ. δεν έχουν συμπληρώσει δυο (2) έτη από την ολοκλήρωση εκπαίδευσης με πλήρες ωράριο και δεν είχαν προηγουμένη κανονική αμειβόμενη απασχόληση, σύμφωνα με σχετικό πιστοποιητικό σπουδών και βεβαίωση του Οργανισμού Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (ΟΑΕΔ) που εκδίδεται βάσει του τηρούμενου από αυτόν Μητρώου Ανέργων καθώς και βεβαίωσης του αρμόδιου Φορέα Ασφάλισης και της Επιθεώρησης Εργασίας, ή

γγ. είναι ηλικίας άνω των 50 ετών, ή

δδ. ζουν μόνοι έχοντας τη φροντίδα ενός η περισσοτέρων μελών σύμφωνα με τη Δήλωση Φορολογίας Εισοδήματος, ή

εε. είναι άτομα με ποσοστό αναπηρίας 50% ή μεγαλύτερο βάσει γνωμάτευσης του Κέντρου Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕ.Π.Α.) σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία.

2. Η πρόσληψη των εργαζόμενων της παραπάνω παραγράφου πρέπει να εξυπηρετεί τη νέα δραστηριότητα όπως ορίζεται στις παρ. 1 και του άρθρου 2 της παρούσης και να συνεπάγεται αύξηση του αριθμού των εργαζομένων της οικείας επιχείρησης, σε σχέση με το μέσο όρο του δωδεκαμήνου που προηγήθηκε αυτής. Όταν η πρόσληψη δεν αντιπροσωπεύει καθαρή αύξηση του αριθμού των εργαζομένων της οικείας επιχείρησης σε σχέση με τον μέσο όρο του δωδεκαμήνου που προηγήθηκε, η θέση ή οι θέσεις πρέπει να έχουν μείνει κενές από αποχώρηση εργαζόμενων για λόγους που δεν εξαρτώνται από την επιχείρηση ή λόγω απόλυσης για πειθαρχικούς λόγους και όχι λόγω προηγούμενης κατάργησης θέσεων εργασίας όπως θα τεκμηριώνεται από τη διαδικασία λύσης της σύμβασης σύμφωνα με τον κανονισμό λειτουργίας της εταιρείας και την κείμενη νομοθεσία (έγγραφη γνωστοποίηση αποχώρησης από εργαζόμενο ή απόλυσης από εταιρεία, καταχώρηση στο Πληροφοριακό Σύστημα ΕΡΓΑΝΗ, απόφαση απόλυσης αρμοδίων οργάνων, οικονομικός διακανονισμός κ.λπ.).

"3. [3] Η εταιρεία δύναται να λάβει ενίσχυση του παρόντος άρθρου για επιλέξιμες δαπάνες συνολικά μέχρι του ποσού των 3.500.000 ευρώ. Επιλέξιμες δαπάνες για κάθε εργαζόμενο είναι το μισθολογικό κόστος, για περίοδο έως δώδεκα (12) μηνών από την πρόσληψή του και μέχρι του ποσού των 35.000 ευρώ για 12 μήνες απασχόλησης αυτού. Σε περίπτωση απασχόλησης μικρότερης των 12 μηνών, το ανώτατο όριο επιλέξιμων δαπανών υπολογίζεται κατ’ αναλογία βάσει της περιόδου απασχόλησης. Στο μισθολογικό κόστος περιλαμβάνονται οι ακαθάριστες αποδοχές (μηνιαίες, δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα και επίδομα αδείας) καθώς και οι αντίστοιχες εργοδοτικές εισφορές."

4. Η ενίσχυση συνίσταται σε επιδότηση του μισθολογικού κόστους με παροχή χρηματικού ποσού για κάλυψη μέρους αυτού και η ένταση της ενίσχυσης ανέρχεται σε ποσοστό 50% των καταβληθέντων επιλέξιμων δαπανών.

5. Για τους εργαζομένους για τους οποίους γίνεται χρήση των ενισχύσεων του παρόντος άρθρου, η εταιρεία δεν μπορεί να λαμβάνει άλλη ενίσχυση επί των μισθολογικών δαπανών της περιόδου δώδεκα (12) μηνών από την πρόσληψη εκάστου και επίσης δεν δύναται να καταγγείλει τη σύμβαση εργασίας αυτών μέχρι τη λήξη της περιόδου ενίσχυσης εκτός της περίπτωσης απόλυσης για πειθαρχικούς λόγους οι οποίοι θα τεκμηριώνονται όπως αναφέρεται στην παρ. 2.

6. Η ενίσχυση του παρόντος άρθρου αθροιζόμενη με άλλες κρατικές ενισχύσεις που λαμβάνει η επιχείρηση, όπως αυτή νοούνται στον Κανονισμό (ΕΕ) 651/2014, για πρόσληψη εργαζομένων σε μειονεκτική θέση, δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 5.000.000 ευρώ ετησίως.

"Για την εξακρίβωση τήρησης του ορίου αυτού ισχύουν τα οριζόμενα στην παρ. 8 περ. γ του άρθρου 2." [4]

Άρθρο 4

Ενισχύσεις για προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης

1. Η ενίσχυση της κατηγορίας αυτής χορηγείται σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 651/2014 της 17ης Ιουνίου 2014 για την κήρυξη ορισμένων κατηγοριών ενισχύσεων ως συμβατών με την εσωτερική αγορά κατ’ εφαρμογή των άρθρων 107 και 108 της Συνθήκης και ειδικότερα το άρθρο 31, αυτού για διοργάνωση από την εταιρεία προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης του προσωπικού που απασχολεί στην Ελλάδα σε σχέση με τη νέα δραστηριότητα, όπως ορίζεται στις παρ. 1 και 2 του άρθρου 2, εξαιρουμένων των προγραμμάτων που πραγματοποιούνται προκειμένου αυτή να συμμορφωθεί με τα εθνικά υποχρεωτικά πρότυπα επαγγελματικής κατάρτισης.

