ΥΠΟΙΚ 1053890/352/0015/ΠΟΛ.1128/3.6.1999 Απαλλαγή από τη θεώρηση φορολογικών στοιχείων ορισμένων κατηγοριών υπόχρεων ΠΟΛ.1105/1999 ΑΥΟ - Οδηγίες εφαρμογής

Το Υπουργείο Οικονομικών, στα πλαίσια της απλοποίησης των φορολογικών διαδικασιών και των διαμορφωθεισών νέων συνθηκών στον τομέα οργάνωσης των Φορολογικών Υπηρεσιών, όσο και των επιχειρήσεων, προχώρησε στην απαλλαγή από τη θεώρηση των φορολογικών στοιχείων σε ορισμένες κατηγορίες υπόχρεων από τις 1 Ιουνίου 1999, με την υπ` αριθ. 1045300/286/ΠΟΛ.1105/6.5.1999 Απόφαση του Υπουργείου Οικονομικών, η οποία σας κοινοποιήθηκε άμεσα.

Επισημαίνεται ότι η υπαγωγή στο υπόψη μέτρο, που αφορά ουσιαστικά μετάταξη θεωρημένων στοιχείων στην κατηγορία των αθεώρητων, έχει χαρακτήρα υποχρέωσης και δεν σημαίνει την κατ` επιλογή ένταξη στο μέτρο.

Για την ομαλή και ομοιόμορφη εφαρμογή της εν λόγω απόφασης, μολονότι είναι αναλυτική και σαφής, κρίνεται αναγκαίο να παρασχεθούν οι ακόλουθες οδηγίες:

1. Οριο ακαθάριστων εσόδων

Τα ακαθάριστα έσοδα για τον υπολογισμό του 1.000.000.000 δρχ. λαμβάνονται υπόψη όπως για την ένταξη σε κατηγορίες βιβλίων του ΚΒΣ, δηλαδή:

α) Οταν η προηγούμενη διαχειριστική περίοδος είναι μεγαλύτερη ή μικρότερη του δωδεκαμήνου τα ακαθάριστα έσοδα ανάγονται σε ετήσια:

π.χ. Διαχειριστική περίοδος 1.10.1997 - 31.12.1998/Ακαθάριστα έσοδα 1.800.000.000 δρχ.

Αρα 1.800.000.000 /15 δρχ. Χ 12 = 1.440.000.000 δρχ.

β) Στο ποσό των ακαθάριστων εσόδων για την ένταξη σε κατηγορία βιβλίων, συμπεριλαμβάνονται και οι πωλήσεις για λογαριασμό τρίτου, αντιθέτως δεν συμπεριλαμβάνονται οι επιδοτήσεις, επιχορηγήσεις, πωλήσεις παγίων περιουσιακών στοιχείων, συναλλαγματικές διαφορές, τόκοι καταθέσεων και έσοδα από εκμίσθωση ακινήτων.

2. Μέσος όρος προσωπικού

Ο μέσος όρος προσωπικού προκύπτει από το σύνολο των εργαζομένων κατά την προηγούμενη διαχειριστική περίοδο με εξηρτημένη εργασία, είτε απασχολείται μόνιμα, είτε έκτακτα, είτε είναι Διοικητικό, είτε εργατοτεχνικό και ανεξαρτήτως του τόπου και χώρου απασχόλησης αυτών.

Για τον υπολογισμό λαμβάνεται υπόψη το σύνολο των ημερομισθίων του έτους (ημέρες ασφάλισης) δια του αριθμού των εργασίμων ημερών του έτους.

Π.χ. Ημερομίσθια χρήσης 1998 : 16.500

Εργάσιμες ημέρες έτους 300

Αρα 16.500 / 300 = 55 μέσος όρος προσωπικού

Στις περιπτώσεις λειτουργίας εποχιακών επιχειρήσεων, στον αριθμό των εργασίμων ημερών του έτους δεν υπολογίζεται το χρονικό διάστημα κατά το οποίο η επιχείρηση δεν βρίσκεται σε λειτουργία.

