YΠOIK 1046267/2038/575/A0014/ΠOΛ. 1132/10.4.1996 Κοινοποίηση της 783/1995 γνωμοδότησης του N.Σ.K. σχετικά με τον χαρακτηρισμό εμφιαλωμένων κρασιών ως αυτουσίων αγροτικών προϊόντων, κατά την έννοια των διατάξεων της αριθμ. Π. 2070/1820/20-3- 1987 A.Y.O.

Σας κοινοποιούμε για ενημέρωσή σας την αριθμ. 783/1995 γνωμοδότηση του Δ` τμήματος του Νομικού Συμβουλίου του κράτους, η οποία έγινε αποδεκτή από τον Υφυπουργό Oικονομικών και παρέχουμε τις παρακάτω διευκρινίσεις:

1. Σύμφωνα με την αριθμ. Π. 2070/1820/20-3-1987 A.Y.O., οι πωλήσεις των αυτούσιων αγροτικών προϊόντων των αγροτών του ειδικού καθεστώτος του άρθρου 33 του ν. 1642/86 που γίνονται για λογαριασμό τους προς άλλους υποκειμένους στο φόρο, μέσω των αγροτικών συνεταιριστικών οργανώσεων, δεν υπάγονται σε Φ.Π.A.

2. Με αφορμή ερωτήματα Τελωνειακών Αρχών υπεβλήθη ερώτημα στο Γραφείο Νομικού Συμβούλου Υπουργείου Oικονομικών αναφορικά με το αν τα εμφιαλωμένα κρασιά τα οποία παράγουν, εμφιαλώνουν και στη συνέχεια πωλούν οι αγροτικές συνεταιριστικές οργανώσεις σε άλλους υποκείμενους στο Φ.Π.A., για λογαριασμό των αγροτών του ειδικού καθεστώτος του άρθρου 33 του ν. 1642/86, μπορούν να χαρακτηρισθούν ως αυτούσια ή όχι αγροτικά προϊόντα, προκειμένου να επιβαρυνθούν αυτά ή όχι με Φ.Π.A. κατά την πώλησή τους, κατ` ανάλογο εφαρμογή των διατάξεων της προαναφερόμενης A.Y.O.

3. Σύμφωνα με την παραπάνω γνωμοδότηση, η παραγωγή και η εμφιάλωση κρασιών αποτελούν στοιχειώδη επεξεργασία των σταφυλιών, δηλαδή επεξεργασία, που μπορεί να γίνει με συνήθη μέσα, στα πλαίσια των αγροτικών εκμεταλλεύσεων και εμφανίζεται ως προέκταση των αγροτικών ασχολιών. Συνεπώς τα εμφιαλωμένα κρασιά, εφόσον δεν έχουν υποστεί ιδιαίτερη επεξεργασία, αλλά είναι προϊόντα φυσικής καταρχήν ζύμωσης, εντάσσονται στην έννοια του αυτούσιου αγροτικού προϊόντος της ερμηνευόμενης διάταξης του άρθρου 1 περίπτ. α` της προαναφερόμενης Yπουργικής απόφασης.

Επιπλέον, ούτε η εμφιάλωση των κρασιών καθ` αυτή αποτελεί τέτοια επεξεργασία (ιδιαίτερη επεξεργασία).

TO NOMIKO ΣYMBOYΛIO TOY KPATOYΣ

Αριθμός Γνωμοδοτήσεως 783/1995 (Δ` Τμήμα)

Συνεδρίαση της 2-11-95

Περίληψη Ερωτήματος: Ερωτάται: εάν τα εμφιαλωμένα κρασιά, ήτοι τα κρασιά, που παράγουν, εμφιαλώνουν και στη συνέχεια πωλούν οι αγροτικές συνεταιριστικές οργανώσεις σε άλλους υποκείμενους στο Φ.Π.A., για λογαριασμό των αγροτών του ειδικού καθεστώτος του άρθρου 33 του N. 1642/86, μπορούν να χαρακτηρισθούν ως αυτούσια ή όχι αγροτικά προϊόντα, σύμφωνα με την έννοια των διατάξεων της αριθμ. Π. 2070/1820/20.3.1987 απόφασης του Υπουργού Oικονομικών.

Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 2 παρ. 1α του N. 1642/86 "Για την εφαρμογή των φόρων προστιθέμενης αξίας και άλλες διατάξεις" (ΦEK 125/21-8-86 τ.A.) αντικείμενο του φόρου είναι η παράδοση αγαθών και η παροχή υπηρεσιών εφόσον πραγματοποιούνται από επαχθή αιτία στο εσωτερικό της χώρας από υποκείμενο στο φόρο, που ενεργεί με αυτήν την ιδιότητα. Στην διάταξη του άρθρου 5 παρ. 2 του ίδιου νόμου ορίζεται, ότι κατά την πώληση ή αγορά αγαθών από παραγγελιοδόχο, που ενεργεί στο όνομά του, θεωρείται ότι συντελείται παράδοση αγαθών μεταξύ αυτού και του παραγγελέα. Στην περίπτωση αυτή ο παραγγελιοδόχος θεωρείται, κατά περίπτωση αγοραστής ή πωλητής ως προς τον παραγγελέα. Επίσης στην παράγραφο 1 του άρθρου 33 του ιδίου νόμου προβλέπεται, ότι οι αγρότες, για την παράδοση αγροτικών προϊόντων παραγωγής τους και για την παροχή αγροτικών υπηρεσιών, υπάγονται στο καθεστώς του άρθρου αυτού και δικαιούνται να ζητήσουν την επιστροφή του Φ.Π.A. που επιβάρυνε τις αγορές αγαθών ή λήψεις υπηρεσιών, τις οποίες πραγματοποίησαν για την άσκηση της εκμετάλλευσής τους. Εξάλλου στη παράγρ. 5 περ. β` του άρθρου 33 του ίδιου νόμου ορίζεται, ότι δεν υπάγονται στο καθεστώς του άρθρου αυτού οι αγρότες, οι οποίοι πωλούν αγροτικά προϊόντα παραγωγής τους ύστερα από επεξεργασία, που μπορεί να προσδώσει σ` αυτά χαρακτήρα βιομηχανικών ή βιοτεχνικών προϊόντων.

Περαιτέρω στο άρθρο 34 παρ. 3 περ. ε` του ιδίου νόμου προβλέπεται, ότι για την εφαρμογή του άρθρου 33 ως αγροτικές εκμεταλλεύσεις θεωρούνται και οι μεταποιητικές δραστηριότητες του αγρότη, που πραγματοποιούνται με συνήθη μέσα στα πλαίσια των αγροτικών εκμεταλλεύσεων σε προϊόντα, τα οποία προέρχονται κατά κύριο λόγο από την αγροτική παραγωγή. Τέλος στο άρθρο 1 περ. α` της απόφασης του Υπουργού Oικονομικών με αριθμ. Π. 2070/1820/ΠOΛ. 109/20-3-1987 αναφέρεται, ότι οι διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 5 του N. 1642/86 δεν έχουν εφαρμογή στην περίπτωση πώλησης αυτούσιων αγροτικών προϊόντων, που ενεργούνται από αγροτικές συνεταιριστικές οργανώσεις για λογαριασμό αγροτών του ειδικού καθεστώτος του άρθρ. 33 του ίδιου νόμου με την προϋπόθεση, ότι η πώληση αυτή γίνεται προς άλλους υποκειμένους στο φόρο.

Από τις πιο πάνω διατάξεις προκύπτει σαφώς, ότι σκοπείται η απαλλαγή από την υποχρέωση καταβολής φόρου προστιθεμένης αξίας (ΦΠA) των αγροτικών συνεταιριστικών οργανώσεων, που ενεργούν παράδοση αγροτικών προϊόντων για λογαριασμό των αγροτών, εφόσον, εκτός των λοιπών προϋποθέσεων, τα προϊόντα αυτά διατίθενται αυτούσια.

Στις διατάξεις όμως της προαναφερθείσης υπουργικής απόφασης δεν απαντάται καμμία διευκρίνιση της έννοιας των "αυτούσιων" αγροτικών προϊόντων, οπότε ανακύπτει πράγματι ερμηνευτικό πρόβλημα, εάν στην έννοια του "αυτούσιου" μπορεί να ενταχθεί μόνο το προϊόν, το οποίο πωλείται σε ακατέργαστη (φυσική) κατάσταση ή και το προϊόν, που έτυχε στοιχειώδους επεξεργασίας εκ μέρους του αγροτικού συνεταιρισμού. Yπέρ της καταφατικής ερμηνευτικής εκδοχής συνηγορεί ασφαλώς η παρατεθείσα διάταξη του άρθρου 33 παρ. 5 β του N. 1642/86, από την οποία προκύπτει E CONTRARIO, ότι εξακολουθούν να υπάγονται στο ειδικό καθεστώς του άρθρου αυτού οι αγρότες, που πωλούν επεξεργασμένα αγροτικά προϊόντα παραγωγής τους, εφόσον όμως η επεξεργασία δεν είναι τέτοια, που να προσδώσει σ` αυτά χαρακτήρα βιομηχανικών ή βιοτεχνικών προϊόντων.

H σημασία της εν λόγω διατάξεως του άρθρ. 33 παρ. 5β του N. 1642/86 για την ερμηνευτική προσέγγιση του εξεταζόμενου θέματος είναι πρόδηλη, αφού η πιό πάνω απαλλαγή των αγροτ. συνεταιρισμών συνάπτεται μόνο με αγρότες, που υπάγονται στο ειδικό καθεστώς του ίδιου άρθρου.

κατά την πάγια δε νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας γίνεται δεκτό, ότι βιομηχανική ή βιοτεχνική δραστηριότητα αποτελεί εκείνη, που ενεργεί μετατροπή, επεξεργασία, εξευγενισμό ή διασκευή αγαθών πάσης φύσεως με μηχανικά, χημικά ή άλλης φύσεως μέσα ή και με απλή χειρωνακτική εργασία έτσι ώστε να προσδίδονται στο αγαθό νέες ιδιότητες και να παράγεται νέον είδος (Σ.τ.E. 191/90, 876/90, 1204/90, 2710/86, 767/86, 3309/1982 κ.λπ.).

