ΘΕΜΑ: Εκκαθάριση εισφορών Μη Μισθωτών ασφαλισμένων με πολλαπλή άσκηση δραστηριότητας/απασχόλησης και ασφαλισμένων που εμπίπτουν στις ρυθμίσεις της παρ.9 του άρθρου 39 του Ν.4387/2016 (ΔΠΥ)

ΣΧΕΤ.: 1. Τα άρθρ.36 παρ. 1 και 2, 39, 40, 41 και 98 του Ν.4387/2016 (ΦΕΚ Α΄85/12.5.2016), όπως ισχύουν.

2. Οι αρ.61502/3399/30-12-2016 (ΦΕΚ Β΄4330) και 61501/3398/30-12-2016 (ΦΕΚ Β΄4330) Αποφάσεις του ΥΠΕΚΑΑ, όπως ισχύουν.

3. Οι αρ.πρωτ.Δ15/Δ/οικ.14226/431/24-3-2018 και Δ15/Δ΄/οικ.61080/1692/5-122018 εγκύκλιες οδηγίες της Γενικής Διεύθυνσης Κοινωνικής Ασφάλισης ΥΠΕΚΑΑ.

4. Οι αρ. 1/2017, 3/2017, 17/2017, 27/2017 και 21/2018 εγκύκλιες οδηγίες της Γενικής Διεύθυνσης Εισφορών και Ελέγχου (ΓΔΕΕ) ΕΦΚΑ.

5. Το αρ.πρωτ.ΔΙΕΙΣΦΜΜ/1228/1490270/15-11-2017 έγγραφο των Διευθύνσεων Εισφορών Μη Μισθωτών και Μισθωτών ΕΦΚΑ

Όπως είναι ήδη γνωστό, έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία εκκαθάρισης των ασφαλιστικών εισφορών έτους 2017 για τις περιπτώσεις ασφαλισμένων Αγροτών, Αυτοαπασχολουμένων και Ελευθέρων Επαγγελματιών που ασκούν αποκλειστικά μία ή περισσότερες Επιχειρηματικές ή
Αγροτικές δραστηριότητες. Για τον υπολογισμό της εκκαθάρισης ελήφθησαν υπόψη οι αναλογούσες ασφαλιστικές εισφορές με βάση το εισόδημα (ΚΦΑ) του προηγούμενου φορολογικού έτους 2016 από ασφαλιστέες Επιχειρηματικές ή Αγροτικές δραστηριότητες και οι καταβολές που πραγματοποιήθηκαν προς εξόφληση εισφορών του έτους 2017, συμπεριλαμβανομένων Γραμματίων Προείσπραξης Δικηγορικών Συλλόγων και λοιπές Πιστώσεις, Χρεώσεις και Εκπτώσεις.

Με την αρ. πρωτ. Δ15/Δ΄/οικ.61080/1692/5-12-2018 οδηγία της Γενικής Διεύθυνσης Κοινωνικής Ασφάλισης ΥΠΕΚΑΑ ρυθμίζονται τα θέματα εκκαθάρισης εισφορών έτους 2017 για τους ασφαλισμένους που ασκούν παράλληλα μισθωτή και μη μισθωτή δραστηριότητα καθώς και για τους ασφαλισμένους που υπάγονται στις διατάξεις της παρ. 9 του άρθρου 39 του Ν.4387/2016 (ΔΠΥ).

Με την υλοποίηση της εκκαθάρισης στις περιπτώσεις αυτές ολοκληρώνεται ο κύκλος εισφοροδότησης στα πλαίσια του νέου εισφοροδοτικού συστήματος. Για την πληρέστερη κατανόηση της διαδικασίας υλοποίησης και των κανόνων εκκαθάρισης που έχουν δρομολογηθεί σε συνεργασία με την ΗΔΙΚΑ και τον ανάδοχο ΟΠΣ π.ΙΚΑ, παρέχονται οι πιο κάτω οδηγίες – διευκρινίσεις:

Διαδικασία εκκαθάρισης επί παράλληλης άσκησης μισθωτής και μη μισθωτής απασχόλησης/δραστηριότητας (άρθρ.36 παρ.1 και 2)

Σύμφωνα με τις 1/2017, 3/2017 και 27/2017 οδηγίες της Υπηρεσίας μας, κατά την έναρξη εισφοροδότησης κάθε έτους και μέχρι τη διενέργεια της εκκαθάρισης για τον υπολογισμό των εισφορών λαμβάνεται υπόψη το ασφαλιστέο εισόδημα (ΚΦΑ) του πιο πρόσφατα εκκαθαρισμένου έτους, όπως αυτό χορηγείται από την ΑΑΔΕ, για τις ασφαλιστέες πηγές εισοδημάτων.

