ΥΠΟΙΚ 1075488/4985/Α009/ΠΟΛ.1194/1.7.1996 Εφαρμογή της Απόφασης ΠΟΛ.1099/27.4.1994 σε ειδικές περιπτώσεις εκκρεμών φορολογικών υποθέσεων και οδηγίες για θέματα υποθέσεων που περαιώθηκαν με την απόφαση αυτή.

Οπως είναι γνωστό, με σκοπό την περαίωση των εκκρεμών φορολογικών υποθέσεων επιτηδευματιών χρήσεων μέχρι και 1992, εκδόθηκε η υπουργική απόφαση 1049691/3184/Πολ. 1099/27.4.1994, με την οποία καθορίστηκε ειδικός και προαιρετικός τρόπος περαίωσης των υποθέσεων αυτών.

Για την εφαρμογή της παραπάνω απόφασης με ειδικές περιπτώσεις εκκρεμών υποθέσεων για τις οποίες έχουν υποβληθεί σχετικά ερωτήματα, καθώς και γαι την αντιμετώπιση θεμάτων που σχετίζονται με υποθέσεις που περαιώθηκαν με την απόφαση αυτή, παρέχουμε τις ακόλουθες οδηγίες και διευκρινίσεις.

1. α) Σε περιπτώσεις επιτηδευματιών με κατασχεθέντα ανεπίσημα βιβλία ή στοιχεία και εφόσον τα κατασχθέντα αφορούν αποκλειστικά χρήσεις μετά την 1.1.1993 και δεν εμπλέκονται με οποιοδήποτε τρόπο με προηγούμενες χρήσεις, τότε όλες οι ανέλεγκτες υποθέσεις των χρήσεων μέχρι και 1992, υπάγονται στην απόφαση, ανεξάρτητα από την επεξεργασία ή μη τωνα κατασχεθέντων.

β) Ομοίως, αν τα κατασχεθέντα αφορούν αποκλειστικά χρήσεις που είναι ήδη περαιωμένες και εφόσον δεν εμπλέκονται με τις επόμενες ανέλεγκτες χρήσεις, τότε οι ανέλεγκτες υποθέσεις των επόμενων αυτών χρήσεων υπάγονται στην απόφσαη.

γ) Εφόσον όμως τα κατασχεθέντα αφορούν μια ή περισσότερες ανέλεγκτες χρήσεις μέχρι και 1992, τότε η υπαγωγή ή μη των ανέλεγκτων υποθέσεων του επιτηδευματία εξαρτάται από τα αποτελέσματα της επεξεργασίας των κατασχεθέντων απο πλευράς ΚΦΣ ή ΚΒΣ κατά περίπτωση, η οποία πρέπει οπωσδήποτε να έχει προηγηθεί και ολοκληρωθεί.

Ειδικότερα, αν με βάση τις σχετικές εκθέσεως ελέγχου από την επεξεργασία των κατασχθέντων προέκυψαν ουσιστικές παραβάσεις ΚΦΣ ή ΚΒΣ, τότε εξαιρείται η πρώτη ανέλεγκτη χρήση για την οποία διαπιστώθηκαν τέτοιες παραβάσεις, καθώς και όλες οι επόμενες, αλλά οι προηγούμενες υπάγονται στην απόφαση. Αντίθετα, αν δεν προέκυψαν καθόλου παραβάσεις του ΚΦΣ ή ΚΒΣ ή προέκυψαν επουσιώδεις (μη ουσιαστικές) παραβάσεις που αξιολογούμενες περαιτέρω δεν θίγουν το κύρος των τηρηθέντων βιβλίων, τότε όλες γενικά οι ανέλεγκτες υποθέσεις του επιτηδευματία υπάγονται στην απόφαση.

Σαν ουσιαστική παράβαση θεωρείται, εν προκειμένω, οποιαδήποτε παράβαση ΚΦΣ ή ΚΒΣ που επισύρει ανεπάρκεια ή ανακρίβεια των βιβλίων, σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις.

