Αριθμ. Πρωτ.: 368 ΕΞ

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ & ΕΛΕΓΧΩΝ Ν.Π.Δ.Δ.
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ (ΣΛΟΤ)

ΣΛΟΤ 368/2019

ΘΕΜΑ : Αντιμετώπιση χρηματοδοτικών μισθώσεων (leasing) πολύ μικρών οντοτήτων

ΕΡΩΤΗΜΑ

Στο άρθρο 30 «Απλοποιήσεις και απαλλαγές» του Ν 4308/2014, στην παράγραφο 1, αναφέρεται:

ι) Αντιμετωπίζουν λογιστικά όλες τις συμβάσεις μίσθωσης, σύμφωνα με την φορολογική νομοθεσία.

Μετά τις πρόσφατες τροποποιήσεις του άρθρου 24 του Ν 4172/2013, με τον Ν 4549/2018, ορίζεται πλέον ότι:

1. Κατά τον προσδιορισμό των κερδών από επιχειρηματική δραστηριότητα, οι φορολογικές αποσβέσεις των στοιχείων του ενεργητικού εκπίπτουν από:

α) τον κύριο των παγίων στοιχείων του ενεργητικού της επιχείρησης σε όλες τις περιπτώσεις εκτός της περ. β’,

β) τον μισθωτή, σε περίπτωση χρηματοδοτικής μίσθωσης κατά την έννοια του Ν 4308/2014, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο νόμο αυτόν.

Δεδομένου ότι ο Ν 4308/2014 παραπέμπει για τις πολύ μικρές οντότητες σχετικά με τις χρηματοδοτικές μισθώσεις στον Ν 4172/2013, ο οποίος με την σειρά του παραπέμπει πλέον στον Ν 4308/2014, συμπεραίνει κανείς ότι και οι πολύ μικρές οντότητες αντιμετωπίζουν τις χρηματοδοτικές μισθώσεις όπως και οι λοιπές οντότητες, αφού δεν προβλέπεται κάτι διαφορετικό στη φορολογική νομοθεσία.

Βάσει των ανωτέρω παρακαλούμε όπως διευκρινίσετε ποια είναι τελικά η ορθή αντιμετώπιση των μισθωμάτων από συμβάσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης πάγιου εξοπλισμού που συνάπτουν πολύ μικρές οντότητες της παραγράφου 2 (γ) του άρθρου 1 του Ν 4308/2014 που τηρούν απλογραφικό σύστημα.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 24 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (Ν 4172/2013), κατά τον προσδιορισμό των κερδών από επιχειρηματική δραστηριότητα, οι φορολογικές αποσβέσεις των πάγιων στοιχείων του ενεργητικού καταχωρίζονται στα τηρούμενα βιβλία της οντότητας και εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδά της, ως εξής:

α) από τον κύριο (ιδιοκτήτη) των πάγιων στοιχείων του ενεργητικού της οντότητας σε όλες τις περιπτώσεις, εκτός από την επόμενη περίπτωση (β),

β) από τον μισθωτή, σε περίπτωση χρηματοδοτικής μίσθωσης κατά την έννοια του Ν 4308/2014 (ΕΛΠ), σύμφωνα με τα οριζόμενα στο νόμο αυτόν.

Σημειώνεται ότι στην περίπτωση (β) της παραγράφου 1 του ως άνω άρθρου 24, αρχικά αναφερόταν η φράση: «χρηματοοικονομικής μίσθωσης», η οποία αντικαταστάθηκε από την φράση «χρηματοδοτικής μίσθωσης» που συνιστά, κατά την γνώμη μας, την ορθή εκδοχή του όρου διεθνώς, αλλά και κατά την έννοια του Ν 4308/2014 (δείτε: άρθρο 115 παράγραφος 5α του Ν 4549/2018, την σχετική διάταξη με την οποία έγινε η αντικατάσταση). Τα ανωτέρω εφαρμόζονται από το φορολογικό έτος 2018 και επόμενα.