Στις περιπτώσεις που παράλληλα με τη μη μισθωτή δραστηριότητα συντρέχει και μισθωτή απασχόληση, οι προβλεπόμενες σύμφωνα με το άρθρο 38 του Ν.4387/2016 ασφαλιστικές εισφορές μισθωτών λαμβάνονται υπόψη κατά προτεραιότητα και στη συνέχεια υπολογίζονται οι εισφορές από την άσκηση του ελεύθερου επαγγέλματος ή αυτοαπασχόλησης βάσει των άρθρων 39 και 40 του ιδίου νόμου.

Για τη διενέργεια της εκκαθάρισης λαμβάνονται υπόψη –ως εισόδημα- οι μηνιαία εισφοροδοτούμενες αποδοχές μισθωτού κατά το έτος εισφοροδότησης, όπως αυτές δηλώνονται μέσω της Αναλυτικής Περιοδικής Δήλωσης (ΑΠΔ) και το Καθαρό Φορολογητέο Αποτέλεσμα (ΚΦΑ) του προηγούμενου έτους, κατά τα γνωστά, από τη μη μισθωτή δραστηριότητα.

Ειδικότερα, για την υλοποίηση της διαδικασίας ακολουθούνται οι πιο κάτω ενέργειες:

• Αποστέλλεται από την ΗΔΙΚΑ στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) και στον ανάδοχο ΟΠΣ π.ΙΚΑ, μητρώο ενεργών μη μισθωτών ασφαλισμένων.
• Η ΑΑΔΕ προσδιορίζει τα εισοδήματα (ΚΦΑ) του προηγούμενου έτους από ασφαλιστέες Επιχειρηματικές και Αγροτικές δραστηριότητες
• Ο ανάδοχος ΟΠΣ π.ΙΚΑ αφού συγκρίνει το μητρώο ενεργών μη μισθωτών ασφαλισμένων με το μητρώο μισθωτών που τηρεί, προσδιορίζει τις μηνιαία εισφοροδοτούμενες αποδοχές των ασφαλισμένων που ασκούν μισθωτή απασχόληση κατά το έτος εισφοροδότησης.

Ποσά που αντιστοιχούν σε Δώρα Εορτών, Επίδομα Αδείας καθώς και εφάπαξ καταβολές στον απασχολούμενο μισθωτό (πχ bonus), τα οποία δεν αφορούν συγκεκριμένους μήνες απασχόλησης αλλά συνολικά την παροχή μισθωτής εργασίας, αθροίζονται και επιμερίζονται ισομερώς στους μήνες για τους οποίους προκύπτει μισθωτή απασχόληση.

• Προσδιορίζονται μηνιαίως οι ιδιότητες ασφάλισης, κατά το έτος εισφοροδότησης (μη μισθωτού ή παράλληλα μισθωτού και μη μισθωτού).  Στο στάδιο αυτό πραγματοποιούνται συστημικές μεταβολές ιδιότητας (ΗΔΙΚΑ), εάν διαπιστωθεί μισθωτή απασχόληση μέσω ΑΠΔ που δεν είχε δηλωθεί στην εφαρμογή «Ασφάλιση – Έσοδα Μη Μισθωτών» ή αντίστροφα.
• Πραγματοποιείται υπολογισμός των καταβλητέων εισφορών, σε μηνιαία βάση, λαμβάνοντας υπόψη, κατά προτεραιότητα, τις μηνιαίες αποδοχές.
• Υπολογίζονται τα ποσά που καταβλήθηκαν προς εξόφληση εισφορών του έτους εισφοροδότησης, συμπεριλαμβανομένων των Γραμματίων Προείσπραξης των Δικηγορικών Συλλόγων από τη μη μισθωτή δραστηριότητα και λοιπές Πιστώσεις και Χρεώσεις.
• Από την σύγκριση των ανωτέρω ποσών (καταβλητέες – καταβληθείσες εισφορές) προσδιορίζεται το αποτέλεσμα της εκκαθάρισης, το οποίο αντιμετωπίζεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στην εγκύκλιο 21/2018 ΕΦΚΑ, περί πιστωτικού, μηδενικού και χρεωστικού υπολοίπου.