Για την αποφυγή οποιωνδήποτε προβλημάτων, διαπιστωθείσες παραβάσεις χαρακτηρίζονται ως μη ουσιαστικές με σύμφωνη γνώμη και του εποπτεύοντος επιθεωρητή.

Για το σκοπό αυτό, σε τέτοιες περιπτώσεις οι σχετικοί φάκελλοι τίθενται από τη ΔΟΥ υπόψη και του εποπτεύοντος επιθεωρητή και η παράβαση θεωρειται ως μη ουσιατική με αιτιολογική πράξη επί του σώματος της απόφασης επιβολής προστίμου που θα συνυγράφεται υποχρεωτικά και από τον επιθεωρητή.

δ) Εφόσον για χρήσεις μέχρι και 1992, επιτηδευματιών με κατασχεθέντα ανεπίσημα βιβλία ή στοιχεία, έχουν εκδοθεί ήδη εντολές τακτικού ή προσωρινού ελέγχου για οποιοδήποτε φορολογικό αντικείμενο και έχουν τουλαχιστον εκδοθεί τα σχετικά φύλλα ελέγχου, τότε σε περίπτωση μεν τακτικού ελέγχου, όλες οι ανέλεγκτες υποθέσεις εξαιρούνται από την απόφαση οι ανέλεγκτες υποθέσεις της πρώτης ελεγχθείσας χρήσης και οι επόμενες αυτής, ενώ οι προγενέστερες κρίνονται, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην πιο πάνω περίπτωση γ` .

Αν όμως τα φύλλα ελέγχου δεν έχουν ακόμη εκδοθεί, τότε όλες οι ανέλεγκτες υποθέσεις κρίνονται σύμφωνα με την πιο πάνω περίπτωση γ`, ανεξάρτητα αν πρόκειται για τακτικό ή προσωρινό έλεγχο.

2. Σε ανέλεγκτες υποθέσεις φορολογίας εισοδήματος τεχνικών επιχειρήσεων της περίπτωσης α` παρ. 2 άρθρου 36α του Ν.Δ. 3323/1995 (περ. α παρ. 3 αρθρ. 34 Ν. 2238/1994), στις οποίες από τις υποβληθείσες δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος και τα προσηρτημένα σε αυτές προβλεπόμενα έντυπα, προκύπτει ανάθεση όλου του αναληφθέντος έργου η εταιρία ή κοινοπραξία στην οποία μετέχει και ο εισφέρων ανάδοχος ή απευθείας συμβασιούχος και ταυτόχρονα δεν δηλώνονται καθόλου ακαθάριστα έσοδα από άλλα έργα πέραν αυτού που εισφέρθηκε ή από άλλες δραστηριότητες, στις υποθέσεις αυτές υπολογίζεται το οικείο ελάχιστο ποσό βεβαιωτέου φόρου εισοδηματος για κάθε μια υπόθεση. Σε αυτές τις περιπτώσεις το έντυπο Ε - 414 θα συμπληρώνεται με ανάλογη εφαρμογή των οδηγιών της παρ. 7 της εγκυκλίου Πολ. 1158/22.6.1994.

Σε περιπτώσεις που στις υποβληθείσες δηλώσεις δηλώνονται και πρόσθετα ακαθάριστα έσοδα από άλλα έργα πέραν αυτού που εισφέρθηκε ή από άλλες δραστηριότητες, τότε για τον υπολογισμό του βεβαιωτέρου φόρου λαμβάνονται υπόψη μόνο τα επιπλέον αυτά δηλωθέντα ακαθάριστα έσοδα.

Είναι αυτονόητο ότι αν από τις υποβληθείσες δηλώσεις δεν προκύπτουν με βεβαιότητα τα παραπάνω, τότε λαμβάνεται υπόψη το σύνολο των δηλωθέντων ακαθάριστων εσόδων. Σε τέτοια περίπτωση έχουν βέβαια ανάλογη εφαρμογή οι οδηγίες της παρ. 7 της εγκυκλίου Πολ. 1255/15.11.1994.