Ακολούθως, βάσει της παραγράφου 1 του άρθρου 1 του Ν 4308/2014: «για την εφαρμογή των ρυθμίσεων αυτού του νόμου λαμβάνονται υποχρεωτικά υπόψη οι ορισμοί του παραρτήματος Α».

Συνεπώς, σε συνδυασμό με τις λοιπές διατάξεις του νόμου, γίνεται δεκτός ο ορισμός της έννοιας της χρηματοδοτικής μίσθωσης, όπως διατυπώνεται στο Παράρτημα Α. Τα ΕΛΠ, ορίζουν ότι κατά την χρηματοδοτική μίσθωση, ελέγχεται η ουσιώδης μεταφορά όλων των κινδύνων και των ωφελημάτων, τα οποία προκύπτουν από το, αντιστοίχως, αμιγώς ιδιοκτησιακό καθεστώς του περιουσιακού στοιχείου. Υπογραμμίζεται επίσης, ότι ο τίτλος ιδιοκτησίας του παγίου μπορεί τελικά είτε να μεταβιβάζεται είτε όχι.

Παραδείγματα καταστάσεων και προϋποθέσεων, οι οποίες μεμονωμένα ή σε συνδυασμό θα μπορούσαν να συνεπάγονται την κατάταξη μιας μίσθωσης ως χρηματοδοτικής, είναι τα εξής (Παράρτημα Α του νόμου 4308/2014):

α) Η μίσθωση μεταβιβάζει την κυριότητα του περιουσιακού στοιχείου στο μισθωτή κατά την λήξη της μισθωτικής περιόδου.

β) Ο μισθωτής έχει το δικαίωμα αγοράς του περιουσιακού στοιχείου σε τιμή που αναμένεται να είναι επαρκώς χαμηλότερη από την εύλογη αξία κατά την ημερομηνία άσκησης του δικαιώματος, έτσι ώστε, κατά την έναρξη της μίσθωσης, να θεωρείται ευλόγως βέβαιο ότι το δικαίωμα θα ασκηθεί.

γ) Η διάρκεια της μίσθωσης εκτείνεται στο μεγαλύτερο μέρος της οικονομικήςζωής του περιουσιακού στοιχείου, έστω και αν ο τίτλος κυριότητας δε μεταβιβάζεται.

δ) Κατά την έναρξη της μίσθωσης, η παρούσα αξία των ελάχιστων καταβολών μισθωμάτων, στα οποία δεν λαμβάνεται υπόψη το κόστος τυχόν προσφερόμενων υπηρεσιών στη διάρκεια της μίσθωσης, καλύπτει ουσιωδώς το σύνολο της εύλογης αξίας του μισθωμένου περιουσιακού στοιχείου.

ε) Τα μισθωμένα περιουσιακά στοιχεία είναι ειδικής φύσης, ώστε μόνον ο μισθωτής να μπορεί να τα χρησιμοποιεί χωρίς να απαιτούνται σοβαρές τροποποιήσεις.

Ενδείξεις καταστάσεων οι οποίες μεμονωμένα ή σε συνδυασμό θα μπορούσαν επίσης να συνεπάγονται την κατάταξη μιας μίσθωσης ως χρηματοδοτικής, είναι οι εξής:

α) Εάν ο μισθωτής έχει το δικαίωμα να ακυρώσει τη μίσθωση, οι ζημίες του εκμισθωτή που συνδέονται με την ακύρωση καλύπτονται από το μισθωτή.

β) Κέρδη και ζημίες από τη διακύμανση της εύλογης αξίας του υπολείμματος ανήκουν στο μισθωτή (για παράδειγμα με τη μορφή έκπτωσης του μισθώματος που ισούται με το μεγαλύτερο μέρος του προϊόντος της πώλησης στη λήξη της μίσθωσης).