3. Μεταξύ των επιχειρήσεων που εμπίπτουν στην έκδοση αθεώρητων στοιχείων, λόγω ύψους ακαθάριστων εσόδων και προσωπικού, περιλαμβάνεται κάθε επιχείρηση, ανεξαρτήτως αντικειμένου.

4. Επιχειρήσεις που προέρχονται από μετασχηματισμό

Οταν η επιχείρηση προέρχεται από μετασχηματισμό (συγχώνευση, διάσπαση, απορρόφηση), για να κριθεί εάν πληροί τις προϋποθέσεις των ακαθάριστων εσόδων και του μέσου όρου προσωπικού, λαμβάνονται υπόψη τα δεδομένα της τελευταίας διαχειριστικής περιόδου των επιχειρήσεων από τις οποίες προέρχεται, λαμβανομένου υπόψη ότι θεωρείται καθολικός διάδοχος αυτών.

Στις περιπτώσεις επιχειρήσεων που προέρχονται από μετασχηματισμό και εφόσον δημιουργούνται αμφιβολίες εάν έχουν τις προϋποθέσεις της απόφασης αυτής, θα προηγείται παρουσίαση των δεδομένων στην αρμόδια ΔΟΥ και εάν κριθεί ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις θα σημειώνεται επί των καταστάσεων "Η επιχείρηση προέρχεται από το μετασχηματισμό των .............και έχει τις προϋποθέσεις να υπαχθεί στην ΠΟΛ.1105/1999 Α.Υ.Ο.".

Αναλόγως, τα ανωτέρω ισχύουν και για την απώλεια ή αναίρεση του δικαιώματος αυτού (παρ. 4 και 5 της ΠΟΛ.1105/1999 Α.Υ.Ο.).

Σχετικά με περιπτώσεις Ν.Π.Δ.Δ. που, βάσει ειδικών διατάξεων, προβλέπεται ο "μετασχηματισμός" τους σε επιχείρηση - Α.Ε. -, διευκρινίζεται ότι από το χρόνο σύστασης και λειτουργίας της Α.Ε. δεν απαιτείται θεώρηση των φορολογικών στοιχείων, εφόσον το Ν.Π.Δ.Δ. από το οποίο προέκυψε η Α.Ε. πληρούσε τις προϋποθέσεις ακαθάριστων εσόδων και προσωπικού (1 δις και 50 άτομα προσωπικού).

Σημειώνεται ότι, για την προαναφερόμενη περίπτωση, απαιτείται η υποβολή της κατάστασης αθεώρητων στοιχείων.

5. Κατάσταση μη θεωρούμενων στοιχείων

α) Στην προβλεπόμενη κατάσταση αθεώρητων στοιχείων θα αναγράφονται, εκτός των άλλων, τα πλήρη στοιχεία της επιχείρησης, κατ` αναλογία των απαιτήσεων του Εντύπου Β'1, δηλαδή:

- Επωνυμία

- Α.Φ.Μ.

- Διεύθυνση έδρας

- Κατηγορία Βιβλίων

- Επάγγελμα

Στις εγκαταστάσεις

- Α/Α Εγκατάστασης, όπως είναι στο Μητρώο της ΔΟΥ.

- Διεύθυνση και επάγγελμα.

β) Η κατάσταση υποβάλλεται στην αρμόδια ΔΟΥ της έδρας πριν την πρώτη έκδοση αθεώρητων στοιχείων, με βάση τις διατάξεις της ΠΟΛ.1105/1999 Απόφασης του Υπουργείου Οικονομικών. Διευκρινίζεται ότι το Δελτίο Ποσοτικής Παραλαβής, όταν χρησιμοποιείται σαν στοιχείο (όχι ως βιβλίο), υπάγεται στη ρύθμιση της παρούσας.

