1119619/739/0015/ΠΟΛ.1257/23.10.1998 ΥΠΟΙΚ Κοινοποίηση των διατάξεων των παρ. 1, 2 και 3 του άρθρου 32 και των παρ. 2 και 3 του άρθρου 35 του Ν.2648/1998 (ΦΕΚ 238/Α`/22.10.1998) "Ρυθμίσεις δασμολογικού και φορολογικού περιεχομένου, τροποποίηση του Κώδικα Φορολογικής Δικονομίας και άλλες διατάξεις", που ψηφίστηκαν πρόσφατα από τη Βουλή

Κοινοποιούμε τις ανωτέρω διατάξεις, οι οποίες είναι άμεσης εφαρμογής και παρέχουμε τις ακόλουθες διευκρινίσεις και οδηγίες για την ορθή και ομοιόμορφη εφαρμογή τους.

Αρθρο 32

1. Παράγραφος 1 (Επιτροπές κύρους βιβλίων και στοιχείων)

Με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου αυτού αντικαθίστανται τα εδάφια έκτο, έβδομο, όγδοο και ένατο της παρ. 5 του άρθρου 30 του ΚΒΣ, που αναφέρονται στη λειτουργία της Επιτροπής κρίση του κύρους των βιβλίων Γ' κατηγορίας και αυξάνονται από τρεις (3) σε πέντε (5) οι Επιτροπές που λειτουργούν στην Κεντρική Υπηρεσία του Υπουργείου Οικονομικών, για την καλύτερη λειτουργία των Επιτροπών αυτών, ύστερα και από τη σύσταση και λειτουργία του Εθνικού Ελεγκτικού Κέντρου.

Μετά τις παραπάνω μεταβολές, οι Επιτροπές έχουν ως εξής:

1.1. Στην έδρα κάθε Οικονομικής Επιθεώρησης (εκτός Οικονομικών Επιθεωρήσεων Αττικής και Κεντρικής Μακεδονίας) συνιστάται από μία (1) Επιτροπή.

- Στις Οικονομικές Επιθεωρήσεις Αττικής και Κεντρικής Μακεδονίας, συνιστάται από μία (1) Επιτροπή σε κάθε Υποδιεύθυνση αυτών.

Αρμοδιότητα των ανωτέρω Επιτροπών είναι η κρίση των βιβλίων και στοιχείων επιτηδευματιών αρμοδιότητάς τους, που ελέγχθηκαν από τις ΔΟΥ ή τα Περιφερειακά Ελεγκτικά Κέντρα (ΠΕΚ).

1.2. Στην Κεντρική Υπηρεσία του Υπουργείου Οικονομικών συνιστώνται πέντε (5) τριμελείς Επιτροπές για την κρίση των βιβλίων και στοιχείων των επιτηδευματιών που ελέγχονται από το Εθνικό Ελεγκτικό Κέντρο, των οποίων (Επιτροπών) η κατά τόπο αρμοδιότητα θα ορισθεί με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών.

Παράγραφος 2 (Εκθεση κατάσχεσης βιβλίων και στοιχείων)

2.1. Ιστορικό

Με τις διατάξεις του άρθρου 36, παρ. 4, όπως ίσχυαν μέχρι και 21.10.1998, η έκθεση κατάσχεσης βιβλίων και στοιχείων υπογραφόταν από αυτούς που ενεργούσαν την κατάσχεση και τον επιτηδευματία.

Οπως είχε ερμηνευθεί η διάταξη αυτή, σε περίπτωση Νομικών Προσώπων, την έκθεση κατάσχεσης έπρεπε να υπογράφει ο νόμιμος εκπρόσωπος.

Στην πράξη, η υπογραφή της έκθεσης κατάσχεσης από τον ίδιο τον επιτηδευματία σε πολλές περιπτώσεις αποδείχθηκε εξαιρετικά δυσχερής διαδικασία και, δεδομένου ότι η μη υπογραφή ή η υπογραφή από άλλο πρόσωπο συνεπαγόταν ακυρότητα της διαδικασίας αυτής, κρίθηκε αναγκαία η διεύρυνση του κύκλου των προσώπων που είναι δυνατό να υπογράψουν την έκθεση κατάσχεσης και στους οποίους μπορεί να κοινοποιηθεί αυτή.

