YΠOIK 1079819/504/B0013/ΠOΛ. 1209/29.7.1997

Απαλλαγή σεισμόπληκτων από το φ.μ.α. κατά την αγορά ακινήτου με σεισμοδάνειο

Με αφορμή ερωτήματα που υποβλήθηκαν στην υπηρεσία μας σχετικά με το παραπάνω θέμα, σας παρέχουμε τις ακόλουθες οδηγίες για ενιαία αντιμετώπιση και εφαρμογή.

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 8 της 28.7.1978 Πράξεως νομοθετικού περιεχομένου "περί αποκαταστάσεως ζημιών εκ σεισμών κλπ." όπως αντικαταστάθηκε με τις διατάξεις του άρθρου πρώτου ν. 867/1979 και ισχύει ορίζεται, ότι, "αι εκ της εφαρμογής της παρούσης πράξεως τυχόν συναπτόμεναι συμβάσεις ακινήτων και η μεταγραφή τούτων ... απαλάσσονται παντός φόρου, τέλους χαρτοσήμου κλπ.

H απαλλαγή ισχύει μέχρι του ποσού του χορηγούμενου δανείου μετά της τυχόν αρωγής, το ύψος του οποίου αναταποκρίνεται στην αξία του πληγέντος εκ του σεισμού ακινήτου.

Περαιτέρω, με τις διατάξεις της παρ. 15 του άρθρου 4 της παραπάνω πράξεως ορίζεται, ότι "εις περίπτωσιν κατά την οποία το καταστραφέν κτίσμα ρυμοτομείται ή δεν δύναται να αντικατασταθεί εξ` οιασδήποτε ετέρας νομίμου αιτίας ή ο ενδιαφερόμενος επιθυμεί εις ετέραν θέσιν αυτοστέγασίν του, δύναται να λάβη προς τούτο, το αναλογούν εις αυτό δάνειον μετά την κατεδάφισιν του πληγέντος κτίσματος".

Δικαιούχοι στεγαστικής συνδρομής είναι οι ιδιοκτήτες ακινήτου οιασδήποτε χρήσεως (αρθρ. 5. παρ. 1).

κατ` εξουσιοδότηση του παραπάνω νομοθετικού πλαισίου, εκδίδονται κάθε φορά οι σχετικές πράξεις του Yπουργικού Συμβουλίου και Yπουργικές αποφάσεις με τις οποίες καθορίζονται οι λεπτομέρειες για την εφαρμογή των προγραμμάτων αποκατάστασης σεισμοπλήκτων σε κάθε περιοχή που πλήττεται από σεισμούς.

Με τις ανωτέρω αποφάσεις παρέχεται κατά κανόνα η δυνατότητα μεταβίβασης του σεισμοδανείου και στους τυχόν νέους κτήτορες των ακινήτων ασχέτως του τρόπου απόκτησης και του είδους της ιδιοκτησίας που έχουν επ` αυτού (καθολική, ειδική διαδοχή, επικαρπία, ψιλή κυριότητα, συνιδιοκτησία κ.λπ.) υπό την προϋπόθεση ότι οι νέοι κτήτορες έχουν υποβάλλει εμπρόθεσμα τα απαιτούμενα δικαιολογητικά.

Χρήση της δυνατότητας αυτής γίνεται σε ευρεία κλίμακα από τους δικαιούχους με αποτέλεσμα την αποφυγή του φόρου σε αρκετές περιπτώσεις.

Παρατηρείται δε συχνά το φαινόμενο να μεταβιβάζεται με γονική παροχή το σεισμόπληκτο ακίνητο (οικόπεδο) από τους γονείς στα παιδιά μαζί με το δικαίωμα λήψης του σεισμοδανείου και στη συνέχεια αυτά να αγοράζουν άλλο ακίνητο (σε αρκετές περιπτώσεις από τους ίδιους τους γονείς τους) και να απαλλάσσονται από το φόρο μεταβίβασης.

Το Νομικό Συμβούλιο του κράτους στο οποιο τέθηκε το παραπάνω αλλά και άλλα σχετικά με το θέμα ερωτήματα με την αριθ. 728/1996 γνωμοδότηση που έγινε δεκτή από τον Υφυπουργό των Oικονομικών, αποφάνθηκε ότι η μόνη περίπτωση συνάψεως μεταβίβασης ακινήτων κατ` εφαρμογή της παραπάνω πράξεως νομοθ. περιεχομένου και του κυρωτικού αυτής νόμου, για την οποία απαλλάσσεται από το φόρο μεταβίβασης είναι εκείνη της περίπτωσης του άρθρου 4 παρ. 15 όπως αναφέρθηκε παραπάνω και εφόσον αποκτάται ακίνητο κατά δικαίωμα πλήρους κυριότητας γιατί μόνο τότε πληρούται ο όρος της αυτοστέγασης.

κατά συνέπεια, σύμφωνα με τα παραπάνω έχουν εφαρμογή τα εξής:

Προκειμένου να τύχει απαλλαγής από το φόρο μεταβίβασης, ο αγοραστής ακινήτου θα πρέπει να ήταν κύριος του ακινήτου κατά το χρόνο που αυτό επλήγη από το σεισμό και στη συνέχεια να αγοράζει ο ίδιος άλλο ακίνητο κατά δικαίωμα πλήρους κυριότητας.

