ΘΕΜΑ: «Συμπερίληψη ορισμένων στοιχείων στη διαμόρφωση της δασμολογητέας αξία»

ΣΧετ: α) Το αριθ. Β.3247/11-11-2014 έγγραφό σας
β) Το αριθ. ΔΔΘΤΟΚ Α 5002935 ΕΞ/5-2-2015 έγγραφό μας

Σε συνέχεια του α) σχετικού ερωτήματός σας και της απάντησης που δόθηκε από την Υπηρεσία μας με το β) σχετικό, επανερχόμαστε με το παρόν για σκοπούς παροχής περαιτέρω διευκρινίσεων, καθώς διαπιστώθηκε σύγχυση αναφορικά με τον τρόπο εφαρμογής ορισμένων διατάξεων του καν. 2913/92 και 2454/93 που μνημονεύονται στο β) σχετικό, όσον αφορά τη συμπερίληψη ή μη ορισμένων στοιχείων στη δασμολογητέα αξία εμπορευμάτων, και ειδικότερα των «δικαιωμάτων αδείας», δραστηριοτήτων «εμπορίας» (προώθηση -διαφήμιση) και προμηθειών «αγοράς»:

ΓΕΝΙΚΑ

1. Όπως είναι γνωστό, σύμφωνα με το άρθρο 29 καν. 2913/92 (Κοινός Τελωνειακός Κώδικας), η δασμολογητέα αξία των εισαγόμενων εμπορευμάτων είναι η συναλλακτική αξία, δηλ. η πράγματι πληρωθείσα ή πληρωτέα τιμή για τα εμπορεύματα αυτά, ενδεχομένως κατόπιν προσαρμογής που πραγματοποιείται με βάση τα άρθρα 32 και 33, δηλ. κατόπιν της πρόσθεσης ή/και της αφαίρεσης των στοιχείων που μνημονεύονται στα εν λόγω άρθρα. Δεν συνυπολογίζονται, επιπλέον, οι δραστηριότητες που αναλαμβάνει ο αγοραστής για δικό του λογαριασμό, σύμφωνα με την παρ. 3 β) του άρθρου 29.

2. Έτσι, το άρθρο 32 καν. 2913/92 παραθέτει στην παρ. 1 ορισμένα στοιχεία τα οποία πρέπει να προστίθενται στη δασμολογητέα αξία των εμπορευμάτων, εφόσον δεν έχουν ήδη συμπεριληφθεί σε αυτή. Ο κατάλογος αυτός είναι εξαντλητικός και όχι ενδεικτικός, καθώς, σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 32, κανένα άλλο στοιχείο δεν μπορεί να προστεθεί στην πράγματι πληρωθείσα ή πληρωτέα τιμή, πλην αυτών που προβλέπονται στο άρθρο αυτό. Επιπλέον, σύμφωνα με την παρ. 2 του εν λόγω άρθρου, κάθε τέτοιο στοιχείο που προστίθεται προκειμένου να διαμορφώσει τη δασμολογητέα αξία του εμπορεύματος, πρέπει να βασίζεται αποκλειστικά σε αντικειμενικά δεδομένα που είναι δυνατό να εκτιμηθούν.

3. Επιπλέον, το άρθρο 33 καν. 2913/92, παραθέτει ορισμένα στοιχεία τα οποία δεν πρέπει να περιλαμβάνονται στη δασμολογητέα αξία, εφόσον μπορούν να διακριθούν από την πράγματι πληρωτέα ή πληρωθείσα τιμή.

Ειδικότερα:

Α. ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ ΑΓΟΡΑΣ

1. Σύμφωνα με το άρθρο 33 στοιχείο ε) καν. 2913/92, οι προμήθειες αγοράς δεν περιλαμβάνονται στην πράγματι πληρωθείσα ή πληρωτέα για τα εισαγόμενα εμπορεύματα τιμή, και κατά συνέπεια δεν πρέπει να λαμβάνονται υπόςη για τη διαμόρφωση της δασμολογητέας αξίας εμπορευμάτων.