2.2. Πρόσωπα που υπογράφουν την έκθεση κατάσχεσης

Κατά την κατάσχεση ανεπίσημων βιβλίων και στοιχείων ή επίσημων, εφόσον κατάσχονται συγχρόνως και ανεπίσημα, συντάσσεται, ως ουσιώδης τύπος της διαδικασίας, έκθεση κατάσχεσης, η οποία υπογράφεται εκτός από τους υπαλλήλους που διενεργούν την κατάσχεση και από έναν εκ των πιο κάτω προσώπων που παρευρίσκεται κατά τη διάρκεια του ελέγχου:

α) Στην ατομική επιχείρηση (διαζευκτικά)

- Από τον επιτηδευματία.

- Από συγγενικό προς τον επιτηδευματία πρόσωπο.

- Από υπάλληλο ή λογιστή της επιχείρησης.

β) Στα Νομικά Πρόσωπα, κοινοπραξίες, κοινωνίες κ.λπ. (διαζευκτικά και κατά περίπτωση)

- Από το νόμιμο εκπρόσωπο ή διαχειριστή.

- Από εταίρο ή μέλος.

- Από συγγενικό προς τους ανωτέρω πρόσωπο.

- Από πρόσωπο που συμμετέχει στη διοίκηση ή διαχείριση της επιχείρησης.

- Από υπάλληλο ή λογιστή της επιχείρησης.

2.3. Επίδοση αντιγράφου της έκθεσης κατάσχεσης

Αντίγραφο της έκθεσης κατάσχεσης παραδίδεται στον υπόχρεο ή στο παριστάμενο πρόσωπο, όπως τα πρόσωπα αυτά αναλυτικά αναφέρονται στην ανωτέρω παρ. 2.2.

Αν αρνηθούν να υπογράψουν την έκθεση κατάσχεσης, το γεγονός αναγράφεται ρητά στην έκθεση (άρθρο 52 του ΚΦΔ).

Διευκρινίζεται ότι, στην περίπτωση αυτή, επιτρέπεται η θυροκόλληση στο κατάστημα ή γραφείο του υπόχρεου (άρθρο 65 του ΚΦΔ).

2.4. Λήψη φωτοαντιγράφων

Ο επιτηδευματίας δικαιούται, με δικές του δαπάνες, να λάβει αντίγραφα ή φωτοτυπίες των κατασχεθέντων.

2.5. Κατάσχεση βιβλίων, εγγράφων και λοιπών στοιχείων τρίτου

Σε περίπτωση που κατάσχονται βιβλία, έγγραφα και λοιπά στοιχεία, όχι του ιδίου του φορολογούμενου στον οποίο διενεργείται έλεγχος, αλλά τρίτου, δεν απαιτείται επίδοση της έκθεσης κατάσχεσης σ` αυτόν (τρίτο).

Πρέπει, όμως, απαραίτητα, αν επιβληθεί πρόστιμο ΚΒΣ σε βάρος του τρίτου, στην έκθεση ελέγχου που επισυνάπτεται στην απόφαση επιβολής προστίμου (ΑΕΠ) να προσαρτάται και αντίγραφο της σχετικής έκθεσης κατάσχεσης ή απόσπασμα αυτής.

Διευκρινίζεται ότι το αντίγραφο της έκθεσης κατάσχεσης πρέπει να φέρει ή πρότυπες υπογραφές ή να είναι επικυρωμένο ακριβές αντίγραφο. Ομοίως επικυρωμένο πρέπει να είναι και το απόσπασμα της έκθεσης.

2.6. Περιγραφή κατασχεμένων

Στην έκθεση κατάσχεσης πρέπει να περιγράφονται με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια και λεπτομέρεια τα κατασχεθέντα βιβλία, στοιχεία και λοιπά έγγραφα, με τέτοιο τρόπο που να μην επιδέχεται παρερμηνεία ή να μην δημιουργούνται αμφιβολίες για το είδος, καθώς και το πλήθος των στοιχείων και εγγράφων που κατασχέθηκαν. Επίσης, πρέπει να γίνεται αναφορά στο γενικό περιεχόμενο των κατασχεθέντων βιβλίων, στοιχείων και λοιπών εγγράφων,

π.χ. "Κατάσχεση ενός ημερολογίου χρώματος μαύρου, σελίδων 120, συμπληρωμένο μέχρι τη σελίδα 95, στο οποίο έχουν καταχωρηθεί συναλλαγές με πελάτες και προμηθευτές της επιχείρησης".