3. Για την περίπτωση ειδικά των ανέλεγκτων υποθέσεων πρακτορείων χονδρικής πωλήσεως λαχείων και επειδή από το οικονομικό έτος 1993 μεταβλήθηκε ο τρόπος προσδιορισμού των ακαθάριστων εσόδων των επιχειρήσεων αυτών και ειδικότερα μειώθηκετο ποσοστό επί της ονομαστικής αξίας των πωλουμένων λαχείων που προσδιορίζει το ύψος των ακαθαρίστων εσόδων, από 12% σε 1%, με αντίστοιχη αύξηση του ΜΣΚΚ από 4,5% (ΚΑ 9208α) σε 30% (ΚΑ 9208) για τους λόγους αυτούς, ο ΜΣΚΚ που πρέπει να εφαρμόζεται για τις πιο πάνω υποθέσεις είναι για μεν το οικονομικό έτος 1993, ο αυξημένος συντελεστής 30%, αλλά και τα οικονομικά έτη 1992 και προγενέστερα ο προϊσχύσας συντελεστής 4,5%.

4. Στην απόφαση δεν περιέχεται συγκεκριμένη θετική διάταξη γαι δυνατότητα καταστροφής των φορολογικών στοιχείων που αφορούν διαχειριστικές περιόδους γις τις οποίες περαιώθηκαν οι αντίστοιχες ανέλεγκτες υποθέσεις.

Επειδή όμως οι διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 14 του Ν. 2198/1994, ορίζουν ότι η απόφαση (και στην προκειμένη περίπτωση η Πολ. 1099/1994), με την οποία θα περαιωθούν οι εκκρεμείς υποθέσεις, επιφέρει τα αποτελέσματα δικαστικής και αμετάκλητης απόφασης και επειδή οι διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 31 του ΚΒΣ ορίζουν ότι τα στοιχεία μπορούν να καταστραφούν σε προγενέστερο χρόνο από τον οριζόντιο χρόνο διαφύλαξης (6 χρονια ή 11 χρόνια για χρήσεις πριν από το έτος 1991), εφόσον οι εγγραφές καταστούν αμετάκλητες τα φορολογικά στοιχεία και τα λοιπά δικαιολογητικά των εγγραφών των υποθέσεων που περαιώθηκαν με την ΑΥΟ Πολ. 1099/1994, μετά και την αποπληρωμή της τελευταίας δόσης (συνολικής εξόφλησης) μπορούν να κταστραφούν.

5. Κάθε διαφορετική θέση ή οδηγία ως προς τα παραπάνω δεν ισχύει.

6. Με βάση τα υφιστάμενα στοιχεία, η εφαρμογή της απόφασης είχε θετικότητα αποτελέσματα και ήδη έχει περαιωθεί ιδιαίτερα ικανοποιητικό ποσοστό του συνόλου των ανέλεγκτων υποθέσεων.

Ειδικά όμως σε ό,τι αφορά τις περαιωθείσες ανέλεγκτες υποθέσεις των επιτηδευματιών φυσικών προσώπων, μεγάλος αριθμός των οικείων δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος παραμένει σε εκκρεμότητα, επειδή σε αυτές έχουν δηλωθεί εισοδήματα και άλλες πηγές πέραν από την άσκηση επαγγελματικής δραστηριότητας χωρίς ωστόσο οι δηλώσεις αυτές να έχουν ιδιαίτερο περαιτέρω φορολογικό ενδιαφέρον.

Το γεγονός αυτό δημιουργεί προβλήματα στις ΔΟΥ, κατ` αρχήν από πλευράς διεκπεραίωσης, και οριστικής τακτοποίησης των στοιχείων τους. Κυρίως όμως η συσσώρευση νέων εκκρεμοτήτων ήσσονος σημασίας έχει αρνητικά αποτελέσματα στο ελεγκτικό έργο των ΔΟΥ, καθώς αποδυναμώνει τη δυνατότητα ενασχόλησής τους με τον έλεγχο υποθέσεων μεγαλύτερου φορολογικού ενδιαφέροντος, οι οποίες και πρέπει να ελέγχονται κατά προτεραιότητα.