Η κατάσταση αυτή μπορεί να είναι ενιαία κατά εγκατάσταση, δεν αποκλείεται όμως στην κατάσταση της έδρας να επισυνάπτονται ιδιαίτερες καταστάσεις κατά Υποκατάστημα.

γ) Οι επιχειρήσεις που εμπίπτουν στο μέτρο αυτό και κατέχουν θεωρημένα φορολογικά στοιχεία, θα συνεχίζουν την έκδοση αυτών μέχρι εξάντλησής τους.

δ) Ως προς τον αριθμό έναρξης της αρίθμησης στοιχείων που θα εκδίδονται αθεώρητα, διευκρινίζεται ότι θα αναγράφεται ο αμέσως επόμενος αριθμός του τελευταίου θεωρημένου στοιχείου, ανεξαρτήτως του χρόνου έναρξης.

ε) Σε περίπτωση χρήσης ενιαίου μηχανογραφικού εντύπου, στην κατάσταση αναγράφεται ο αμέσως επόμενος αριθμός της ενιαίας γενικής αρίθμησης, σημειώνοντας τα είδη των στοιχείων που θα εκδίδονται απ` αυτό.

στ) Η αρίθμηση όλων των φορολογικών στοιχείων θα συνεχίσει να είναι ενιαία, αύξουσα κατά χρονολογική σειρά, όπως ορίζεται στις γενικές διατάξεις του ΚΒΣ (άρθρο 18, παρ. 6).

ζ) Σε περίπτωση σταδιακής έναρξης έκδοσης αθεώρητων στοιχείων, λόγω διαφορετικού πλήθους αποθεμάτων θεωρημένων εντύπων και σειράς εξάντλησης, κατά την πρώτη εφαρμογή, η κατάσταση που θα υποβληθεί θα περιλαμβάνει το σύνολο των ειδών των στοιχείων.

η) Το Δημόσιο και τα Ν.Π.Δ.Δ. δεν θα υποβάλουν την κατάσταση αυτή, ακόμα και εάν κάνουν πράξεις οι οποίες υπάγονται σε ΦΠΑ.

6. Υποβολή κατάστασης για κάθε διαχειριστικό έτος

Σε σχέση με την κατάσταση που υποχρεούνται να υποβάλουν οι επιτηδευματίες στο πρώτο εικοσαήμερο κάθε διαχειριστικού έτους, διευκρινίζονται τα εξής:

α) Σε περίπτωση που δεν υφίσταται μεταβολή ως προς τα είδη και τις σειρές στοιχείων που περιλαμβάνονται στις καταστάσεις της προηγούμενης χρήσης, θα δηλώνεται ότι: "Ουδεμία μεταβολή επέρχεται ως προς τα είδη και τις σειρές στοιχείων που δηλώθηκαν για την προηγούμενη χρήση ........", εάν υπάρχουν ορισμένες μεταβολές, δηλώνονται μόνο αυτές.

β) Καθόσον αφορά την αναγραφή του αύξοντα αριθμού κάθε είδους και σειράς στοιχείου, κατά περίπτωση, ισχύουν τα εξής:

β1) Θα αναγράφεται η ένδειξη "συνεχόμενη αρίθμηση", εφόσον και στη νέα χρήση θα συνεχίζεται η αρίθμηση της προηγούμενης.

β2) Θα σημειώνεται ο αύξων αριθμός που θα αποτελεί νέα αφετηρία αρίθμησης, εφόσον για το σύνολο ή σε ορισμένα είδη στοιχείων πρόκειται να σταματήσει η ακολουθούμενη αρίθμηση και να αρχίσει νέα, παραπλεύρως της ονοματολογίας κάθε είδους και σειράς στοιχείων που αφορά.

Αυτονόητο είναι, για την τελευταία περίπτωση, ότι, εάν δεν επέλθει μεταβολή ως προς τα είδη και τις σειρές στοιχείων, πλην όμως θα ισχύει νέα αρίθμηση για το σύνολο των στοιχείων, με την ίδια αφετηρία έναρξης (π.χ. το Νο 1 ή το 10.001 κ.λπ.), αρκεί επιπλέον της ανωτέρω σημείωσης (περ. 6α`) και η αναγραφή της φράσης: "νέα αφετηρία έναρξης αρίθμησης το Νο .... για το σύνολο των στοιχείων".

