Υποχρεώσεις Ελαιοτριβείων σε σχέση με την έκδοση στοιχείων για την παραλαβή ελαιοκάρπου, έκθλιψη αυτού, παραγωγή ελαιολάδου, παράδοση ελαιολάδου στον κάτοχο των ελαιών, κράτηση δικαιώματος σε είδος (λάδι) και πώληση αυτού.

Δεδομένου ότι στο forin.gr, έχουν τεθεί επαναλαμβανόμενα ερωτήματα για το θέμα αυτό, λόγω της εποχής, παραθέτουμε προς διευκόλυνση σας, τα ακόλουθα:

Από τον Κώδικα Φορολογικής Απεικόνισης Συναλλαγών του Δημήτρη Σταματόπουλου σε συνεργασία με τους Πάρη Σταματόπουλο και Γιάννη Σταματόπουλου, στο θέμα 32 του άρθρου 5, αναφέρονται τα εξής για τα παραλαμβανόμενα ασυνόδευτα από Δελτίο Αποστολής αγαθά:

1. Υπάρχει υποχρέωση έκδοσης δελτίου αποστολής από τον αγρότη του ειδικού καθεστώτος Φ.Π.Α. για τη μεταφορά του ελαιοκάρπου στο ελαιοτριβείο;

Σύμφωνα με το άρθρο 5 § 3 του Κ.Φ.Α.Σ., «δελτίο αποστολής εκδίδεται και από τους αγρότες του ειδικού καθεστώτος Φ.Π.Α., εφόσον διακινούν οπωρολαχανικά, νωπά αλιεύματα, άνθη και φυτά για πώληση απευθείας ή μέσω τρίτων, για επεξεργασία ή συσκευασία, ανεξάρτητα από το χρησιμοποιούμενο μεταφορικό μέσο. Για τα λοιπά αγροτικά προϊόντα εκδίδουν δελτία αποστολής μόνον, όταν τα διακινούν με δημόσιας χρήσης μεταφορικά μέσα και για τις αιτίες που προαναφέρονται.»

Ο ελαιόκαρπος δεν περιλαμβάνεται στα περιοριστικώς οριζόμενα αγαθά (οπωρολαχανικά, νωπά αλιεύματα, άνθη και φυτά) στην παραπάνω διάταξη και κατά συνέπεια, οι αγρότες του ειδικού καθεστώτος Φ.Π.Α. δεν έχουν υποχρέωση έκδοσης δελτίου αποστολής για τη διακίνηση του ελαιοκάρπου προς τα ελαιοτριβεία, εφόσον η διακίνηση αυτή πραγματοποιείται με Ι.Χ. μεταφορικά μέσα.

2. Υπάρχει ή όχι υποχρέωση έκδοσης Δελτίου Αποστολής από το ελαιοτριβείο όταν ο ελαιόκαρπος παραδίδεται στο ελαιοτριβείο από αγρότες του ειδικού καθεστώτος;

Α. «Έκδοση δελτίου αποστολής για παραλαβή ασυνόδευτων από φορολογικά στοιχεία αγαθών

Με την περίπτωση δ’ της παρ. 1 του άρθρου 5 του ΚΦΑΣ, ορίζεται ότι οι υπόχρεοι απεικόνισης συναλλαγών εκδίδουν δελτίο αποστολής όταν παραλαμβάνουν εμπορεύσιμα ή πάγια αγαθά από οποιονδήποτε τρίτο, για αγορά, πώληση, απλή διαμεσολάβηση προς πώληση, αποθήκευση, φύλαξη, χρήση, καθώς και για επεξεργασία, στην περίπτωση που αποστολέας είναι υπόχρεος απεικόνισης συναλλαγών ή αγρότης του ειδικού καθεστώτος Φ.Π.Α., τα οποία δεν συνοδεύονται από στοιχείο διακίνησης.

Η υποχρέωση έκδοσης του δελτίου αποστολής της περίπτωσης αυτής αντικατέστησε ουσιαστικά την υποχρέωση έκδοσης/τήρησης δελτίου/βιβλίου ποσοτικής παραλαβής της παρ.1 του άρθρου 10 του Κ.Β.Σ.. Το δελτίο αποστολής της περίπτωσης αυτής μπορεί να μην εκδίδεται για τις παραλαβές αγαθών από πρόσωπα που δεν έχουν υποχρέωση έκδοσης τιμολογίου, όταν εκδίδεται τίτλος κτήσης των αγαθών αυτών (χωρίς να αποκλείεται και η έκδοση, προαιρετικά, τιμολογίου αγοράς), κατά την έννοια των διατάξεων της παρ.5 του άρθρου 6.