Σε περίπτωση όμως που κατά το χρόνο του σεισμού είχε την ψιλή κυριότητα του ακινήτου ενώ τρίτος είχε το δικαίωμα της επικαρπίας, θα τύχουν απαλλαγής από το φόρο κατά την αγορά άλλου ακινήτου τόσο ο ψιλός κύριος όσο και ο επικαρπωτής, εφόσον αγοράζουν ακίνητο κατά την ίδια σχέση ψιλής κυριότητας και επικαρπίας.

O ψιλός κύριος θα τύχει ομοίως απαλλαγής από το φ.μ.α. αν κατέστη πλήρης κύριος του πληγέντος ακινήτου μετά την απόκτηση της επικαρπίας, πριν την αγορά ακινήτου.

Σε περίπτωση θανάτου του κυρίου του πληγέντος ακινήτου κατά το χρόνο του σεισμού ή μέχρι τη λήξη της προθεσμίας υποβολής της σχετικής αίτησης για τη χορήγηση του δανείου, η απαλλαγή από το φόρο μεταβίβασης παρέχεται στους κληρονόμους του εφόσον αυτοί καταστούν δικαιούχοι του δανείου από τις αρμόδιες υπηρεσίες και προβούν στην αγορά ακινήτου.

H απαλλαγή από το φόρο σε κάθε περίπτωση παρέχεται είτε αγοράζεται ακίνητο όμοιας, είτε διαφορετικής χρήσης με το πληγέν από το σεισμό.

Ομοίως παρέχεται απαλλαγή σε περισσότερα του ενός ακίνητα εφόσον η αρμόδια υπηρεσία χορηγεί δάνειο χωριστά για την αγορά περισσοτέρων του ενός ακινήτων.

Σημειώνεται ότι για τη χορήγηση της απαλλαγής θα πρέπει να συντρέχουν οι ανωτέρω προϋποθέσεις και δεν αρκεί μόνο η χορήγηση του σεισμοδανείου στον αγοραστή, από την αρμόδια υπηρεσία για την απαλλαγή από το φόρο.

Για καλύτερη κατανόηση των παραπάνω παρατίθενται τα παραδείγματα:

α) O A κύριος ακινήτου που επλήγη από σεισμό, μεταβιβάζει με γονική παροχή στο γιό του B το πληγέν από το σεισμό ακίνητο μαζί με το δικαίωμα λήψης του σεισμοδανείου.

Στη συνέχεια ο B προβαίνει σε αγορά άλλου ακινήτου και αιτείται απαλλαγής από το φόρο για την αξία του αγοραζομένου ακινήτου που αντιστοιχεί στο ύψος του δανείου.

Στο παράδειγμα αυτό οφείλεται φόρος για τη σύμβαση γονικής παροχής και για την αγορά του νέου ακινήτου διότι αυτή δεν πραγματοποιείται από τον ίδιο του πληγέντα από το σεισμό.

β) Oι A και B είναι συγκύριοι από το 1980 κατά το 1/2 έκαστος επι οικοπέδου στο οποίο βρίσκονται δύο οικίες.

Το 1995 οι οικίες αυτές επλήγησαν από σεισμούς. Το 1996 ο A κατέστη κύριος ολόκληρου του ακινήτου αγοράζοντας από τον B υπόλοιπο εξ` αδιαιρέτου μερίδιο ενώ η αρμόδια υπηρεσίας αποκατάστασης σεισμοπλήκτων του χορήγησε δάνειο για ολόκληρη την αξία των πληγέντων κτισμάτων. Σήμερα προτίθεται να αγοράσει διαμέρισμα και ένα κατάστημα και ζητά απαλλαγή από το φόρο.

Στην περίπτωση αυτή, θα χορηγηθεί απαλλαγή από το φ.μ.α. για την αξία των αγοραζομένων ακινήτων που αντιστοιχεί στο 1/2 του ποσού του χορηγουμένου δανείου και της κρατικής αρωγής διότι ο αγοραστής υπήρξε κατά το χρόνο του σεισμου κύριος μόνο του 1/2 των πληγέντων ακινήτων.

γ) O A είχε την ψιλή κυριότητα ενός ακινήτου και η συζυγός του B την επικαρπία.

Το ακίνητο αυτό επλήγει από το σεισμό και ο A απεβίωσε πριν τη λήξη της προθεσμίας υποβολής αίτησης χορήγησης σεισμοδανείου. H αρμόδια υπηρεσία χορήγησε δάνειο στον γιό τους Γ κληρονόμο του αποβιώσαντος.

O Γ` θα τύχει απαλλαγής από το φόρο κατά την αγορά άλλου ακινήτου εφόσον αποκτά αυτό κατά ψιλή κυριότητα και η μητέρα του κατ` επικαρπία ή κατά δικαίωμα πλήρους κυριότητας εφόσον απέκτησε την επικαρπία από την μητέρα του στο σεισμόπληκτο πριν την αγορά του νέου ακινήτου.

Από της κοινοποίησης της παρούσης κάθε προγενέστερη εγκύκλιος για το θέμα παύει να ισχύει.

Τέλος οι κ.κ Επιθεωρητές στους οποίους κοινοποιείται η παρούσα παρακαλούνται για την πιστή εφαρμογή των παραπάνω.