"2. [5] Επιλέξιμες για ενίσχυση είναι οι παρακάτω δαπάνες προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης, συνολικά μέχρι του ποσού των 3.000.000 ευρώ:

αα. οι δαπάνες προσωπικού των εκπαιδευτών, για τις ώρες κατά τις οποίες οι εκπαιδευτές συμμετέχουν στην επαγγελματική κατάρτιση,

ββ. τα έξοδα μετακίνησης των εκπαιδευτών και των εκπαιδευομένων,

γγ. οι δαπάνες αγοράς υλικών και εφοδίων που σχετίζονται άμεσα με το πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης,

δδ. οι δαπάνες συμβουλευτικών υπηρεσιών σε σχέση με το πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης,

εε. οι δαπάνες προσωπικού των εκπαιδευομένων και γενικές έμμεσες δαπάνες (διοικητικές δαπάνες, μισθώματα, γενικά έξοδα) για τις ώρες κατά τις οποίες οι εκπαιδευόμενοι συμμετέχουν στην επαγγελματική κατάρτιση.

Οι ενισχύσεις του παρόντος άρθρου πρέπει να έχουν χαρακτήρα κινήτρου, όπως ορίζεται στο άρθρο 6 του κανονισμού (ΕΕ) 651/2014 της Επιτροπής. Για τον σκοπό αυτό, η εταιρεία πρέπει να έχει υποβάλει την αίτηση της παρ. 1 του άρθρου 6 ή της παρ. 2 του ιδίου άρθρου, κατά περίπτωση, πριν την έναρξη των εργασιών για το πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης για το οποίο αιτείται ενίσχυση. Η αίτηση πρέπει κατ’ ελάχιστον να περιλαμβάνει τα στοιχεία της επιχείρησης καθώς και την περιγραφή του έργου, τον τόπο εκτέλεσης, το χρονοδιάγραμμα, τις επιλέξιμες για ενίσχυση δαπάνες και το ποσό της αιτούμενης για αυτό ενίσχυσης. Προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης για τα οποία έχει γίνει έναρξη εργασιών πριν την υποβολή της αίτησης του προηγούμενου εδαφίου, καθίστανται στο σύνολό τους μη επιλέξιμα για ενίσχυση."

3. Η ενίσχυση συνίσταται σε επιχορήγηση του κόστους του προγράμματος εκπαίδευσης με παροχή χρηματικού ποσού για κάλυψη μέρους αυτού και η ένταση της ενίσχυσης ανέρχεται σε ποσοστό 50% των επιλέξιμων δαπανών.

4. Για τα προγράμματα κατάρτισης για τα οποία γίνεται χρήση των ενισχύσεων του παρόντος άρθρου, η εταιρεία δεν μπορεί να λαμβάνει άλλη ενίσχυση και σε κάθε περίπτωση η χορηγούμενη ενίσχυση κατάρτισης δεν μπορεί να υπερβαίνει συνολικά τα δυο εκατομμύρια (2.000.000) ευρώ ανά έργο επαγγελματικής κατάρτισης.

"Για την εξακρίβωση τήρησης του ορίου αυτού ισχύουν τα οριζόμενα στην παρ. 8 περ. γ του άρθρου 2." [6]

Άρθρο 5

Ενίσχυση δαπανών μισθολογικού κόστους και δαπανών εγκατάστασης συστημάτων πληροφορικής και επικοινωνιών.

1. Η ενίσχυση της κατηγορίας αυτής χορηγείται βάσει του Κανονισμού (ΕΕ) 1407/2013 της 18ης Δεκεμβρίου 2013 σχετικά με την εφαρμογή των άρθρων 107 και 108 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας και αφορά την πρόσληψη εργαζομένων που εξυπηρετούν τη νέα δραστηριότητα όπως ορίζεται στις παρ. 1 και 2 του άρθρου 2 και αγορά καινούργιου εξοπλισμού και λογισμικού συστημάτων πληροφορικής και επικοινωνιών που σχετίζονται άμεσα με αυτήν.

2. Για τους εργαζόμενους για τους οποίους γίνεται χρήση της ενίσχυσης της κατηγορίας αυτής ισχύουν το οριζόμενα στις παρ. 2 και 5 του άρθρου 3.

"3. [7] Επιλέξιμες για ενίσχυση δαπάνες είναι: - Το μισθολογικό κόστος των εργαζόμενων της παρ. 1, όπως ορίζεται στην παρ. 3 του άρθρου 3 και για κάθε εργαζόμενο για περίοδο έως δώδεκα μηνών από την πρόσληψή του και μέχρι του ορίου που τίθεται στην ίδια παράγραφο. - Οι καταβληθείσες δαπάνες για αγορά εξοπλισμού και λογισμικού συστημάτων πληροφορικής και επικοινωνιών της παρ. 1, εφόσον έχουν εγκατασταθεί και λειτουργούν παραγωγικά. Σε περίπτωση που η εγκατάσταση και έναρξη λειτουργίας εξοπλισμού ή λογισμικού γίνει σε επόμενη διαχειριστική περίοδο μετά την καταβολή σχετικής δαπάνης αγοράς του, η καταβληθείσα αυτή δαπάνη περιλαμβάνεται στις προς ενίσχυση δαπάνες της διαχειριστικής περιόδου εντός της οποίας γίνεται η εγκατάσταση και έναρξη λειτουργίας."

4. Η ενίσχυση συνίσταται σε επιδότηση του μισθολογικού κόστους και επιχορήγηση του κόστους αγοράς του εξοπλισμού και λογισμικού με παροχή χρηματικού ποσού για κάλυψη μέρους αυτών και η ένταση της ενίσχυσης ανέρχεται σε 50% επί των επιλέξιμων δαπανών οι οποίες δεν δύναται να υπερβούν συνολικά τα 400.000 €.

5. Η χορηγούμενη ενίσχυση στην κατηγορία αυτή, αθροιζόμενη με άλλες ενισχύσεις που έχουν χορηγηθεί από το κράτος, βάσει του Κανονισμού (ΕΕ) 1407/2013 της 18ης Δεκεμβρίου 2013 στην ενιαία επιχείρηση, όπως ορίζεται στον ίδιο Κανονισμό, δεν μπορεί να υπερβαίνει τις διακόσιες χιλιάδες (200.000) ευρώ σε περίοδο τριών (3) οικονομικών ετών.

