YΠOIK 1080016/553/A0013/ΠOΛ.1287/29.10.1997

Αποδοχή της αριθ. 483/16.7.1997 γνωμοδότησης του Νομικού Συμβουλίου του κράτους

Σας κοινοποιούμε της αριθ. 483/1997 γνωμοδότηση του N.Σ. του κράτους η οποία έγινε δεκτή από τον κ. Υφυπουργό των Oικονομικών και παρακαλούμε για την εφαρμογή της.

Με τη γνωμοδότηση αυτή γίνεται δεκτό ότι, η εκκρεμοδικία η οποία δημιουργείται από την άσκηση αγωγής διανομής δεν δημιουργεί αμφισβήτηση ως προς την έκταση του κληρονομικού δικαιώματος, συνεπώς δεν δημιουργεί ούτε αβεβαιότητα ως προς την αξία του ποσοστού της κληρονομικής μερίδας, ούτε και εμποδίζει τον κληρονόμο να προχωρήσει σε μεταβίβαση του ποσοστού κληρονομίας που έχει περιέλθει εξ` αδιαιρέτου σ` αυτόν, γι` αυτό και δεν συνεπάγεται τη δυνατότητα μετάθεσης του χρόνου γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης.

TO NOMIKO ΣYMBOYΛIO TOY KPATOYΣ Αριθμός Γνωμοδοτήσεως 483/97 ------------------------------

A` Τμήμα Διακοπών Συνεδρίαση της 16.7.1997 ------------------------ Περίληψη Ερωτήματος: Δυνατότητα μετάθεσης του χρόνου γενέσεως Φορολογικής υποχρεώσεως σε περίπτωση ασκήσεως αγωγής διανομής μεταξύ των συγκληρονόμων. ------------------------------------------------------------------------

Επί του παραπάνω ερωτήματος το Νομικό Συμβούλιο του κράτους (Τμήμα Διακοπών) εγνωμοδότησε ως εξής:

I. Oι 1) Γεώργιος Σωτ. Z., 2) Μαργαρίτα Σωτ. Z. και 3) Δανάη Σωτ. Z. εκληρονόμησαν εξ αδιαθέτου και κατά ποσοστό 4/72 εξ αδιαιρέτου και κατά ποσοστό 4/72 εξ αδιαιρέτου ο καθένας τον αποβιώσαντα την 3/8/1991 Αθανάσιο Z. Την 4.5.1992 υπέβαλαν με τους λοιπούς συγκληρονόμους εμπρόθεσμα δήλωση φόρου κληρονομιάς. H αξία της κληρονομικής περιουσίας αποτελούμενης από ακίνητα, ανέρχεται, σύμφωνα με το σύστημα του αντικειμενικού προσδιορισμού της αξίας των ακινήτων, στο συνολικό ποσό των δρχ. 896.000.000 και του ποσοστού καθενός από τους ανωτέρω στο ποσό των δρχ. 49.225.888.

O αντίστοιχος δε φόρος κληρονομιάς ανέρχεται για τον καθένα στο ποσό των δρχ. 25.722.608.

Oι ως άνω τρεις (3) συγκληρονόμοι υπέβαλαν την 2.5.1997 στο αρμόδιο για την φορολογία της εν θέματι κληρονομίας Προϊστάμενο της ΔOY IΔ` Αθηνών αίτηση για μετάθεση του χρόνου γενέσεως της ως άνω φορολογικής τους υποχρεώσεως μέχρις εκδόσεως τελεσιδίκου δικαστικής αποφάσεως επί της υπ` αριθμ. 3132/1997 αγωγής διανομής που έχει ασκήσει η εξ αυτών Δανάη Σωτ. Z. κατά των λοιπών συγκληρονόμων, ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών ή της με οποιονδήποτε άλλο τρόπο λήξεως της επιδικίας. Για την παραδοχή του αιτήματός τους επικαλούνται την επελθούσα με την άσκηση της αγωγής διανομής επιδικία περί το αντικείμενο της κληρονομικής κτήσεως καθώς και την μικρή πρόσοδο των κληρονομιαίων ακινήτων (676.119 δρχ. ετησίως για τον καθένα) σε σχέση ειδικά με το ύψος του φόρου.

Πρέπει να σημειωθεί ότι η ερωτώσα υπηρεσία σε άλλη υπόθεση στην οποία οι κληρονόμοι δεν είχαν τη νομή των κληρονιμιαίων ακινήτων, έχει εκφράσει την άποψη (έγγραφο 1118857/815 1992/A0013/1.3.1994) ότι η άσκηση της αγωγής διανομής μεταξύ των συγκληρονόμων δημιουργεί αμφισβήτηση για το αντικείμενο της φορολογίας μέχρι την έκδοση σχετικής δικαστικής αποφάσεως.

Συνεπώς συντρέχει λόγος μεταθέσεως του χρόνου γενέσεως της φορολογικής υποχρεώσεως μέχρι του χρονικού τούτου σημείου, εφ` όσον σκοπός της διατάξεως που επιτρέπει την μετάθεση αυτή είναι η δημιουργία βεβαιότητας για το αντικείμενο της κτήσεως, άλλως για το αντικείμενο της φορολογίας.

Με βάση τα παραπάνω δεδομένα υπεβλήθη το εν θέματι ερώτημα.