2. Τούτο εξάλλου προκύπτει σαφώς και από άρθρο 32 παρ. 1 α) i), όπου ορίζεται ότι, για τον καθορισμό της δασμολογητέας αξίας κατ’ εφαρμογή του άρθρου 29, προστίθενται στην πράγματι πληρωθείσα ή πληρωτέα τιμή οι προμήθειες και τα έξοδα μεσιτείας, με εξαίρεση τις προμήθειες αγοράς.

3. Σύμφωνα με το άρθρο 32 παρ. 4, ως «προμήθειες αγοράς» για σκοπούς καθορισμού της δασμολογητέας αξίας εμπορευμάτων, ορίζονται τα ποσά που καταβάλλονται από τον εισαγωγέα στον αντιπρόσωπό του για τις υπηρεσίες του που συνίστανται στην αντιπροσώπευσή του για την αγορά των υπό εκτίμηση εμπορευμάτων.

4. Κατόπιν των ανωτέρω, ως είναι ευνόητο, τα ποσά που συνίστανται σε «προμήθειες αγοράς», όπως αυτά ορίζονται στην παρ. Α.3 της παρούσας, δεν πρέπει να προστίθενται στην πράγματι πληρωτέα πληρωθείσα τιμή για σκοπούς διαμόρφωσης της δασμολογητέας αξίας εμπορευμάτων.

Β. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΕΜΠΟΡΙΑΣ

1. Σύμφωνα με το άρθρο 29 παρ. 3 β) καν. 2913/92, οι δραστηριότητες που αναλαμβάνει ο αγοραστής για δικό του λογαριασμό, μεταξύ των οποίων και η εμπορία, δεν θεωρούνται ως έμμεση πληρωμή στον πωλητή και το κόστος τους δεν προστίθενται στην πράγματι πληρωθείσα ή πληρωτέα τιμή για τον καθορισμό της δασμολογητέας αξίας εμπορευμάτων.

2. Εξάλλου, σύμφωνα με το άρθρο 149 παρ. 1 καν. 2454/93, η έκφραση «δραστηριότητες που αφορούν την εμπορία» σημαίνει όλες τις δραστηριότητες σχετικά με τη διαφήμιση και την προώθηση της πώλησης των εμπορευμάτων, καθώς και τις δραστηριότητες σχετικά με τα εμπορεύματα αυτά εγγυήσεις.

3. Σύμφωνα με την παρ. 2 του ίδιου άρθρου, οι δραστηριότητες εμπορίας που αναλαμβάνονται από τον αγοραστή, θεωρείται ότι αναλαμβάνονται για δικό του λογαριασμό, έστω και αν προκύπτουν από υποχρέωση βάσει συμφωνίας με τον πωλητή. Κατά συνέπεια, δεν πρέπει να προστίθενται στην πράγματι πληρωθείσα ή πληρωτέα τιμή, σύμφωνα με το άρθρο 29 παρ. 3 καν. 2913/92.

4. Ως είναι ευνόητο, συνδυάζοντας τις προαναφερόμενες διατάξεις, προκύπτει σαφώς ότι, ποσά που αφορούν πληρωμές από τον αγοραστή στον πωλητή για δραστηριότητες διαφήμισης ή προώθησης πωλήσεων (μάρκετινγκ) που αναλαμβάνει ο αγοραστής, όπως π.χ. «marketing fees», δεν πρέπει να συμπεριλαμβάνονται στην πράγματι πληρωθείσα ή πληρωτέα τιμή για σκοπούς διαμόρφωσης της δασμολογητέας αξίας, έστω κι αν αποτελούν όρο της σύμβασης πώλησης, καθώς εξ’ ορισμού θεωρείται ότι αναλαμβάνονται για λογαριασμό του αγοραστή.