"Για την εξακρίβωση τήρησης του ορίου αυτού ισχύουν τα οριζόμενα στην παρ. 9 περ. γ του άρθρου 2." [8]

Άρθρο 6

Χορήγηση των ενισχύσεων

1. Για τις εταιρείες της παρ. 1 του άρθρου 2, η ενίσχυση χορηγείται με την απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης με την οποία υπάγονται στις διατάξεις του α.ν. 89/1967 όπως ισχύει, κατά τα οριζόμενα στην παρ. 2 του άρθρου 1 του νόμου αυτού, ή την τροποποίησή της για προσθήκη νέας δραστηριότητας, κατόπιν της σχετικής αίτησης η οποία υποβάλλεται στη Δ/νση Κεφαλαίων Εξωτερικού του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης και στην οποία περιλαμβάνεται συμπληρωματικά Ενότητα για τις αιτούμενες κατηγορίες ενισχύσεων σύμφωνα με Υπόδειγμα της Υπηρεσίας και το Πληροφοριακό Σύστημα (ΠΣΚΕ).

"Στην πρόσθετη Ενότητα για τις αιτούμενες κατηγορίες ενισχύσεων, τεκμηριώνονται οι προϋποθέσεις χορήγησης αυτών και παρατίθεται περιγραφή του κατά περίπτωση έργου που προτείνεται για ενίσχυση, ο τόπος εκτέλεσης και το χρονοδιάγραμμα υλοποίησής του, ανάλυση του προϋπολογισμού και περιγραφή των σχετικών δαπανών κατά κατηγορία καθώς και το ποσό της αιτούμενης για αυτό ενίσχυσης, σύμφωνα με τις Οδηγίες στο σχετικό Υπόδειγμα της Υπηρεσίας.

Στην Ενότητα αυτή επισυνάπτονται ως δικαιολογητικά

α) τα κατά περίπτωση στοιχεία τεκμηρίωσης του προϋπολογισμού

β) Υπεύθυνη Δήλωση του άρθρου 8 του ν.1599/1986 σύμφωνα με Υπόδειγμα της Υπηρεσίας, σχετικά με τις προϋποθέσεις χορήγησης των ενισχύσεων καθώς και τη γνώση και δέσμευση τήρησης των υποχρεώσεων που απορρέουν από την ένταξη στο καθεστώς

γ) τα δικαιολογητικά τεκμηρίωσης ότι η επιχείρηση δεν είναι προβληματική, όπως αναφέρονται στο Παράρτημα ΙI και

δ) σε περίπτωση που το αίτημα αφορά ενισχύσεις του άρθρου 5, Υπεύθυνη Δήλωση του άρθρου 8 του ν.1599/1986, για τις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας που έχουν χορηγηθεί από το ελληνικό κράτος στην ενιαία επιχείρηση, κατά το τρέχον και τα δύο προηγούμενα οικονομικά έτη σύμφωνα με το Υπόδειγμα του Παραρτήματος IV, με επισυναπτόμενες τις δηλούμενες πράξεις χορήγησης ενισχύσεων." [9]

2. Για τις εταιρείες της παρ. 2 του άρθρου 2 η ενίσχυση χορηγείται με την απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης η οποία εκδίδεται για το σκοπό αυτό κατά τα οριζόμενα στην παρ. 3 του άρθρου 7 του α.ν. 89/ 1967 όπως ισχύει, κατόπιν σχετικής αίτησης. "Η αίτηση υποβάλλεται στη Διεύθυνση Κεφαλαίων Εξωτερικού του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων σύμφωνα με Υπόδειγμα της Υπηρεσίας και στο Πληροφοριακό Σύστημα και περιλαμβάνει Μελέτη Τεκμηρίωσης αποτελούμενη από Ενότητα παρουσίασης της επιχείρησης και από την πρόσθετη Ενότητα για τις αιτούμενες κατηγορίες ενισχύσεων της προηγούμενης παραγράφου. Η αίτηση συνοδεύεται από τα δικαιολογητικά και στοιχεία που προβλέπονται στην αριθμ. ΙΕ/4487/466/8-2-2006 (ΦΕΚ 152/Β΄/9-2-2006 και 1705/Β΄/1-11-2010) απόφαση του Υφυπουργού Οικονομίας και Οικονομικών, όπως ισχύει, εκτός αυτών που αφορούν την τεκμηρίωση του προτεινόμενου περιθωρίου και τις λήπτριες εταιρείες, καθώς και από τα δικαιολογητικά α, β, γ και δ του τελευταίου εδαφίου της προηγούμενης παραγράφου." [10]

3. Οι αποφάσεις χορήγησης ενισχύσεων των παρ. 1 και 2, εκδίδονται με σειρά προτεραιότητας, σύμφωνα με το χρόνο έντυπης υποβολής των αντίστοιχων αιτημάτων με πλήρη δικαιολογητικά, και με την επιφύλαξη της παρ. 7 του άρθρου 2.

Η αρχική απόφαση χορήγησης της ενίσχυσης δεν δύναται να τροποποιηθεί για αύξηση του συνολικά χορηγούμενου ποσού.

"Μετά τη χορήγηση ενίσχυσης δυνάμει των άρθρων 6 ή 7 του α.ν. 89/1967 και μέχρι τη λήξη της σχετικής περιόδου ενίσχυσης όπως ορίζεται στο άρθρο 2 παρ. 4, η εταιρεία δεν δύναται να υποβάλλει αίτηση για χορήγηση νέας ενίσχυσης δυνάμει του άρθρου 6 ή του άρθρου 7, κατά περίπτωση, του α.ν. 89/1967, όπως ισχύει." [11]

Άρθρο 7

Διενέργεια Ελέγχων και Καταβολή Ενίσχυσης

1. Οι ενισχύσεις καταβάλλονται στην εταιρεία σε ετήσια βάση κατόπιν διοικητικού ή και επιτόπιου ελέγχου που διενεργείται μετά από αίτηση της εταιρείας.