II. Στο άρθρο 6 παρ. 1 του N. Δ. 118/1973 ορίζεται ότι: "H φορολογική υποχρέωσις γεννάται κατά τον χρόνον θανάτου του κληρονομουμένου..." Περαιτέρω στο μεν άρθρο 7 του ίδιου N. Δ. καθορίζονται οι περιπτώσεις αυτοδικαίως μεταθέσεως του χρόνου γενέσεως της φορολογικής υποχρεώσεως στο δε άρθρο 8 ορίζεται ότι: "1. H φορολογική υποχρέωσις δι` άπαντα ή τινά των περιουσιακών στοιχείων δύναται να μετατίθεται εις μεταγενέστερων χρόνον του οριζομένου εν άρθροις 6 και 7, δι` αποφάσεως του οικονομικού φόρου εις τα ακολούθους περιπτώσεις: α) Εάν τα αντικείμενα της κτήσεως κατέστησαν επίδικα ή εκηρύχθησαν αναγκαστικώς απαλλοτριωτέα μετά τον χρόνον θανάτου του κληρονομουμένου ή εάν υφίσταται νομικόν κώλυμα περί την ελευθέραν διάθεσιν των αντικειμένων τούτων ή τυγχάνουν δεσμευμένα εν τη αλλοδαπή και εφ` όσον εις τας περιπτώσεις ταύτας ο εις φόρον υπόχρεως δεν ευρίσκεται εις την νομήν ή εάν τα αντικείμενα της κτήσεως κατέστησαν επίδικα προ ή μετά τον θάνατον του κληρονομουμένου εκηρύχθησαν αναγκαστικώς απαλλοτριωτέα μετά τον θάνατον του κληρονομουμένου ή υφίσταται νομικόν κώλυμα περί την ελευθέραν διάθεσιν τούτων ή το δικαίωμα της κτήσεως τελή εν επιδικία και εφ` όσον εις τας περιπτώσεις ταύτας ο εις φόρον υπόχρεως ευρίσκεται μεν εις την νομήν των αντικειμένων, αλλά λόγω του απροσόδου ή της μικράς προσόδου τούτων αδυνατεί να καταβάλη τον φόρον. Ειδικώς επί μακράς προσόδου αντικειμένων ή μετάθεσις του χρόνου γενέσεως της φορολογικής υποχρεώσεως δύναται να αφορά εκ μέρους ή ποσοστό τούτων..."

III. Από τις παραπάνω διατάξεις συνάγεται ότι μεταξύ των περιπτώσεων στις οποίες κατά το νομοθέτη επιτρέπεται η μετάθεση του χρόνου γεννέσεως της φορολογικής υποχρεώσεως είναι και η επέλευση εκκρεμοδικίας περί τα αντικείμενα της κτήσεως προ ή μετά τον θάνατο του κληρονομουμένου καθώς και η ύπαρξη νομικού κωλύματος για την ελευθέρα διάθεσή τους.

καθίσταται όμως αναγκαία η διευκρίνιση των εννοιών της επιδίκιας περί τα αντικείμενα της κτήσεως καθώς και του νομικού κωλύματος για την ελεύθερη διάθεσή τους.

Εχω την γνώμη ότι στη μεν πρώτη περίπτωση πρέπει να έχομε αμφισβήτηση για την έκταση του κληρονομικού δικαιώματος, δηλαδή για την ποσότητα των αντικειμένων που περιλαμβάνονται στην κληρονομική μερίδα, προκαλούμενη π.χ. από έγερση διεκδικητικής αγωγής εκ μέρους τρίτου προς τους κληρονόμους προσώπου, που συνεπάγεται την αβεβαιότητα ως προς την ακριβή αξία των αποκτωμένων κληρονομιαίων στοιχείων και συνεπώς και ως προς τον προσδιορισμό του οφειλομένου φόρου κληρονομίας, στη δε δεύτερη περίπτωση να έχομε οποιοδήποτε γεγονός ή πραγματική κατάσταση η ύπαρξη των οποίων εμποδίζει κατά νόμο την σύναψη έγκυρης μεταβιβαστικής δικαιοπραξίας (βλ. Παναγιωτόπουλος: κληρ. Δίκαιο τ A` σελ. 265).

IV. H εκρεμοδικία όμως η οποία δημιουργείται από την άσκηση αγωγής διανομής δεν δημιουργεί αμφισβήτηση ως προς την έκταση του κληρονομικού δικαιώματος, δεδομένου μάλιστα ότι ο ακριβής προσδιορισμός τούτου αποτελεί στοιχείο της βάσεως της αγωγής και επομένως ούτε αβαβαιότητα ως προς την αξία του ποσοστού της κληρονομίας που περιέρχεται στον κάθε κληρονόμο και επ` αυτού αναλογούντος φόρου.

Περαιτέρω, η εν λόγω εκκρεμοδικία δεν εμποδίζει κατά νόμο τον κληρονόμο να προχωρήσει σε μεταβίβαση του ποσοστού της κληρονομίας που έχει περιέλθει σ` αυτόν, εξ αδιαιρέτου.

V. κατόπιν των ανωτέρω το N.Σ.K. γνωμοδοτεί ότι η άσκηση αγωγής διανομής δεν συνεπάγεται την δυνατότητα μετάθεσης του χρόνου γενέσεως της φορολογικής υποχρεώσεως.