Θέμα: Εφαρμογή διατάξεων ΦΠΑ στη διοργάνωση συνεδρίου στην Ελλάδα

Σχετ.: Το από 10.07.2015 έγγραφό σας 

Αναφορικά με τη φορολογική αντιμετώπιση, για σκοπούς ΦΠΑ, του συνεδρίου που διοργανώνεται το φθινόπωρο στην Αθήνα από τη μη κυβερνητική οργάνωση ........... με έδρα στο Βέλγιο και σκοπό την προάσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων και την ισότητα των LGBTI σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα: 

1. Σύμφωνα με την παράγραφο 8 του άρθρου 14 του Κώδικα ΦΠΑ (ν.2859/2000), το δικαίωμα πρόσβασης σε πολιτιστικές, καλλιτεχνικές, αθλητικές, επιστημονικές, εκπαιδευτικές, ψυχαγωγικές και παρόμοιες εκδηλώσεις προς υποκείμενα στο φόρο πρόσωπα υπάγεται σε ΦΠΑ στο εσωτερικό της χώρας, εφόσον οι εκδηλώσεις αυτές πραγματοποιούνται στο εσωτερικό της χώρας. 

2. Επίσης, σύμφωνα με την παράγραφο 8.α.(α) του ίδιου ως άνω άρθρου, ο τόπος παροχής υπηρεσιών οι οποίες αφορούν, μεταξύ άλλων, επιστημονικές, εκπαιδευτικές, ψυχαγωγικές ή παρόμοιες δραστηριότητες, όπως εμπορικές και άλλες εκθέσεις, περιλαμβανομένων των υπηρεσιών των διοργανωτών τέτοιων δραστηριοτήτων, καθώς και της παροχής παρεπόμενων προς τις υπηρεσίες αυτές υπηρεσιών που παρέχονται σε μη υποκείμενα στο φόρο πρόσωπα, είναι το εσωτερικό της χώρας, εφόσον οι εκδηλώσεις αυτές πραγματοποιούνται στο εσωτερικό της χώρας. 

3. Με το άρθρο 22.1.ιστ' του Κώδικα ΦΠΑ, απαλλάσσονται από το Φ.Π.Α. στο εσωτερικό της χώρας η παροχή υπηρεσιών πολιτιστικής ή μορφωτικής φύσης και η στενά συνδεόμενη με αυτές παράδοση αγαθών, από νομικά πρόσωπα ή άλλους οργανισμούς ή ιδρύματα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, τα οποία λειτουργούν νόμιμα και έχουν σκοπούς πολιτιστικούς ή μορφωτικούς, εφόσον δεν οδηγούν σε στρέβλωση των όρων του ανταγωνισμού. Στις υπηρεσίες αυτές περιλαμβάνονται και η οργάνωση καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, εκθέσεων και διαλέξεων. 

Σύμφωνα με την εγκύκλιο 1066013/4718/456/Β0014/Πολ.1097/5.7.2005, απαλλάσσονται από το Φ.Π.Α. τα συνέδρια επιστημονικού χαρακτήρα, εφόσον συντρέχουν οι ακόλουθες προϋποθέσεις: 

α) τα συνέδρια οργανώνονται από οργανισμούς, ιδρύματα ή νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, τα οποία λειτουργούν νόμιμα εντός ή εκτός του εσωτερικού της χώρας, 

β) το αντικείμενο των συνεδρίων έχει άμεση σχέση με τον επιδιωκόμενο σκοπό τους, γ) τα έσοδα από τα συνέδρια προορίζονται να καλύψουν κυρίως τα έξοδα της διοργάνωσης και δεν επιτρέπεται η με οιονδήποτε τρόπο διάθεσή τους στα μέλη τους. 

