Επιστολή Διαβούλευσης

Με το παρόν σχέδιο νόμου που κατατίθεται για δημόσια διαβούλευση, εισάγεται ο Ενιαίος Φόρος Ακινήτων (ΕΝΦΑ) και καταργούνται το ΕΕΤΑ (πρώην ΕΕΤΗΔΕ) και ο ΦΑΠ, φόροι οι οποίοι έκλεισαν τον κύκλο τους. Γνώμονας στο σχεδιασμό του νέου φόρου είναι η διεύρυνση της φορολογικής βάσης και η δίκαιη κατανομή του φορολογικού βάρους σε όσο το δυνατόν περισσότερους φορολογούμενους.

Ο ΕΝΦΑ, ο οποίος αντικαθιστά τους προηγούμενους φόρους, έχει τα εξής κύρια χαρακτηριστικά:

1. Ο ΕΝΦΑ επιβάλλεται επί του ακινήτου με κριτήριο την έκταση, την τοποθεσία και άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του κάθε ακινήτου. Υπ’ αυτή την έννοια πρόκειται για αμιγή φόρο στην κατοχή ακινήτων, παρά για φόρο επί της συνολικής περιουσίας του φορολογουμένου.

2. Ο ΕΝΦΑ, αφού επιβληθεί επί του ακινήτου, στη συνέχεια κατανέμεται μεταξύ των συνιδιοκτητών του κάθε ακινήτου, ανάλογα με τα εμπράγματα δικαιώματά τους. Με τον τρόπο αυτό καταπολεμάται η φοροαποφυγή μέσω του διαμοιρασμού της ακίνητης περιουσίας. Ο κάθε φορολογούμενος θα παραλαμβάνει ενιαίο λογαριασμό με το φόρο που προκύπτει για το κάθε ακίνητο που πιθανόν κατέχει.

3. Ο ΕΝΦΑ επιβάλλεται με ενιαίο τρόπο σε κάθε είδους ακίνητη περιουσία, κτίρια και γήπεδα, ανεξαρτήτως της νομικής μορφής του ιδιοκτήτη (φυσικό πρόσωπο, ή διαφόρων ειδών νομικά πρόσωπα). Με τον τρόπο αυτό καθίσταται άνευ αντικειμένου η φοροαποφυγή μέσω της μετατόπισης του φόρου σε πρόσωπα με χαμηλότερη φορολογική επιβάρυνση.

4. Όλα τα ακίνητα είναι αντικείμενο φορολογίας, εκτός αυτών που ανήκουν στο στενό δημόσιο τομέα, ενώ προκειμένου για άλλους φορείς του Δημοσίου, μη κερδοσκοπικά ιδρύματα κ.λπ. είναι όλοι υποκείμενοι στο φόρο για ακίνητα που δεν ιδιοχρησιμοποιούν. Εξαίρεση αποτελούν μόνο ακίνητα που είναι δεσμευμένα από το δημόσιο, χωρίς καμία αποζημίωση, ή θα έπρεπε να έχουν αποδεσμευτεί ή αποζημιωθεί για την απαλλοτρίωσή τους και το δημόσιο δεν το πράττει.

5. Ειδική πρόνοια έχει ληφθεί για άτομα τα οποία βρίσκονται σε οικονομική δυσπραγία και αδυνατούν να πληρώσουν το φόρο, ιδιαίτερα αν έχουν τρία ή περισσότερα παιδιά, οπότε υπό προϋποθέσεις απαλλάσσονται ολοσχερώς του φόρου. Τα νομικά πρόσωπα τα οποία αδυνατούν, λόγω των συνθηκών, να αντεπεξέλθουν στη φορολογική τους υποχρέωση, μπορούν να μεταθέσουν χρονικά την πληρωμή του φόρου.

Ο ΕΝΦΑ μπορεί να διακριθεί σε τρεις βασικές κατηγορίες:

1. Φόρος επί των κτιρίων. Η φορολογία αυτή επιβάλλεται σε όλα τα κτίσματα, με τον ίδιο τρόπο, ανεξάρτητα από το είδος του ιδιοκτήτη. Ο φόρος επιβάλλεται επί της επιφάνειας του κτίσματος ανά τετραγωνικό μέτρο. Ο βασικός φόρος κυμαίνεται από €2,3/μ² έως €17/μ², καθορίζεται από την τρέχουσα τιμή ζώνης του κτίσματος (ορίζονται κατ’ αντιστοιχία 20 φορολογικές ζώνες) και στη συνέχεια διαμορφώνεται αναλόγως των χαρακτηριστικών του κτίσματος (παλαιότητα, όροφος, αριθμός προσόψεων, βοηθητικοί χώροι). Ειδική πρόνοια λαμβάνεται για τα κτίρια ειδικών χρήσεων (π.χ. βιομηχανικά κτίρια, αγροτικές αποθήκες κ.λπ.), καθώς και για ειδικές συνθήκες, όπως τα ημιτελή κτίσματα.