Γ.1 ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΑΔΕΙΑΣ - ROYALTIES: ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

1. Σύμφωνα με το άρθρο 32 παρ. 1 γ), στην πράγματι πληρωθείσα ή πληρωτέα τιμή προστίθενται τα πάσης φύσεως δικαιώματα από παραχώρηση άδειας εκμετάλλευσης σχετικά με τα υπό εκτίμηση εμπορεύματα, τα οποία, σύμφωνα με τους όρους πώλησης, οφείλει να καταβάλει ο αγοραστής είτε άμεσα είτε έμμεσα στον πωλητή. Επομένως, το πεδίο εφαρμογής της εν λόγω διάταξης δεν περιορίζεται αποκλειστικά στα δικαιώματα με την ονομασία «royalties» που κατονομάζονται ως τέτοια, αλλά περιλαμβάνει τα δικαιώματα κάθε είδους για σκοπούς χρήσης άδειας εκμετάλλευσης που σχετίζονται με τα εμπορεύματα για τα οποία διαμορφώνεται η δασμολογητέα αξία, σύμφωνα με τους όρους της σύμβασης πώλησης.

2. Σύμφωνα με το άρθρο 157 παρ. 1 καν. 2454/93, ως royalties και λοιπά δικαιώματα αδείας, νοούνται οι πληρωμές από τον αγοραστή στον πωλητή για τη χρήση δικαιωμάτων ιδίως σχετικά με την κατασκευή των εισαγόμενων εμπορευμάτων (διπλώματα ευρεσιτεχνίας), εμπορικά σήματα και κατατεθέντα πρότυπα, καθώς και τη χρήση ή μεταπώληση των εισαγόμενων εμπορευμάτων.

Ανάλογος ορισμός δίνεται και στο Παράρτημα 23 καν. 2454/93 (ερμηνευτικές σημειώσεις για τη δασμολογητέα αξία) όπου αναφέρεται ότι, τα εν λόγω δικαιώματα περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τις πληρωμές που πραγματοποιούνται βάσει διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, βιομηχανικών ή εμπορικών σημάτων και δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας.

Εξάλλου, μέρος των δικαιωμάτων άδειας εκμετάλλευσης μπορεί να αποτελεί και η τεχνογνωσία, η οποία παρέχεται από τον πωλητή στον αγοραστή βάσει σχετικής συμφωνίας και περιλαμβάνει ιδίως την παροχή σχεδίων, μεθόδων, προτύπων και βασικών οδηγιών όσον αφορά τη χρήση του προϊόντος που αποτελεί το αντικείμενο άδειας. Όταν η τεχνογνωσία αυτή εφαρμόζεται στα εισαγόμενα εμπορεύματα, σύμφωνα με τους όρους πώλησης, κάθε σχετική πληρωμή royalties ή δικαιωμάτων αδείας πρέπει να συμπεριλαμβάνεται στη δασμολογητέα αξία (βλ. Συλλογή κειμένων για τη δασμολογητέα αξία της Ε.Επιτροπής, αριθ. 5023169/2124/17-6-2009 ΔΥΟ, σχόλιο αριθ. 3).

3. Σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 157 καν. 2454/93, τα δικαιώματα αδείας πρέπει να σχετίζονται με τα υπό εκτίμηση εμπορεύματα και να αποτελούν όρο για την πώληση των εμπορευμάτων αυτών. Επισημαίνουμε ότι, τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από την εξέταση των σχετικών όρων στη σύμβαση πώλησης.

Σε κάθε περίπτωση, το βασικό στοιχείο όσον αφορά το κατά πόσο τα δικαιώματα αδείας σχετίζονται με τα υπό κρίση εμπορεύματα, δεν είναι ο τρόπος που αυτά καταβάλλονται (δηλ. ο τρόπος πληρωμής), αλλά ο λόγος για τον οποίο καταβάλλονται, δηλ. τι πραγματικά λαμβάνει ο δικαιούχος της άδειας από αυτόν που χορηγεί την άδεια, ως αντιπαροχή για το καταβληθέν ποσό (5023169/2124/17-6-2009 ΔΥΟ, σχόλιο αριθ. 3).

4. Σύμφωνα, εξάλλου, με το άρθρο 159 καν. 2454/93, τα δικαιώματα αδείας σχετικά με τη χρήση εμπορικού σήματος προστίθενται στη δασμολογητέα αξία, εφόσον:

- αφορούν εμπορεύματα που μεταπωλούνται στην αρχική τους κατάσταση,

- τα εν λόγω εμπορεύματα αποτελούν αντικείμενο εμπορίας έχοντας σήμα για το οποίο καταβάλλονται τα εν λόγω δικαιώματα, και

- ο αγοραστής δεν είναι ελεύθερος να προμηθευτεί τέτοια εμπορεύματα από άλλους προμηθευτές που δεν συνδέονται με τον πωλητή (αποκλειστικότητα).