Από την κοινή πείρα καθίσταται επίσης δεκτό, ότι η βιομηχανική ή βιοτεχνική παραγωγή χαρακτηρίζεται πλην των άλλων και από τη μαζικότητα της δημιουργίας νέων αγαθών.

κατά συνέπεια εφόσον οι μεταποιητικές δραστηριότητες του αγρότη δεν φέρουν τα πιο πάνω χαρακτηριστικά της βιομηχανικής και βιοτεχνικής παραγωγής, δηλαδή εφόσον δεν έχουν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία νέων αγαθών σε μαζική κλίμακα με τη χρήση των μέσων, που προαναφέρθηκαν, θεωρούνται ως πραγματοποιούμενες με συνήθη μέσα των αγροτικών εκμεταλλεύσεων, όπως απαιτεί η διάταξη του άρθρου 34 παρ. 3 περ. ε` του N. 1642/86 και εντάσσονται στα πλαίσια των αγροτικών δραστηριοτήτων.

Πρέπει ως εκ τούτου να γίνει δεκτό, ότι στην έννοια του "αυτούσιου" αγροτ. προϊόντος στις διατάξεις της εξεταζομένης υπουργικής απόφασης περιλαμβάνεται όχι μόνον το ακατέργαστο αλλά και το κατόπιν στοιχειώδους επεξεργασίας διαμορφωθέν προϊόν, αφού η επεξεργασία αυτή είναι απαραίτητη για την προσήκουσα διάθεσή του στην αγορά και εμφανίζεται ως προέκταση των αγροτικών ασχολιών.

κατά την πλειοψηφήσασα γνώμη, που απαρτίστηκε από τον Αντιπρόεδρο του N.Σ.K. E. κορουγένη, τους Νομικούς Συμβούλους Γ. Πατρινέλη, Θ. Αμπλιανίτη, Δημ. Γριμάνη, Χρ. Τσεκούρα, Ευστ. Βολάνη, Παρ. κισσούδη και Γεώρ. κατράνη (ψήφοι 7) και την άνευ ψήφου γνώμη της Παρέδρου E. Βελώνη, η παραγωγή και η εμφιάλωση κρασιών αποτελούν στοιχειώδη επεξεργασία των σταφυλιών, δηλαδή επεξεργασία, που μπορεί να γίνει με συνήθη μέσα, στα πλαίσια των αγροτικών εκμεταλλεύσεων και εμφανίζεται ως προέκταση των αγροτικών ασχολιών. Συνεπώς τα εμφιαλωμένα κρασιά, εφόσον δεν έχουν υποστεί ιδιαίτερη επεξεργασία, αλλά είναι προϊόντα φυσικής καταρχή ζύμωσης, εντάσσονται στην έννοια του αυτούσιου αγροτικού προϊόντος της ερμηνευόμενης διάταξης του άρθρ. 1 περ. α` της πιο πάνω A.Y.O.

Ούτε η εμφιάλωση των κρασιών καθαυτή αποτελεί τέτοια επεξεργασία. Εφόσον δε η ερμηνευόμενη υπουργική απόφαση αναφέρεται σε πώληση αυτουσίων αγροτικών προϊόντων, που γίνεται από συνεταιρισμούς, οι οποίοι κατά κοινή πείρα πωλούν μεγάλες ποσότητες προϊόντων, η μαζικότητα των πωλουμένων αυτών προϊόντων δεν επηρεάζει την ως άνω από την Υπουργική απόφαση σκοπούμενη απαλλαγή από το Φ.Π.A. Υπέρ της λύσεως αυτής συνηγορεί και ο σκοπός της ως άνω υπ. απόφασης, η οποία στοχεύει στην ενίσχυση των συνεταιρισμών κατά την πώληση αυτούσιων γεωργικών προϊόντων και εμμέσως των αγροτών.

κατά τη μειοψηφήσασα γνώμη του Νομικού συμβούλου Γρ. κρόμπα (ψήφος 1) και την άνευ ψήφου γνώμη του Παρέδρου Θ. Ψυχογυιού η παραγωγή και η εμφιάλωση κρασιών συνιστούν τη δημιουργία νέου είδους και δεδομένου, ότι οι αγροτικοί συνεταιρισμοί προβαίνουν σε μαζική παραγωγή με μηχανικά ή άλλα μέσα έπεται, ότι τα εμφιαλωμένα κρασιά δεν είναι προϊόντα στοιχειώδους επεξεργασίας, η οποία γίνεται με συνήθη μέσα στα πλαίσια των αγροτικών εκμεταλλεύσεων και η οποία εμφανίζεται ως προέκταση των αγροτικών ασχολιών και ως εκ τούτου τα εμφιαλωμένα κρασιά δεν εντάσσονται στην έννοια του αυτούσιου αγροτικού προϊόντος της ερμηνευόμενης διάταξης.

κατά συνέπεια, στο υποβληθέν ερώτημα το Δ` Τμήμα του N.Σ.K. γνωμοδότησε κατά πλειοψηφία υπέρ της καταφατικής απαντήσεως.