ΥΠΟΙΚ 1020742/1137/0016/ΠΟΛ.1058/23.2.1999 Αποδεικτικό ενημερότητας για χρέη και φορολογικές υποχρεώσεις προς το Δημόσιο

Υστερα από την υπ` αριθ. 1013368/6976/ΠΟΛ.1028/4.2.1999 ΑΥΟ, που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 153/Β`/23.2.1999 και αναφέρεται στο αποδεικτικό ενημερότητας για χρέη και φορολογικές υποχρεώσεις προς το Δημόσιο, σας παρέχουμε τις παρακάτω οδηγίες και διευκρινίσεις για ενημέρωσή σας και εφαρμογή αυτής στις περιπτώσεις που είναι υποχρεωτική η προσκόμισή του για τη διενέργεια ορισμένων πράξεων ή συναλλαγών, όπως αυτές αναφέρονται αναλυτικά σε σχετική διάταξή της.

Η απόφαση αυτή εκδόθηκε κατ` εξουσιοδότηση του άρθρου 26 του Ν.1882/1990 (ΦΕΚ 43/Α`), όπως αυτό τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με το άρθρο 9, παρ. 3 του Ν.2503/1997 (ΦΕΚ 107/Α`) και του άρθρου 25 του Ν.2648/1998 (ΦΕΚ 238/Α`) και ισχύει από τις 1.3.1999, οπότε και καταργείται η υπ` αριθ. 2048300/6844/0016/1990 (ΦΕΚ 508/1990) ΑΥΟ, όπως και όλες οι μεταγενέστερες αποφάσεις με τις οποίες αυτή έχει τροποποιηθεί ή συμπληρωθεί.

Οσα αποδεικτικά ενημερότητας εκδοθούν μέχρι τις 26.2.1999 με βάση τις καταργούμενες αποφάσεις, εξακολουθούν να ισχύουν μέχρι τη λήξη τους.

Σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 25 του Ν.2648/1998, το αποδεικτικό ενημερότητας εκδίδεται από τον Προϊστάμενο της αρμόδιας ΔΟΥ και χορηγείται εφόσον ο αιτών: α) έχει υποβάλει τις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος, ΦΠΑ και ΦΜΥ, για την υποβολή των οποίων έχει υποχρέωση και β) έχει καταβάλει ή τακτοποιήσει νομίμως (με αναστολή πληρωμής ή με διευκόλυνση τμηματικής καταβολής) τις, μέχρι τη χρονολογία έκδοσης του αποδεικτικού, βεβαιωμένες και ληξιπρόθεσμες οφειλές του.

Οι περιπτώσεις για τις οποίες είναι υποχρεωτική η προσκόμιση του εν λόγω αποδεικτικού από κάθε Φυσικό ή Νομικό Πρόσωπο αναφέρονται στο άρθρο 1 της κοινοποιηθείσας απόφασης, ενώ με το άρθρο 2 αυτής καθορίζονται οι Υπηρεσίες και τα πρόσωπα στα οποία προσκομίζεται κάθε φορά αυτό. Η τυχόν αξίωση για προσκόμιση αυτού και σε άλλες περιπτώσεις πέραν των στο άρθρο 1 της απόφασης αυτής περιοριστικά αναφερομένων δεν είναι σύννομη, εφόσον βέβαια η προσκόμιση αυτού δεν καθίσταται υποχρεωτική από άλλη διάταξη νόμου.

Η προσκόμιση αποδεικτικού ενημερότητας καθίσταται υποχρεωτική για τις εξής περιπτώσεις:

1. Για την είσπραξη χρημάτων ή την εξόφληση τίτλων πληρωμής από δημόσιους υπόλογους, ΔΟΥ, Τελωνεία, Δήμους, Κοινότητες, ΝΠΔΔ, Δημόσιες, Δημοτικές και Κοινοτικές Επιχειρήσεις δημόσιας ή κοινής ωφέλειας και γενικά επιχειρήσεις ή Οργανισμούς του ευρύτερου Δημόσιου Τομέα, όπως αυτός καθορίζεται από την ισχύουσα κάθε φορά νομοθεσία, καθώς και απ` αυτούς που ενεργούν πληρωμές με εντολή ή εξουσιοδότηση των παραπάνω, εφόσον το ακαθάριστο ποσό του τίτλου πληρωμής υπερβαίνει τις 300.000 δρχ.

