YΠOIK 1078251/385/A0013/ΠOΛ. 1188/1.7.1998 Αποδοχή της με αριθμό 787/97 γνωμοδότηση του Δ` Τμήματος του Νομικού Συμβουλίου του κράτους

Σας κοινοποιούμε την με αρ. 787/97 γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του κράτους (Δ` TMHMA) η οποία έγινε δεκτή από τον κ. Υφυπουργό των Oικονομικών και παρακαλούμε για την εφαρμογή της.

Με την γνωμοδότηση αυτή γίνεται δεκτό ότι δεν υπόκεινται ούτε σε φόρο δωρεάς ούτε σε φόρο εισοδήματος οι παροχές που γίνονται από κοινωφελές ίδρυμα προς τα απ_ αυτό ωφελούμενα πρόσωπα σε εκπλήρωση του σκοπού του. Δεν υπάγονται σε φόρο δωρέας γιατί γίνονται σε εκπλήρωση νόμιμης υποχρέωσης πηγάζουσας από την ιδρυτική πράξη ή τον οργανισμό του ιδρύματος αλλά ούτε και σε φόρο εισοδήματος αφού φέρουν έντονα τα στοιχεία της φιλανθρωπικής συνεισφοράς και κοινωνικής περίθαλψης.

TO NOMIKO ΣYMBOYΛIO TOY KPATOΥΣ ------------------------------- Αριθ. Γνωμ. 787/97 ------------------ Δ` Τμήμα -------- Συνεδρίαση της 22.12.1997

Περίληψη Ερωτήματος: Αν υπόκεινται σε φόρο δωρεάς ή εισοδήματος οι παροχές που γίνονται από κοινωφελές ίδρυμα προς τα απ` αυτό ωφελούμενα πρόσωπα σ` εκπλήρωση του σκοπού του ---------------------------------------------------------------------

Επί του παραπάνω ερωτήματος το Νομικό Συμβούλιο του κράτους εγνωμοδότησε ως εξής:

I. Το παραπάνω ερώτημα έγινε με αφορμή την αντιπροσωπευτική περίπτωση του κοινοφελούς ιδρύματος με την επωνυμία _KOINΩΦEΛEΣ IΔPYMA BPAΣIΔA ΣΓOYPΔA KAI IAKΩBOY ΣKAΣH_ που έχει σκοπό την οικονομική ανακούφιση της διαβιώσεως και θεραπείας σπαστικών παιδιών, την οικονομική βοήθεια πασχόντων συνανθρώπων από ανίατα νοσήματα, την υποβοήθηση γερόντων στερουμένων μέσων για την ιατρική τους περίθαλψη κ.λπ. Είναι όμως προφανές ότι επειδή ο σκοπός των περισσοτέρων κοινωφελών ιδρυμάτων είναι παρεμφερής η λύση που θα δοθεί πρέπει να έχει γενική εφαρμογή.

II. Στο άρθρο 116 A.K. ορίζεται ότι: _ Τα εκ του σκοπού του ιδρύματος ωφελούμενα πρόσωπα έχουσι κατά τούτου αγωγήν __. Περαιτέρω στο άρθρο 34 παρ. 1 του N.Δ. 118/1973 περί φορολογίας κληρονομιών, δωρεών κ.λπ. ορίζεται ότι: _κτήσις περιουσίας αιτία δωρεάς δια την επιβολήν του φόρου είναι:

α) H εκ δωρεάς συνιστωμένης κατά τας διατάξεις του Αστικού κώδικος.

β) H εκ πάσης παροχής, παραχωρήσεως ή μεταβιβάσεως οιουδήποτε περιουσιακού στοιχείου άνευ ανταλλάγματος, έστω και άν δεν κατηρτίσθη έγγραφον...".

Εξ` άλλου στο άρθρο 4 του N. 2238/1994 _κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος_ ορίζεται ότι:

1. Εισόδημα στο οποίο επιβάλλεται ο φόρος είναι το εισόδημα που προέρχεται από κάθε πηγή ύστερα από την αφαίρεση των δαπανών για την απόκτησή του, όπως αυτό προσδιορίζεται ειδικότερα στα άρθρα 20 έως 51. O φόρος αυτού του νόμου, τα πρόστιμα και οι πρόσθετοι φόροι δεν αναγνωρίζονται για έκπτωση από το εισόδημα αυτό.