2. Φόρος επί των γηπέδων εντός σχεδίου πόλης ή οικισμού (οικόπεδα). Ο φόρος επιβάλλεται επί της επιφάνειας του γηπέδου ανά τετραγωνικό μέτρο, αναλόγως της μοναδιαίας αξίας του (ορίζονται κατ’ αντιστοιχία 25 φορολογικές ζώνες) και κυμαίνεται από €0,02/μ² έως €30/μ². Η μοναδιαία αξία του γηπέδου προκύπτει από τη συνολική αξία του γηπέδου (η οποία καθορίζεται από χαρακτηριστικά του γηπέδου, τα οποία χρησιμοποιούνται και σήμερα), που διαιρείται με τη συνολική επιφάνεια. Εφ’ όσον στα οικόπεδα βρίσκεται κτίσμα, τότε φορολογείται η επιφάνεια που υπολείπεται από τη χρήση του συντελεστή αξιοποίησης του οικοπέδου. Στην περίπτωση αυτή, επίσης, στο μέρος του οικοπέδου που φορολογείται, ο φόρος μειώνεται κατά 25%. Ειδική μεταχείριση προβλέπεται για τα οικόπεδα που η χρήση τους είναι περιοριστικά καθορισμένη, όπως αεροδρόμια ή Βιομηχανικές Ζώνες, και αποτελούν πολύ ειδικές περιπτώσεις, όπως τα εδαφοτεμάχια έδρασης πυλώνων ή λωρίδες γης για σιδηροτροχιές.

3. Φόρος επί των γηπέδων εκτός σχεδίου πόλης ή οικισμού (αγροτεμάχια). Ο βασικός φόρος ανέρχεται σε 0,15 λεπτά του Ευρώ/μ² (€1,5/στρέμμα) και στη συνέχεια διαμορφώνεται αναλόγως της Αρχικής Βασικής Αξίας του (η οποία περικλείει τα βασικά χαρακτηριστικά της γεωγραφικής θέσης του γηπέδου), καθώς και μία σειρά άλλων παραγόντων, όπως το είδος χρήσης του γηπέδου, η απόστασή του από τη θάλασσα και η πρόσοψη στο οδικό δίκτυο. Η ύπαρξη κατοικίας εντός του γηπέδου, η οποία δεν είναι μοναδική για την οικογένεια, υποδηλώνει διαφορετική χρήση του γηπέδου και, ως εκ τούτου η φορολογική επιβάρυνση του γηπέδου αυξάνεται. Ειδική πρόνοια έχει ληφθεί για την μη υπέρμετρη φορολογική επιβάρυνση των μεγάλων αγροτικών καλλιεργειών πάνω από τα 130 στρέμματα. Επίσης, ειδική μεταχείριση προβλέπεται για τα οικόπεδα που η χρήση τους είναι περιοριστικά καθορισμένη, όπως αεροδρόμια ή Βιομηχανικές Ζώνες, και αποτελούν πολύ ειδικές περιπτώσεις, όπως τα εδαφοτεμάχια έδρασης πυλώνων ή λωρίδες γης για σιδηροτροχιές.

Σύμφωνα με το νέο νόμο, ο φορολογούμενος θα μπορεί να κάνει δήλωση μεταβολών για την ακίνητη περιουσία του οποιαδήποτε χρονική στιγμή μέσα στο έτος, θα φορολογείται δε για αυτά που είχε στην κατοχή του την 1^η Ιανουαρίου κάθε έτους. Προβλέπεται η δυνατότητα ο φόρος να καταβάλλεται σε δόσεις, καθώς και έκπτωση 1,5% για εφ’ άπαξ καταβολή. Πέραν των γενικών μέτρων που προβλέπει ο Κώδικας Φορολογικών Διαδικασιών, η εισπραξιμότητα του φόρου διαφυλάσσεται και μέσω της υποχρέωσης των συμβολαιογράφων και των υποθηκοφυλάκων να βεβαιώνουν ότι έχουν εκπληρωθεί οι φορολογικές υποχρεώσεις για το ακίνητο, προκειμένου να γίνει μεταβίβαση.