2. Η εταιρεία υποχρεούται, να υποβάλει στη Διεύθυνση Κεφαλαίων Εξωτερικού του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης, το αργότερο εντός δύο (2) μηνών από τη λήξη της προθεσμίας υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος γα κάθε διαχειριστική περίοδο, και τη μέχρι τη συμπλήρωση πέντε (5) πλήρων διαχειριστικών περιόδων από τη χορήγηση της ενίσχυσης, αίτημα για διενέργεια ελέγχου το οποίο συνοδεύεται από:

α. Ετήσια αναφορά η οποία περιλαμβάνει τα επικαιροποιημένα στοιχεία ταυτότητας της εταιρείας, τα οικονομικά στοιχεία και τα στοιχεία απασχόλησης προσωπικού καθώς και τα ειδικότερα στοιχεία που αφορούν στη νέα δραστηριότητα για την οποία χορηγήθηκε η ενίσχυση κατά την παρελθούσα διαχειριστική περίοδο και επίσης τις πραγματοποιηθείσες κατά την περίοδο αυτή επιλέξιμες δαπάνες με αιτιολόγηση βάσει αναλυτικής παρουσίασης των στοιχείων από τα οποία προσδιορίζονται αυτές για κάθε κατηγορία ενίσχυσης (όπως ενδεικτικά πίνακα πρόσληψης εργαζόμενων σε μειονεκτική θέση και ατόμων με αναπηρία καθώς και χρόνος πρόσληψης και ακαθάριστες αποδοχές έκαστου, πίνακας εργαζόμενων που συμμετείχαν σε πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης και εκπαιδευτών με τις ώρες εκπαίδευσης και τις μηνιαίες μικτές αποδοχές αυτών, πίνακας με τυχόν μετακινήσεις αυτών και αντίστοιχες δαπάνες, πίνακας με τα στοιχεία των δαπανών και εξόφλησης αυτών για αγορά υλικών και εφοδίων καθώς και λογισμικού και εξοπλισμού κ.λπ.) σύμφωνα με σχετικό Υπόδειγμα της Υπηρεσίας και το Πληροφορικό Σύστημα (ΠΣΚΕ).

β. Τα στοιχεία και δικαιολογητικά από τα οποία τεκμηριώνονται οι δηλωθείσες επιλέξιμες δαπάνες για κάθε κατηγορία ενίσχυσης (όπως ενδεικτικά η αναγγελία πρόσληψης εργαζομένων στην Επιθεώρηση Εργασίας, οι βεβαιώσεις και δικαιολογητικά που αναφέρονται στην παρ. 1 του άρθρου 2, τις Α.Π.Δ. που υπέβαλε η εταιρεία, τα παραστατικά δαπανών και εξόφλησης αυτών για αγορά παγίων, υλικών και εφοδίων, υπηρεσιών από τρίτους καθώς και μετακίνηση εκπαιδευτών και εκπαιδευομένων, εσωτερικά έγγραφα για την κατάρτιση των προγραμμάτων εκπαίδευσης και την επιλογή και χρόνο απασχόλησης των εκπαιδευόμενων και εκπαιδευτών κλπ,) σύμφωνα με οδηγίες στο Υπόδειγμα της Υπηρεσίας και το Πληροφοριακό Σύστημα (ΠΣΚΕ).

γ. Έκθεση ορκωτού λογιστή με την οποία βεβαιώνονται τα στοιχεία της ετήσιας αναφοράς και ειδικότερα οι δηλωθείσες επιλέξιμες προς ενίσχυση δαπάνες βάσει των βιβλίων της εταιρείας και των σχετικών παραστατικών.

3. Ο διοικητικός έλεγχος διενεργείται από τη Διεύθυνση Κεφαλαίων Εξωτερικού του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης, βάσει των στοιχείων της προηγούμενης παραγράφου.

Ο επιτόπιος έλεγχος διενεργείται συμπληρωματικά, σε περίπτωση που κριθεί αναγκαίος, από όργανο ελέγχου που συστήνεται με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης μετά από αιτιολογημένη εισήγηση της Διεύθυνσης Κεφαλαίων Εξωτερικού, στην οποία ορίζεται το συγκεκριμένο αντικείμενο του ελέγχου, τα μέλη που δεν μπορεί να είναι λιγότερα από δύο (2), το χρονικό διάστημα εντός του οποίου αυτά υποχρεούνται να διενεργήσουν τον έλεγχο και να παραδώσουν στην προαναφερόμενη Υπηρεσία την έκθεσή τους, καθώς και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια.

4. Η καταβολή της ενίσχυσης εγκρίνεται με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης για την οποία εισηγείται η Δ/νση Κεφαλαίων Εξωτερικού του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης, βάσει του διενεργηθέντος ελέγχου. Η ενίσχυση καταβάλλεται απευθείας μέσω ηλεκτρονικής πληρωμής σε τραπεζικό λογαριασμό της εταιρείας σε πιστωτικό ίδρυμα εγκατεστημένο στην Ελλάδα και δεν επιτρέπεται η εκχώρησή της σε τρίτους. Για τη καταβολή της ενίσχυσης η εταιρεία πρέπει να προσκομίσει τα παρακάτω δικαιολογητικά:

α. φορολογική ενημερότητα για είσπραξη χρημάτων από το δημόσιο (Φορείς Κεντρικής Διοίκησης),

β. ασφαλιστική ενημερότητα για είσπραξη χρημάτων από το δημόσιο και

γ. επί πλέον οι ημεδαπές εταιρείες και τα υποκαταστήματα των αλλοδαπών εταιρειών Βεβαίωση Υπηρεσίας Γ.Ε.ΜΗ. για την κατάσταση της εταιρείας ή του υποκαταστήματος.