Επισημαίνεται ότι οι απαλλαγές από την υποχρέωση έκδοσης/τήρησης δελτίου/βιβλίου ποσοτικής παραλαβής που έχουν παρασχεθεί με Υπουργικές Αποφάσεις και εγκυκλίους της Διοίκησης κατ’ εφαρμογή των διατάξεων των π.δ 99/1977 (Κ.Φ.Σ.) και π.δ. 186/1992 (Κ.Β.Σ.), ισχύουν αναλογικά ως απαλλαγές και από την έκδοση του δελτίου αποστολής της περίπτωσης αυτής.

Επίσης, το δελτίο αποστολής της περίπτωσης αυτής εκδίδεται από τον υπόχρεο απεικόνισης φορολογικών συναλλαγών, όταν από το συνοδευτικό στοιχείο διακίνησης δεν προκύπτει επακριβώς το είδος και η ποσότητα των αγαθών που παραλαμβάνονται (δηλαδή εκδίδεται και για παραλαβές πλεονασμάτων ή ελλειμμάτων όπως εκδιδόταν δελτίο ποσοτικής παραλαβής). Εγκ. ΚΦΑΣ ΠΟΛ. 1004/4-1-2013.

Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει ότι δεν εκδίδεται δελτίο αποστολής όταν παραλαμβάνονται αγαθά για επισκευή, γιατί δεν αναφέρεται η συγκεκριμένη λέξη και επιπλέον σημειώνεται εάν το ήθελε ο νομοθέτης δεν θα καταργούσε το πρόσθετο βιβλίο που τηρούσαν οι επισκευαστές κ.λπ.»

B. Με την βασική εγκύκλιο ερμηνείας του ΚΒΣ 3/1992, έχει γίνει δεκτό και εξακολουθεί να ισχύει ότι δεν υπάρχει υποχρέωση τήρησης βιβλίου ή δελτίου ποσοτικής παραλαβής για τα ελαιοτριβεία «για τον ελαιόκαρπο που παραλαμβάνουν από παραγωγούς για έκθλιψη» (Εγκ. Κ.Β.Σ. 3/1992, σελ.856 Ανάλυση Ερμηνεία ΚΒΣ Δημ. Σταματόπουλου)

Γ. Σε συνδυασμό των προαναφερομένων στις εγκ. 3/1992 και ΠΟΛ.1004/4-1-2013, προκύπτει ότι, για την παραλαβή ελαιοκάρπου προς έκθλιψη στα ελαιοτριβεία από αγρότες του ειδικού καθεστώτος, δεν υπάρχει υποχρέωση έκδοσης από τα ελαιοτριβεία ούτε Δελτίου Ποσοτικής Παραλαβής μέχρι 31-12-2012, ούτε Δελτίου Αποστολής από 1-1-2013 και μετά.

Ανεξαρτήτως αυτών, για λόγους αστικούς, ορθό κρίνεται να συντάσσεται αποδεικτικό ποσοτικής παραλαβής, για αποφυγή διενέξεων μεταξύ του ελαιοτριβείου και των πελατών-αγροτών, δεν μπορεί όμως αυτό να απαιτηθεί από τις φορολογικές αρχές.

3. Διαδικασία έκθλιψης, παράδοσης, τιμολόγησης και φύλαξης ελαιολάδου μετά την έκθλιψη των ελαιών

Με τον προηγούμενο ΚΒΣ (βλ. θέμα 23δ του άρθρου 10 του ΚΒΣ-τετράτομο έργο- Δημ. Σταματόπουλου), αναφέρονται , τα εξής:

«1. Mε την παρ. 10.1.2. περίπτ. β της ερμηνευτικής εγκυκλίου του KΒΣ ( Eγκ. 3/92) διευκρινίζεται ότι «Oι επιχειρήσεις ελαιοτριβείων για τη φύλαξη ποσοτήτων ελαιολάδου, που είτε ανήκει σε παραγωγούς είτε ανήκει σε εμπόρους, εφόσον δεν λαβαίνουν αμοιβή για τη φύλαξη αυτή τις καταχωρούν σε βιβλίο ποσοτικής παραλαβής σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 10».

