Θέμα: «Κοινοποίηση της υπ’ αριθ. 218/2018 γνωμοδότησης του Β΄ Τμήματος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, εκδοθείσης επί ερωτημάτων σχετικά με την έκταση του δεδικασμένου αμετάκλητης δικαστικής απόφασης και ειδικότερα της παρεμπίπτουσας κρίσης αυτής επί όρου δικαστικά επικυρωμένης συμφωνίας του αρ. 44 του ν.1892/1990»

Σας κοινοποιούμε την υπ’ αριθ. 218/2018 γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (Β’ Τμήματος), η οποία έγινε δεκτή από τον Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων στις 17-012019, όπως προκύπτει από την επισημειωματική πράξη αυτού επί του σώματος της γνωμοδότησης. 

Η ανωτέρω γνωμοδότηση εκδόθηκε σε απάντηση ερωτήματος που διατύπωσε η Υπηρεσία μας με το υπ’ αριθ. Δ.ΕΙΣΠΡ.Ε 1138674 ΕΞ 2018 /20-9-2018 έγγραφό της, σε συνέχεια του υπ’ αριθ. 0001001/18-42018 σχετικού εγγράφου της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «ΑΧ. ΑΤΕ» και αφορούσε τα ακόλουθα ερωτήματα:

1. Αποτελεί δεδικασμένο για τις οφειλές της εταιρείας «ΑΛ. Α.Ε.» (ήδη «ΑΧ. ΑΤΕ») που προέρχονται από τη συμμετοχή της σε οποιαδήποτε κοινοπραξία και εμπίπτουν χρονικά στο πεδίο εφαρμογής της δικαστικά επικυρωμένης με την υπ’ αριθ. 1217/2008 απόφαση του Εφετείου Αθηνών συμφωνίας πιστωτών του αρ. 44 του ν.1892/1990, η δικαστική κρίση που εκφράστηκε με τις αμετάκλητες υπ’ αριθ. 1674/2017 και 1675/2017 αποφάσεις του Διοικητικού Εφετείου Θεσσαλονίκης με διαδίκους την ανωτέρω εταιρεία και το Ελληνικό Δημόσιο, κατά την οποία ο όρος 3.3.2.δ.4 παρ. 8 της ανωτέρω συμφωνίας είναι εφαρμοστέος ως ειδικότερος έναντι του όρου 3.3.2.δ.2 αυτής, με αποτέλεσμα να αναγνωριστεί από το δικαστήριο ότι οι απαιτήσεις του Ελληνικού Δημοσίου από τη συμμετοχή της ως άνω εταιρείας στην Κοινοπραξία «Θ.Α.Ε. – ΑΛ. Α.Τ.Ε. – Κ. Μ. Α.Τ.Ε.Β.Ε.» έχουν αποσβεστεί στο σύνολό τους (100%) και τα συγκεκριμένα ποσά που ήδη καταβλήθηκαν πρέπει να επιστραφούν στην εταιρεία ως αχρεωστήτως καταβληθέντα; 

2. Εάν ναι, οφείλει η Φορολογική Διοίκηση, συμμορφούμενη προς τούτο, να εφαρμόζει πλέον τον όρο 3.3.2.δ.4 και όχι τον όρο 3.3.2.δ.2 της δικαστικά επικυρωθείσας συμφωνίας πιστωτών του αρ. 44 του ν.1892/1990 για τις οφειλές της εταιρείας προς το Δημόσιο από τη συμμετοχή της σε οποιαδήποτε κοινοπραξία ή εμποδίζεται από την εκδοθείσα και αρμοδίως γενομένη δεκτή υπ’ αρ. 382/2013 γνωμοδότηση του ΝΣΚ, η οποία έκρινε με αντίθετο τρόπο τους ίδιους όρους της συγκεκριμένης συμφωνίας; Υποχρεούται η Φορολογική Διοίκηση σε επιστροφή των ποσών που έχουν ήδη καταβληθεί από την εταιρεία κατ’ εφαρμογή του όρου 3.3.2.δ.2 σύμφωνα με την υπ’ αρ. 382/2013 γνωμοδότηση, αλλά για τα οποία δεν έχει ασκηθεί προσφυγή; 

3. Εάν δεν συντρέχει το δεδικασμένο, παρακαλούμε για την επανεξέταση του ζητήματος που κρίθηκε με την υπ’ αρ. 382/2013 γνωμοδότηση του ΝΣΚ, λαμβανομένων υπόψη των νέων πραγματικών περιστατικών, ήτοι της έκδοσης των υπ’ αριθ. 1674/2017 και 1675/2017 αποφάσεων του Διοικητικού  Εφετείου Θεσσαλονίκης, όσον αφορά την εφαρμογή του όρου 3.3.2.δ.4 αντί του όρου 3.3.2.δ.2 της δικαστικά επικυρωθείσας συμφωνίας πιστωτών του αρ. 44 του ν.1892/1990 για τις οφειλές της εταιρείας προς το Δημόσιο λόγω της συμμετοχής της σε κοινοπραξίες.