2. Το εισόδημα ανάλογα με την πηγή της προέλευσής του διακρίνεται κατά τις επόμενες κατηγορίες ως εξής:

A - B Εισόδημα από ακίνητα

Γ Εισόδημα από κινητές αξίες

Δ Εισόδημα από εμπορικές επιχ/σεις

E Εισόδημα από γεωργικές επιχ/σεις

ΣT Εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες

Z Εισόδημα από υπηρεσίες ελευθέριων επαγγελμάτων

και από κάθε άλλη πηγή

III. Σύμφωνα με την διδόμενη από την θεωρία και τη νομολογία ερμηνεία των παραπάνω διατάξεων κατ_ αρχήν η παροχή εκ μέρους του ιδρύματος προς τα ωφελούμενα πρόσωπα δεν έχει χαρακτήρα δωρεάς, ούτε το ίδρυμα είναι έναντι των προσώπων αυτών δωρητής, αλλά η ενέργειά του αποτελεί εκπλήρωση υποχρεώσεως που απορρέει από τον σκοπό που έχει τάξει ο ιδρυτής (Μπαλή: Γεν. Αρχές παρ. 17), παρά το γεγονός ότι τα πρόσωπα αυτά λαμβάνουν εκ χαριστικής δικαιοπραξίας παροχή του ιδρυτού μέσων του ιδρύματος (Γεωργιάδη - Σταθόπουλου: Ερμ. A.K. άρθρο 116).

Περαιτέρω κατά την πάγια νομολογία του Σ.τ.E. (3206/83, 2993/86 κ.ά) κατά την έννοια της διατάξεως της παρ. 1 του άρθρου 34 του N.Δ. 118/73, ως δωρεά φορολογείται πάσα παροχή περιουσιακού στοιχείου άνευ ανταλλάγματος, εφ_ όσον γίνεται οικειοθελώς και όχι σ_ εκπλήρωση νομίμου υποχρεώσεως, ασχέτως της ειδικωτέρας προθέσεως του παρέχοντος το περιουσιακό στοιχείο ή του λόγου για τον οποίο παρέχεται τούτο.

Εξ_ άλλου ως εισόδημα φορολογείται, έστω και άν δεν κατονομάζεται ρητώς στο νόμο, το αντάλλαγμα της προσωπικής εργασίας ή οι καρποί περιουσιακών στοιχείων του φορολογουμένου εφ_ όσον υφίσταται περιοδικότητα και διαρκώς εκμεταλλεύσιμη πηγή τούτου και όχι κάθε προσαύξηση της περιουσίας του, εκτός αν αυτή δυνάμει διατάξεων νόμου λογίζεται ως εισόδημα, για την υπαγωγή στο φόρο (Γνωμοδ. Ολ. N.Σ.K. 573/94, Λ. Θεοχαρόπουλου: H επίδραση του Αστικού Δικαίου στην διαμόρφωση της νομικής εννοίας του φορολογικού εισοδήματος Νο B 32.589 επ.).

IV. Εν προκειμένω, εφ_ όσον η παροχή του κοινωφελούς ιδρύματος προς τα ωφελούμενα απ_ αυτό πρόσωπα γίνεται σ_ εκπλήρωση νομίμου υποχρεώσεως πηγάζουσας από την ιδρυτική πράξη ή τον οργανισμό του ιδρύματος δεν είναι δυνατόν να φορολογηθεί ως δωρεά.

Περαιτέρω όμως η ίδια παροχή δεν είναι δυνατόν να χαρακτηρισθεί ως φορολογητέο εισόδημα του ωφελούμενου προσώπου, καθ_ όσον ούτε τα χαρακτηριστικά του εισοδήματος, όπως προεξετέθησαν φέρει (αντάλλαγμα προσωπικής εργασίας ή καρποί περιουσιακών στοιχείων με χαρακτήρα περιοδικότητας και διάρκειας) αλλά ούτε και από τον φορολογικό νόμο χαρακτηρίζεται ως εισόδημα, αλλά αντίθετα φέρει έντονα τα στοιχεία της φιλανθρωπικής συνεισφοράς και της κοινωνικής περιθάλψεως.

V. κατόπιν τούτων το N.Σ.K. γνωμοδοτεί ότι δεν υπόκεινται σε φόρο δωρεάς ή εισοδήματος οι παροχές κοινωφελούς ιδρύματος προς τα ωφελούμενα απ_ αυτό πρόσωπα που γίνονται σ_ εκπλήρωση του σκοπού του ιδρύματος.