Για τους λόγους αυτούς και για την άρση των παραπάνω εκκρεμοτήτων εκδόθηε η αριθ. 1075512/4987/Α009/Πολ. 1193/1.7.1996 υπουργική απόφαση, την οποία σας κοινοποιούμε με την παρούσα, παρέχοντας συγχρόνως και τις ακόλουθες σχετικές διευκρινίσεις για την ομοιόμορφη εφαρμογή της.

Α. Ειλικρινείς ως προς τις συγκεκριμένες κατηγορίες εισοδημάτων που ορίζονται από την κοινοποιούμενη απόφαση και με τις υποθέσσεις της απόφασης αυτής, μπορούν να κριθούν οι δηλώσεις φορολογίας, εισοδήματος μόνον των επιτηδευματιών φυσικών προσώπων που περαίωσαν τις ανέλεγκτες υποθέσεις τους με την απόφαση ΠΟλ. 1099/27.4.1994.

Β. Για να κριθούν ειλικρινείς κατα τα ανωτέρω οι εν λόγω δηλώσεις και να περαιωθούν οριστικά πρέπει να περιλαμβάνονται σε αυτές εισοδήματα από μια ή περισσότερες απο τις κατηγορίες που αναφέρονται στην απόφαση, χωρίς να εξετάζεται αν αυτά αποκτήθηκαν από το φορολογούμενο, τα τέκνα ή τη σύζυγό του ή από όλους μαζί.

Πιο αναλυτικά ως προς τι κατηγορίες των εισοδημάτων:

α) Από τις διατάξεις του άρθρου 40 του Ν.Δ. 3323/1995 (άρθρο 45 Ν. 2238/1994) προκύπτει ποια εισοδήματα είναι από μισθωτές υπηρεσίες και επομένως δεν χρειάζεται περισσότερη ανάλυση η περίπτωση αυτή. Το εισόδημα αυτό πρέπει να προκύπτει από βεβαίωση του εργοδότη, από την οποία επίσης πρέπει να προκύπτει ο φόρος που αναλογεί και παρακρατήθηκε.

β) Για το τεκμαρτό εισόδημα από ιδιοκατοίκηση κύριας ή και μέχρι μιας ιδιοκατοικούμενης δευτερεύουσας κατοικίας δεν εξετάζεται αν η κύρια ή δυετερεύούσα κατοικία ανήκει το φορολογούμεο ή στη σύζυγό του ή στα τέκνα που συνοικούν, με αυτούς και τους βαρύνουν ή αν είναι συνιδιοκτησία μεταξύ αυτών, αρκεί η συνολική επιφάνεια να μην υπερβαίνει το όριο που ορίζεται από την απόφαση.

Αν όμως η κύρια ή η δευτερεύουσα κατοικία είναι συνιδιοκτησία ενός ή περισσότερων από τα πιο πάνω πρόσωπα με οποιαδήποτε άλλα τρίτα πρόσωπα, τότε, προκειμένου να υπολογισθεί αν η συνολική επιφάνεια υπερβαίνει ή όχι το παραπάνω όριο, θα λαμβάνεται υπόψη τόσο ποσοστό επιφανείας όσο και είναι και το ποσοστό συνιδιοκτησίας που αναλογεί στο φορολογούμενο ή στη σύζυγο ή στα τέκνα.

Για τις δηλώσεις με ακαθάριστο εισόδημα από εκμίσθωση ή δωρεάν παραχώρηση οικοδομών γενικά μέχρι 1.000.000 δρχ αθροιστικά κάθε έτος, διευκρινίζεται ότι το ποσό αυτό αφορά συνολικό δηλαδή, οικογενειακό εισόδημα.