Το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους γνωμοδότησε κατά πλειοψηφία ως εξής:

1. Επί του πρώτου ερωτήματος (καθιστώντας έτσι άνευ αντικειμένου την απάντηση στο τρίτο ερώτημα), ότι παράγει δεδικασμένο για τις οφειλές της εταιρίας «ΑΛ. Α.Τ.Ε.» (ήδη «ΑΧ. Α.Τ.Ε.»), που προέρχονται από την συμμετοχή της σε οποιαδήποτε κοινοπραξία και εμπίπτουν χρονικά στο πεδίο
εφαρμογής της μεταξύ αυτής και των πιστωτών της καταρτισθείσας στις 28.11.2006 συμφωνίας του άρθρου 44 του ν.1892/1990, η οποία επικυρώθηκε με την με αριθ. 1217/2008 απόφαση του Εφετείου Αθηνών, η δικαστική κρίση που διατυπώθηκε με τις αμετάκλητες με αριθ. 1674/2017 και 1675/2017 αποφάσεις του Διοικητικού Εφετείου Θεσσαλονίκης, με διαδίκους την εταιρία και το Ελληνικό Δημόσιο, ότι ο όρος 3.3.2.δ.4 (παράγραφος όγδοη) της συμφωνίας είναι εφαρμοστέος ως ειδικότερος έναντι του όρου 3.3.2.δ.2 αυτής, με αποτέλεσμα να αναγνωριστεί από το δικαστήριο ότι οι απαιτήσεις του Ελληνικού Δημοσίου κατά της εταιρίας από τη συμμετοχή της στην Κοινοπραξία «Θ.Α.Ε. - ΑΛ. Α.Τ.Ε. – Κ.Μ. Α.Τ.Ε.Β.Ε.» έχουν αποσβεστεί στο σύνολό τους και να διαταχθεί ή επιστροφή των καταβληθέντων, κατ’ εφαρμογή του όρου 3.3.2.δ.2 της συμφωνίας, χρηματικών ποσών στην εταιρία ως αχρεωστήτως εισπραχθέντων από το Ελληνικό Δημόσιο.

2. Επί του πρώτου σκέλους του δεύτερου ερωτήματος, ότι, ως εκ τούτου, οφείλει η Φορολογική Διοίκηση να εφαρμόζει στο εξής τον όρο 3.3.2.δ.4 και όχι τον όρο 3.3.2.δ.2 της ανωτέρω συμφωνίας για τις οφειλές της εταιρίας προς το Δημόσιο από τη συμμετοχή της σε οποιαδήποτε κοινοπραξία.

3. Επί του δεύτερου σκέλους του δεύτερου ερωτήματος, ότι γεννάται υποχρέωση επιστροφής όποιων ποσών έχουν, κατ’ εφαρμογή του όρου 3.3.2.δ.2 της συμφωνίας, καταβληθεί από την εταιρία, σύμφωνα με τη με αριθ. 382/2013 γνωμοδότηση Ν.Σ.Κ., καθώς και εκείνων, για τα οποία δεν έχει ασκηθεί προσφυγή, υπό την προϋπόθεση, όμως, ότι οι σχετικές απαιτήσεις της εταιρίας δεν έχουν υποπέσει σε παραγραφή.

Συνεπώς, κατ’ εφαρμογή των ανωτέρω, γίνονται δεκτά τα ακόλουθα:

1. Το ζήτημα ερμηνείας και εφαρμογής όρου δικαστικά επικυρωμένης συμφωνίας εταιρείας με τους πιστωτές της (σύμφωνα με το άρθρο 44 του ν.1882/1990), που κρίνεται παρεμπιπτόντως από το διοικητικό δικαστήριο της ουσίας, προκειμένου να επιλυθεί το κύριο, διοικητικής φύσης, ζήτημα της τύχης των οφειλών προς το Ελληνικό Δημόσιο από αιτία δημοσίου δικαίου (φόρους κλπ), καθίσταται και αυτό ζήτημα διοικητικής φύσης, με συνέπεια από την απόφαση του διοικητικού δικαστηρίου που το κρίνει, να παράγεται δεδικασμένο. 

2. Εξαιτίας του δεδικασμένου, οφείλει η Φορολογική Διοίκηση να εφαρμόζει στο εξής τους όρους της συγκεκριμένης συμφωνίας, κατά τον τρόπο που ήδη κρίθηκε από το διοικητικό δικαστήριο. 

3. Γεννάται υποχρέωση επιστροφής όποιων ποσών έχουν καταβληθεί από την εταιρεία βάσει της συμφωνίας, κατά τρόπο διαφορετικό από τον οριζόμενο με τη δικαστική απόφαση, ακόμη και εκείνων για τα οποία δεν έχει ασκηθεί προσφυγή, υπό την προϋπόθεση ότι οι σχετικές απαιτήσεις της εταιρείας δεν έχουν υποπέσει σε παραγραφή. 

Συνημμ:
Ακριβές αντίγραφο της με αρ. 218/2018 γνωμοδότησης ΝΣΚ ( 13 σελ.)

Ο Διοικητής της
Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων
Γ. ΠΙΤΣΙΛΗΣ