Προσοχή!

Τα ανωτέρω εφαρμόζονται αντίστοιχα για τα πρόσωπα που απασχολούνται στο Δημόσιο ή τον ευρύτερο δημόσιο τομέα και συγχρόνως ασκούν και άλλη μη μισθωτή δραστηριότητα. Ειδικά για το έτος 2017, δεδομένου ότι δεν είναι διαθέσιμες οι αποδοχές μέσω ΑΠΔ, για τα πρόσωπα αυτά ως εισόδημα ελήφθη το δηλωθέν εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες 2017 στην ΑΑΔΕ. 

Διαδικασία εκκαθάρισης ασφαλιστικών εισφορών εντασσόμενων στην παρ. 9 άρθρ. 39 Ν.4387/2016 (ΔΠΥ) 

Με τις διατάξεις της παρ.9 του άρθρου 39 του Ν.4387/2016 ρυθμίζεται ο τρόπος υπολογισμού της εισφοράς καθώς και οι υπόχρεοι καταβολής για τις περιπτώσεις που οι ασφαλισμένοι αμείβονται με Δελτίο Παροχής Υπηρεσιών (ΔΠΥ) και απασχολούνται σε ένα ή έως δύο εργοδότες.

Ειδικότερα, οι μηνιαίες εισφορές υπολογίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 38 Ν.4387/2016, επιμερίζονται μεταξύ εργοδότη και ασφαλισμένου και δηλώνονται μέσω ΑΠΔ.

Για την παρακολούθηση των σχετικών συμβάσεων έχει δημιουργηθεί ηλεκτρονική πλατφόρμα στον ιστότοπο ΕΦΚΑ. Ειδικότερα, για την υλοποίηση της διαδικασίας εκκαθάρισης, ακολουθούνται οι πιο κάτω ενέργειες:

• Αποστέλλεται από την ΗΔΙΚΑ στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) και στον ανάδοχο ΟΠΣ π.ΙΚΑ, μητρώο ενεργών μη μισθωτών ασφαλισμένων.
• Η ΑΑΔΕ προσδιορίζει τα εισοδήματα (ΚΦΑ) του προηγούμενου έτους από ασφαλιστέες Επιχειρηματικές και Αγροτικές δραστηριότητες
• Ο ανάδοχος ΟΠΣ π.ΙΚΑ, προσδιορίζει τις μηνιαία εισφοροδοτούμενες αποδοχές μόνο των ασφαλισμένων που έχουν δηλωθεί σε ΑΠΔ (Κωδικό Δραστηριότητας 0800, «Υπαγόμενοι στην ρύθμιση σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.9 του άρθρ.39 του Ν.4387/2016»).
• Προσδιορίζονται σε μηνιαία βάση τα χρονικά διαστήματα που πρέπει να υπολογιστούν εισφορές σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 9 του άρθρ. 39.

Στο στάδιο αυτό πραγματοποιούνται συστημικές μεταβολές εάν διαπιστώνεται ότι η εισφοροδότηση έχει πραγματοποιηθεί σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.9 του άρθρ.39 (επισήμανση εισφορών) ενώ δεν έχει υποβληθεί αντίστοιχα ΑΠΔ. Στις περιπτώσεις αυτές οι
εισφορές αποσημαίνονται και πραγματοποιείται εισφοροδότηση μη μισθωτού, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 39, κατά τα γνωστά, και αντίστροφα. 

Προσδιορίζονται οι καταβλητέες εισφορές λαμβάνοντας υπόψη ότι:

• Τα πρόσωπα αυτά εξακολουθούν να είναι ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι, και ως εκ τούτου, η ανώτατη και κατώτατη βάση υπολογισμού εισφορών προσδιορίζεται από το άρθρο 39 Ν.4387/2016.
• Εάν η κατώτατη βάση καλύπτεται από τις μηνιαίες αποδοχές, αναζητείται μόνο εισφορά υπέρ του Ειδικού Λογαριασμού Ανεργίας Αυτοτελώς και Ανεξάρτητα Απασχολούμενων, ΟΑΕΔ (10€).
• Εάν υπολείπονται της κατώτατης βάσης, προσδιορίζεται η διαφορά μεταξύ κατώτατης βάσης και μηνιαίων αποδοχών και επί αυτής υπολογίζονται οι εισφορές. Επιπλέον αναζητείται η εισφορά υπέρ ΟΑΕΔ (10€).