γ) Το εισόδημα από τη διατροφή που εισπράττεται από το σύζυγο, τη σύζυγο ή τα τέκνα, τα οποία (διατροφή) έχει επιδικασθεί ή συμφωνηθεί με συμβολαιογραφικό έγγραφο, προκύπτει από τα πιο πάνω ανεπίσημα στοιχεία και για το λόγο αυτό δεν είναι δυνατόν να υπάρξει αμφισβήτηση ως προς το ύψος του και θεωρείται ειλικρινές.

δ) Σε ό,τι αφορά τις συμμετοχές σε επιτροπές ή συμβούλια που καταβάλλονται από το Δημόσιο και νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, η απόφαση θέλει σαν προϋπόθεση η μείωση του καθαρού εισοδήματος (ακαθάριστο μείον κρατήσεις, εκτός φόρου) να έχει γίνει σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 76 του Ν.Δ. 3323/1995, όπως αυτές ίσχυαν. Ετσι, για τα ποσά που καταβλήθηκαν από 1.1.1983 και μετά (οικονομικό έτος 1984 και επόμενα), πρέπει να έχει γίνει μείωση 40%, η οποία να μην υπερβαίνει τις 40.000 δρχ.

Γ. Αλλη προϋπόθεση που θέτει η απόφαση είναι να έχουν υποβληθεί τα δικαιολογητικά που προβλέπονται από το νόμο και τις εκάστοτε υπουργικές αποφάσεις για τις εκπτώσεις από το εισόδημα και τις μειώσεις από το φόρο, καθώς και για την ετήσια τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης.

Σε όσες περιπτώσεις δεν έχουν υποβληθεί τα δικαιολογητικά αυτά, κρίνουμε σκόπιμο να καλείται ο φορλογούμένος να τα υποβάλλει και εφόσον δεν ανταποκριθεί, οι δηλώσεις του θα παραμένουν σε εκκρεμότητα.

Σε αυτές τις περιπτώσεις θα περαιώνονται μόνο οι δηλώσεις που συγκεντρώνουν τις προϋποθέσεις της απόφαης και είναι συνεχόμενες με το οριστικό έτος ή την αρχική δήλωση. Η ίδια διαδικαίσα θα ακολουθείται και στις περιπτώσεις που για ορισμένες δηλώσεις δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις που ορίζονται από την απόφαση, δηλαδή θα περαιώνονται ως ειλικρινείς μόνο οι δηλώσεις που συγκεντρώνουν τις προϋποθέσεις και είναι συνεχόμενες με το οριστικό έτος ή την αρχική δήλωση.

Δ. Σύμφωνα με την παρ. 3 της απόφασης, περαιώνονται, οριστικά και οι δηλώσεις που περιλαμβάνουν εισοδήματα και από άλλες επιπρόσθετες κατηγορίες εισοδημάτων εκτός από αυτές που ορίζονται στην παρ. 1 της ίδιας απόφασης, με την προϋπόθεση όμως ότι όλα τα επιπρόσθετα αυτά εισοδήματα είναι οριστικά.

Για παράδειγμα, αν στις δηλώσεις περιλαμβάνονται ακαθάριστα εισοδήματα από εκμίσθωση οικοδομών που σε οικογενειακό επίπεδο υπερβαίνουν το 1.000.0000 δρχ.. κάθε έτος και τα συγκεκριμένα αυτά εισοδήαμτα έχουν οριστικοποιηθεί, τότε οι δηλώσεις αυτές περαιώνονται οριστικά με την προϋπόθεση βέβαια ότι συντρέχουν και οι υπόλοιπες προβλεπόμενες προϋποθέσεις.

Οποιεσδήποτε άλλες δηλώσεις της παρ. 1 της απόφασης, στις οποίες περιλαμβάνονται εισοδήματα και από άλλες επιπρόσθετες κατηρογίες που δεν είναι οριστικά, περαιώνονται μεν ως προς τις συγκεκριμένες κατηγορίεςε εισοδημάτων της εν λόγω παραγράφου, αλλά παραμένουν εκκρεμείς ως προς τα εισοδήματα των επιπρόσθετων κατηγοριών.

