Δωρεά ή γονική παροχή

Του Γιάννη Σταματόπουλου

Σε συνέχεια του άρθρου "Η φορολόγηση περιουσιών που αποκτώνται αιτία θανάτου (κληρονομιές) σύμφωνα με το Ν. 3842/2010", αναλύεται στο παρόν η φορολόγηση των δωρεών και γονικών παροχών.

Ο φόρος που επιβάλλεται στην περιουσία που αποκτάται ως δωρεά ή γονική παροχή εξαρτάται από την κατηγορία στην οποία εντάσσονται οι δικαιούχοι, ανάλογα με τη συγγενική τους σχέση προς τον δωρητή ή πάροχο. Η ένταξη των δικαιούχων στην αντίστοιχη κατηγορία γίνεται με βάση τα ακόλουθα:

Στην κατηγορία Α’ εντάσσονται:

α) ο σύζυγος του κληρονομουμένου,

β) το πρόσωπο το οποίο είχε συνάψει σύμφωνο συμβίωσης με τον κληρονομούμενο κατά τις διατάξεις του ν. 3719/ 2008 και το οποίο λύθηκε με το θάνατο αυτού, εφόσον η συμβίωση είχε διάρκεια τουλάχιστον δύο ετών,

γ) οι κατιόντες πρώτου βαθμού (τέκνα από νόμιμο γάμο, τέκνα χωρίς γάμο έναντι της μητέρας, αναγνωρισθέντα εκούσια ή δικαστικά έναντι του πατέρα, νομιμοποιηθέντα με επιγενόμενο γάμο ή δικαστικά έναντι και των δύο γονέων),

δ) οι κατιόντες εξ αίματος δεύτερου βαθμού και

ε) οι ανιόντες εξ αίματος πρώτου βαθμού.

Στην κατηγορία Β’ υπάγονται:

α) οι κατιόντες εξ αίματος τρίτου και επόμενων βαθμών,

β) οι ανιόντες εξ αίματος δεύτερου και επόμενων βαθμών,

γ) τα εκούσια ή δικαστικά αναγνωρισθέντα τέκνα έναντι των ανιόντων του πατέρα που τα αναγνώρισε, δ) οι κατιόντες του αναγνωρισθέντος έναντι του αναγνωρίσαντος και των ανιόντων αυτού,

ε) οι αδελφοί (αμφιθαλείς ή ετεροθαλείς),

στ) οι συγγενείς εξ αίματος τρίτου βαθμού εκ πλαγίου,

ζ) οι πατριοί και οι μητριές,

η) τα τέκνα από προηγούμενο γάμο του συζύγου,

θ) τα τέκνα εξ αγχιστείας (γαμπροί - νύφες) και

ι) οι ανιόντες εξ αγχιστείας (πεθεροί - πεθερές).

Στη Γ` κατηγορία υπάγεται οποιοσδήποτε άλλος εξ αίματος ή εξ αγχιστείας συγγενής του κληρονομουμένου ή εξωτικός.

Διαβάστε εδώ για τις συγγενικές σχέσεις, τα είδη και τους βαθμούς συγγένειας.

Ο φόρος που επιβάλλεται διακρίνεται ανάλογα με το εάν η δωρεά ή η γονική παροχή αφορά σε χρηματικά ποσά ή σε άλλες μορφές περιουσίας.

Τα χρηματικά ποσά που αποκτώνται αιτία δωρεάς ή γονικής παροχής υπόκεινται σε φόρο, ο οποίος υπολογίζεται αυτοτελώς με συντελεστή δέκα τοις εκατό (10%), προκειμένου για δικαιούχους που υπάγονται στην Α` κατηγορία, με συντελεστή είκοσι τοις εκατό (20%), προκειμένου για δικαιούχους που υπάγονται στη Β` κατηγορία και με συντελεστή σαράντα τοις εκατό (40%), προκειμένου για δικαιούχους που υπάγονται στη Γ` κατηγορία. Σημειώνεται ότι στην περίπτωση δωρεάς χρηματικών ποσών δεν υπάρχει αφορολόγητο όριο. Π.χ. σε δωρεά από πατέρα σε παιδί 100.000 ευρώ οφείλεται φόρος 10.000 ευρώ.

Το υπόλοιπο της περιουσίας που αποκτάται ως δωρεά ή γονική παροχή, το οποίο απομένει μετά την αφαίρεση των εκπτώσεων και απαλλαγών που προβλέπονται από το νόμο 2961/2001 (άρθρα 41 και 43), υποβάλλεται σε φόρο, ο οποίος υπολογίζεται βάσει κλίμακας (άρθρο 29) που κατηγοριοποιεί τους δικαιούχους, ανάλογα με τη συγγενική τους σχέση προς τον πάροχο, σε τρεις κατηγορίες (Α’, Β’ και Γ’).

Η κλίμακα για τον υπολογισμό του φόρου στην Κατηγορία Α’ έχει ως εξής:

Η κλίμακα για τον υπολογισμό του φόρου στην Κατηγορία Β’ έχει ως εξής:

Η κλίμακα για τον υπολογισμό του φόρου στην Κατηγορία Γ’ έχει ως εξής:

Από το φόρο που προκύπτει εκπίπτει:

α) ο φόρος που αναλογεί στις προγενέστερες δωρεές, γονικές παροχές ή προίκες, που συνυπολογίζονται σύμφωνα με το άρθρο 36, με ανάλογη εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 31 και

β) ο φόρος που αποδεδειγμένα καταβλήθηκε ή οριστικά και τελεσίδικα βεβαιώθηκε στην αλλοδαπή για τις δωρεές και γονικές παροχές κινητών που έγιναν εκεί, με ανάλογη εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 32.

Παρατηρήσεις

Ο φόρος που προκύπτει για γονική παροχή ακινήτων που βρίσκονται σε νησιά με πληθυσμό, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, κάτω από τρεις χιλιάδες εκατό (3.100) κατοίκους, μειώνεται κατά σαράντα τοις εκατό (40%), εφόσον το τέκνο είναι μόνιμος κάτοικος των νησιών αυτών. Η φορολογική αυτή μείωση παρέχεται για γονικές παροχές που συνιστώνται μέχρι τις 18.2.2017.

Για την αιτία δωρεάς ή γονικής παροχής μεταβίβαση εισηγμένων στο χρηματιστήριο μετοχών, ομολογιών, ιδρυτικών και λοιπών γενικά τίτλων των εμπορικών εταιρειών, δημοσίων χρεογράφων ή άλλων τέτοιας φύσης αξιών, καθώς και μη εισηγμένων στο χρηματιστήριο μετοχών και λοιπών τίτλων κινητών αξιών, εταιρικών μερίδων ή μεριδίων, ποσοστών συμμετοχής σε κοινωνία αστικού δικαίου, που ασκεί επιχείρηση ή επάγγελμα, και συνεταιριστικών μερίδων απαιτείται η σύνταξη ιδιωτικού εγγράφου, το οποίο συνυποβάλλεται με την οικεία δήλωση, ή συμβολαιογραφικού εγγράφου.