Άρθρο 8

Η ισχύς της απόφασης αυτής αρχίζει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Αθήνα, 27 Ιουνίου 2019

Ο Υπουργός

ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΡΑΓΑΣΑΚΗΣ

"ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I

ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ (ΕΕ) 651/2014 ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ
(Κανονισμός (ΕΕ) 651/2014 της Επιτροπής, άρθρο 1)

1. Ο παρών κανονισμός εφαρμόζεται στις ακόλουθες κατηγορίες ενισχύσεων:

α) περιφερειακές ενισχύσεις·

β) ενισχύσεις προς ΜΜΕ με τη μορφή επενδυτικών ενισχύσεων, ενισχύσεων λειτουργίας και ενισχύσεων για την πρόσβαση ΜΜΕ σε χρηματοδότηση·

γ) ενισχύσεις για την προστασία του περιβάλλοντος·

δ) ενισχύσεις για την έρευνα και ανάπτυξη και την καινοτομία·

ε) ενισχύσεις για επαγγελματική κατάρτιση·

στ) ενισχύσεις για εργαζομένους σε μειονεκτική θέση και εργαζομένους με αναπηρία·

ζ) ενισχύσεις για την επανόρθωση ζημιών που προκαλούνται από ορισμένες θεομηνίες·

η)ενισχύσεις κοινωνικού χαρακτήρα για μεταφορά κατοίκων απομακρυσμένων περιοχών·

θ) ενισχύσεις για ευζωνικές υποδομές·

ι) ενισχύσεις για τον πολιτισμό και τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς·

ια) ενισχύσεις για αθλητικές υποδομές και πολυλειτουργικές ψυχαγωγικές υποδομές και

ιβ) ενισχύσεις για τοπικές υποδομές.

2. Ο παρών κανονισμός δεν εφαρμόζεται:

α) στα καθεστώτα που εμπίπτουν στα τμήματα 1 (εξαιρουμένου του άρθρου 15), 2, 3, 4, 7 (εξαιρουμένου του άρθρου 44) και 10 του κεφαλαίου ΙΙΙ του παρόντος κανονισμού, εάν ο μέσος ετήσιος προϋπολογισμός κρατικών ενισχύσεων υπερβαίνει τα 150 εκατ. ευρώ, μετά την παρέλευση εξαμήνου από την έναρξη ισχύος τους. Η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει ότι ο παρών κανονισμός εξακολουθεί να εφαρμόζεται για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα σε οποιοδήποτε από αυτά τα καθεστώτα ενισχύσεων, αφού εξετάσει το σχετικό σχέδιο αξιολόγησης, το οποίο κοινοποιείται από το κράτος μέλος στην Επιτροπή, εντός 20 εργάσιμων ημερών από την έναρξη ισχύος του καθεστώτος·

β) σε οποιεσδήποτε μεταβολές των καθεστώτων που αναφέρονται στο άρθρο 1 παράγραφος 2 στοιχείο α), πλην των τροποποιήσεων που δεν είναι ικανές να επηρεάσουν τη συμβατότητα του καθεστώτος ενισχύσεων βάσει του παρόντος κανονισμού ή δεν είναι ικανές να επηρεάσουν σημαντικά το περιεχόμενο του εγκεκριμένου σχεδίου αξιολόγησης·

γ) στις ενισχύσεις για δραστηριότητες που σχετίζονται με εξαγωγές προς τρίτες χώρες ή προς κράτη μέλη, και συγκεκριμένα στις ενισχύσεις που συνδέονται άμεσα με τις εξαγόμενες ποσότητες, με τη δημιουργία και λειτουργία δικτύου διανομής ή με άλλες τρέχουσες δαπάνες που σχετίζονται με την εξαγωγική δραστηριότητα·

δ) στις ενισχύσεις που εξαρτώνται από την κατά προτίμηση χρήση εγχώριων προϊόντων αντί των εισαγομένων.

3. Ο παρών κανονισμός δεν εφαρμόζεται:

α) στις ενισχύσεις που χορηγούνται στον τομέα της αλιείας και υδατοκαλλιέργειας, οι οποίες εμπίπτουν στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1379/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 11ης Δεκεμβρίου 2013, για την κοινή οργάνωση των αγορών των προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας, την τροποποίηση των κανονισμών του Συμβουλίου (ΕΚ) αριθ. 1184/2006 και (ΕΚ) αριθ. 1224/2009 και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 104/2000 του Συμβουλίου, με εξαίρεση τις ενισχύσεις για επαγγελματική κατάρτιση, τις ενισχύσεις για πρόσβαση των ΜΜΕ σε χρηματοδότηση, τις ενισχύσεις στον τομέα της έρευνας και ανάπτυξης, τις ενισχύσεις καινοτομίας προς ΜΜΕ και τις ενισχύσεις για εργαζομένους σε μειονεκτική θέση και εργαζομένους με αναπηρία·

β) στις ενισχύσεις που χορηγούνται στον τομέα της πρωτογενούς γεωργικής παραγωγής, με εξαίρεση την αντιστάθμιση άλλων επιπρόσθετων δαπανών, πλην των δαπανών μεταφοράς στις εξόχως απόκεντρες περιοχές, που προβλέπονται στο άρθρο 15 παράγραφος 2 στοιχείο β), τις ενισχύσεις για την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών σε ΜΜΕ, τις ενισχύσεις χρηματοδότησης επιχειρηματικού κινδύνου, τις ενισχύσεις για έρευνα και ανάπτυξη, τις ενισχύσεις καινοτομίας προς τις ΜΜΕ, τις ενισχύσεις για την προστασία του περιβάλλοντος, τις ενισχύσεις για επαγγελματική κατάρτιση και τις ενισχύσεις για εργαζομένους σε μειονεκτική θέση και εργαζομένους με αναπηρία·

γ) στις ενισχύσεις που χορηγούνται στον τομέα της μεταποίησης και της εμπορίας γεωργικών προϊόντων, στις ακόλουθες περιπτώσεις:

i) όταν το ποσό της ενίσχυσης καθορίζεται με βάση την τιμή ή την ποσότητα των εν λόγω προϊόντων που αγοράζονται από πρωτογενείς παραγωγούς ή διατίθενται στην αγορά από τις οικείες επιχειρήσεις· ή

ii) όταν η ενίσχυση συνοδεύεται από την υποχρέωση της απόδοσής της εν μέρει ή εξ ολοκλήρου σε πρωτογενείς παραγωγούς·

δ) στις ενισχύσεις που διευκολύνουν την παύση λειτουργίας μη ανταγωνιστικών ανθρακωρυχείων, που εμπίπτουν στην απόφαση 2010/787/ΕΕ του Συμβουλίου·

ε) στις κατηγορίες περιφερειακών ενισχύσεων που εξαιρούνται στο άρθρο 13.