5. Οι εμπορικές ρυθμίσεις που περιλαμβάνουν την πληρωμή royalties και δικαιωμάτων αδείας, αποτελούν σχεδόν πάντοτε αντικείμενο επίσημων γραπτών «συμφωνιών για τη χορήγηση άδειας» που προσδιορίζουν λεπτομερώς το προϊόν που αποτελεί αντικείμενο της άδειας, το χαρακτήρα των δικαιωμάτων που εκχωρούνται και της τεχνογνωσίας, τις ευθύνες του χορηγούντος την άδεια και του δικαιούχου αυτής, καθώς και τις μεθόδους υπολογισμού και καταβολής των σχετικών ποσών (5023169/2124/17-6-2009 ΔΥΟ, σχόλιο αριθ. 3).

Στην πράξη, οι εν λόγω ρυθμίσεις είναι δυνατό να προκύπτουν και από μία σειρά σχετικών συμβάσεων (περισσότερες από μία) που ρυθμίζουν επιμέρους θέματα. Στην περίπτωση αυτή, οι σχετικές συμβάσεις θα πρέπει να εξετάζονται σε συνδυασμό, προκειμένου να εντοπιστούν οι διατάξεις που ρυθμίζουν την καταβολή δικαιωμάτων άδειας χρήσης που σχετίζονται με τα υπό κρίση εμπορεύματα.

6. Συνήθως οι πληρωμές των δικαιωμάτων αδείας πραγματοποιούνται υπό μορφή επαναλαμβανόμενων τμηματικών καταβολών, οι οποίες υπολογίζονται σε ποσοστό επί των συνολικών πωλήσεων των εμπορευμάτων τα οποία αποτελούν αντικείμενο της άδειας. Μπορεί πάντως στη σύμβαση να προβλέπεται ενιαία εφάπαξ καταβολή όλου του ποσού, ή αρχική καταβολή μέρους του ποσού (5023169/2124/17-6-2009 ΔΥΟ, σχόλιο αριθ. 3).

7. Τέλος, σύμφωνα με το άρθρο 158 παρ. 3 καν. 2454/93, αν τα royalties ή δικαιώματα αδείας αφορούν εν μέρει μόνο τα εισαγόμενα προϊόντα και εν μέρει άλλα συστατικά ή μέρη που προστίθενται στα προϊόντα μετά την εισαγωγή, ή σε δραστηριότητες ή υπηρεσίες μετά την εισαγωγή, κατάλληλη κατανομή μπορεί να γίνει μόνον εφόσον υπάρχουν διαθέσιμα αντικειμενικά και μετρήσιμα στοιχεία, σύμφωνα με το άρθρο 32 παρ. 2 καν. 2913/92.

Σε πολλές περιπτώσεις, εξάλλου, η εξέταση των συμφωνιών και των συμβάσεων για τη χορήγηση άδειας καθιστά εμφανές το γεγονός ότι μόνο ένα μέρος της πληρωμής δικαιωμάτων αδείας καθίσταται ενδεχομένως δασμολογητέο. Όταν τα παρεχόμενα οφέλη αποτελούν κράμα δασμολογητέων και μη δασμολογητέων στοιχείων, αλλά ο δικαιούχος της άδειας δεν μπορεί στην πραγματικότητα να επωφεληθεί από τα μη δασμολογητέα στοιχεία, μπορεί να ενδείκνυται η συνολική θεώρηση των δικαιωμάτων αδείας ως επιλέξιμων για συνυπολογισμό στη δασμολογητέα αξία (5023169/2124/17-6-2009 ΔΥΟ, σχόλιο αριθ. 3).