2. Tο ελαιοτριβείο που δεν εκθλίβει τον ελαιόκαρπο χωριστά για κάθε παραγωγό αλλά από κοινού για όλους μαζί (κοινή άλεση σε παρτίδες) και αποθηκεύει το παραγόμενο ελαιόλαδο σε «κοινή» δεξαμενή, χωρίς να γνωρίζει σε ποιον δικαιούχο ανήκει το ελαιόλαδο που προέρχεται από την κοινή έκθλιψη, μπορεί να ενημερώνει το βιβλίο ποσοτικής παραλαβής με κάθε ζύγιση, μόνο με την ποσότητα του παραγόμενου ελαιολάδου, όπως αυτή προκύπτει από την ταινία της αυτόματης ζυγιστικής μηχανής ή άλλης πλάστιγγας.

Με την εκκαθάριση που γίνεται πλέον γνωστή η ποσότητα που ανήκει στον κάθε δικαιούχο τότε θα πρέπει να γίνεται νέα καταχώρηση στο βιβλίο ποσοτικής παραλαβής με όλα τα δεδομένα (δικαιούχος και ποσότητα) ή να εκδίδεται Δελτίο Ποσοτικής Παραλαβής (ΔΠΠ) συνενωμένο ή όχι με την AΠY.

3. Στις ανωτέρω περιπτώσεις κοινής (ομαδικής) έκθλιψης ελαιοκάρπου, λαμβανομένου υπόψη ότι σε αρκετές περιπτώσεις παραγωγών πρόκειται για επαναλαμβανόμενη παράδοση ελαιοκάρπου και κατ’ επέκταση επαναλαμβανόμενη έκθλιψη, ενόψει και των ιδιαιτεροτήτων της συγκεκριμένης διαδικασίας, οι AΠY συνενωμένες ή μη με το ΔΠΠ - ΔA προς τους παραγωγούς (κοινής έκθλιψης) για τις δικαιούμενες αμοιβές του ελαιοτριβείου (σε είδος ή σε χρήμα), μπορεί σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 12 παρ. 2 του KBΣ, να εκδίδονται το αργότερο μέχρι τη δέκατη πέμπτη (15η) ημέρα του επόμενου της έκθλιψης μήνα και με ημερομηνία την τελευταία ημέρα του μήνα που αφορά. Aυτονόητο είναι ότι μέχρι την έκδοση των AΠY - ΔΠΠ - ΔA δεν θα έχουν πωληθεί ποσότητες ελαιολάδου (Σχετ. Eγκ. ΠOΛ. 1155/12-6-2001).»

Τα δεδομένα της εγκυκλίου αυτής ίσχυσαν μέχρι 31-12-2012. Από 1-1-2013 υπάρχει διαφοροποίηση όχι στην ουσία αλλά στα στοιχεία και στους τίτλους αυτών.

Εάν λοιπόν το λάδι παραδίδεται στο σύνολο του (μείον η αμοιβή του ελαιοτριβέα) στους δικαιούχους εκδίδεται από το ελαιοτριβείο για τη διακίνηση του Δελτίο Αποστολής και στη συνέχεια Τιμολόγιο Παροχής Υπηρεσιών προς τους αγρότες ή (εάν πρόκειται για ιδιωτική έκθλιψη, για οικογενειακές ανάγκες που το λάδι δεν προορίζεται για πώληση) Απόδειξη Παροχής Υπηρεσιών.

Εάν το λάδι παραμείνει με εντολή για φύλαξη μετά την έκθλιψη με καθορισμένη ιδιαίτερη αμοιβή ή παραμένει για να πουληθεί για λογαριασμό του παραγωγού, τότε πρέπει να εκδοθεί Δελτίο Αποστολής ως απόδειξη της παραλαβής.

4. Αμοιβή σε είδος των ελαιοτριβείων,  ποιες πράξεις λαμβάνουν χώρα και πώς γίνονται οι καταχωρήσεις.

