Θέμα: Εφαρμογή διατάξεων ΦΠΑ στην χορήγηση και ανανέωση του ηλεκτρονικά αναγνώσιμου σήματος των Φορτηγών Δημόσιας Χρήσης (Φ.Δ.Χ.) και των Ειδικών Τουριστικών Λεωφορείων Δ.Χ. (Τ.Λ.Δ.Χ.)

Κατόπιν προφορικών και γραπτών ερωτημάτων, σχετικά με την εφαρμογή διατάξεων ΦΠΑ στην χορήγηση και ανανέωση του ηλεκτρονικά αναγνώσιμου σήματος των Ειδικών Τουριστικών Λεωφορείων Δ.Χ. (Τ.Λ.Δ.Χ.) και των Φορτηγών Δημοσίας Χρήσης (Φ.Δ.Χ.) παρέχουμε τις ακόλουθες διευκρινίσεις:

Με την Απόφαση Γ 456/οικ. 8061/487/2017 του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, καθιερώνεται η υποχρέωση προμήθειας ηλεκτρονικά αναγνώσιμου σήματος (ΗΑΣ) σε κάθε φορτηγό δημόσιας χρήσης (Φ.Δ.Χ.) και κάθε ειδικό τουριστικό λεωφορείο δημόσιας χρήσης (Τ.Λ.Δ.Χ). Ως φορείς χορήγησης του σήματος δύνανται να οριστούν όλα τα δευτεροβάθμια συνδικαλιστικά όργανα που εκ του καταστατικού τους εκπροσωπούν ιδιοκτήτες των ΦΔΧ αυτοκινήτων ή και των Τ.Λ.Δ.Χ., καθώς και το Πανελλήνιο Συνδικάτο Χερσαίων Εμπορευματικών Μεταφορών (Π.Σ.Χ.Ε.Μ.) και η Γενική Πανελλαδική Ομοσπονδία Επιχειρήσεων Τουρισμού (Γ.Ε.Π.Ο.Ε.Τ.).

Σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 2, παρ. 1. α', 3, παρ. 1. α', 4 και 8 του Κώδικα ΦΠΑ (Ν.2859/2000), όπως ισχύει, στον ΦΠΑ υπόκειται κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, ημεδαπό ή αλλοδαπό ή ένωση προσώπων, εφόσον ασκεί κατά τρόπο ανεξάρτητο την οικονομική δραστηριότητα του παραγωγού, του εμπόρου ή αυτού που παρέχει υπηρεσίες , ανεξάρτητα από τον τόπο εγκατάστασης, των επιδιωκόμενο σκοπό ή το αποτέλεσμα της δραστηριότητας αυτής.

Σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτωσης ιε,' της παραγράφου 1, του άρθρου 22 του Κώδικα ΦΠΑ απαλλάσσεται από το φόρο η παροχή υπηρεσιών και η στενά συνδεόμενη με αυτές παράδοση αγαθών προς τα μέλη τους, έναντι καταβολής συνδρομής, από μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικά πρόσωπα και οργανισμούς, που επιδιώκουν στα πλαίσια του συλλογικού τους συμφέροντος, μεταξύ άλλων και σκοπούς συνδικαλιστικούς, εφόσον δεν οδηγούν σε στρέβλωση των όρων του ανταγωνισμού.

Οι φορείς χορήγησης υποχρεούνται με δική τους ευθύνη να εγκαθιστούν και να λειτουργούν πληροφορικό σύστημα έτσι ώστε να παρακολουθούν μηχανογραφικά τη χορήγηση και εγκατάσταση των ηλεκτρονικών σημάτων στα εν λόγω φορτηγά και λεωφορεία δημόσιας χρήσης.

Επιπλέον, υποχρεούνται να ανταλλάσσουν ηλεκτρονικά αρχεία με το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, να χορηγούν στα εξουσιοδοτημένα για τον έλεγχο όργανα κατάλληλες τερματικές συσκευές και πρόσβαση στα αρχεία της βάσης δεδομένων και να παρέχουν την συνδρομή τους για την κατάλληλη εκπαίδευση του προσωπικού των φορέων ελέγχου στη χρήση των τερματικών συσκευών.

Οι φορείς χορήγησης, χορηγούν το ΗΑΣ στον αιτούμενο ιδιοκτήτη, ανεξαρτήτως εάν αυτός είναι ή όχι μέλος του συγκεκριμένου φορέα χορήγησης, υπό την προϋπόθεση ότι ο φορέας χορήγησης εκπροσωπεί την κατηγορία του οχήματος για το οποίο υποβάλλεται το αίτημα.

Η αξία του ηλεκτρονικά αναγνώσιμου σήματος, καθορίζεται από τον κάθε φορέα χορήγησης, με αντίτιμο που δεν υπερβαίνει τα εξήντα (60) ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ, επιβαρύνει τον ιδιοκτήτη του Φ.Δ.Χ. ή του Τ.Λ.Δ.Χ. και καταβάλλεται σε κάθε περίπτωση έγκρισης έγκυρου ΗΑΣ.

Όπως προκύπτει από την ανωτέρω αναφερόμενη απόφαση ως φορείς χορήγησης του ηλεκτρονικά αναγνώσιμου σήματος δύνανται να οριστούν μόνο συνδικαλιστικά όργανα τα οποία συνιστούν επαγγελματικές οργανώσεις.

Οι επαγγελματικές οργανώσεις είναι σωματεία που διέπονται από τις διατάξεις του νόμου 1712/1987 όπως ισχύει καθώς επίσης και από τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα. Οι οργανώσεις αυτές δεν ασκούν κερδοσκοπική δραστηριότητα.

Κατόπιν των ανωτέρω, το τίμημα που εισπράττουν οι φορείς χορήγησης από τους ιδιοκτήτες των φορτηγών αυτοκινήτων και των ειδικών τουριστικών λεωφορείων δημόσιας χρήσης για τη χορήγηση ή την ανανέωση του ηλεκτρονικά αναγνώσιμου σήματος εμπίπτει στην απαλλαγή του άρθρου 22.1.ιε' του Κώδικα ΦΠΑ μόνο εφόσον οι εν λόγω ιδιοκτήτες είναι μέλη των φορέων χορήγησης. Στην περίπτωση αυτή, οι φορείς δεν δικαιούνται έκπτωσης του ΦΠΑ των σχετικών εισροών που πραγματοποιούν στο πλαίσιο της εν λόγω διαδικασίας.

Αντίθετα, όταν ο εκάστοτε ιδιοκτήτης δεν αποτελεί μέλος του φορέα που χορηγεί η ανανεώνει το ηλεκτρονικά αναγνώσιμο σήμα, το τίμημα που καταβάλλει στο φορέα για την πράξη αυτή υπάγεται σε ΦΠΑ με τον κανονικό συντελεστή 24%. Επισημαίνεται ότι, στην περίπτωση αυτή, οι φορείς χορήγησης έχουν όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τις διατάξεις του Κώδικα ΦΠΑ (υποβολή δηλώσεων, δικαίωμα έκπτωσης του ΦΠΑ των εισροών τους κ.ά.).

Ο Διοικητής της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων Γ. Πιτσιλής