Γ.2 ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΑΔΕΙΑΣ - ROYALTIES: ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

1. Λαμβάνοντας υπόψη τα προαναφερόμενα, παραθέτουμε συνοπτικά ορισμένα βασικά στοιχεία που μπορεί να απαντώνται σε μια σύμβαση - ή σειρά συμβάσεων - άδειας χρήσης και για τα οποία οφείλονται δικαιώματα από τον αγοραστή - αδειούχο στον πωλητή - παρέχοντα την άδεια:

- Προβλέπεται παροχή «αποκλειστικής άδειας χρήσης εμπορικού σήματος». Αυτή μπορεί να συνίσταται στην αποκλειστική άδεια εισαγωγής, προώθησης, διανομής, διαφήμισης και πώλησης κατασκευασμένων από τον παρέχοντα την άδεια αγαθών που φέρουν «αποκλειστικό σήμα», δηλ. σήμα που προορίζεται για προϊόντα τα οποία είναι κατοχυρωμένα στο όνομα του παρέχοντος άδεια.

- Προβλέπεται «παραχώρηση άδειας χρήσης σήματος», η οποία μπορεί να περιλαμβάνει το δικαίωμα χρήσης των προαναφερόμενων αποκλειστικών σημάτων και αποκλειστικών επώνυμων προϊόντων, καθώς και χρήση στρατηγικών σημάτων και σήματος πινακίδας (σε καταστήματα).

- Ορισμένα «αποκλειστικά επώνυμα προϊόντα», τα οποία δημιουργούνται και παράγονται από τον παρέχοντα την άδεια, δύνανται να αγοράζονται αποκλειστικά μέσω του τελευταίου από τον αδειούχο.

- Κάθε χρήση των αποκλειστικών σημάτων διενεργείται σε συμμόρφωση με ορισμένες ρητά οριζόμενες προδιαγραφές που θέτει ο παρέχων την άδεια.

- Σε αντάλλαγμα των προαναφερόμενων δικαιωμάτων που παραχωρούνται και παρέχονται από τον παρέχοντα την άδεια, ο δικαιούχος οφείλει να καταβάλει αμοιβή άδειας χρήσης που υπολογίζεται ως ποσοστό επί των συνολικών καθαρών πωλήσεων, το οποίο και μπορεί να κυμαίνεται. Το/τα εν λόγω ποσοστό/ά προσδιορίζονται ρητά στη σύμβαση άδειας χρήσης.

- Στην περίπτωση που ο αδειούχος αδυνατεί να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του, ορίζονται κυρώσεις, οι οποίες μπορεί να κυμαίνονται έως την αφαίρεση της άδειας χρήσης σήματος. Επίσης, ορίζονται συνέπειες σε περίπτωση λύσης της σύμβασης.

2. Στο προαναφερόμενο παράδειγμα, βάσει των όρων της σύμβασης, παρατηρούμε ότι:

- Η σύμβαση αφορά εμπορεύματα που μεταπωλούνται στην αρχική τους κατάσταση και φέρουν σήμα (αποκλειστικό σήμα ή αποκλειστικά επώνυμα προϊόντα) για τη χρήση του οποίου καταβάλλονται σχετικά δικαιώματα (Γ.1.4).

- Προβλέπεται η καταβολή πληρωμής από τον αγοραστή στον πωλητή για τη χρήση δικαιωμάτων αδείας σχετικά με εμπορικά σήματα και πρότυπα καθώς και τη χρήση ή μεταπώληση των εισαγομένων εμπορευμάτων (Γ.1.2). Κατά συνέπεια, οι εν λόγω όροι χρήσης δικαιωμάτων αδείας σχετίζονται με τα υπό κρίση εμπορεύματα (Γ.1.3).

- Οι πληρωμές των δικαιωμάτων αδείας προσδιορίζονται με τη μορφή επίσημης συμφωνίας, όπου προσδιορίζεται ρητά η σχετική αμοιβή και ο τρόπος υπολογισμού (Γ.1.5, 6 ).

- Ο αδειούχος - αγοραστής δεν είναι ελεύθερος να προμηθευτεί τέτοια εμπορεύματα από άλλους προμηθευτές που δεν συνδέονται με τον πωλητή -παρέχοντα την άδεια (Γ.1.4).