Επισημαίνεται ότι, σε μεταγενέστερο στάδιο θα πραγματοποιηθεί έλεγχος προκειμένου να επιβεβαιωθεί ότι το εισόδημα των ενταγμένων στις διατάξεις της παρ.9 άρθρ.39 προέρχεται αποκλειστικά από μέχρι δύο αντισυμβαλλόμενους και δεν ασκείται παράλληλα άλλη ασφαλιστέα δραστηριότητα μη μισθωτού.

Διαχείριση υπολοίπου εκκαθάρισης 2017

Το χρεωστικό υπόλοιπο της εκκαθάρισης αναζητείται ισόποσα κατανεμημένο σε πέντε (5) μηνιαίες δόσεις, της πρώτης καταβαλλόμενης έως την 31.12.2018. Πιστωτικό υπόλοιπο άνω των 50,01€, δύναται να παραμείνει στο λογαριασμό του ασφαλισμένου, προκειμένου να συμψηφιστεί με ασφαλιστικές εισφορές επόμενων μηνών. Για το σκοπό αυτό υποβάλλεται αίτηση αποκλειστικά στον ιστότοπο ΕΦΚΑ (Ηλεκτρονικές Υπηρεσίες  Υποχρεώσεις Κοινωνικής Ασφάλισης - Εκκαθάριση) έως 31.12.2018.

Μετά την πάροδο της πιο πάνω προθεσμίας και εφόσον δεν έχει υποβληθεί σχετική αίτηση, το ποσό θα πιστωθεί στον τραπεζικό λογαριασμό των δικαιούχων εφόσον έχουν δηλώσει τον αριθμό τραπεζικού λογαριασμού (ΙΒΑΝ).

Πιστωτικό υπόλοιπο έως 50,00€, συμψηφίστηκε με επόμενη τρέχουσα εισφορά. Στις περιπτώσεις που το υπόλοιπο της εκκαθάρισης είναι μηδενικό, παραμένει μόνο η υποχρέωση καταβολής τρεχουσών εισφορών.

Παραμετροποίηση μηχανογραφικού συστήματος

Για την απεικόνιση της εκκαθάρισης των ασφαλιστικών εισφορών στις προαναφερόμενες περιπτώσεις, έχουν προστεθεί νέες επιλογές και οθόνες στη μηχανογραφική εφαρμογή «Ασφάλιση – Έσοδα Μη Μισθωτών» ασφαλισμένων. Ειδικότερα:

Νέες επιλογές

Στην κεντρική οθόνη αναζήτησης «Ασφάλιση – Έσοδα» εμφανίζονται οι πιο κάτω επιλογές:

Στοιχεία ΑΠΔ: Οδηγεί σε νέα οθόνη στην οποία απεικονίζονται, για κάθε μήνα υποβολής ΑΠΔ, τα στοιχεία του ασφαλισμένου, το ποσό των μηνιαίων αποδοχών καθώς και το είδος της ΑΠΔ, κατανεμημένα ως εξής:

• Μισθωτή απασχόληση - για τις περιπτώσεις παράλληλης ασφάλισης
• 39.9 - για τις περιπτώσεις που υπάγονται στις διατάξεις της παρ.9 άρθρ.39
• ΑΑΔΕ - για τις περιπτώσεις παράλληλης ασφάλισης με απασχόληση στο Δημόσιο

Συμβάσεις: Εμφανίζονται τα στοιχεία των συμβάσεων για τους ασφαλισμένους που υπάγονται στις διατάξεις της παρ.9 του άρθρου 39, όπως αυτές έχουν αναρτηθεί στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του ΕΦΚΑ από τους αντισυμβαλλόμενους – εργοδότες.
 

Βελτίωση παλαιότερων επιλογών

Στην οθόνη Ενεργές μηνιαίες εισφορές, για κάθε μήνα ασφάλισης εμφανίζεται το σύνολο των εισφοροδοτούμενων αποδοχών μέσω υποβολής ΑΠΔ, με διαχωρισμό αυτών που υποβλήθηκαν σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.9 του άρθρου 39 του Ν.4387/2016.