4. Περαιτέρω, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 43 του Κώδικα ΦΠΑ, το οποίο ενσωματώνει τις διατάξεις των άρθρων 306 - 310 της Οδηγίας 2006/112/ΕΚ του Συμβουλίου, οι επιχειρήσεις πρακτορείων ταξιδιών υπάγονται στο ειδικό καθεστώς υπολογισμού του φόρου, εφόσον και κατά το μέρος που για την πραγματοποίηση του ταξιδιού χρησιμοποιούν προς άμεση εξυπηρέτηση των ταξιδιωτών παραδόσεις αγαθών ή παροχές υπηρεσιών που παρέχονται από άλλους υποκειμένους στο φόρο. Η ενιαία παροχή υπηρεσίας (πακέτο) του πρακτορείου ταξιδιών προς τον ταξιδιώτη για την πραγματοποίηση του ταξιδιού, φορολογείται στον τόπο της έδρας ή της μόνιμης εγκατάστασης του πρακτορείου και ως φορολογητέα αξία λαμβάνεται η μεικτή αμοιβή του πρακτορείου που προκύπτει μετά την αφαίρεση από το συνολικό ποσό (χωρίς να συνυπολογίζεται ο ΦΠΑ) που καταβάλλεται από τον πελάτη του κόστους με το οποίο επιβαρύνεται το πρακτορείο για παραδόσεις αγαθών και παροχές υπηρεσιών (μαζί με το ΦΠΑ) από άλλους υποκειμένους στο φόρο. Τα ποσά του φόρου με τα οποία επιβαρύνεται το πρακτορείο από άλλους υποκειμένους στο φόρο για τις πράξεις που εμπίπτουν στο ειδικό καθεστώς δεν εκπίπτονται ούτε επιστρέφονται. 

5. Σύμφωνα με πάγια νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ), το ειδικό καθεστώς των πρακτορείων ταξιδιών αφορά και πρόσωπα που δεν είναι πρακτορείο ταξιδιών, αλλά διενεργούν πανομοιότυπες πράξεις στο πλαίσιο μιας άλλης δραστηριότητας (συνεκδικασθείσες υποθέσεις C - 308/96 και C - 94/97). Έχει εφαρμογή όχι μόνο στις πωλήσεις απευθείας προς «ταξιδιώτες» αλλά και στην περίπτωση κατά την οποία το ταξιδιωτικό «πακέτο» διατίθεται σε άλλο πρακτορείο ή σε «πελάτες» γενικά (ενδεικτικά υπόθεση C - 293/11). Ωστόσο, εφαρμόζεται αποκλειστικά στις υπηρεσίες που αγοράζονται από τρίτους. Στην περίπτωση που ένας επιχειρηματίας υπαγόμενος στο ειδικό καθεστώς ΦΠΑ των πρακτορείων ταξιδιών διενεργεί, έναντι κατ’ αποκοπήν αμοιβής, πράξεις αποτελούμενες από υπηρεσίες παρεχόμενες εν μέρει από τον ίδιο και εν μέρει από άλλους φορολογούμενους, το ειδικό αυτό καθεστώς εφαρμόζεται αποκλειστικά στις υπηρεσίες που παρέχονται από τρίτους. Ο υπολογισμός δε της τιμής για τις ίδιες υπηρεσίες πρέπει να στηρίζεται στην αγοραία αξία (συνεκδικασθείσες υποθέσεις C -308/96 και C - 94/97 και απόφαση ΔΕΕ στην υπόθεση C - 557/11). 

6. Σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο ανωτέρω σχετικό και όπως προέκυψε κατά την εξέταση του θέματος, η μη κυβερνητική οργάνωση του Βελγίου παρέχει στους συμμετέχοντες στο συνέδριο που εγκαίρως εκδηλώσουν ενδιαφέρον ένα πακέτο υπηρεσιών, το οποίο συνίσταται στο δικαίωμα συμμετοχής στο συνέδριο, που αποτελεί ίδια παροχή της εν λόγω οργάνωσης, καθώς και σε υπηρεσίες διαμονής και εστίασης σε ελληνικά ξενοδοχεία. Εναλλακτικά, δύναται να παρέχεται μόνο το δικαίωμα συμμετοχής στο συνέδριο σε όσους δεν επιθυμούν να λάβουν και τις λοιπές υπηρεσίες και στην περίπτωση αυτή προβλέπεται η δυνατότητα καταβολής του σχετικού αντιτίμου επί τόπου κατά την προσέλευση των συμμετεχόντων στο χώρο του συνεδρίου, χωρίς δηλαδή να απαιτείται η προ - εγγραφή των συμμετεχόντων. Τα ανωτέρω έσοδα της μη κυβερνητικής οργάνωσης προορίζονται για την κάλυψη των εξόδων που πραγματοποιεί για το συνέδριο. 

7. Από τα ανωτέρω προκύπτουν τα ακόλουθα: 

Α. Η μη κυβερνητική οργάνωση του Βελγίου παρέχοντας στο όνομά της το ανωτέρω πακέτο υπηρεσιών έναντι κατ’ αποκοπήν αμοιβής προς τους συμμετέχοντες διενεργεί όμοιες πράξεις με ένα πρακτορείο ταξιδιών, στο βαθμό που πρόκειται για υπηρεσίες τις οποίες λαμβάνει από τρίτους υποκειμένους στο φόρο, συνεπώς εμπίπτει στις διατάξεις του ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ των πρακτορείων ταξιδιών του άρθρου 43 του Κώδικα ΦΠΑ και των αντίστοιχων άρθρων 306 - 310 της Οδηγίας 2006/112/ΕΚ. Στην προκειμένη περίπτωση, το ειδικό αυτό καθεστώς εφαρμόζεται στις υπηρεσίες διαμονής και εστίασης τις οποίες η ανωτέρω οργάνωση λαμβάνει από τρίτους υποκειμένους στο φόρο (ελληνικά ξενοδοχεία). 