γ) Ο μισθωτής έχει τη δυνατότητα να παρατείνει τη μίσθωση με μίσθωμα σημαντικά χαμηλότερο από τα τρέχοντα μισθώματα της αγοράς.

Σχετικώς με το ερώτημά σας, σημειώνεται ότι δεν υφίσταται στον νόμο διάταξη που να ορίζει διαφορετική αντιμετώπιση της χρηματοδοτικής μίσθωσης από οντότητες που εντάσσονται στο απλογραφικό ή στο διπλογραφικό λογιστικό σύστημα. Εξάλλου, μετά την νομοτεχνική προσαρμογή που συντελέστηκε στον ΚΦΕ (άρθρο 115 παράγραφος 5α του Ν 4549/2018), οι φορολογικές διατάξεις σε κάθε περίπτωση τηρούμενου λογιστικού συστήματος, υιοθετούν το λογιστικό πλαίσιο στο ζήτημα της χρηματοδοτικής μίσθωσης. Η αντιμετώπιση συνεπώς, είναι κοινή τόσο στο διπλογραφικό όσο και στο απλογραφικό λογιστικό σύστημα.

Παραθέτουμε παράδειγμα λογιστικής αντιμετώπισης της χρηματοδοτικής μίσθωσης, από οντότητα με απλογραφικά βιβλία:

Παράδειγμα:

Έστω σύμβαση μίσθωσης μηχανήματος αξίας 150.000 ευρώ για 10 έτη με ετήσιες καταβολές μισθωμάτων € 22.500. Η απόσβεση του μηχανήματος θα υπολογιστεί με συντελεστή απόσβεσης 10% σύμφωνα με τα προβλεπόμενα από την φορολογική νομοθεσία.
Η σύμβαση πληροί τα κριτήρια της χρηματοδοτικής μίσθωσης και το πάγιο παρακολουθείται ως περιουσιακό στοιχείο της οντότητας.
Στα απλογραφικά βιβλία θα γίνουν οι εξής καταχωρίσεις:
Κατά την υπογραφή της σύμβασης σε ειδικό λογαριασμό αγορών παγίων καταχωρίζεται η αξία κτήσης του μηχανήματος. Σημειώνεται ότι εάν δεν ορίζεται αξία κτήσης, θα ληφθεί ως τέτοια η καθαρή παρούσα αξία των μισθωμάτων.

(Α) Σύναψη σύμβασης:

Στη συνέχεια κάθε ετήσιο μίσθωμα, θα πρέπει να διαχωρίζεται σε τόκο και σε χρεολύσιο, σύμφωνα με τον παρακάτω πίνακα:

Ο τόκος καταχωρίζεται σε λογαριασμό χρηματοοικονομικού εξόδου, το δε χρεολύσιο μειώνει εξωλογιστικά το ποσό της υποχρέωσης.
 

(Β) Πρώτο μίσθωμα

* Ο ΦΠΑ υπολογίζεται επί της τοκοχρεολυτικής δόσης: 22.500,00 X 24% = 5.400,00 ευρώ.

Τέλος, στη λήξη κάθε χρήσης θα πρέπει να πραγματοποιείται και η εγγραφή της απόσβεσης σε σχετικό λογαριασμό εξόδου ως εξής:

(Γ) Τέλος χρήσης 2019

* 150.000,00 χ 10% χ 11 / 12 = 13.750,00 ευρώ.

Στο πρώτο έτος χρήσης του παγίου, η απόσβεση υπολογίζεται για ένδεκα (11) μήνες, καθώς οι φορολογικές αποσβέσεις υπολογίζονται από τον επόμενο μήνα, από εκείνον, εντός του οποίου άρχισε η χρήση του παγίου.

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΣΛΟΤ Χαράλαμπος Ξένος

ΤΑ ΜΕΛΗ
Ελένη Ρογδάκη – Χαραμή
Χαράλαμπος Συρούνης
Νικόλαος Σγουρινάκης