Αναλυτικές οδηγίες για τις ανωτέρω επιλογές- οθόνες έχουν προσαρμοστεί στο εγχειρίδιο της εφαρμογής το οποίο μπορείτε να αναζητήσετε από την επιλογή « ΟΔΗΓΙΕΣ».

Ειδοποιητήριο Εκκαθάρισης Ασφαλιστικών Εισφορών

Για τη γνωστοποίηση της εκκαθάρισης στους ασφαλισμένους δημιουργείται «ΕΙΔΟΠΟΙΗΤΗΡΙΟ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΕΙΣΦΟΡΩΝ». Για τις ανάγκες της εκκαθάρισης έχει προστεθεί στον πίνακα συγκεντρωτικών στοιχείων που ελήφθησαν υπόψη για τον υπολογισμό της ετήσιας ασφαλιστικής οφειλής, το ποσό των μηνιαίων αποδοχών που απεικονίζονται στις ΑΠΔ. 

Ασφαλιστική Ενημερότητα

Με το αρ.πρωτ.ΔΙΕΙΣΦΜΜ/1228/1490270/15-11-2017 έγγραφο των Διευθύνσεων Εισφορών Μη Μισθωτών και Μισθωτών ΕΦΚΑ, έχουν δοθεί οδηγίες σχετικά με τη χορήγηση ασφαλιστικής ενημερότητας. Σε εκτέλεση των ως άνω οδηγιών, μετά την εκκαθάριση εισφορών επί πολλαπλής άσκησης
δραστηριότητας/απασχόλησης, οι ασφαλισμένοι θεωρούνται ενήμεροι εφόσον έχουν καταβάλει:

• Τις εισφορές έως 2016
• Την / τις απαιτητές δόσεις εκκαθάρισης προηγούμενων ετών (σήμερα 2017)
• Ως τρέχουσες εισφορές (σήμερα 2018), το κατ’ ελάχιστο ποσό που αντιστοιχεί στην κατώτατη, κατά περίπτωση, μηνιαία βάση υπολογισμού εισφορών, λαμβάνοντας υπόψη τις μηνιαίες αποδοχές ή, εφόσον αυτές υπολείπονται της κατώτατης βάσης υπολογισμού, και τις διαφορές που πρέπει να καταβάλλονται.
• Στις περιπτώσεις που ο αιτών έχει υπαχθεί σε ρύθμιση οφειλών, για τη χορήγηση της βεβαίωσης θα πρέπει να τηρούνται οι όροι της ρύθμισης και να καταβάλλονται οι τρέχουσες εισφορές, κατά τα προαναφερόμενα.

Ο αιτών βεβαίωση ασφαλιστικής ενημερότητας θα πρέπει μαζί με την αίτησή του, να προσκομίζει οποιοδήποτε έγγραφο (πχ βεβαίωση αποδοχών ή εκκαθάριση μισθοδοσίας προηγούμενου μήνα, κλπ) από το οποίο να προκύπτει αφενός ότι διατηρεί την ιδιότητα του μισθωτού και αφετέρου το σύνολο των μηνιαίων αποδοχών τρέχοντος έτους. (Μηνιαίες αποδοχές προηγούμενων ετών είναι πλέον διαθέσιμες). Η χορηγούμενη βεβαίωση ασφαλιστικής ενημερότητας θα έχει εξάμηνη διάρκεια, εξαιρουμένων των περιπτώσεων ρύθμισης οφειλών στις οποίες η διάρκεια θα είναι μηνιαία. (Τροποποιείται αντίστοιχα η παρ. Γ του αρ. 5 σχετικού εγγράφου). Σας γνωρίζουμε ότι κατά τα λοιπά, οδηγίες που έχουν δοθεί σχετικά με τους κανόνες εξόφλησης, εισφοροδότησης, εκκαθάρισης και τροποποίησης των ασφαλιστικών εισφορών, εξακολουθούν να ισχύουν. 

Παρακαλούμε με ευθύνη των Προϊστάμενων Διευθύνσεων και Υποκαταστημάτων να λάβει γνώση ενυπόγραφα το προσωπικό των υπηρεσιών αρμοδιότητάς σας.

Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΕΦΚΑ
Λ. ΣΕΜΠΟΣ
Ακριβές αντίγραφο
Η ΠΡ/ΝΗ ΑΥΤΟΤΕΛΟΥΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ
Ε. ΤΣΙΟΥΤΣΙΑ