Για τις εν λόγω υπηρεσίες διαμονής και εστίασης που εμπίπτουν στις διατάξεις του ειδικού καθεστώτος των πρακτορείων ταξιδιών, η μη κυβερνητική οργάνωση οφείλει να αποδώσει ΦΠΑ στη μεικτή αμοιβή της στον τόπο εγκατάστασής της, ενώ δεν δικαιούται επιστροφής του ΦΠΑ με τον οποίο επιβαρύνονται οι εισροές που πραγματοποιεί στο εσωτερικό της χώρας μας προς το σκοπό αυτό και περιλαμβάνονται στο κόστος του πακέτου. 

Β. Όσον αφορά στο δικαίωμα συμμετοχής στο συνέδριο, πρόκειται για ίδια παροχή της εν λόγω οργάνωσης, επομένως δεν εμπίπτει στις διατάξεις του ανωτέρω ειδικού καθεστώτος, αλλά υπόκειται στους γενικούς κανόνες του Κώδικα ΦΠΑ. Σύμφωνα με την ανωτέρω νομολογία του ΔΕΕ, το δικαίωμα συμμετοχής θα πρέπει να διαχωριστεί από τις λοιπές υπηρεσίες του πακέτου, με υπολογισμό της τιμής στην αγοραία αξία και υπαγωγή σε ΦΠΑ στο εσωτερικό της χώρας μας, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 14 του Κώδικα ΦΠΑ. 

Στην περίπτωση που πληρούνται οι προϋποθέσεις της ΠΟΛ.1097/5.7.2005, τα ποσά που καταβάλλονται ως αντιπαροχή για το δικαίωμα συμμετοχής στο συνέδριο απαλλάσσονται από το ΦΠΑ, χωρίς δικαίωμα έκπτωσης του ΦΠΑ των εισροών που συνδέονται με την εν λόγω εκροή, και η μη κυβερνητική οργάνωση δεν υποχρεούται σε λήψη ΑΦΜ/ΦΠΑ στη χώρα μας. 

Στην περίπτωση που δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις της απαλλαγής, τα ποσά που συνιστούν την αντιπαροχή πρέπει να επιβαρύνονται με τον κανονικό συντελεστή ΦΠΑ 23% και στην περίπτωση αυτή η εν λόγω μη κυβερνητική οργάνωση του Βελγίου θα έχει όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που προβλέπονται από τον Κώδικα ΦΠΑ για τους υποκειμένους στο φόρο. Για την εκπλήρωση των φορολογικών της υποχρεώσεων η μη κυβερνητική οργάνωση υποχρεούται σε λήψη ΑΦΜ/ΦΠΑ είτε μέσω φορολογικού αντιπροσώπου, είτε με τη διαδικασία που ορίζει η ΑΥΟ Πολ. 1113/2013. 

Η πλήρωση ή μη των προϋποθέσεων της απαλλαγής βάσει της ΠΟΛ. 1097/2005 είναι θέμα πραγματικό και εξετάζεται από τη Δ.Ο.Υ στη χωρική αρμοδιότητα της οποίας διοργανώνεται το συνέδριο, προς την οποία και κοινοποιείται το παρόν. Στον Προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ. θα πρέπει να προσκομισθούν το καταστατικό της οργάνωσης που αιτείται της απαλλαγής από όπου προκύπτει ο μη κερδοσκοπικός της χαρακτήρας, βεβαίωση ή οποιοδήποτε άλλο αποδεικτικό στοιχείο από το οποίο προκύπτει η νόμιμη λειτουργία της και οποιοδήποτε στοιχείο από το οποίο προκύπτει το αντικείμενο του συνεδρίου, καθώς και τα συνολικά προβλεπόμενα έσοδα και έξοδα της εκδήλωσης. Με βάση τα προσκομισθέντα στοιχεία, ο αρμόδιος Προϊστάμενος της Δ.Ο.Υ. υποχρεούται να αποφανθεί εγγράφως περί της απαλλαγής ή μη από το Φ.Π.Α. της εν λόγω εκδήλωσης.