Στις περιπτώσεις αυτές, το αποδεικτικό ενημερότητας προσκομίζεται από τον εισπράττοντα, με την επιφύλαξη των αναφερομένων στην παρ. 12 του ίδιου άρθρου της παρούσας, στον ενεργούντα την πληρωμή ή την εξόφληση του τίτλου και κατά το χρόνο αυτής.

2. Για τη σύναψη και ανανέωση συμβάσεων δανείων, πιστώσεων και χρηματοδοτήσεων γενικά με τις αναγνωρισμένες στην Ελλάδα Τράπεζες και λοιπά Πιστωτικά Ιδρύματα, εφόσον τα ποσά των συμβάσεων αυτών υπερβαίνουν το 1.500.000 δρχ.

Η ίδια υποχρέωση υφίσταται και για την απόδοση ποσών σε εκτέλεση των συμβάσεων αυτών.

Η προσκόμιση του αποδεικτικού γίνεται στην Τράπεζα ή το Πιστωτικό Ιδρυμα με την υποβολή των σχετικών δικαιολογητικών.

3. Για τον εκτελωνισμό εισαγομένων ή επανεισαγομένων εμπορευμάτων, εφόσον η τιμολογιακή τους αξία υπερβαίνει τις 400.000 δρχ.

Ως τιμολογιακή αξία νοείται η συνολική αξία του Τιμολογίου και όχι η τυχόν κατατμηθείσα αξία αυτού για τον τελωνισμό μέρους του εμπορεύματος. Για τα εκχωρούμενα εμπορεύματα απαιτείται, τόσο από τον εκχωρητή, όσο και από τον εκδοχέα.

Η προσκόμιση του αποδεικτικού γίνεται στο αρμόδιο Τελωνείο με την έναρξη του τελωνισμού.

4. Για τη μεταβίβαση ακινήτων λόγω αγοραπωλησίας, τόσο από τον πωλητή, όσο και από τον αγοραστή, καθώς και για τη μεταβίβαση λόγω γονικής παροχής ή δωρεάς από τον παρέχοντα τη γονική παροχή ή δωρεά.

5. Για τη σύσταση εμπραγμάτων δικαιωμάτων επί ακινήτων από τον παρέχοντα το εμπράγματο δικαίωμα.

Στις ανωτέρω (4 και 5) περιπτώσεις το αποδεικτικό ενημερότητας προσκομίζεται στο συμβολαιογράφο που συντάσσει τη σχετική πράξη, ο οποίος υποχρεούται να μνημονεύει στο κείμενο αυτής τον αριθμό και την ημερομηνία έκδοσης και λήξης του εν λόγω αποδεικτικού, καθώς και τη ΔΟΥ που το έχει εκδώσει.

6. Για την αγορά καινούριου αυτοκινήτου οποιασδήποτε κατηγορίας ή μοτοσυκλέτας από τον αγοραστή.

7. Για τη μεταβίβαση μεταχειρισμένων αυτοκινήτων και μοτοσυκλετών, τόσο από τον πωλητή, όσο και από τον αγοραστή.

Στις ανωτέρω δύο περιπτώσεις (6 και 7) το αποδεικτικό ενημερότητας προσκομίζεται στην αρμόδια ΔΟΥ στην οποία ενεργείται η μεταβίβαση και βεβαιώνεται η καταβολή των σχετικών οικονομικών επιβαρύνσεων.

8. Για την αγορά μη επαγγελματικών μηχανοκίνητων θαλάσσιων σκαφών μήκους άνω των πέντε μέτρων, ιστιοφόρων σκαφών, αεροσκαφών, ελικοπτέρων και ανεμοπτέρων, τόσο από τον πωλητή, όσο και από τον αγοραστή.

Το εν λόγω αποδεικτικό προσκομίζεται στην Αρχή που είναι αρμόδια για την έκδοση της σχετικής άδειας.

9. Για τη συμμετοχή σε μειοδοτικό διαγωνισμό ή δημοπρασία που διενεργείται από το Δημόσιο, Δήμους, Κοινότητες, ΝΠΔΔ, Δημόσιες, Δημοτικές και Κοινοτικές Επιχειρήσεις, επιχειρήσεις και οργανισμούς δημόσιας και κοινής ωφέλειας και γενικά επιχειρήσεις του ευρύτερου Δημόσιου Τομέα.

Η προσκόμιση του αποδεικτικού γίνεται στον διενεργούντα το μειοδοτικό διαγωνισμό ή δημοπρασία με την υποβολή των σχετικών προσφορών.

10. Για την έκδοση άδειας οικοδομής από εκείνον που ζητά την έκδοσή της.