7. Ελεγχος φορολογικών χρεών

Με βάση τα οριζόμενα στην απόφαση αυτή, ουσιαστικά τα στοιχεία που προβλέπουν οι γενικές διατάξεις να εκδίδονται θεωρημένα μετατάσσονται, υπό προϋποθέσεις, στην κατηγορία των αθεώρητων, για συγκεκριμένες κατηγορίες υπόχρεων.

Ο έλεγχος της ύπαρξης φορολογικών χρεών ή μη επίδοσης δηλώσεων του άρθρου 36, παρ. 8 του ΚΒΣ, συνεχίζει να πραγματοποιείται κατά την υποβολή της εν λόγω κατάστασης, κατά ρητή αναφορά στην παρ. 2στ` της ΠΟΛ.1105/1999 Απόφασης του Υπουργείου Οικονομικών.

Οσον αφορά τον έλεγχο ασφαλιστικών χρεών ή οφειλών προς τα Επιμελητήρια, ο οποίος προβλέπεται από άλλες μη φορολογικές διατάξεις, θα συνεχίσει να γίνεται σε επίπεδο θεώρησης βιβλίων ή στοιχείων που δεν εμπίπτουν στην παρούσα απόφαση.

8. Αναγραφή της ένδειξης "ΑΘΕΩΡΗΤΑ ΒΑΣΕΙ ΤΗΣ ΠΟΛ.1105/1999 ΑΥΟ"

Στα εκδιδόμενα με βάση την απόφαση αυτή αθεώρητα στοιχεία πρέπει να αναγράφεται, εντύπως ή με σφραγίδα, σε όλα τα αντίτυπα, η φράση "ΑΘΕΩΡΗΤΑ ΒΑΣΕΙ ΤΗΣ ΠΟΛ.1105/1999 ΑΥΟ".

Στην περίπτωση χρήσης ενιαίου μηχανογραφικού εντύπου, το οποίο χρησιμοποιείται για την έκδοση διαφόρων αθεώρητων στοιχείων, από τα οποία άλλα εμπίπτουν στην απόφαση αυτή και άλλα δεν θεωρούνται με βάση τις γενικές διατάξεις (π.χ. Πιστωτικό Τιμολόγιο, Απόδειξη Δαπάνης κ.λπ.), σκόπιμο είναι η πιο πάνω φράση να τυπώνεται από τον Η/Υ, με ανάλογο προγραμματισμό, μόνο στα στοιχεία τα οποία αφορά, κατά την έκδοση αυτών.

9. Απεικόνιση στοιχείων εκδότη - Υπογραφή αυτού

Οπως είναι γνωστό, ο ΚΒΣ προβλέπει την υποχρέωση υπογραφής των φορολογικών στοιχείων, καθώς και τη συνυπευθυνότητα εκδότη και λήπτη, με σκοπό τη διασφάλιση των συναλλαγών (άρθρο 18).

Θεωρούμε αναγκαίο να επισημάνουμε, για λόγους διασφάλισης των επιχειρήσεων και της γνησιότητας των φορολογικών στοιχείων που εκδίδουν, ότι πρέπει να δοθεί ιδιαίτερο βάρος στον τρόπο απεικόνισης των ατομικών στοιχείων των επιχειρήσεων (επωνυμία, επάγγελμα, διεύθυνση, ΑΦΜ, ΔΟΥ), καθώς και στον ασφαλή τρόπο υπογραφής αυτών.