Από το βιβλίο του ΚΦΑΣ, το οποίο προαναφέραμε και συγκεκριμένα στο θέμα 104 του άρθρου 7, αναφέρονται τα εξής:

«Αμοιβή σε είδος λαμβάνουν μερικές φορές οι εκμεταλλευτές γεωργικών μηχανημάτων, ελαιοπιεστηρίων, ελαιοτριβείων, αλευρομύλων, εργοστασίων αποφλοιώσεως ρυζιού, οπότε στο τιμολόγιο παροχής υπηρεσιών προς άλλους υπόχρεους απεικόνισης συναλλαγών ή στην απόδειξη λιανικής, για παροχή υπηρεσιών προς ιδιώτες αναγράφεται επιπλέον, το είδος του λαμβανομένου αγαθού, η ποσότητα και η αξία του αγαθού που αποτιμάται σε χρήμα με βάση την τρέχουσα χονδρική τιμή.

Στην περίπτωση αυτή θεωρείται ότι λαμβάνουν χώρα δυο πράξεις.

Για παράδειγμα, στην περίπτωση του ελαιοτριβείου:

– H πρώτη αποτελεί παροχή υπηρεσίας του ελαιοτριβείου (ή αλευρομύλου ή θεριζοαλωνιστή κ.λπ.) προς τον παραγωγό. O Φ.Π.A. υπολογίζεται στην αξία του είδους, αφού αποτιμηθεί σε χρήμα, βαρύνει τον παραγωγό, εισπράττεται και αποδίδεται από το ελαιοτριβείο.

– H δεύτερη φορολογητέα πράξη είναι η παράδοση - πώληση του ελαιολάδου από το ελαιοτριβείο (ή αλευρόμυλο ή θεριζοαλωνιστή κ.λπ.) προς τον αγοραστή. (Σχετ. Eγκ. Π. 1495/638 ΠOΛ 80/18-2-1988). Στην περίπτωση αυτή εκδίδεται Τιμολόγιο - Δ.A. ή Δ.A. και Τιμολόγιο ή Απόδειξη Λιανικής - ΔA ή Δ.A και Απόδειξη Λιανικής ή Απόδειξη Λιανικής κατά περίπτωση.

Δηλαδή στην περίπτωση αυτή, πρέπει να ενημερώσουμε:

α) τους λογαριασμούς ή τις στήλες των εσόδων από παροχή υπηρεσίας και του Φ.Π.A.

β) Ενημέρωση του λογαριασμού ή της στήλης των αγορών με την αξία των αγαθών (χωρίς ΦΠA) που ελήφθησαν ως αμοιβή,

γ) Ενημέρωση των εσόδων και του ΦΠA όταν τα αγαθά αυτά πουληθούν.

Επισημαίνεται ότι, με την Eρμ. Eγκ. του ΦΠA 10 / Π. 4336 / 10-7-87 και το άρθρο 19 § 2γ του Κώδικα ΦΠA (Ν. 2859/2000), όπως ισχύει, προκύπτει ότι όταν η αντιπαροχή δεν καταβάλλεται σε χρήμα, ως φορολογητέα αξία λαμβάνεται η κανονική αξία του αγαθού. H κανονική αξία ταυτίζεται με τη μέση χονδρική τιμή πώλησης. Επομένως, στο εκδιδόμενο παραστατικό αναγράφεται ως αξία η μέση τιμή χονδρικής πώλησης των αγαθών, που λαμβάνονται ως αμοιβή και σε καμιά περίπτωση τιμές που καθορίζονται για άλλες αιτίες, όπως π.χ. η τιμή που καθορίζεται για την εισφορά δακοκτονίας η οποία δεν έχει καμιά σχέση με την τρέχουσα τιμή.»

5. Τι στοιχείο αξίας εκδίδεται από τα ελαιοτριβεία για την παροχή υπηρεσίας προς τους αγρότες του ειδικού καθεστώτος Φ.Π.Α.;

Τα ελαιοτριβεία, από 1-1-2013, βάσει των ισχυουσών διατάξεων του ΚΦΑΣ, οφείλουν να εκδίδουν, κατά περίπτωση, τιμολόγιο ή απόδειξη, ανάλογα με την ιδιότητα του λαμβάνοντος τις υπηρεσίες, όπως ακριβώς και οι λοιποί υπόχρεοι απεικόνισης συναλλαγών.

Συγκεκριμένα, σε κάθε περίπτωση έκδοσης στοιχείων προς τους αγρότες του ειδικού και κανονικού καθεστώτος Φ.Π.Α. για παροχή υπηρεσιών, εκδίδεται τιμολόγιο και όχι απόδειξη δεδομένου ότι και οι υπηρεσίες προς τους αγρότες του ειδικού καθεστώτος Φ.Π.Α. παρέχονται για την επαγγελματική τους εξυπηρέτηση.