Το αποδεικτικό προσκομίζεται στην Αρχή που είναι αρμόδια για την έκδοση της σχετικής άδειας με την υποβολή των δικαιολογητικών.

11. Για τη συμμετοχή ως μέλους σε Κοινοπραξία ή ως εταίρου σε ΟΕ, ΕΕ ή ΕΠΕ.

Το αποδεικτικό προσκομίζεται στη ΔΟΥ που είναι αρμόδια για την παραλαβή του συστατικού ή τροποποιητικού εγγράφου.

12. Για την καταβολή των συμβατικώς εκχωρημένων χρηματικών απαιτήσεων κατά των Φορέων της παρ. 1 του άρθρου 1 της παρούσας, τόσο από τον εκχωρητή ή ενεχυράσαντα, όσο και από τον εκδοχέα ή ενεχυρούχο δανειστή.

Στην περίπτωση αυτή, η έκδοση αποδεικτικού ενημερότητας του εκχωρητή ή ενεχυράσαντα μπορεί να ζητηθεί και από τον εκδοχέα ή ενεχυρούχο δανειστή στους οποίους χορηγείται, εφόσον συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις.

Οταν δε συντρέχουν οι προϋποθέσεις χορήγησης αυτού, λόγω ύπαρξης ληξιπρόθεσμων οφειλών, τα προς είσπραξη χρήματα αποδίδονται στο Δημόσιο μέχρι του ύψους των ληξιπρόθεσμων αυτών οφειλών κατά το χρόνο της απόδοσης αυτών.

Απαιτείται, δηλαδή, στην προκειμένη περίπτωση, αλληλογραφία μεταξύ της ΔΟΥ φορολογίας του εκχωρητή ή ενεχυράσαντα και της Υπηρεσίας που ενεργεί την πληρωμή, στην οποία θα γνωστοποιείται το ύψος της οφειλής αυτών μαζί με τις προσαυξήσεις που θα αναλογούν σ` αυτή μέχρι την ημερομηνία απόδοσης των προς είσπραξη χρημάτων στο Δημόσιο.

13. Για τη μεταφορά συναλλάγματος, το ισότιμο του οποίου υπερβαίνει τα 10.000 EURO, εξαιρουμένης της μεταφοράς που αφορά εμπορικές συναλλαγές με χώρες τις Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Συνεπώς, για κάθε άλλη μεταφορά συναλλάγματος στο εξωτερικό άνω του προαναφερθέντος ποσού σε EURO, είτε αυτή αφορά μεταφορά κεφαλαίων, είτε εμπορικές συναλλαγές με τις άλλες χώρες, εκτός αυτών που είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, απαιτείται η προσκόμιση αποδεικτικού ενημερότητας στο όνομα εκείνου στον οποίο θα γίνει η μεταφορά συναλλάγματος.

Το εν λόγω αποδεικτικό προσκομίζεται από τον ενδιαφερόμενο μαζί με τα λοιπά δικαιολογητικά που συνοδεύουν την αίτηση - δήλωσή του στην Τράπεζα μέσω της οποίας διενεργείται η συναλλαγή με το εξωτερικό.

Οι απαλλαγές και οι εξαιρέσεις από την υποχρέωση προσκόμισης του εν λόγω αποδεικτικού, όπου αυτό απαιτείται, αναφέρονται περιοριστικά στο άρθρο 3 της εν λόγω απόφασης.

Ειδικά για τις περ. 9 και 10 του ίδιου άρθρου της απόφασης, αντί του αποδεικτικού ενημερότητας, προσκομίζεται στο αρμόδιο κατά περίπτωση πρόσωπο ή Υπηρεσία (άρθρο 2 της εν λόγω απόφασης) Υπεύθυνη Δήλωση του Ν.1599/1986 που καταθέτουν οι ενδιαφερόμενοι και στην οποία δηλώνουν το λόγο της απαλλαγής της προσκόμισης αυτού.

Διευκρινίζουμε ότι, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 5 της κοινοποιούμενης απόφασης, όταν το αποδεικτικό ενημερότητας πρέπει να προσκομιστεί σε ΔΟΥ που είναι και αρμόδια για την έκδοσή του, δεν εκδίδεται σχετικό έντυπο, αλλά η ενημερότητα αποδεικνύεται με σχετική πράξη του Προϊσταμένου της ΔΟΥ επί του σώματος του τίτλου πληρωμής ή του οικείου παραστατικού της συναλλαγής.