Όταν μια επιχείρηση δραστηριοποιείται τόσο στους τομείς που εξαιρούνται σύμφωνα με τα στοιχεία α), β) ή γ) του πρώτου εδαφίου όσο και στους τομείς που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού, ο παρών κανονισμός εφαρμόζεται στις ενισχύσεις που χορηγούνται στους τομείς ή δραστηριότητες της δεύτερης αυτής περίπτωσης, υπό την προϋπόθεση ότι τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν, με τα κατάλληλα μέσα, όπως τον διαχωρισμό των δραστηριοτήτων ή τη διάκριση των δαπανών, ότι οι δραστηριότητες που ασκούνται στους εξαιρούμενους τομείς δεν επωφελούνται από τις ενισχύσεις που χορηγούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος κανονισμού.

4. Ο παρών κανονισμός δεν εφαρμόζεται:

α) στα καθεστώτα ενισχύσεων που δεν αποκλείουν ρητά την καταβολή μεμονωμένων ενισχύσεων υπέρ επιχείρησης κατά της οποίας εκκρεμεί διαταγή ανάκτησης, κατόπιν προηγούμενης αποφάσεως της Επιτροπής, με την οποία μια ενίσχυση κηρύσσεται παράνομη και ασυμβίβαστη με την εσωτερική αγορά, με εξαίρεση τα καθεστώτα ενισχύσεων για την επανόρθωση ζημιών που προκαλούνται από ορισμένες θεομηνίες·

β) στις ad hoc ενισχύσεις υπέρ επιχείρησης που αναφέρεται στο στοιχείο α)

γ) στις ενισχύσεις για προβληματικές επιχειρήσεις, με εξαίρεση τα καθεστώτα ενισχύσεων για την επανόρθωση ζημιών που προκαλούνται από ορισμένες θεομηνίες.

5. Ο παρών κανονισμός δεν εφαρμόζεται στα μέτρα κρατικών ενισχύσεων που συνιστούν, είτε αυτά καθαυτά είτε οι όροι που τα συνοδεύουν ή η εφαρμοζόμενη μέθοδος χρηματοδότησής τους, παραβίαση του δικαίου της Ένωσης που τα καθιστά παράνομα στο σύνολό τους, και ιδίως:

α) σε μέτρα ενίσχυσης βάσει των οποίων η χορήγηση ενισχύσεων υπόκειται στην υποχρέωση του δικαιούχου να διατηρεί στο αντίστοιχο κράτος μέλος είτε την έδρα του είτε την κύρια εγκατάστασή του. Ωστόσο, είναι αποδεκτή η υποχρέωση του δικαιούχου να διατηρεί, κατά τη χρονική στιγμή καταβολής της ενίσχυσης, εγκατάσταση ή υποκατάστημα στο κράτος μέλος που χορηγεί την ενίσχυση·

β) σε μέτρα ενίσχυσης βάσει των οποίων η χορήγηση ενισχύσεων υπόκειται στην υποχρέωση του δικαιούχου να χρησιμοποιεί προϊόντα εγχώριας παραγωγής ή εθνικές υπηρεσίες·

γ) σε μέτρα ενίσχυσης τα οποία περιορίζουν τη δυνατότητα των δικαιούχων να κάνουν χρήση των αποτελεσμάτων έρευνας, ανάπτυξης και καινοτομίας σε άλλα κράτη μέλη.

[12]

"ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IΙ

Α. ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡHΣΗΣ
Κανονισμός (ΕΕ) 651/2014 της Επιτροπής (ΕΕ L 187 της 26.6.2014), άρθρο 2, σημείο 18

Προβληματική επιχείρηση είναι η επιχείρηση για την οποία συντρέχει τουλάχιστον μία από τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

α) εάν πρόκειται για εταιρεία περιορισμένης ευθύνης (πλην ΜΜΕ που δεν έχει συμπληρώσει τριετία από τη σύστασή της ή, όσον αφορά την επιλεξιμότητα για ενίσχυση χρηματοδότησης επιχειρηματικού κινδύνου, ΜΜΕ που δεν έχει συμπληρώσει επταετία από την πρώτη εμπορική της πώληση, η οποία πληροί τα κριτήρια για επενδύσεις χρηματοδότησης επιχειρηματικού κινδύνου κατόπιν ελέγχου με τη δέουσα επιμέλεια από τον επιλεγμένο ενδιάμεσο χρηματοπιστωτικό οργανισμό), όταν έχει απολεσθεί πάνω από το ήμισυ του εγγεγραμμένου της κεφαλαίου λόγω συσσωρευμένων ζημιών. Αυτό ισχύει όταν από την αφαίρεση των συσσωρευμένων ζημιών από τα αποθεματικά (και όλα τα άλλα στοιχεία που θεωρούνται εν γένει ως μέρος των ιδίων κεφαλαίων της εταιρείας) προκύπτει αρνητικό σωρευτικό ποσό που υπερβαίνει το ήμισυ του εγγεγραμμένου κεφαλαίου. Για την εφαρμογή της παρούσας διάταξης, ο όρος «εταιρεία περιορισμένης ευθύνης» παραπέμπει ειδικότερα στα είδη εταιρειών που αναφέρονται στο παράρτημα I της οδηγίας 2013/34/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και ο όρος «κεφάλαιο» περιλαμβάνει, ενδεχομένως, και κάθε διαφορά από έκδοση υπέρ το άρτιο·