Ε. Αν για τις κατηγορίες εισοδημάτων που κρίνονται ειλικρινείς με βάση την κοινοποιούμενη απόφαση προκύψουν στοιχεία για απόκρυψη εισοδήματος, ο προϊστάμενος της ΔΟΥ μπορεί να εκδώσει συμπληρωματικό φύλλο ελέγχου, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2 άρθρ. 63 Ν. 2238/1994.

ΣΤ. Επειδή με βάση την κοινοποιούμενη απόφαση οι δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος επιτηδευματιών φυσικών προσώπων οι οποίες συγκεντρώνουν τις απαραίτητες προϋποθέσεις κρίνονται αυτοδικαίως ως ειλικρινείς ως προς τις κατηγορίες εισοδημάτων που ορίζονται από αυτήν, δεν επιτρέπεται στον προϊστάμενο της ΔΟΥ να διενεργήσει οποιονδήποτε σχετικό έλεγχο, αλλά υποχρεούται να ενεργήσει σύμφωνα με την απόφαση, κρίνοντας με βάση μόνο τα στοιχεία της δήλωσης και τα έντυπα και δικαιολογητικά που τη σ συνοδεύουν.

Κατ` εξαίρεση σε όσες περιπτώσεις υπάρχουν ήδη έγγραφα στοιχεία για απόκρυψη εισοδήματος, τα οποία δεν έχουν ερευνηθεί, οι οικείες δηλώσεις δεν θα περαιώνονται μέχρι να γίνει η σχετική έρευνα από την υπηρεσία.

Ζ. Η περαίωση των δηλώσεων στις οποίες αναφέρεται η κοινοποιούμενη απόφαση θα πραγματοποιείται με τη σύνταξη πράξης περαίωσης πάνω στο στρώμα της φορολογικής δήλωσης που θα υπογράφεται από τον προϊστάμενο της ΔΟΥ, την επόπτη ελέγχου και τον αρμόδιο υπάλληλο και θα περιλαμβάνει τα εξής:

Πράξη περαίωσης αριθ.......

Η δήλωση αυτή περαιώνται σύμφωνα με την αριθ. 1075512/4987/Α009/ΠΟΛ.1193/1.7.96 απόφαση του Υπουργού Οικονομικών.

Ο Προϊστάμενος ΔΟΥ Ο Επόπτης Ελέγχου Ο Υπάλληλος

Οι κατά τα ανωτέρω πράξεις θα καταχωρηθούν σε ειδικό βιβλίο στο οποίο θα αναγράφονται ανά πράξη και το ονοματεπώνυμο του φορολογούμένου, το επάγγελμα, η διεύθυνση και ο αριθμός της δήλωσης.

Είναι ευνόητο ότι ενόψει της παραπάνω ακολουθούμενης ειδικής διαδικασίας δεν θα συντάσσονται για τις περαιούμενες δηλώσεις εκθέσεις ελέγχου και ειλικρινή φύλλα ελέγχου.

7. Οι αρμόδιοι επιθεωρητές παρακαλούνται να παρακολουθήσεουν την εφαρμογή της παρούσας από τις ΔΟΥ που εποπτεύουν./

Με την ευκαιρία αυτή, τονίζεται ότι το έργο της ολοκλήρωσης της εφαρμογής της απόφασης Πολ. 1099/27.4.1994 για το σύνολο των εκκρεμών υποθέσεων που υπάγονται σε αυτήν, πρέπει να περαιωθεί στο συντομότερο δυνατό χρόνο. Επιπρόσθετα σημειώνεται ότι δεν πρόκειται να επεκταθεί η εφαρμογή της απόφασης αυτής και για άλλες χρήσεις πέραν των χρήσεων μέχρι 31.12.1992.