Με τις διατάξεις του άρθρου 4 της κοινοποιούμενης απόφασης καθορίζονται οι προϋποθέσεις χορήγησης αυτού. Ητοι, πέραν της ενημερότητας του αιτούντος, το αποδεικτικό στις βεβαιωμένες και ληξιπρόθεσμες σε βάρος του οφειλές, αλλά και σ` εκείνες για την καταβολή των οποίων, αν και δεν έχουν βεβαιωθεί στο όνομά του, έχει προσωπική ευθύνη, λαμβάνεται υπόψη και η υποβολή ή μη των δηλώσεων των υπόχρεων για τις οποίες έχει λήξει η προθεσμία υποβολής τους μέχρι την ημερομηνία έκδοσης του αποδεικτικού, όπως αναλυτικά αναφέρονται στην παρ. 2 του εν λόγω άρθρου.

Η διαπίστωση ή μη της υποβολής των δηλώσεων αποδεικνύεται από στοιχεία του αιτούντος το αποδεικτικό και μόνο, όπου αυτό δεν είναι δυνατό, από τα στοιχεία των αρμοδίων Τμημάτων της ΔΟΥ, αφού με την ολοκλήρωση του TAXIS η διαπίστωση των εν λόγω στοιχείων θα γίνεται πλέον μηχανογραφικά.

Επίσης, με τις διατάξεις του ίδιου άρθρου αυτής, ορίζεται ως αρμόδια ΔΟΥ χορήγησης αυτού η ΔΟΥ φορολογίας του.

Επισημαίνουμε τη δυνατότητα που υπάρχει για τις περιπτώσεις που έχει κατατεθεί σε κάποια Υπηρεσία αποδεικτικό ενημερότητας, να γίνεται χρήση του ίδιου αποδεικτικού, εφόσον συντελούνται και άλλες πράξεις της ίδιας αιτίας για την οποία και έχει χορηγηθεί αυτό, υπό τις προϋποθέσεις που καθορίζονται στην παρ. 3 του άρθρου αυτού.

Επίσης, δίνεται η δυνατότητα χορήγησης αυτού από άλλη ΔΟΥ απ` αυτή της φορολογίας του αιτούντος, όπως περιγράφεται στην παρ. 4 του ίδιου άρθρου.

Σύμφωνα με το άρθρο 6 της εν λόγω απόφασης, η ισχύς του αποδεικτικού ενημερότητας είναι μηνιαία, αρχίζει δε από την ημερομηνία έκδοσης του αποδεικτικού και λήγει την αντίστοιχη ημερομηνία του πρώτου, από την έκδοσή του, μήνα, εκτός των περιπτώσεων που μπορεί να είναι: α) μέχρι την τελευταία ημέρα κάθε ημερολογιακού εξαμήνου (τελευταία εργάσιμη για τις Δημόσιες Υπηρεσίες ημέρα των μηνών Ιουνίου ή Δεκεμβρίου), όταν αυτό χορηγείται σε Φυσικά Πρόσωπα, επιτηδευματίες και όλα τα Νομικά Πρόσωπα, εφόσον κατά την ημερομηνία έκδοσης αυτού τα πρόσωπα αυτά δεν έχουν βεβαιωμένες κατά τον ΚΕΔΕ οφειλές και υπάρχουν οι προϋποθέσεις χορήγησής του, β) μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα κάθε ημερολογιακού έτους (τελευταία εργάσιμη για τις Δημόσιες Υπηρεσίες ημέρα του Δεκεμβρίου), όταν χορηγείται σε Φυσικά Πρόσωπα μη επιτηδευματίες, με τις ίδιες ως άνω προϋποθέσεις.

Ως αιτία χορήγησης αυτού για τις περιπτώσεις αυτές δεν αναγράφεται η ακριβής αιτία, αλλά "δια κάθε νόμιμη χρήση".

Με τις ίδιες διατάξεις καθορίζεται η λήξη ισχύος του αποδεικτικού όταν συμπίπτει με αργία ή με μη εργάσιμη για τις Δημόσιες Υπηρεσίες ημέρα, καθώς και σε ημερομηνία που δεν υπάρχει αντίστοιχη στο μήνα λήξης του.

Ανεξάρτητα από τα ανωτέρω, ο Προϊστάμενος της ΔΟΥ, εφόσον υπάρχει βεβαιωμένη οφειλή, μπορεί να αρνηθεί τη χορήγηση του αποδεικτικού ενημερότητας για μεταβίβαση ακινήτων από επαχθή ή μη αιτία, αν και συντρέχουν οι προϋποθέσεις χορήγησης του αποδεικτικού, με το αιτιολογικό της μη διασφάλισης της συγκεκριμένης οφειλής.