Διευκρινίζεται ότι στη συντασσόμενη έκθεση μπορεί να καταγραφούν τα κατασχεθέντα και σε γενικές κατηγορίες, απαιτείται όμως σχετική σε κάθε στοιχείο (κατά σελίδα) θεώρηση και υπογραφή των φορολογικών οργάνων (Σ.τ.Ε. 2976/1979).

3. Παράγραφος 3 (Παραλαβή επίσημων βιβλίων και στοιχείων)

Με την παρ. 3 του κοινοποιούμενου άρθρου προστίθεται εδάφιο στην παρ. 5 του άρθρου 36, ώστε να προκύπτει ευθέως ότι επιτρέπεται παραλαβή των προβλεπομένων και τηρουμένων βιβλίων και στοιχείων, κατά τις διατάξεις του ΚΒΣ, με απόδειξη παραλαβής, όταν δεν κατάσχονται ανεπίσημα βιβλία, έγγραφα ή λοιπά στοιχεία.

(Διευκρινίζεται και πάλι, όπως στην παρ. 2.2. αναφέρεται, ότι αν κατάσχονται ανεπίσημα βιβλία κ.λπ. και απαιτείται η παραλαβή των επίσημων βιβλίων και στοιχείων για διασταύρωση, πρέπει να συντάσσεται έκθεση κατάσχεσης και για τα επίσημα).

Αντίγραφο της απόδειξης παραλαβής παραδίδεται στο πρόσωπο από το οποίο παρελήφθησαν.

Σε περίπτωση ακύρωσης πράξεων επιβολής προστίμου για τυπικούς λόγους, επιτρέπεται να εκδοθεί νέα πράξη, αφού προηγουμένως τηρηθεί ο νόμιμος τύπος που, κατά τη δικαστική απόφαση, παραβιάστηκε. Νέα πράξη μπορεί να εκδοθεί και στις περιπτώσεις παραλείψεων που αφορούν τη διαδικασία κατάσχεσης, σύμφωνα με την υπ` αριθ. 848/1989 Γνωμοδότηση της Νομικής Διεύθυνσης του Υπουργείου Οικονομικών. Ειδικότερα, στην ως άνω Γνωμοδότηση, μεταξύ άλλων, αναφέρονται:

"Η διενεργήσασα τον έλεγχο Υπηρεσία θα πρέπει, στην περίπτωση αυτή, να συντάξει με τρέχουσα ημερομηνία την παραληφθείσα έκθεση κατάσχεσης, αναφέροντας σ` αυτή ρητά ότι πράττει τούτο κατά συμμόρφωση προς τις ειρημένες δικαστικές αποφάσεις και προς συμπλήρωση της διαπιστουμένης από αυτές παραλείψεις. Στην έκθεση αυτή η εν λόγω Υπηρεσία πρέπει να παραθέσει όλα τα στοιχεία που θα απαιτούντο για τη σύνταξη της αρχικής έκθεσης, όπως τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από το υφιστάμενο πρωτόκολλο (ονοματεπώνυμα των διενεργησάντων την κατάσχεση, χρόνο και τόπο κατάσχεσης και λοιπά τυπικά στοιχεία, παράθεση των ευρεθέντων και κατατεθέντων στοιχείων κ.λπ.). Οίκοθεν νοείται ότι από του σημείου τούτου θα πρέπει να επακολουθήσει, σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις, η επανάληψη της διαδικασίας καθ` άπαντα τα στάδια αυτής".

Αρθρο 35

Παράγραφοι 2 και 3 (Χρόνος διαφύλαξης βιβλίων και στοιχείων)

Με τις διατάξεις των παρ. 2 και 3 του άρθρου αυτού, συμπληρώθηκαν οι σχετικές με το χρόνο διαφύλαξης βιβλίων και στοιχείων διατάξεις, προκειμένου να εναρμονιστεί σε όλες τις φορολογίες ο χρόνος παραγραφής των δικαιωμάτων του Δημοσίου.

Ετσι, με τις νέες διατάξεις, των οποίων η ισχύς αρχίζει από τη δημοσίευση του Ν.2648/1998 (ΦΕΚ 238/Α`/22.10.1998), τα βιβλία και τα στοιχεία για συναλλαγές μέχρι 31.12.1994 ή μέχρι 30.6.1995 για τους επιτηδευματίες που η διαχειριστική περίοδος λήγει στις 30 Ιουνίου, διατηρούνται τα μεν βιβλία δέκα πέντε (15) χρόνια και τα στοιχεία έντεκα (11) χρόνια, από τη λήξη της διαχειριστικής περιόδου που αφορούν.