- Προβλέπονται τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των μερών, ο τρόπος λύσης της σύμβασης καθώς και σχετικές κυρώσεις που επιβάλλονται από τον πωλητή στον αγοραστή σε περίπτωση μη συμμόρφωσης (Γ.1.5).

- Ένα μέρος των πληρωμών που σχετίζονται με τα δικαιώματα αδείας μπορεί να θεωρηθεί ως μη δασμολογητέο στοιχείο (σήμα πινακίδας καταστημάτων). Ωστόσο, στην περίπτωση που αυτό το στοιχείο δεν μπορεί να διακριθεί βάσει αντικειμενικών και μετρήσιμων στοιχείων από τα λοιπά δικαιώματα άδειας χρήσης που σχετίζονται με τα εμπορεύματα, και από τη στιγμή που ο τρόπος υπολογισμού των οφειλών ως ποσοστό επί των συνολικών πωλήσεων δεν διακρίνει τα σχετικά ποσά, δεν μπορεί να γίνει κατάλληλος διαχωρισμός και κατανομή (Γ.1.7).

Έτσι, στη συγκεκριμένη περίπτωση, τα ποσά που πληρώνονται από τον αγοραστή (αδειούχο) στον πωλητή (παρέχοντα την άδεια), για σκοπούς παραχώρησης άδειας χρήσης, προστίθενται στην πράγματι πληρωθείσα πληρωτέα τιμή, σύμφωνα με το άρθρο 32 παρ. 1 γ) καν. 2913/92. Αντίθετα, ποσά που τυχόν οφείλονται για σκοπούς εμπορίας (π.χ. marketing, διαφήμιση κλπ.), δεν προστίθενται στη δασμολογητέα αξία των υπό κρίση εμπορευμάτων (Β.4).

3. Ως είναι ευνόητο, το προαναφερόμενο παράδειγμα είναι ενδεικτικό, καθώς κάθε περίπτωση οφειλόμενων δικαιωμάτων για τη χρήση άδειας στα πλαίσια σχετικής σύμβασης θα πρέπει να εξετάζεται κατά περίπτωση, προκειμένου να εντοπιστούν τα ουσιώδη στοιχεία που σχετίζονται με τη συμπερίληψη ή μη των σχετικών οφειλών στη δασμολογητέα αξία του εμπορεύματος, όπως αυτά παρατίθενται ανωτέρω.

Τέλος, επισημαίνουμε ότι η Υπηρεσία μας, στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων της, είναι πάντοτε στη διάθεσή σας για την παροχή συνδρομής, οδηγιών και κατευθύνσεων αναφορικά με την ορθή ερμηνεία και εφαρμογή συγκεκριμένων διατάξεων του Τελωνειακού Κώδικα που σχετίζονται με τη δασμολογητέα αξία εμπορευμάτων. Διευκρινίζουμε όμως ότι, η Υπηρεσία μας δεν δύναται να εκφέρει οριστική και δεσμευτική άποψη επί συγκεκριμένων υποθέσεων, π.χ. να εξετάσει συγκεκριμένες συμβάσεις και να αποφανθεί επί της συμπερίληψης ή μη ορισμένων στοιχείων στη δασμολογητέα αξία εμπορευμάτων, καθώς κάτι τέτοιο, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, εμπίπτει στην αποκλειστική αρμοδιότητα είτε των Τελωνειακών Περιφερειών μέσω της έκδοσης σχετικών Αποφάσεων, είτε της ΕΛ.Υ.Τ. σε περιπτώσεις εκ των υστέρων ελέγχων. Σε κάθε περίπτωση, επομένως, η άποψη της Υπηρεσίας μας είναι συμβουλευτική και επικεντρώνεται στην παροχή κατευθύνσεων ως προς την ορθή ερμηνεία των εμπλεκόμενων διατάξεων του Τελωνειακού Κώδικα, προκειμένου να συνδράμει την Υπηρεσία σας στη λήψη τελικής απόφασης.

Είμαστε στη διάθεσή σας για περαιτέρω διευκρινίσεις και συνεργασία.

Η ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΗ ΤΗΣ Δ/ΝΣΗΣ
Π. ΑΔΙΚΗΜΕΝΑΚΗ