β) εάν πρόκειται για εταιρεία στην οποία τουλάχιστον ορισμένα μέλη έχουν απεριόριστη ευθύνη για τα χρέη της εταιρείας (πλην ΜΜΕ που δεν έχει συμπληρώσει τριετία από τη σύστασή της ή, όσον αφορά την επιλεξιμότητα για ενίσχυση χρηματοδότησης επιχειρηματικού κινδύνου, ΜΜΕ που δεν έχει συμπληρώσει επταετία από την πρώτη εμπορική της πώληση, η οποία πληροί τα κριτήρια για επενδύσεις χρηματοδότησης επιχειρηματικού κινδύνου κατόπιν ελέγχου με τη δέουσα επιμέλεια από τον επιλεγμένο ενδιάμεσο χρηματοπιστωτικό οργανισμό), εφόσον έχει απολεσθεί πάνω από το ήμισυ του κεφαλαίου της, όπως εμφαίνεται στους λογαριασμούς της εταιρείας, λόγω συσσωρευμένων ζημιών. Για την εφαρμογή της παρούσας διάταξης, ο όρος «εταιρεία στην οποία τουλάχιστον ορισμένα μέλη έχουν απεριόριστη ευθύνη για τα χρέη της εταιρείας» παραπέμπει ειδικότερα στα είδη εταιρειών που αναφέρονται στο παράρτημα II της οδηγίας 2013/34/ΕΕ·

γ) εάν πρόκειται για εταιρεία που υπάγεται σε συλλογική πτωχευτική διαδικασία ή πληροί τις προϋποθέσεις του εθνικού δικαίου που τη διέπει όσον αφορά την υπαγωγή της σε συλλογική πτωχευτική διαδικασία μετά από αίτημα των πιστωτών της·

δ) εάν πρόκειται για επιχείρηση που έχει λάβει ενίσχυση διάσωσης και δεν έχει ακόμη αποπληρώσει το δάνειο ή λύσει τη σύμβαση εγγύησης ή που έχει λάβει ενίσχυση αναδιάρθρωσης και υπόκειται ακόμη σε σχέδιο αναδιάρθρωσης·

ε) εάν πρόκειται για άλλη επιχείρηση εκτός ΜΜΕ, εφόσον τα τελευταία δύο έτη:

1) ο δείκτης χρέους προς ίδια κεφάλαια της επιχείρησης είναι υψηλότερος του 7,5 και

2) ο δείκτης κάλυψης χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων της επιχείρησης (EBITDA interest coverage ratio) είναι κάτω του 1,0.

Η εξέταση μιας επιχείρησης για να διαπιστωθεί αν αυτή είναι προβληματική, γίνεται τόσο σε επίπεδο αιτούσας επιχείρησης όσο και σε επίπεδο ομίλου (ανεξάρτητα αν υφίσταται υποχρέωση σύνταξης ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων)

Β. ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΑ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΟΤΙ Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ

1. Δικαιολογητικά για τον έλεγχο του σημείου γ) του ορισμού και ειδικότερα:

α) Για ημεδαπή εταιρεία

i. Γενικό Πιστοποιητικό ΓΕΜΗ εκδόσεως τρέχοντος μηνός

ii. Πιστοποιητικό Πρωτοδικείου περί μη θέσεως σε αναγκαστική διαχείριση και σε διαδικασία έκδοσης απόφασης αναγκαστικής διαχείρισης iii. Πιστοποιητικό Πρωτοδικείου ή Ειρηνοδικείου περί μη κατάθεσης δικογράφου διορισμού ή αντικατάστασης εκκαθαριστή/συνεκκαθαριστή

iv. Πιστοποιητικό Πρωτοδικείου περί μη κατάθεσης δικογράφου αίτησης πτώχευσης/δήλωσης παύσης πληρωμών

v. Σε περίπτωση που από το ανωτέρω πιστοποιητικό προκύψει αίτηση υπαγωγής σε πτωχευτική διαδικασία/ έκδοση πτωχευτικής απόφασης, πιστοποιητικό Πρωτοδικείου περί μη πτωχευτικού συμβιβασμού και διαδικασία κήρυξης σε πτωχευτικό συμβιβασμό.

vi. Πιστοποιητικό Πρωτοδικείου περί μη κατάθεσης δικογράφου αίτησης συνδιαλλαγής - εξυγίανσης (άρθρο 99 Πτωχευτικού Κώδικα)

β) Για αλλοδαπή εταιρεία που εγκαθίσταται στην Ελλάδα με γραφείο του α.ν. 89/1967 ή υποκατάστημα, πιστοποιητικά αρμόδιων αρχών της χώρας εγκατάστασης της έδρας της επιχείρησης, από τα οποία να προκύπτει ότι δεν τελεί υπό πτώχευση, εκκαθάριση, αναγκαστική διαχείριση ή οποιαδήποτε ανάλογη κατάσταση που προκύπτει από παρόμοια διαδικασία προβλεπόμενη από το εθνικό δίκαιο που τη διέπει.

2. Δικαιολογητικά για έλεγχο των σημείων α) ή β) και ε) του ορισμού:

Ισολογισμούς και για ημεδαπές εταιρείες που δεν τηρούν βιβλία Γ’ κατηγορίας, το έντυπο Ε3 και Ν της Δήλωσης Φορολογίας Εισοδήματος των τελευταίων τριών διαχειριστικών χρήσεων ή όσων εξ αυτών υπάρχουν, με έκθεση στην οποία να τεκμηριώνεται βάσει αυτών ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις α) ή β) και ε) του ορισμού. Τα δικαιολογητικά αυτά υποβάλλονται τόσο σε επίπεδο αιτούσας εταιρείας όσο και σε επίπεδο ομίλου (ανεξαρτήτως αν υφίσταται υποχρέωση σύνταξης ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων).

Σε περίπτωση ΜΜΕ, όπως ορίζεται στο Παράρτημα I του κανονισμού (ΕΕ) 651/2014 της Επιτροπής, προκειμένου να τύχουν εφαρμογής τα προβλεπόμενα για τις προϋποθέσεις α) ή β) και ε) του ορισμού των προβληματικών επιχειρήσεων, υποβάλλεται δήλωση σχετικά με τα στοιχεία που αφορούν την ιδιότητα ΜΜΕ σύμφωνα με την Ανακοίνωση της Επιτροπής 2003/C118/03 (OJ C 118, 20.5.2003, p. 5–15) και σχετικό Υπόδειγμα της αρμόδιας Υπηρεσίας τα οποία αναρτώνται στην ιστοσελίδα του καθεστώτος (www.ependyseis.gr/ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ/α.ν.89/67/Υποδείγματα).