Επίσης, μπορεί να περιορίσει την ετήσια ή εξάμηνη ισχύ του αποδεικτικού σε μηνιαία, υπό τις προϋποθέσεις που αναφέρονται στην παρ. 3 του ίδιου άρθρου αυτής.

Στο άρθρο 7 της εν λόγω απόφασης επισημαίνουμε την υποχρέωση των Τελωνείων για την παροχή πληροφοριών στις αρμόδιες ΔΟΥ φορολογίας οφειλετών τους, αλλά και των ΔΟΥ μεταξύ τους, για τις περιπτώσεις που για τις υφιστάμενες βεβαιωμένες οφειλές αυτών έχουν ευθύνη και άλλα συνυπόχρεα μ` αυτούς πρόσωπα, όπως για οφειλές Κ/Ξ, ΟΕ, ΕΕ έχουν ευθύνη και οι εταίροι αυτών, καθώς και Νομικών Προσώπων έχουν ευθύνη και οι εκπρόσωποι αυτών, είτε σε περίπτωση διάλυσής των (άρθρο 115 του Ν.2238/1994, ΦΕΚ 238/Α`, όπως αυτό συμπλήρωσε το αμέσως προηγούμενο άρθρο).

Η χορήγηση αποδεικτικών ενημερότητας για είσπραξη χρημάτων ή μεταβίβαση ακινήτων με παρακράτηση μέρους της απαίτησης του δικαιούχου θα γίνεται σύμφωνα με τις προϋποθέσεις του άρθρου 8 της απόφασης αυτής.

Με τις διατάξεις του άρθρου 9 της κοινοποιούμενης απόφασης καθορίζεται η διαδικασία χορήγησής του, το περιεχόμενο αυτού, ο έλεγχος κατά την παραλαβή των εντύπων, η καταχώρισή τους στα διαχειριστικά βιβλία της ΔΟΥ, η έκδοση του αποδεικτικού σε πολλά αντίγραφα, καθώς και ο τρόπος ακύρωσης αυτού σε περιπτώσεις λάθους.

Ως έντυπο αίτησης θα χρησιμοποιηθεί, μέχρι την έκδοση νέου εντύπου, ----------------- το υπάρχον, στο οποίο όμως θα αναγράφονται όλα τα στοιχεία που προβλέπονται στην παρ. 1 του άρθρου αυτού, με διαγραφή των παλαιών ενδείξεων και τη συμπλήρωσή τους με τα νέα.

Επίσης, στο αποδεικτικό ενημερότητας που χορηγείται ατελώς θα αναγράφονται όλα τα στοιχεία που αναφέρονται στην παρ. 2 αυτού.

Με την παρ. 5 του ίδιου άρθρου απαγορεύεται ρητά μετά την έκδοση του αποδεικτικού η θεώρηση από οποιονδήποτε φωτοαντιγράφων ή αντιγράφων αυτού, πλην των περιπτώσεων των αποδεικτικών εξάμηνης ή ετήσιας ισχύος, των οποίων τα φωτοαντίγραφά τους θεωρούνται ατελώς από την Αρχή που πρέπει να προσκομισθούν, με την επίδειξη του πρωτότυπου.

Επίσης, με την παρ. 7 του άρθρου αυτού ορίζεται ότι είναι δυνατό, όταν πρόκειται να πληρωθούν από ένα Φορέα πολλά πρόσωπα με ομοειδείς απαιτήσεις, αντί της έκδοσης αποδεικτικού για το καθένα χωριστά, μπορεί να στέλνεται κατάσταση εις διπλούν στη ΔΟΥ φορολογίας των δικαιούχων, στην οποία ο Προϊστάμενος της ΔΟΥ, με επισημειωματική του πράξη, πιστοποιεί την ενημερότητα μόνο σε όσους απ` αυτούς είναι ενήμεροι και επιστρέφει το ένα αντίγραφο στον αρμόδιο Φορέα για τα περαιτέρω.

Στην περίπτωση αυτή, η διάρκεια ισχύος της ενημερότητας είναι έξι μήνες από την ημερομηνία υπογραφής της σχετικής επισημειωματικής πράξης.

Η περίπτωση αυτή αφορά πληρωμή επιδοτήσεων ή αποζημιώσεων σε αγρότες.