10. Ενιαίο Μηχανογραφικό Εντυπο, στο οποίο περιέχονται στοιχεία τα οποία υποχρεωτικά θεωρούνται

Στις περιπτώσεις θεώρησης Ενιαίων Μηχανογραφικών Εντύπων (ΕΜΕ), στα οποία περιλαμβάνονται και στοιχεία τα οποία εξαιρούνται της απόφασης αυτής (εισιτήρια, δελτία παραγγελίας κ.λπ.), τότε αυτονόητο είναι ότι το ΕΜΕ πρέπει να θεωρείται για το σύνολο των στοιχείων.

Σημειώνουμε, όμως, ότι οι επιχειρήσεις αυτές πρέπει να εξετάσουν τη δυνατότητα έκδοσης των θεωρημένων αυτών στοιχείων από ιδιαίτερο μηχανογραφικό έντυπο, προς αποφυγή αυξημένου φόρτου εργασίας.

Επίσης, διευκρινίζεται ότι ο Προϊστάμενος ΔΟΥ μπορεί να εξετάσει, στα πλαίσια των δικαιωμάτων του, σύμφωνα με το άρθρο 36, παρ. 2γ` του ΚΒΣ, τη δυνατότητα έγκρισης μη θεώρησης ή κατά διάφορο τρόπο θεώρησης των μηχανογραφικώς εκδιδομένων στοιχείων και της κατηγορίας αυτής.

11. Κατά διάφορο τρόπο θεώρηση ή μη θεώρηση μηχανογραφικώς εκδιδομένων στοιχείων

Με τις διατάξεις του άρθρου 36 (παρ. 2γ`) του ΚΒΣ, ο Προϊστάμενος ΔΟΥ, μετά από σύμφωνη γνώμη του αρμόδιου Επιθεωρητή, μπορεί να εγκρίνει την κατά διάφορο τρόπο θεώρηση ή μη θεώρηση των μηχανογραφικώς εκδιδομένων στοιχείων.

Οι επιτηδευματίες οι οποίοι δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για την απαλλαγή από τη θεώρηση των φορολογικών τους στοιχείων, μπορούν να υποβάλουν αίτηση στον Προϊστάμενο ΔΟΥ της έδρας και να ζητήσουν την εφαρμογή των προαναφερομένων διατάξεων για τα μηχανογραφικώς εκδιδόμενα στοιχεία.

Οι Προϊστάμενοι ΔΟΥ και οι αρμόδιοι Επιθεωρητές να κάνουν με ευρύτητα χρήση του δικαιώματός τους σε ειδικές περιπτώσεις επιχειρήσεων, όπως:

α) Η επιχείρηση υπερκαλύπτει το κριτήριο των ακαθάριστων εσόδων, αλλά δεν πληροί το κριτήριο του προσωπικού (π.χ. ακαθάριστα έσοδα 4 δις δρχ., προσωπικό 41 άτομα).

β) Προέρχεται από συγχώνευση πολλών μικρότερων επιχειρήσεων, από τις οποίες καμία δεν είχε τις προϋποθέσεις της απόφασης αυτής κατά το προηγούμενο διαχειριστικό έτος, πλην όμως μετά τη συγχώνευση η "νέα" εταιρία ουσιαστικά έχει αυτές τις προϋποθέσεις.

γ) Πρόκειται για νέα επιχείρηση μεγάλου μεγέθους, η οποία πληροί το κριτήριο του προσωπικού.

δ) Αλλες επιχειρήσεις σημαντικού μεγέθους, με καλή φορολογική εικόνα, μεγάλο αριθμό μηχανογραφικώς εκδιδομένων φορολογικών στοιχείων και ικανό αριθμό απασχολούμενου προσωπικού.

Σημειώνεται ότι, κατά τη χορήγηση των προαναφερομένων εγκρίσεων, πρέπει να λαμβάνουν υπόψη, τόσο στις πιο πάνω κατηγορίες επιτηδευματιών, όσο και σε άλλες περιπτώσεις εγκρίσεων, τα οριζόμενα στην υπ` αριθ. 1082121/591/ΠΟΛ.1206/17.7.1996 εγκύκλιό μας.