3. Υπεύθυνη Δήλωση του άρθρου 8 του ν. 1599/1986 στην οποία να δηλώνεται ότι:

• Η επιχείρηση δεν υπάγεται σε συλλογική πτωχευτική διαδικασία και δεν πληροί τις προϋποθέσεις όσον αφορά την υπαγωγή της σε συλλογική πτωχευτική διαδικασία μετά από αίτημα των πιστωτών της βάσει των προβλεπόμενων στο εθνικό δίκαιο που τη διέπει.
• Η επιχείρηση δεν έχει λάβει ενίσχυση διάσωσης ή αναδιάρθρωσης ή η επιχείρηση έχει λάβει ενίσχυση διάσωσης, αλλά έχει αποπληρώσει το δάνειο και έχει λύσει τη σύμβαση εγγύησης ή η επιχείρηση έχει λάβει ενίσχυση αναδιάρθρωσης η οποία έχει ολοκληρωθεί.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III

ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ (ΕΕ) 1407/2013 ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ
(Κανονισμός (ΕΕ) 1407/2013 της Επιτροπής, άρθρο 1)

1. Ο παρών κανονισμός εφαρμόζεται στις ενισχύσεις που χορηγούνται σε επιχειρήσεις σε όλους τους τομείς, εκτός από:

α) ενισχύσεις προς επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους τομείς της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας, που εμπίπτουν στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 104/2000 του Συμβουλίου

β) ενισχύσεις που χορηγούνται σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην πρωτογενή παραγωγή γεωργικών προϊόντων·

γ) ενισχύσεις που χορηγούνται σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα της μεταποίησης και της εμπορίας γεωργικών προϊόντων, στις ακόλουθες περιπτώσεις:

i) όπου το ποσό της ενίσχυσης καθορίζεται με βάση την τιμή ή την ποσότητα τέτοιων προϊόντων που πωλούνται από πρωτογενείς παραγωγούς ή διατίθενται στην αγορά από τις οικείες επιχειρήσεις,

ii) όπου η ενίσχυση συνοδεύεται από την υποχρέωση απόδοσής της εν μέρει ή εξ ολοκλήρου σε πρωτογενείς παραγωγούς·

δ) ενισχύσεις για δραστηριότητες που σχετίζονται με εξαγωγές προς τρίτες χώρες ή προς κράτη μέλη, ιδίως δε ενισχύσεις που συνδέονται άμεσα με τις εξαγόμενες ποσότητες, με τη δημιουργία και λειτουργία δικτύου διανομής ή με άλλες τρέχουσες δαπάνες που σχετίζονται με την εξαγωγική δραστηριότητα·

ε) ενισχύσεις για τις οποίες τίθεται ως όρος η χρήση εγχώριων αγαθών αντί των εισαγόμενων.

2. Στην περίπτωση επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στους τομείς οι οποίοι να αναφέρονται στα στοιχεία α), β) ή γ) της παραγράφου 1 και δραστηριοποιούνται επίσης σε έναν ή περισσότερους από τους τομείς οι οποίοι εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού ή ασκούν άλλες δραστηριότητες που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού, ο παρών κανονισμός εφαρμόζεται σε ενισχύσεις χορηγούμενες στους τελευταίους αυτούς τομείς ή δραστηριότητες, υπό την προϋπόθεση ότι τα οικεία κράτη μέλη διασφαλίζουν, με κατάλληλα μέσα, όπως ο διαχωρισμός των δραστηριοτήτων ή η διάκριση του κόστους, ότι οι δραστηριότητες στους τομείς που εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής του παρόντος κανονισμού δεν τυγχάνουν ενίσχυσης ήσσονος σημασίας που χορηγείται δυνάμει του παρόντος κανονισμού.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ IV

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ ΗΣΣΟΝΟΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ
(de minimis)

Υπεύθυνη Δήλωση του άρθρου 8 του ν. 1599/1986, στην οποία δηλώνεται ότι:

«Οι ενισχύσεις ήσσονος σημασίας, οι οποίες έχουν χορηγηθεί από το ελληνικό κράτος, στην αιτούσα καθώς και στις επιχειρήσεις που λειτουργούν μαζί με αυτήν ως «ενιαία επιχείρηση», κατά τα τελευταία τρία οικονομικά έτη (τρέχον οικονομικό έτος και δύο προηγούμενα οικονομικά έτη), παρουσιάζονται στον ακόλουθο Πίνακα.

Στην ενιαία επιχείρηση σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 2 του κανονισμού (ΕΕ) 1407/2013 περιλαμβάνονται οι επιχειρήσεις που έχουν τουλάχιστον μία από τις ακόλουθες σχέσεις μεταξύ τους:

α) μια επιχείρηση κατέχει την πλειοψηφία των δικαιωμάτων ψήφου των μετόχων ή των εταίρων άλλης επιχείρησης·

β) μια επιχείρηση έχει το δικαίωμα να διορίζει ή να παύει την πλειοψηφία των μελών του διοικητικού, διαχειριστικού ή εποπτικού οργάνου άλλης επιχείρησης·

γ) μια επιχείρηση έχει το δικαίωμα να ασκεί δεσπόζουσα επιρροή σε άλλη επιχείρηση βάσει σύμβασης που έχει συνάψει με αυτήν ή δυνάμει ρήτρας του καταστατικού αυτής της τελευταίας·

δ) μια επιχείρηση που είναι μέτοχος ή εταίρος άλλης επιχείρησης ελέγχει μόνη της, βάσει συμφωνίας που έχει συνάψει με άλλους μετόχους ή εταίρους της εν λόγω επιχείρησης, την πλειοψηφία των δικαιωμάτων ψήφου των μετόχων ή των εταίρων αυτής της επιχείρησης.

Οι επιχειρήσεις που έχουν οποιαδήποτε από τις σχέσεις που αναφέρονται στα στοιχεία α) έως δ) του πρώτου εδαφίου με μία ή περισσότερες άλλες επιχειρήσεις θεωρούνται, επίσης «ενιαία επιχείρηση»."